Συνήθως, στο άκουσμα της λέξης «έρευνα», συνειρμικά αναμένουμε δύο πράγματα: πρώτον, στατιστικά στοιχεία και, δεύτερον, κάποιου είδους τετελεσμένο.
Στην περίπτωση της μεγάλης έρευνας που εκπόνησε η ΔΕΗ σε συνεργασία με τη Focus Bari και την εταιρεία επικοινωνίας Doyle Dane Bernbach αναφορικά με τις αντιλήψεις των νέων για την έμφυλη βία και τα παγιωμένα στερεότυπα αυτό ανατρέπεται κυρίως γιατί, παρά τα ανησυχητικά ευρήματα που διατρέχουν την έρευνα με τίτλο «Νέα γενιά. Νέα μυαλά(;)», δίνεται η αίσθηση ότι έχουν εντοπιστεί παθογένειες και αναχρονιστικές αντιλήψεις σε ηλικίες που υπάρχει ακόμη περιθώριο ανατροπής.
Γιατί μπορεί τα στοιχεία των ερευνών να μην αποτελούν τρόπο πρόληψης δυσάρεστων καταστάσεων, όμως τώρα πια γνωρίζουμε πολύ καλά ότι τα στερεότυπα «σπάνε» όταν γίνονται ορατά και εξηγείται το υπόβαθρο που τα συντηρεί και τα παγιώνει.
Σε αυτό το πλαίσιο κατάργησης της ηγεμονικής αρρενωπότητας μέσω της κριτικής σκέψης των νέων –μαθητών και μαθητριών απ’ όλη την Ελλάδα– τοποθετείται και η έρευνα που εκπονήθηκε στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών της ΔΕΗ για την 25η Νοεμβρίου 2023 - Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης της Βίας Κατά των Γυναικών. Η ΔΕΗ, για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, ρίχνει φως σε σημαντικά κοινωνικά ζητήματα, όπως η κακοποίηση των γυναικών, και αναλαμβάνει δράσεις και πρωτοβουλίες για την καταπολέμησή της μέσα από το πρόγραμμα εταιρικής υπευθυνότητας «ΔΕΗ ενεργώ». Περισσότερα για την πρωτοβουλία εξηγεί η τοποθέτηση της Σοφίας Δήμτσα, διευθύντρια Εταιρικών Σχέσεων και Επικοινωνίας ΔΕΗ.
«Η εξάλειψη των στερεοτυπικών αντιλήψεων που ωθούν σε κακοποιητικές συμπεριφορές απαιτεί την ανάδειξη και αντιμετώπισή τους από όλους μας. Η πρωτοβουλία της ΔΕΗ ακολουθεί ακριβώς αυτήν τη λογική και για τρίτη συνεχόμενη χρονιά αναδεικνύει τη στάση και τις αντιλήψεις της ελληνικής κοινωνίας σε ένα παγκόσμιο ζήτημα που συχνά παραμένει αόρατο. Ρίχνοντας φως στην πηγή του προβλήματος, μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε νωρίτερα, πριν κλιμακωθεί. Η φετινή πρωτοβουλία της ΔΕΗ εστιάζει στο μέλλον και τους νέους, οι οποίοι με τις επιρροές και τα ερεθίσματα που δέχονται διαρκώς μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα και να αναστρέψουν τη διαιώνιση στερεοτυπικών αντιλήψεων και κακοποιητικών συμπεριφορών. Η ΔΕΗ, αναπόσπαστο κομμάτι του κοινωνικού και οικονομικού ιστού της χώρας, δεν παραμένει αμέτοχη και δεσμεύεται να συμμετέχει ενεργά στην ανάδειξη και αντιμετώπιση σημαντικών ζητημάτων προς όφελος του κοινωνικού συνόλου», δήλωσε η κ. Δήμτσα.
Εδώ σημειώνεται ότι η έρευνα διεξήχθη πανελλαδικά, σε μαθητές και μαθήτριες Α’ έως Γ’ Λυκείου (1Ο κοινό), νέους και νέες 19-22 ετών (2ο κοινό) και ενήλικες 23-64 ετών (3ο κοινό).
Όμως τι «εντόπισε» η έρευνα και τα στοιχεία θεωρούνται ανησυχητικά αναφορικά με τις έμφυλες προκαταλήψεις;
Καταρχάς, το γεγονός ότι δεν γίνονται όλες οι μορφές βίας αντιληπτές στον ίδιο βαθμό με άλλες ούτε και κρίνονται καταδικαστέες. Ενώ δηλαδή είναι άμεσα αντιληπτή και καταδικαστέα η σωματική βία, σκιαγραφείται μια κουλτούρα αποδοχής της λεκτικής και σωματικής βίας ανάμεσα και στα δύο φύλα με μόνο τους μισούς ή και λιγότερους μαθητές και μαθήτριες να δηλώνουν μηδενική ανοχή. Κατά δεύτερον, ότι στις μικρότερες ηλικίες εμφανίζονταν πιο άκαμπτες οι απόψεις αναφορικά με την έμφυλη προκατάληψη.
