— Ποιο είναι το κέρδος μιας εταιρείας που αγκαλιάζει την ποικιλομορφία; Είναι μετρήσιμο και σημαντικό; Ποια αίσθηση σας έχει αφήσει η δική σας εμπειρία και εξέλιξη;
Υπάρχουν πολλές έρευνες διεθνώς που αποτυπώνουν τον θετικό αντίκτυπο της εφαρμογής της ποικιλομορφίας και της συμπερίληψης στις πολιτικές μιας εταιρείας, τόσο στην αποδοτικότητα των εργαζομένων όσο και στην κερδοφορία.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Microsoft Σάτια Ναντέλα αναδεικνύει μια πολύ ενδιαφέρουσα πτυχή του ζητήματος. Στην έκθεση της διαφορετικότητας της εταιρείας για το 2021 τονίζει πως αν η αποστολή της εταιρείας είναι να υποστηρίζει κάθε άνθρωπο και κάθε οργανισμό να πετύχουν περισσότερα, είναι αναγκαίο το ανθρώπινο δυναμικό της εταιρείας να εκπροσωπεί και να συμπεριλαμβάνει αυτό το ευρύ φάσμα της κοινωνίας.
Αν σταθώ, λοιπόν, στην εταιρεία μας, εδώ στην Ελλάδα, θα διαπιστώσετε ότι η διοικητική μας ομάδα αποτελεί ένα παράδειγμα του πώς εφαρμόζονται όλα τα παραπάνω στην πράξη.
Ειδικότερα, στην ομάδα της Microsoft σήμερα έχουμε ανθρώπους που προέρχονται από άλλη χώρα, που δεν μιλάνε ελληνικά, γυναίκες και άντρες με διαφορετικούς σεξουαλικούς προσανατολισμούς, εσωστρεφείς και εξωστρεφείς χαρακτήρες και άτομα όλων των ηλικιακών ομάδων. Άλλωστε, στην καθημερινότητα, η ποικιλομορφία δεν προσθέτει απλώς αξία στη δουλειά μας, την κάνει και πολύ πιο ενδιαφέρουσα.
Κάποια εμπόδια ή δύσκολες στιγμές είχαν να κάνουν κυρίως με το φύλο και την προσωπική μου ζωή ως ενός ανοιχτά ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμου. Για παράδειγμα, έχει τύχει στο παρελθόν να είμαι η μοναδική γυναίκα διευθύντρια σε ένα συνέδριο και ενστικτωδώς όλοι οι καλεσμένοι να έρχονται σ’ εμένα να ζητήσουν καφέ.
— Στη διάρκεια του επαγγελματικού σας βίου έχετε ασχοληθεί ενεργά με την ποικιλομορφία και τη συμπερίληψη στον χώρο της εργασίας. Με ποιους τρόπους καλλιεργείται και ενδυναμώνεται η εταιρική κουλτούρα σε αυτά τα πεδία;
Ως μέλος της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας ασχολούμαι ενεργά εδώ και αρκετά χρόνια, αν και δεν ήταν πάντα έτσι. Χρειάστηκε κι εγώ να αντλήσω δύναμη από φίλους, συναδέλφους, τη σύντροφό μου και, φυσικά, από την ευρύτερη κουλτούρα της εταιρείας όπου εργαζόμουν τότε, κι αυτό με βοήθησε πολύ να βρω τη δική μου φωνή και να μιλήσω ανοιχτά γι’ αυτά τα θέματα.
Για τον λόγο αυτό θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικό να καλλιεργούμε αυτή την κουλτούρα μέσα στο εργασιακό περιβάλλον. Μέσα από τη δική μου εμπειρία κατάλαβα ότι απαιτείται συνεχής εκπαίδευση και καλλιέργεια της αποδοχής του διαφορετικού. Χρειάζεται διαρκής αναγνώριση των προσωπικών στερεοτύπων του καθενός, τα οποία συχνά είναι υποσυνείδητα. Το θέμα είναι πώς τα εντοπίζουμε, πώς τα φέρνουμε στην επιφάνεια και πώς τα αντιμετωπίζουμε εποικοδομητικά ως μια διαδικασία μέσα από την οποία μαθαίνουμε και προχωράμε μπροστά.
Για όλα τα παραπάνω χρειάζεται οι άνθρωποι να αισθάνονται ασφαλείς και να εκφράζονται ανοιχτά, να υπάρχει εμπιστοσύνη καθώς και πρακτικά εργαλεία για να διαχειριζόμαστε τις διάφορες καταστάσεις.
— Θεωρείτε ότι είμαστε μια κοινωνία που σέβεται ή αποδυναμώνει την ποικιλομορφία;
Έχουμε ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουμε προς αυτήν την κατεύθυνση. Δεν θεωρώ ότι η Ελλάδα έχει φτάσει σε σημείο να θεωρείται πρότυπο ως προς τον σεβασμό και την αποδοχή της ποικιλομορφίας.
