— Ποιες είναι οι προκλήσεις που δημιουργεί το γεγονός ότι στην ηγεσία ενός κορυφαίου πολιτιστικού θεσμού, όπως το Γαλλικό Ινστιτούτο, βρίσκεται ένα άτομο που ανήκει στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα;
Θα έλεγα ότι δεν υφίσταται κανένα ζήτημα επ’ αυτού. Η Γαλλία είναι μια χώρα που έχει αποποινικοποιήσει την ομοφυλοφιλία περισσότερο από δύο αιώνες τώρα –αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι δεν υπήρχε κοινωνική αποδοκιμασία και δυσκολία να ζήσει κανείς ελεύθερα, έχοντας αυτόν τον προσανατολισμό–, ενώ τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια το αστικό της δίκαιο προβλέπει την ισότητα μεταξύ ζευγαριών του ίδιου και διαφορετικού φύλου.
Επιπλέον, η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων αποτελεί προτεραιότητα για τη γαλλική διπλωματία και οι εκπρόσωποί της έχουν λάβει οδηγίες να τα διασφαλίζουν στη χώρα διαμονής τους, ανεξάρτητα από το αν ανήκουν ή όχι στην κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ+.
Η υπεράσπιση των ίσων δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων και η καταπολέμηση των διακρίσεων εις βάρος τους αποτελεί προτεραιότητα της γαλλικής διπλωματίας. Το καθήκον αυτό υπενθυμίζεται σε όλους τους πρεσβευτές που αναχωρούν με απόσπαση, ιδίως σε χώρες που ποινικοποιούν την ιδιότητα του μέλους αυτής της κοινότητας.
— Πόσο εύκολο ή δύσκολο ήταν το δικό σας coming out στον χώρο εργασίας σας; Ωφεληθήκατε από αυτό; Υπήρξε κάποια αρνητική επίπτωση στην καριέρα σας;
Στη γαλλική διοίκηση δεν γίνεται πολύς λόγος για την ιδιωτική ζωή. Νομίζω ότι αυτό ίσως πηγάζει από την ιδανική άποψη ότι το κράτος είναι στην υπηρεσία όλων των πολιτών και δεν έχει καμία δουλειά να παρεμβαίνει στην ιδιωτική τους ζωή. Επίσης, για ένα διάστημα, όταν το να ανήκει κανείς στην κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ+ μπορούσε να οδηγήσει σε κοινωνική αποδοκιμασία και απώλεια της εργασίας του, η διοίκηση ήταν ένα καταφύγιο, επειδή παρείχε σε όλους τους υπαλλήλους της ουσιαστική και θεσμοθετημένη προστασία.
Το coming out στην πραγματικότητα γίνεται με πολύ ήπιο τρόπο και εγγράφως από τότε που εισήχθησαν στο γαλλικό αστικό δίκαιο το PACS (σύμφωνο συμβίωσης) και ο γάμος για τα ομόφυλα ζευγάρια: συμπληρώνετε ένα διοικητικό έντυπο στο οποίο αναφέρετε αν έχετε σύζυγο, το όνομα και το επώνυμό του/της. Αυτό τα λέει όλα. Μετά, ο καθένας είναι ελεύθερος να μιλήσει για την προσωπική του ζωή στους συναδέλφους με τους οποίους αισθάνεται κοντά.
Δεν είχε καμία αρνητική επίπτωση το coming out στην καριέρα μου και θα μπορούσα να αναφέρω αρκετούς ΛΟΑΤΚΙ+ διπλωμάτες που κατείχαν σημαντικές θέσεις και είχαν επιτυχημένη καριέρα, τη στιγμή που η ιδιωτική τους ζωή ήταν γνωστή και ζούσαν ανοιχτά.
— Από την εμπειρία σας, πόσο διαφορετικά είναι τα πράγματα στη Γαλλία σε σχέση με την Ελλάδα ως προς το πόσο out είναι τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα;
Ας πούμε ότι η Γαλλία είναι λίγο πιο μπροστά από την Ελλάδα σε αυτόν τον τομέα. Το νομικό πλαίσιο είναι πολύ σημαντικό από την άποψη αυτή. Ήδη από το 1791, στην αρχή της Γαλλικής Επανάστασης, η Γαλλία είχε καταργήσει το «έγκλημα του σοδομισμού», όπως ονομαζόταν τότε, από τον ποινικό της κώδικα.
Σε αντίθεση με τη Γερμανία και το άρθρο 175 του ποινικού της κώδικα ή την Αγγλία, με την περίφημη δίκη του Όσκαρ Ουάιλντ, ένας Γάλλος ομοφυλόφιλος δεν κινδύνευε με φυλάκιση. Η τελευταία σχετική ποινή που υπήρχε αφορούσε την ηλικία σεξουαλικής ενηλικίωσης: οι στενές σχέσεις μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου διώκονταν ποινικά από τη στιγμή που κάποιος ήταν ανήλικος, είκοσι ενός ετών τότε.
Η διάταξη αυτή, η οποία υιοθετήθηκε από την κυβέρνηση του Βισί και διατηρήθηκε μετά την Απελευθέρωση, καταργήθηκε μόλις το 1982. Η θέσπιση, το 1998, ενός ειδικού νομικού πλαισίου, του PACS, για την αναγνώριση των ομόφυλων ζευγαριών και η δυνατότητα που έδωσε ο αστικός κώδικας το 2013, όχι χωρίς έντονη αντίσταση από μέρος της κοινωνίας, στα άτομα του ίδιου φύλου να παντρεύονται, έχοντας τα ίδια δικαιώματα με τα ζευγάρια διαφορετικού φύλου, έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προβολή και στην κοινωνική αναγνώριση των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων.
Δεν γνωρίζω ακόμα την κατάσταση στην Ελλάδα με ακρίβεια, αλλά αντιλαμβάνομαι ότι η χώρα δεν έχει προχωρήσει ακόμα τόσο προς αυτή την κατεύθυνση.
— Πόσο σημαντικό είναι για εσάς να αφήνει έντονο αποτύπωμα με τις δράσεις του το Γαλλικό Ινστιτούτο στην εγχώρια ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα και τις διεκδικήσεις της;
Όπως προείπα, η υπεράσπιση των ίσων δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων και η καταπολέμηση των διακρίσεων εις βάρος τους αποτελεί προτεραιότητα της γαλλικής διπλωματίας. Το καθήκον αυτό υπενθυμίζεται σε όλους τους πρεσβευτές που αναχωρούν με απόσπαση, ιδίως σε χώρες που ποινικοποιούν την ιδιότητα του μέλους αυτής της κοινότητας. Αυτό περιλαμβάνεται ρητά στις οδηγίες τους.
Ευτυχώς, η Ελλάδα δεν ανήκει στις χώρες που διώκουν τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περιθώρια προόδου, όπως στη Γαλλία. Σε κάθε περίπτωση, το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος επιθυμεί να βοηθήσει τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα να προωθήσουν τα αιτήματά τους. Χαιρετίζουμε πάντα τα σχετικά αιτήματα και φροντίζουμε να μην ξεχνάμε ποτέ αυτό το θέμα όταν οργανώνουμε μεγάλες εκδηλώσεις.
Για παράδειγμα, αποφασίσαμε να προβάλουμε μια ταινία στο επόμενο Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου για την ακραία βία και τις δολοφονικές τάσεις που μπορεί να προκαλέσει το ομοφοβικό μίσος. Μετά την προβολή θα διεξαχθεί συζήτηση με τις ελληνικές ΛΟΑΤΚΙ+ ενώσεις με συντονιστή εκπρόσωπο της LiFO.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
