Συμπόσια

Συμπόσια Facebook Twitter
Εικονογράφηση: Ατελιέ / LIFO
2

Στην Αθήνα της Κλασικής Περιόδου μια βραδινή έξοδος σήμαινε οινοποσία και ολονύχτια συζήτηση στο σπίτι ενός φίλου. Αυτές οι βραδιές ονομάζονταν συμπόσια, με την έμφαση στην κοινή οινοποσία. Η παρέα αυτή ήταν μικρή, απαρτιζόμενη από 15 άτομα το πολύ, ώστε όλοι να μπορούν να συμμετέχουν στην ίδια συζήτηση. Η παρέα μαζευόταν στο σπίτι κάποιου ιδιώτη κατόπιν πρόσκλησης του ιδιοκτήτη, αλλά όλοι είχαν την ίδια θέση σε αυτό. Στην πραγματικότητα, τα ανάκλιντρα στα οποία ξάπλωναν οι συμποσιαστές στηριζόμενοι στον αριστερό αγκώνα τους ήταν τοποθετημένα κυκλικά, έτσι ώστε κανείς να μην είναι στην κορυφή του τραπεζιού ή στο κέντρο της προσοχής. Αλλά, για στάσου. Δεν είχε δείπνο; Ο οικοδεσπότης μπορούσε να σερβίρει φαγητό, αλλά το επίκεντρο της βραδιάς ήταν η οινοποσία και η συζήτηση, το συμπόσιο. Μερικές φορές οι συμποσιαστές έφερναν το δικό τους κολατσιό ή συσκευασμένο γεύμα, σε περίπτωση που δεν σερβιριζόταν δείπνο. Ακόμα κι αν σερβιριζόταν κάποιο γεύμα, τα τραπέζια καθαρίζονταν και λέγονταν ευχές καθώς η παρέα μετέβαινε στον σκοπό της βραδιάς: την οινοποσία.

Η οινοποσία ήταν μια ομαδική δραστηριότητα στην αρχαία Αθήνα και οι Αθηναίοι έβλεπαν με καχυποψία όσους έπιναν κατά μόνας.

Η κατανάλωση αλκοόλ σίγουρα οδηγούσε στη μέθη, αλλά ο στόχος ήταν να φτάσει κανείς σε αυτή την κατάσταση σιγά-σιγά, με πολιτισμένο τρόπο. Στο συμπόσιο το κρασί αναμειγνυόταν με νερό σε ένα μεγάλο αγγείο που ονομαζόταν κρατήρας. Η αναλογία κρασιού-νερού ποίκιλλε, ανάλογα με την επιθυμία του συμμετέχοντος, αλλά 1:3 φαίνεται πως ήταν η συνήθης αραίωση. Οι Αθηναίοι της Κλασικής Περιόδου αποκαλούσαν αυτούς που έπιναν σκέτο κρασί, μη νερωμένο, βάρβαρους. Το νερωμένο κρασί μπορεί να ακούγεται μετριοπαθής επιλογή, όμως οι κρατήρες χωρούσαν μέχρι 60 λίτρα κρασί! Όλοι οι συμμετέχοντες έπιναν με τον ίδιο ρυθμό, διασφαλίζοντας ότι κανένας δεν θα μεθούσε γρηγορότερα από τον διπλανό του.

Οι Έλληνες αγγειοπλάστες της Κλασικής Περιόδου δημιούργησαν μια σειρά από αγγεία ειδικά σχεδιασμένα για χρήση στο συμπόσιο. Εκτός από τον κρατήρα, το κρασί μεταφερόταν στο δωμάτιο και μέσα σε αμφορέα, που μερικές φορές ήταν διακοσμημένος με παραστάσεις. Το νερό το έφερναν σε μια υδρία ή σε ένα απλό αγγείο του σπιτιού. Ένας νεαρός ή ένας υπηρέτης βύθιζε μια οινοχόη στον κρατήρα με το νερωμένο κρασί, τη γέμιζε και μοίραζε το περιεχόμενό της σε ξεχωριστά κύπελλα. Το ειδικό κύπελλο για την οινοποσία ήταν η κύλικα, ένα κύπελλο ρηχό με δύο οριζόντια χερούλια. Οι ξαπλωμένοι συνδαιτυμόνες μπορούσαν να πιάσουν το κύπελλο από το ανάκλιντρό τους. Με μερικές εξαιρέσεις, τα αγγεία της Κλασικής Περιόδου που είναι διακοσμημένα με παραστάσεις και εκτίθενται στα μουσεία προορίζονταν για το συμπόσιο. Η αγγειοπλαστική υπήρχε για να υπηρετεί τις ανάγκες όσων έπιναν κρασί εντός και εκτός σπιτιού.