Συγκεκριμένα, στην ερώτηση της έρευνας για το αν «μερικές φορές φταίνε οι ίδιες οι γυναίκες, όταν τις χτυπούν οι σύντροφοι τους», μόνο 5 στους 10 μαθητές και 6 στις 10 μαθήτριες Λυκείου διαφώνησαν απόλυτα.
Αντίστοιχα, δυσάρεστη έκπληξη αποτέλεσαν οι απαντήσεις αγοριών και κοριτσιών στην ερώτηση για το αν «όταν μια γυναίκα λέει “όχι” στις σεξουαλικές προθέσεις του συντρόφου της αυτό σημαίνει συχνά “ναι”». Eδώ μόνο 4 στους 10 μαθητές και μόνο 6 στα 10 μαθήτριες διαφώνησαν απόλυτα.
Αισθήματα δυσφορίας προκαλούν οι απαντήσεις και στην ερώτηση για το αν είναι «ok για ένα αγόρι να θέσει όρια για το πώς ντύνεται η σύντροφός του». Ένα 55% απάντησε ότι είναι ok, έστω και αν πρόκειται μόνο για κάποιες φορές.
Αμηχανία προκαλεί και το γεγονός ότι μόνο 2 στα 10 αγόρια διαφωνούν απόλυτα με το ότι «οι γυναίκες κατονομάζουν συμπεριφορές ως σεξουαλική παρενόχληση, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για απλά αστεία». Αντιστοίχως, 1 στις 4 μαθήτριες Λυκείου διαφωνούν απόλυτα με το παραπάνω.
Κάπως πιο παρήγορο είναι το εύρημα που προκύπτει από την ερώτηση για το αν «είναι ok για ένα αγόρι να πιέζει μια γυναίκα να κάνει σεξ μαζί του αν φλέρταρε μαζί του όλο το βράδυ», καθώς 9 στους 10 μαθητές Λυκείου απάντησαν ότι δεν είναι ποτέ ok!
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι απαντήσεις αναφορικά με το ζήτημα της ζήλιας και το αν αυτή αποτελεί σημάδι πραγματικού ενδιαφέροντος ενός αγοριού για τη σύντροφό του. Έτσι, στο «αν ένας άνδρας ζηλεύει πραγματικά τη σύντροφό του αποδεικνύει ότι νοιάζεται πραγματικά γι’ αυτήν», 4 στους 10 μαθητές Λυκείου διαφωνούν απόλυτα.
Τι ισχύει για το revenge porn; Κατανοεί αυτή η γενιά τις εφιαλτικές προεκτάσεις της εκδικητικής πορνογραφίας; Δυστυχώς όχι, καθώς στο ερώτημα «όταν μια γυναίκα δέχεται να τη βιντεοσκοπήσεις την ώρα της ερωτικής πράξης, τότε γνωρίζει τον κίνδυνο το υλικό να κυκλοφορήσει και σε άλλους», δυστυχώς 6 στους 10 μαθητές και μαθήτριες Λυκείου συμφώνησαν.
Λίγα στατιστικά ακόμα
Δυστυχώς μόνο 1 στους 2 μαθητές και 4 στις 10 μαθήτριες Λυκείου πιστεύουν ότι το χαστούκι ή το σπρώξιμο στον σύντροφό σου δεν είναι απολύτως μορφή βίας.
«Οτιδήποτε συμβαίνει μεταξύ ζευγαριών είναι ιδιωτική υπόθεση και δεν πρέπει να παρεμβαίνουν τρίτα άτομα, ακόμα και στην περίπτωση χτυπημάτων ή απειλών»: να κάτι που πιστεύει το 51% των μαθητριών Λυκείου και το 46% ενήλικων γυναικών ηλικίας 23-64 ετών!
«Το να χαστουκίζεις ή να σπρώχνεις τον/την σύντροφό σου δεν είναι μορφή βίας»: το πιστεύει το 53% των μαθητών Λυκείου και το 52% των ενήλικων ανδρών ηλικίας 23-64 ετών.
Όσον αφορά το γιατί «μερικοί άνδρες γίνονται βίαιοι απέναντι στις γυναίκες», ένα ανησυχητικά μεγάλο ποσοστό αγοριών και ανδρών θεωρεί ότι αυτή η βία είναι... στοιχείο γοητείας. Συγκεκριμένα, 60% των μαθητών Λυκείου, 61% των ανδρών 19-22 ετών και 60% των ανδρών 23-64 ετών απάντησαν ότι αυτό συμβαίνει επειδή «αυτό τους κάνει ελκυστικούς στις γυναίκες».
Δείτε την αναλυτική έρευνα εδώ