Καθημερινά φτάνουν στα αυτιά μας ιστορίες συνανθρώπων μας που υφίστανται διακρίσεις κάθε τύπου: θρησκείας, φύλου, καταγωγής, οτιδήποτε. Την ίδια στιγμή υπάρχουν και οι ιστορίες που μας κάνουν να αισθανόμαστε ότι κάτι αλλάζει. Είναι μικρές νίκες.
Για παράδειγμα, πριν από μερικά χρόνια ούτε που θα φανταζόμουν τη θετική αντίδραση του βρεφικού σταθμού της κόρης μας, όταν η δασκάλα μάς είπε πόσο χαιρόταν που τα παιδιά του σχολείου θα γνώριζαν από πρώτο χέρι μια διαφορετικού τύπου οικογένεια.
Παραμένω, λοιπόν, αισιόδοξη γιατί το τελευταίο διάστημα έχει ανοίξει ένα ευρύ πεδίο συζήτησης ως προς τις συγκεκριμένες θεματικές. Την ίδια στιγμή, θεωρώ ότι μια κοινωνία δεν αλλάζει μόνη της, πρέπει να συνεπικουρεί σε αυτό και το αντίστοιχο θεσμικό ή νομοθετικό πλαίσιο.
Για παράδειγμα, ως χώρα προχωρήσαμε στην αναγνώριση του συμφώνου διαβίωσης, αλλά όχι στην αναγνώριση των ΛΟΑΤΚΙ+ οικογενειών. Έτσι, υπάρχουν οικογένειες, όπως η δική μου, που έχουμε πρακτικά και νομικά προβλήματα. Δεν σας κρύβω ότι η επιθυμία μου είναι να δούμε κάποια στιγμή τους θεσμούς να οδηγούν και να εκπαιδεύουν την κοινωνία.
— Έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε στον εργασιακό χώρο όσον αφορά τον τομέα της ποικιλομορφίας και την αξιοποίηση ανθρώπων που αποκλείονται;
Η περίοδος της πανδημίας επιτάχυνε αλλαγές και σε αυτόν τον τομέα. Η εργασία από το σπίτι ή και από οπουδήποτε, αυτό που ονομάζουμε «υβριδικό μοντέλο εργασίας», μας βοήθησε σημαντικά να συμπεριλάβουμε στο εργασιακό δυναμικό άτομα απ’ όλες τις κοινωνικές ομάδες, χωρίς αποκλεισμούς.
Για παράδειγμα, είδαμε πολλές νέες μητέρες να εργάζονται από το σπίτι και να μπορούν έτσι να συνδυάζουν πολύ αποδοτικά εργασία και τις νέες τους ευθύνες, κάτι που για τις ίδιες αποτελούσε μεγάλο εμπόδιο στο παρελθόν. Το ίδιο ισχύει και για ανάπηρα άτομα, που ίσως δεν μπορούν να βγουν από το σπίτι. Άρα όλοι, άνθρωποι και εταιρείες, κερδίζουμε.
— Εσείς προσωπικά αντιμετωπίσατε εμπόδια για να φτάσετε σε μια τόσο υψηλή διευθυντική θέση; Δηλαδή έχετε έρθει αντιμέτωπη με στερεότυπα και προκαταλήψεις στην επαγγελματική σας πορεία;
Αν έλεγα ότι δεν αντιμετώπισα, δεν θα ήμουν ειλικρινής. Κάποια εμπόδια ή δύσκολες στιγμές είχαν να κάνουν κυρίως με το φύλο και την προσωπική μου ζωή ως ενός ανοιχτά ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμου.
Για παράδειγμα, έχει τύχει στο παρελθόν να είμαι η μοναδική γυναίκα διευθύντρια σε ένα συνέδριο και ενστικτωδώς όλοι οι καλεσμένοι να έρχονται σ’ εμένα να ζητήσουν καφέ. Επίσης, ο χαρακτηρισμός κάποιων δεξιοτήτων που αποδίδονται άστοχα στο φύλο και όχι στην επαγγελματική ικανότητα.
— Τι είναι αυτό που ξεχωρίζει τον τομέα της τεχνολογίας στο θέμα της συμπερίληψης;
Η τεχνολογία απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους. Άρα το φάσμα των ανθρώπων που αγγίζεις είναι γιγαντιαίο. Οπότε, αν θέλουμε η τεχνολογία να είναι προσιτή σε πάσα κατεύθυνση και κάθε κοινωνική ομάδα, απαιτείται οι άνθρωποι που τη δημιουργούν να είναι προσηλωμένοι στην ποικιλομορφία και στη συμπερίληψη, αντιμετωπίζοντας κάθε άλλη προκατάληψη και διάκριση.
Έχουμε δει εφαρμογές να αποτυγχάνουν γιατί δεν συμπεριέλαβαν τους αριστερόχειρες. Και εφαρμογές που σχεδιάστηκαν για να εξυπηρετήσουν ανάπηρα άτομα τελικά να αξιοποιούνται από το ευρύ κοινό.