Συμπόσια Facebook Twitter
Δύο συμποσιαστές ξαπλώνουν σε ένα στρώμα στο έδαφος. Μια γυναίκα μουσικός –μια εταίρα– κάθεται ανάμεσά τους. Περ. 500 π.Χ. Από ένα σπίτι που βρέθηκε κοντά στην Αγορά, κατά την ανασκαφή της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα. © Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών, Αρχείο Ανασκαφών Αγοράς

Ο στόχος του αθηναϊκού συμποσίου ήταν η ενίσχυση των δεσμών της παρέας και η δημιουργία φιλικών σχέσεων. Εφόσον βρίσκονταν υπό την επήρεια του κρασιού, οι συμποσιαστές έλεγαν με τη σειρά ιστορίες ή τραγούδια. Η συμμετοχή του καθενός ξεχωριστά ήταν απαραίτητη, και όπως το ίδιο το κρασί, η προβολή μοιραζόταν ισόποσα σε όλους όσοι βρίσκονταν στον χώρο. Μερικές φορές, όπως στο Συμπόσιο του Πλάτωνα, το οποίο εξιστορεί ένα συμπόσιο στο οποίο συμμετείχε ο Σωκράτης, όλοι μιλούν για το ίδιο θέμα. Εκείνο το βράδυ το θέμα ήταν o έρωτας. Άλλες φορές το θέμα ήταν η πολιτική, και γι' αυτό το συμπόσιο ήταν ένας τρόπος για να συνάψεις συμμαχίες. Αλλά οι φιλίες που σχηματίζονταν στα συμπόσια μπορούσαν επίσης να βελτιώσουν την επιχείρηση ενός συμποσιαστή ή και να τον βοηθήσουν ακόμα και στη διευθέτηση του γάμου των παιδιών του.

Κι ενώ είναι αλήθεια ότι κάποιοι που ανήκαν στην ελίτ οργάνωναν πολυέξοδα συμπόσια με χρυσά κύπελλα αντί για πήλινα και με το καλύτερο κρασί που υπήρχε, άντρες όλων των τάξεων έπιναν κρασί, και όταν το έκαναν, έπιναν όλοι μαζί. Η οινοποσία ήταν μια ομαδική δραστηριότητα στην αρχαία Αθήνα και οι Αθηναίοι έβλεπαν με καχυποψία όσους έπιναν κατά μόνας.

Συμπόσια Facebook Twitter
Λεπτομέρεια από ένα αποθηκευτικό αγγείο πιθανόν για κρασί, με έναν συμποσιαστή καθ' οδόν για ένα συμπόσιο. Φέρνει τη δική του λύρα και μεταφέρει ένα καλάθι γεμάτο εδέσματα, σε περίπτωση που ο οικοδεσπότης δεν προσφέρει ένα προσυμποσιακό γεύμα (περ. 500 π.Χ.). Από ένα σπίτι που βρέθηκε κοντά στην Αγορά, κατά την ανασκαφή της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα © Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών, Αρχείο Ανασκαφών Αγοράς

Έχουμε αναφερθεί μόνο στους άντρες. Οι ενάρετες Αθηναίες δεν συμμετείχαν σε συμπόσια. Οι γυναίκες που βλέπουμε σε σκηνές από συμπόσια που κοσμούν πήλινα αγγεία είναι εταίρες, πόρνες που προσλαμβάνονταν ως διασκεδαστές. Αυτές οι γυναίκες μπορούσαν ακόμα και να διακριθούν και συχνά ήταν ταλαντούχες μουσικοί, εκτός από ερωτικοί σύντροφοι των συμποσιαστών. Ήταν εκπαιδευμένες να προσφέρουν ευχαρίστηση στους άντρες αλλά και να κάνουν έξυπνες συζητήσεις μαζί τους. Κατά κάποιον τρόπο, εμείς, οι σύγχρονες γυναίκες, βρίσκουμε τη ζωή που έκαναν οι εταίρες πολύ πιο ελκυστική από τον λιγότερο κοινωνικά δραστήριο κόσμο της Αθηναίας νοικοκυράς.

Την επόμενη φορά που θα είστε σε τραπέζι με φίλους και θα υψώσετε το ποτήρι για να κάνετε μια πρόποση, θυμηθείτε ότι απολαμβάνετε ένα είδος συμποσίου: μια μικρή ομάδα φίλων μαζεύεται για μια βραδιά διασκέδασης αλλά και ενίσχυσης των φιλικών τους δεσμών. Το κρασί τούς χαλαρώνει όλους και τους κάνει να γελούν και να λένε ιστορίες. Καθώς η βραδιά εξελίσσεται, μαθαίνεις περισσότερα για τους φίλους και τους γείτονές σου. Την επόμενη φορά που θα θέλεις να αγοράσεις ένα αυτοκίνητο, θα πας στον θείο του τάδε φίλου σου∙ αυτός ο φίλος έχει έναν γιο στην ηλικία της κόρης σου∙ και ο άλλος καινούργιος φίλος έχει κάποιες πολύ ενδιαφέρουσες πολιτικές απόψεις. Δεν είμαστε και πολύ διαφορετικοί από τους Αθηναίους προγόνους μας, τελικά.

