»Παρασκευήαπογευματάκι, φτάνουμε στη Νίσυρο μεένα καϊκάκι που κουνάει τρελά. Βλέπωτο νησάκι, το Γυαλί στη διαδρομή καινομίζω πως πλησιάζουμε στο λιμάνι, αλλάθέλουμε ένα τέταρτο ακόμη. Ζαλισμένοςκαι αλατισμένος, ακούω την ΕλένηΑλεξανδράκη στο ξενοδοχείο να προσπαθείνα δέσει με αδρές γραμμές και το γνωστό,μειλίχιο και γλυκό της ύφος, την υπόθεσητης ταινίας που γυρίζει εδώ και μερικούςμήνες στον ενεργειακό αυτόν τόπο, τονΑρσιβαρίστα καιτον Άγγελο. Ηφωνή της είναι καθαρή, αλλά δεν καταλαβαίνωκαι πολλά. Ξεκουράζομαι λίγο και ακολουθώτο πούλμαν για το τελευταίο γύρισματης μέρας, στα βουνά, δίπλα σε μια στάνη,μετά τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο.
»Ηκάμερα είναι χωμένη μέσα στις πέτρεςκαι στη χλωράδα. Εμείς προσπαθούμε ναπάρουμε θέση στις ξερολιθιές, τη στιγμήπου ο οπερατέρ Βασίλης Καψούρος κυνηγάειτο γλυκό φως της μαγικής ώρας, τουσούρουπου. Μια από τις δυο πρωταγωνίστριες,η Ασπασία Κράλλη, παρατηρεί τα άγριαλουλούδια στο διάβα της και θα τα μαζέψειστην επιστροφή. Βολεύομαι κάπου ψηλάκαι παρακολουθώ τη Λυδία Κονιόρδουστην πρώτη της κινηματογραφική εμφάνιση,να προβάρει την ντοπιολαλιά, με τησυμβουλευτική παρουσία μιας Νισύριας,για να μην κάνει λάθος. Αφού γυρίζεταιμια σκηνή συνάντησης ανάμεσα σε ένααγόρι και ένα κορίτσι, η Κονιόρδουετοιμάζεται για το κοντινό της. Δεν έχωιδέα περί τίνος πρόκειται. Δεν ακούωκαθαρά τις οδηγίες της Αλεξανδράκη καιδεν έχω προλάβει να πληροφορηθώ σε ποιοακριβώς σημείο του σεναρίου βρίσκονται.Δεν έχει όμως σημασία. Όπως μου εξήγησετο επόμενο βράδυ η μεγάλη θεατρικήηθοποιός που εμφανίζεται για πρώτηφορά στο σινεμά -τίμημα της αυστηρήςτης ανατροφής στην υπερπροστατευτικήαγκαλιά του Κουν-, υποτίθεται πως έβλεπετην κόρη της με ένα ευκατάστατο παιδίκαι αναπολούσε τον δικό της έρωτα,τυλιγμένη στις αναμνήσεις και ταδιλήμματα. Ήθελε να μιλήσει, να φωνάξει,να πει κάτι, αλλά λούφαζε πίσω από ένανβράχο. Το άσπρο και πορτοκαλί που έπεφτεπάνω της από το λυκόφως, πέρα από τιςπέτρες και την πράσινη φύση της άνοιξης,εκεί που ξεκουραζόταν το πέλαγος απότην αντάρα που μας χτύπησε λίγες ώρεςνωρίτερα, με έκανε να αγνοήσω τονκινηματογραφικό λόγο ύπαρξής του.Κόλλησα στον ποιητικό του απόηχο. Ενώήταν θύμηση, ένα βλέμμα μνήμης, μεταξίδεψε η κατεύθυνσή του και μόνο.Άρχισα να κοιτάζω εκεί που κοίταζε ημαντηλοφορούσα Κονιόρδου: στη θάλασσα,σε ένα θεσπέσιο ανοιχτό τρίγωνο με όλεςτις αποχρώσεις της γης, σε μια απόκοσμηκατηφοριά της ζωής, σε ένα εκκλησάκιπαμπάλαιο, καθαρό από τη μια μεριά τουκαι κρυμμένο από το πεσμένο χώμα απότην άλλη, μισό μισό, ερμητικό και σιωπηλό,ένα από τα χιλιάδες μυστήρια πουχτίστηκαν ταπεινά και μακρινά, προορισμένανα συναντήσουν τους περαστικούς στοπεριθώριο της ιερατικής τελετουργίας.
»«Τονα κάνεις κινηματογράφο στην Ελλάδαείναι ουτοπία, και το να γυρίζεις ταινίαστη Νίσυρο είναι...» μας έλεγε οσαμουράι Καψούρος, κουνώντας τα χέριακαι παραλείποντας το υπόλοιπο, αφούείχαμε δει πώς και πού σκαρφάλωναν καισφηνωνόντουσαν οι κάμερες, σε ένα νησίγεμάτο από ηθοποιούς, ερασιτέχνες σταχαρτιά, αλλά πρόθυμους και αναπάντεχαταλαντούχους. Πήγαμε και στο ηφαίστειομε τις πηγές που κοχλάζουν, αφού μέροςτης ιστορίας διαδραματίζεται εκεί,στην κοιλάδα, σε ένα σπιτάκι στο πλάτωμα,όπου στεγάζουν τον έρωτά τους οαρσιβαρίστας ο Σιδερής και η ηθοποιόςη Μαργαρίτα από την Αθήνα. Ο Άγγελοςέρχεται και συνάπτει μια συμφωνία μαζίτου για ένα πολυθέαμα στον κρατήρα καιτους αναστατώνει. Έχει παρελθόν καιλόγους εκδίκησης. Μάχη ανάμεσα στο καλόκαι το κακό. Μια παλιά ιστορία παρεμβάλλεταιστο αιώνιο και ήσυχο σκηνικό. Και στηνάκρη του ηφαιστείου παρατηρώ μιααμφιθεατρική σκαλωσιά, μια σκηνή πουδίνονται παραστάσεις και μικρέςσυναυλίες - πέρυσι είχε έρθει ο Ξαρχάκοςμου είπαν. Μας είχε πάρει η ζέστη απόκάτω.