— Στην εποχή μας πώς σχολιάζετε το γεγονός ότι ακόμη και σήμερα μπορεί η καταγωγή, η εθνικότητα, το φύλο και η θρησκεία να αποτελούν εμπόδιο όσον αφορά την επαγγελματική ανέλιξη;
Είναι σίγουρα πολύ δυσάρεστο όταν συμβαίνει και οι άνθρωποι πρέπει να μπορούν να μιλάνε ανοιχτά γι’ αυτό. Σήμερα, ευτυχώς, οι πρωτοπόρες εταιρείες έχουν επιλέξει να αφαιρέσουν κάθε προκατάληψη από τον τρόπο επιλογής του ανθρώπινου δυναμικού τους, δίνοντας βαρύτητα σε άλλα κριτήρια, π.χ. στο ταλέντο του καθενός.
Μάλιστα, η Microsoft ανήκει σε αυτόν τον κύκλο επιχειρήσεων που ενστερνίζονται όλες τις διαφορές, πέρα από κάθε δημογραφικό ή άλλα χαρακτηριστικό, έχοντας, ταυτόχρονα, την πεποίθηση ότι η ποικιλομορφία εμπλουτίζει τις μελλοντικές μας προοπτικές.
— Ποιες είναι οι θέσεις και η στρατηγική της Microsoft όσον αφορά την ποικιλομορφία και την ισότητα;
Ένα χαρακτηριστικό μας μότο είναι το «Come as you are, do what you love». Είμαστε μια εταιρεία που πρωτοπορεί και από πολύ νωρίς έθεσε κριτήρια απάλειψης οποιωνδήποτε διακρίσεων στη φιλοσοφία του εργασιακού περιβάλλοντος, που διορθώνει στην πράξη παραλείψεις και τυχόν λάθη ή αδικίες.
Επίσης, ζητάει από τους εργαζόμενους να τη βοηθήσουν να γίνει καλύτερη σε αυτό, διατηρώντας ανοιχτό διάλογο σε παγκόσμιο επίπεδο. Απλές και καθημερινές ενέργειες, όπως η δυνατότητα της ελευθερίας του προσδιορισμού φύλου στην υπογραφή των υπαλλήλων, προάγουν την ελευθερία και δίνουν το θάρρος σε όλους και σε όλες να αυτοπροσδιοριστούν. Άλλωστε, οι λεπτομέρειες είναι που κάνουν τη διαφορά.
Για παράδειγμα, σε προσωπικό επίπεδο, η εταιρεία, από την πρώτη μέρα που εντάχθηκα στο δυναμικό της, μπόρεσε να καλύψει με την εταιρική ασφάλιση υγείας όλη την οικογένειά μου στην ιδιαίτερη μορφή της ως ομόφυλης οικογένειας.
Και το αναφέρω επειδή, λόγω της υπάρχουσας νομοθεσίας, η κόρη μου δεν αναγνωρίζεται ως κόρη μου και, δυστυχώς, το ελληνικό σύστημα υγείας δεν μας αναγνωρίζει ως οικογένεια. Η Microsoft, όμως, το έκανε χωρίς δεύτερη σκέψη και επέκτεινε μια πολιτική που είχε, ακόμα και αν το νομικό καθεστώς της χώρας μας δεν την υποστηρίζει ακόμα.
— Ανατρέχοντας στο παρελθόν, τελικά καταφέρατε να κάνετε αυτό που επιθυμείτε;
Ως άτομο πιστεύω στη διαρκή αλλαγή των πραγμάτων αλλά και στην ανανέωση των επιθυμιών μας. Επομένως, γι’ αυτό το οποίο είμαι σίγουρη είναι ότι προσπαθώ να επικεντρώνομαι και να στοχεύω σε αυτά που με κάνουν ευτυχισμένη.
— Τι συμβουλή θα δίνατε σε κάποιον που θα ακούσει τις θέσεις σας, ενώ αναζητεί ίσες ευκαιρίες για μια επιτυχημένη επαγγελματική πορεία; Ποιο θεωρείτε ότι είναι το πιο ισχυρό εφόδιο για έναν νέο την περίοδο αυτή; Οι γνώσεις, η προϋπηρεσία ή η εξειδίκευση;
Το πιο ισχυρό εφόδιο είναι να γίνεις καλύτερος σ’ αυτό που σε κάνει χαρούμενο και πιο ικανό. Αναμφίβολα, η διαρκής μάθηση, όπως και η διεκδίκηση των προσωπικών στόχων, είναι τα ισχυρότερα μέσα για μια επιτυχημένη επαγγελματική εξέλιξη.
— Τι είναι αυτό που σας εμπνέει;
Η δημιουργία και το να καταφέρω να αφήσω ένα θετικό αποτύπωμα στην κοινωνία της οποίας είμαι μέλος.
— Τι θεωρείτε σημαντικό στη ζωή;
Να καταφέρεις να ανακαλύψεις τις δικές σου πηγές ευτυχίας.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
