Πριν από μερικά χρόνια ο Άγγλος συγγραφέας Ίαν Μακ Γιούαν έκανε το εξής (μη επιστημονικό) πείραμα: πήγε μαζί με τον γιο του σε ένα πολυσύχναστο πάρκο του Λονδίνου και άρχισε να μοιράζει δωρεάν βιβλία. Μέσα σε μερικά λεπτά, είχε χαρίσει τριάντα.
Σχεδόν όλοι όσοι πήραν βιβλίο ήταν γυναίκες, οι οποίες ήταν «πρόθυμες και ευγνώμονες» ενώ οι άντρες «ήταν επιφυλακτικοί, ακόμη και αρνητικοί». Το συμπέρασμα του Ίαν Μακ Γιούαν, το οποίο έγραψε στην εφημερία the Guardian, ήταν «όταν οι γυναίκες σταματήσουν να διαβάζουν, το μυθιστόρημα θα πεθάνει».
Φυσικά, αυτή είναι μια δική του εμπρηστική δήλωση, και το πείραμα δεν λέει τόσα για τη σχέση των γυναικών με τα βιβλία, όσο για το ότι δυσκολεύονται περισσότερο να μεταδώσουν αρνητικά συναισθήματα σε αγνώστους – αλλά αυτή η συζήτηση είναι για άλλες στήλες. Αυτό που είναι σίγουρο και επιβεβαιώνεται από διαφορετικούς φορείς, είναι ότι οι γυναίκες διαβάζουν περισσότερα μυθιστορήματα από τους άντρες, ενώ οι άντρες προτιμούν τα ιστορικά βιβλία και τις βιογραφίες.
Μια νεαρή γυναίκα πρέπει να βρει το δρόμο της μέσα από τα αντικρουόμενα μηνύματα που δέχεται, προσπαθώντας να βρει πώς θα γίνει να μην είναι ούτε «εύκολη», ούτε «δύσκολη», να μην έχει παθητική στάση, αλλά να μην διεκδικεί επιθετικά και γίνει «σκύλα», να υμνεί τη «θηλυκότητα», ό,τι και αν σημαίνει αυτό, αλλά ταυτόχρονα να μην βασίζεται σε αυτή, αλλά στο μυαλό της. Ο δρόμος δεν είναι ευδιάκριτος, και η μέθοδος δεν είναι μια. Η αναζήτηση μπορεί να εμπλουτιστεί, αν όχι καθοριστεί, και μέσα από τη λογοτεχνία. Τα ερωτήματα που έχουμε στο μυαλό μας, αυτά που μας ζαλίζουν και μας πνίγουν, δεν είναι πρωτότυπα. Άλλοι άνθρωποι, πιο έξυπνοι και πιο ώριμοι από εμάς, έχουν παιδέψει το μυαλό τους για να δώσουν τις δικές τους απαντήσεις. Μέσα από τις ιστορίες τους θα βρούμε και τις δικές μας.
Υπάρχουν πολλές λίστες που προτείνουν «βιβλία για νεαρές γυναίκες». Πολλές από αυτές πέφτουν στα στερεότυπα που προσπαθούμε μια ζωή να αποφύγουμε, γιατί τι είναι οι «νεαρές γυναίκες» αν όχι απλώς «νεαροί άνθρωποι;» Όμως, άντρες και γυναίκες ακόμη δεν είμαστε καθ'όλα ίσοι, και αν κάποιος διαφωνεί με αυτό, τότε σίγουρα δεν είμαστε ίδιοι.
Οι παρακάτω προτάσεις είναι δικές μου, από όσο πιο μεγάλο φάσμα μπόρεσα να σκεφτώ. Φυσικά υπάρχουν εκατοντάδες βιβλία ακόμη, τα οποία περιμένουμε στα σχόλια. Πείτε μας τις προτάσεις σας και αν θέλετε, συμπληρώστε γιατί διαλέγετε αυτά τα βιβλία. Βέβαια δε χρειάζεται να είσαστε νεαρή γυναίκα για να τα διαβάσετε, κάθε βιβλίο λέει μια άλλη ιστορία στον καθένα μας.
(Εννοείται ότι οι άντρες αντιμετωπίζουν τις δικές τους προκλήσεις μεγαλώνοντας, για κανένα φύλο δεν είναι ρόδινα τα πράγματα. Όμως είμαι γυναίκα, και μόνο τη δική μου πλευρά ξέρω!)
1. Αυτόχειρες Παρθένοι, Τζέφρι Ευγενίδης
Δεκαετία του '70, στο Grosse Pointe, αστικό προάστιο του Detroit. Πρωταγωνιστές της ιστορίας είναι οι έφηβες αδελφές Lisbon: εκκεντρικές, ιδιαίτερες, γεμάτες ενέργεια και ζωντάνια, ζουν μέσα στον προστατευτικό κλοιό που δημιούργησαν οι θρησκόληπτοι και ακραία συντηρητικοί γονείς τους - αιχμάλωτες μέσα στο σπίτι τους, τη στιγμή ακριβώς που ήταν έτοιμες να ανθήσουν. Μετά την αυτοκτονία της Σεσίλια, της μικρότερης αδελφής, οι τέσσερις εναπομείνασες αδελφές έρχονται αντιμέτωπες με τη θλίψη, την απώλεια, αλλά και με τις τεράστιες διαστάσεις που έχει πάρει το τραγικό συμβάν στην κοινωνία τους.