»ΤηνΚυριακή ανεβαίνουμε στον Εμπορειό,εκεί που φάγαμε την προηγουμένη τιςρεβυθοπιτιές από τα χέρια τουΤριαντάφυλλου. Είναι μια σκηνή από τηνταινία μέσα στην ταινία, μέρος τουπολυθεάματος, που τοποθετείται πριναπό τον πόλεμο. Κοπελιές είναι στατέσσερα, πετάνε νερά και τρίβουν χαλιάγια να τα καθαρίσουν. Η Αλεξανδράκηείναι ευέλικτη και σίγουρη στα γυρίσματα.Έχει προβάρει εκτεταμένα, δεν χάνειχρήματα και φως, δεν θα σπαταλήσειακριβές ώρες στο μοντάζ. Η Κονιόρδουτρίβει και τραγουδάει, ώσπου η μέλλουσασυμπεθέρα Ασπασία Κράλλη βγαίνειφουριόζα από την πόρτα μιας μικρήςεκκλησιάς που απεικόνιζε την Παναγίαντυμένη με παραδοσιακή στολή, καιεκστομίζει κατάρες, δείχνοντας τονκώλο της στην ανταγωνίστριά της καιτις υπόλοιπες: «Μην και δεν γράψετεπως φόραγα ένα ωραίο πράσινο βρακί»,μας λέει στο τέλος της λήψης, που στηνταινία βρίζει, ξεμαλλιάζει και κανονικήκουβέντα δεν σταυρώνει, σε ένα ρόλο πουαρνήθηκαν αρκετές συνάδελφοί της (μαείναι δυνατόν;). Η Κονιόρδου βλέπει τηνκόρη Ρηνιώ να λιγοθυμάει, αντιδρά στηνεπίθεση με πλατιές κινήσεις των χεριώνκαι η Αλεξανδράκη της αντιπροτείνειπιο προσγειωμένες χειρονομίες. Στησυνέντευξη Τύπου στον δημοτικό ξενώναστο λιμάνι, στο Μανδράκι, έγινε μεγάληκουβέντα περί διαφοράς θεατρικής καικινηματογραφικής ερμηνείας. Η σκηνοθέτιςτης Νοσταλγού αρνήθηκε τη διάκριση καιτόνισε πως διάλεξε προσωπικότητες πουδεν είναι φθαρμένες, ανεξάρτητα από τοbackgroundτους. Να είναι ο ρόλος και να τον φωτίζουνμε αυτά που κουβαλάνε. Ήμασταν μαζεμένοισαν τσαμπιά, όπως ακριβώς είχανπερικυκλώσει οι πρώτοι και οι βοηθητικοίηθοποιοί το τραπέζι του γάμου στη σκηνήπου παρακολουθήσαμε το Σάββατο. Μουέκανε εντύπωση που δεν έγινε το γύρισμαέξω, στην πλατεία στα Νίκεια. «Μα ήδητην έχω χρησιμοποιήσει σε δυο διαφορετικέςπεριπτώσεις» μου απαντάει ηΑλεξανδράκη.
»ΗΠαπαδιαμαντική δημιουργός, με τονΑβδελιώδη και τη Μαρκετάκη στην παλέτατων εκλεκτικών συγγενειών της, ζει στοΑιγαίο 20 χρόνια, ξεκινάει από τα πρόσωπακαι εμπνέεται από την αλήθεια και τηπαρατήρηση ενός μικρόκοσμου. Η Νίσυρος,κλειστή κοινωνία, είναι ένα σκαλί γιατην αφήγηση ιστοριών με γνησιότητα καιψυχή, ένα μικρό που πάει να γίνει μεγάλοκαι να αφορά όλους. Η Αλεξανδράκηαποποιείται το φολκλόρ με μια απλήκίνηση: Τα έθιμα που καταγράφει δενείναι αναβιωτικά, μια ωραία εικόνακολλημένη στο παράθυρο του παρελθόντος.Συνεχίζουν να λειτουργούν σαν να μηνέχει περάσει ο χρόνος, έτσι όπως οιΈλληνες από την Αμερική έρχονται πίσωστο νησί και παντρεύονται με τις στολέςπου ξεκρεμάνε από το DNAτους. Το πρωί εκείνης της μέρας πέρασαναπό μπροστά μας 50 παιδάκια με ρούχατοπικά που τραγουδούσαν κάλαντα. Τοίδιο απόγευμα, γυναίκες ξεχύνονταν γιαεπισκέψεις σε φιλικά σπίτια, τα περίφημακαλέσματα, προεόρτια ενός γάμου που θαγίνει μετά το Πάσχα στο νησί.
»Εγώτο Πάσχα μου το γιόρτασα μια εβδομάδαπριν από την ημερολογιακή του ώρα. Μετη φιλοξενία, τη μυρωδιά από το θειάφι,και εκείνη τη ματιά, ανεβασμένος σε έναβραχάκι, δίπλα στο εγκαταλελειμένοξωκλήσι. Συμπτωματικά, όπως είναι όλεςοι καθαρές στιγμές.
σχόλια