Συμπόσια Facebook Twitter
Η άλλη πλευρά του ίδιου αποθηκευτικού αγγείου. Αυτήν τη φορά έχουμε έναν νεότερο άνδρα που σίγουρα επιστρέφει από ένα συμπόσιο. Στηρίζεται στη μαγκούρα του, κρατάει το κεφάλι του με αγωνία και κάνει εμετό. Από ένα σπίτι που βρέθηκε κοντά στην Αγορά, κατά την ανασκαφή της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα © Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών, Αρχείο Ανασκαφών Αγοράς
Συμπόσια Facebook Twitter
Κύπελλα κρασιού από την Αρχαία Αθήνα, 500 π.Χ. Από ένα σπίτι που βρέθηκε κοντά στην Αγορά, κατά την ανασκαφή της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα. © Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών, Αρχείο Ανασκαφών Αγοράς
Αρχαιολογία & Ιστορία
2

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Σε ένα συμπόσιο της Αρχαίας Αθήνας, με κρασί και ολονύχτια συζήτηση

Ηχητικά Άρθρα / Σε ένα συμπόσιο της Αρχαίας Αθήνας, με κρασί και ολονύχτια συζήτηση

Στην Αθήνα της Κλασικής Περιόδου μια βραδινή έξοδος σήμαινε οινοποσία και ολονύχτια συζήτηση στο σπίτι ενός φίλου. Αυτές οι βραδιές ονομάζονταν συμπόσια, με την έμφαση στην κοινή οινοποσία.
THE LIFO TEAM
ΠΕΜΠΤΗ 07/04 - ΕΧΕΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΕΙ - Τι έτρωγαν και τι έπιναν οι Αρχαίοι Αθηναίοι;

Ιστορία μιας πόλης / Τι έτρωγαν κι έπιναν οι Αρχαίοι Αθηναίοι;

Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με την αρχαιολόγο Αναστασία Παπαθανασίου για το τραπέζι των αρχαίων Αθηναίων αλλά και για τις ομοιότητες και τις διαφορές του από της σημερινές διατροφικές μας συνήθειες.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
ΠΕΜΠΤΗ 08/12- Πόσο θρήσκοι ήταν αρχαίοι Αθηναίοι;

Ιστορία μιας πόλης / Πόσο θρήσκοι ήταν οι αρχαίοι Αθηναίοι;

H Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με την ιστορικό Χριστίνα Κωνσταντακοπούλου για τη θρησκεία στην αρχαία Αθήνα, τους θεούς, τη λατρεία τους αλλά και για τη σχέση θρησκείας και πολιτικής κατά την αρχαιότητα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Υπάρχουν αρχαία είδη φυτών στον Κήπο του Διομήδους;

Ιστορία μιας πόλης / Υπάρχουν αρχαία είδη φυτών στον Κήπο του Διομήδους;

Το Τμήμα Ιστορικών Φυτών του Κήπου είναι ίσως μοναδικό στον κόσμο και περιλαμβάνει φυτά όπως η μυρτιά, το κώνειο, ο δίκταμος και η ελιά. Η Κατερίνα Στέφη «ξεναγεί» την Αγιάτη Μπενάρδου σε μια έκταση 1.860 στρεμμάτων, στις βόρειες πλαγιές του Όρους Αιγάλεω.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Μεταπτυχιακός φοιτητής ανακαλύπτει χαμένη πόλη στη ζούγκλα του Μεξικού κατά λάθος

Αρχαιολογία & Ιστορία / Φοιτητής ανακαλύπτει χαμένη πόλη στη ζούγκλα του Μεξικού κατά λάθος

Η Valeriana φαίνεται να έχει τα χαρακτηριστικά μιας πρωτεύουσας των Μάγια, με κεντρικές πλατείες, ναούς και χώρους λατρείας, καθώς και μια ειδικά διαμορφωμένη αυλή για το αρχαίο παιχνίδι με μπάλα των Μάγια
LIFO NEWSROOM
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Παναγιά Βλασσαρού: Μια τοιχογραφία που επιβίωσε θαμμένη για δεκαετίες

Ιστορία μιας πόλης / Παναγιά Βλασσαρού: Μια τοιχογραφία που επιβίωσε θαμμένη για δεκαετίες