2. Η αβάσταχτη ελαφρότητα του Είναι, Μίλαν Κούντερα
Ποια αρετή -βαρύτητα ή ελαφρότητα- ανταποκρίνεται καλύτερα στην ανθρώπινη μοίρα; Και πού σταματάει το σοβαρό για να παραχωρήσει τη θέση του στο επιπόλαιο, και αντιστρόφως; Υπάρχει διαφορά μεταξύ σεξ, έρωτα, αγάπης; Και πολλά άλλα.
3. Πορνογραφική Φαντασία, Σούζαν Σόνταγκ
Η Σούζαν Σόνταγκ έγραψε ένα κείμενο στο οποίο υποστηρίζει ότι η πορνογραφία πρέπει να αντιμετωπίζεται όπως οποιοδήποτε άλλο λογοτεχνικό κείμενο, και έκανε τέτοιο πάταγο, που ο απόηχος ξεκουφαίνει ακόμη. Μια καλή ευκαιρία για να σπάσουμε μερικά από τα καλούπια μας, είτε συμφωνούμε είτε όχι.
4. Το χρυσό σημειωματάριο, Ντόρις Λέσινγκ
Το Xρυσό σημειωματάριο είναι η περιγραφή μιας γυναίκας σε αναζήτηση προσωπικής και πολιτικής ταυτότητας, αντιμέτωπης με το τραύμα της συναισθηματικής απόρριψης και της σεξουαλικής προδοσίας, με την επαγγελματική αγωνία και τις εντάσεις της φιλίας και της οικογένειας.
5. Ένα δικό σου δωμάτιο, Βιρτζίνια Γουλφ
Αν το διαβάσετε, την επόμενη φορά που θα ακούσετε «γιατί όλοι οι διάσημοι σεφ είναι άντρες», αντί να θυμώσετε, θα έχετε έτοιμη την απάντηση (τις απαντήσεις!)
6. «Ο μύθος της ομορφιάς», Ναόμι Γουλφ
Ένα βιβλίο που άλλαξε γενιές και γενιές ανθρώπων. Η Ναόμι Γουλφ περιγράφει πώς τα δεσμά της ομορφιάς εμποδίζουν τις γυναίκες να καταλάβουν ισότιμη θέση στην κοινωνία. Όσο οι γυναίκες ως κοινωνική κατηγορία κατακτούν εξουσία στη δημόσια σφαίρα, τόσο περισσότερο μεγαλώνει η κοινωνική απαίτηση να προσαρμοστούν στα κυρίαρχα πρότυπα «φυσικής ομορφιάς», όπως αναπαράγονται γύρω μας. «Το σώμα σου είναι πεδίο μάχης» είπε η Μπάρμπαρα Κρούγκερ, πεδίο μάχης έγινε και αυτό το βιβλίο.
7. Πρέπει να μιλήσουμε για τον Κέβιν, Λάιονελ Σράιβερ
Το πολύ τζιζ θέμα της μητρότητας που για την ώρα είναι σιδηροδέσμιο μιας πάρα πολύ συγκεκριμένης αντιμετώπισης, σε ένα βιβλίο που τολμάει να θίξει μια πλευρά που για την ώρα βρίσκεται στα απύθμενα σκοτάδια του υποσυνείδητου της κοινωνίας μας (και θα συνεχίσει να είναι, για πολλά χρόνια ακόμα).
8. Η ιστορία της πορφυρής δούλης, Μάργκαρετ Άτγουντ
Λίγο μελλοντολογία, λίγο επιστημονική φαντασία, ένα βιβλίο που περιγράφει μια τρομαχτική εναλλακτική πραγματικότητα που πάντως δεν είναι και τόσο μακριά μας. Η "Δημοκρατία του Γιλεάδ", όπως ονομάζεται, είναι ένα μονολιθικό, θεοκρατικό καθεστώς που τιμωρεί την έκτρωση με θάνατο• καθεστώς που επιστρέφει στην τρομοκρατική μισαλλοδοξία των πρώτων πουριτανών και στηρίζεται στην "κατά γράμμα" εφαρμογή της Βίβλου, για να καταπολεμήσει την υπογεννητικότητα και τη στειρότητα.
9. Γυναίκες, Τσαρλς Μπουκόφσκι
Η άλλη πλευρά, κατά κάποιο τρόπο, μια άσκηση στην ευθεία αντιμετώπιση και μια ένεση αυτοσαρκασμού για άντρες και γυναίκες.
10. Εξιλέωση, Ίαν Μακ Γιούαν
Την πιο ζεστή μέρα του καλοκαιριού του 1935, η δεκατριάχρονη Βριώνη Τάλλις, βλέπει την αδελφή της Σεσίλια να πετάει τα ρούχα της και να βουτάει στη στέρνα του κήπου, κάτω από το βλέμμα του παιδικού της φίλου Ρόμπι Τέρνερ, ο οποίος, όπως και η Σεσίλια, έχει πρόσφατα επιστρέψει από το Καίμπριτζ. Το περιστατικό θα αλλάξει για πάντα τη ζωή και των τριών. Ο Ρόμπι και η Σεσίλια θα έχουν υπερβεί ένα όριο με τρόπο που δεν θα μπορούσαν ούτε να φανταστούν και θα έχουν γίνει θύματα της παιδικής φαντασίας της Βριώνη. Κι εκείνη θα έχει γίνει μάρτυρας ανομολόγητων μυστηρίων και θα διαπράξει ένα έγκλημα από το οποίο δεν θα πάψει να προσπαθεί να εξιλεωθεί όλη την υπόλοιπη ζωή της. Μην πείτε μόνο «είδα την ταινία». Και να την είδατε, πρέπει να διαβάσετε και το βιβλίο.
σχόλια