Ένας ναός που θυσιάστηκε για την ανάδειξη της Αρχαίας Αγοράς των Αθηνών και μια τοιχογραφία που «έζησε» μέχρι να ξαναβγεί στο φως. Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τους Γιώργο Μαστρογιάννη, υπεύθυνο του εργαστηρίου συντήρησης του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών, και Γιάννη Παπαδόπουλο, διευθυντή των ανασκαφών στην Αρχαία Αγορά και καθηγητή αρχαιολογίας και φιλολογίας στο UCLA.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Υπήρχαν καμηλοπαρδάλεις, φοίνικες και τζακατράντες στον Πύργο Βασιλίσσης;

Ιστορία μιας πόλης / Υπήρχαν καμηλοπαρδάλεις, φοίνικες και τζακαράντες στον Πύργο Βασιλίσσης;

Γιατί η Αμαλία δεν κοιμήθηκε ποτέ μέσα στον κυρίως πύργο και γιατί ο Όθωνας δεν επισκεπτόταν το κτήμα; Ο Βασίλης Κουτσαβλής «ξεναγεί» την Αγιάτη Μπενάρδου σε ένα από τα πιο εντυπωσιακά και καλοδιατηρημένα μνημεία γοτθικού ρυθμού στην Ελλάδα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Αγγεία ηλικίας 4.500 ετών στη Συρία είναι προϊόν παιδικής εργασίας λένε αρχαιολόγοι

Αρχαιολογία & Ιστορία / Αγγεία ηλικίας 4.500 ετών στη Συρία φτιάχτηκαν από 8χρονα παιδιά, λένε αρχαιολόγοι

Οι αρχαιολόγοι ανέλυσαν 450 αγγεία που κατασκευάστηκαν στην Τελ Χάμα και διαπίστωσαν ότι τα δύο τρίτα των αγγείων κατασκευάζονταν από παιδιά ηλικίας επτά και οκτώ ετών
THE LIFO TEAM
Το ξεχασμένο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Καρυά Φθιώτιδας

Αρχαιολογία & Ιστορία / Το ξεχασμένο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Καρυά Φθιώτιδας

Η έκθεση του Μουσείου Μπενάκη «Καρυά 1943. Καταναγκαστική εργασία και Ολοκαύτωμα» είναι αφιερωμένη σε μια άγνωστη πτυχή της εξόντωσης των Ελλήνων Εβραίων κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πού έμαθαν να πίνουν μπίρα οι Αθηναίοι;

Ιστορία μιας πόλης / Πού έμαθαν να πίνουν μπίρα οι Αθηναίοι;

Φιξ, Μετς, Κλωναρίδη. Τρία τοπωνύμια, τρεις περιοχές της Αθήνας που σχετίζονται με τη ζυθοποιία. Επιχειρήσεις που έμαθαν στην αθηναϊκή κοινωνία να πίνει μπίρα, να την απολαμβάνει κατ’ οίκον ή σε πάρκα. H Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Βασίλη Νάστο για τη ζυθοποιία Κλωναρίδη και την εξέλιξη της περιοχής των Πατησίων.
THE LIFO TEAM
Οι «ερωτοφωλιές» στην Αθήνα του Μεσοπολέμου

Ιστορία μιας πόλης / Οι «ερωτοφωλιές» στην Αθήνα του Μεσοπολέμου

Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με την Εύα Γανίδου και τον Τάσο Θεοφίλου για τις γκαρσονιέρες, τα σεπαρέ και τα απρόσμενα μέρη στην πόλη τα οποία επέλεγαν οι Αθηναίοι για τις ερωτικές συνευρέσεις τους.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Κλάους-Μίκαελ Κουν

Iστορία / Κλάους-Μίκαελ Κουν: Οι ναζιστικές ρίζες του πιο πλούσιου Γερμανού στον κόσμο

Ο πατέρας του Γερμανού μεγιστάνα έχτισε μεγάλο μέρος της οικογενειακής επιχείρησης επωφελούμενος από τις διώξεις και τη γενοκτονία των Εβραίων. Αντίθετα όμως με άλλες μεγάλες γερμανικές εταιρείες όπως η Volkswagen και η Deutsche Bank, η εταιρεία του αρνείται να ανοίξει τα σκοτεινά αρχεία της.
THE LIFO TEAM
Το εμβληματικό Παλατάκι της Θεσσαλονίκης όπως είναι σήμερα

Αρχαιολογία & Ιστορία / Το εμβληματικό Παλατάκι της Θεσσαλονίκης όπως είναι σήμερα

Το θρυλικό νεοκλασικό οίκημα με τη μαγευτική θέα, που φιλοξένησε αρχηγούς κρατών, βασιλείς και πρωθυπουργούς, αναβιώνει και μετατρέπεται σε έναν πολυχώρο πολιτισμού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

2 σχόλια
Παιδιά έχετε γράψει απίστευτα άρθρα! Και πολύ καλή ερευνητική δουλειά! Επιτέλους το να διαβάσει κάποιος για τους αρχαίους, δεν προϋποθέτει γνώσεις αρχαίας!