Συστήνοντας μας την Momo Okabe ο Christopher McCall, διευθυντής του San Francisco's Pier24 Photography, λέει: «Όταν πρωτοείδα τη δουλειά της ένιωσα σαν να έφαγα γροθιά στο στομάχι». Ο ίδιος γνώρισε την Γιαπωνέζα φωτογράφο μέσα από το πρωτο της βιβλίο Dildo, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Session Press στον περιορισμένο αριθμό των 55 αντίτυπων. "'Εδινε την εντύπωση οικογενειακού λευκώματος" αναφέρει ενθυμούμενος την έκδοση που περιγράφει τις εν εξελίξει σχέσεις τις Okabe με δύο ερωμένες της, την Kaori και την Yoko, οι οποίες αντιμετώπιζαν δυσφορία φύλου και ξεφυλλίζοντας το βιβλίο βλέπουμε και την διαδικασία αλλαγής φύλου. Στη συνέχεια εκδόθηκε το Bible, μια προσωπική καταγραφή της καθημερινής ζώης της Okabe και «της αποξένωσης της διεμφυλικής κοινότητας» στην Ιαπωνία.
Κάθε μη εξοικειωμένος με τα συγκεκριμένα θέματα θεατής εκπλήσσεται από το έργο της Okabe, είτε θετικά είτε αρνητικά. Οι φωτογραφίες της είναι μια έντιμη απεικόνιση των ανθρώπων γύρω της, των «περιθωριακών» της Ιαπωνίας. Σε μια συνέντευξη της πέρυσι η Okabe αναφέρθηκε στις εικόνες της ως «ψυχολογικά τοπία» και μίλησε για την κυρίαρχη νοοτροπία στην πατρίδα της σχετικά με το αντικείμενο του έργου της. Σχετικά με την έκδοση του Dildo ο εκδότης είπε «δίσταζα γιατί η δουλειά της δεν είναι για όλους αλλά πιστεύω στην ισχύ της φωτογραφίας της και θαυμάζω την απόλυτη αυτοπεποίθηση της στην έκφραση σεξουαλικών πραγματικοτήτων».
Ο διευθυντής του San Francisco's Pier24 Photography, λέει: «Όταν πρωτοείδα τη δουλειά της ένιωσα σαν να έφαγα γροθιά στο στομάχι».
Φωτογραφίζοντας τους γύρω της, φίλους, οικογένεια, τον εαυτό της, η Okabe προσεγγίζει κάθε πρόσωπο με τρυφερότητα, συγκίνηση και αισθηματικότητα. «Ένα από τα δυνατά σημεία του έργου της είναι το πως φωτίζει μια πτυχή της κοινωνίας μας που οι άνθρωποι επιλέγουν να αγνοούν, ωστόσο το κάνει με μια τρυφερότητα που αντανακλά τον καθολικό χαρακτήρα της ζωής» εξηγεί ο McCall.
Έπειτα από την απονομή του βραβείου Foam Paul Huf –που απονέμεται σε φωτογραφικά "ταλέντα" κάτω των 35 ετών - το έργο της εκτίθεται στην γκαλερί Foam στο Άμστερνταμ. Ο McCall ήταν μέρος της επιτροπής απονομής του βραβείου και μας μιλάει για την δημιουργική δύναμη της πρωτοπόρου καλλιτέχνιδας.
— Στις αρχές του έτους η Okabe κέρδισε το βραβείο Foam Paul Huf, τι διακρίνατε στο έργο της που την ξεχώρισε;
Cristopher McCall: Η Momo Okabe ειναι μία ιδιαίτερα ταλαντούχα φωτογράφος. Οι φωτογραφίες της έχουν ένα σαφές στυλ και συναισθηματικά είναι καθηλωτικές. Το έργο της χαρακτηρίζεται από τον σπάνιο συνδυασμό ενός προκλητικού θέματος με τρυφερή αισθηματικότητα. Η ιδιωτική φύση των φωτογραφιών της και η μοναδική οπτική αφήγηση της την έκανε να ξεχωρίσει από τους άλλους υποψηφίους. Είναι ελάχιστες οι φορές που έχω βρεθεί αντιμέτωπος με τέτοια πρόκληση κοιτάζοντας φωτογραφίες.
— Θα μας μιλήσετε για τα δύο σύνολα έργων που εκτίθενται, Dildo και Bible;
Είναι σημαντικό να πω ότι γνώρισα τα δύο αυτά έργα μέσα από τα υπέροχα βιβλία των εκδόσεων Session Press. Το πρώτο βιβλίο που είδα ήταν το Dildo το οποίο έμοιαζε με οικογενειακό λεύκωμα και αφηγείται την ιστορία των σχέσεων της Momo με δύο από τις ερωμένες της καθώς εκείνες παλεύουν με διαταραχές ταυτότητας φύλου. Το βιβλίο κλείνει δείχνοντας την Yoko, την δεύτερη σύντροφο της Momo, στα διάφορα στάδια της διαδικασίας αλλαγής φύλου. Το βιβλίο παρουσιάζει μπανάλ εικόνες της καθημερινής ζωής, κατεστραμμένα βιομηχανικά τοπία και νεκρές φύσεις. Οι εικόνες αυτές αντιπαρατίθενται με την προσωπική, σταθερή ματιά των στιγμών που η Momo μοιράζεται με τις συντρόφους της. Οι φωτογραφίες ενώνονται από την εκλεπτυσμένη χρήση μιας μουντής χρωματικής παλέτας που επιφέρει ακόμα μεγαλύτερες προκλήσεις στην ερμηνεία του έργου της, δημιουργώντας μια υπόγεια σύνδεση με τις ξεθωριασμένες εικόνες των οικογενειακών λευκωμάτων με τα οποία όλοι μεγαλώσαμε. Η έκδοση του βιβλίου σε δέσιμο σπιράλ και με ένθετες φωτογραφίες, οδηγεί στο να απολαύσει κανείς αυτό το σημαντικό και αντισυμβατικό έργο με έναν προσωπικό και οικείο τρόπο.
Κατ' εμέ το Bible είναι πιο πολύ ένα συναισθηματικό ημερολόγιο που παρακολουθεί την καθημερινή ζώη της Momo και την αποξένωση της διεμφυλικής κοινότητας. Οι εικόνες παραμένουν προκλητικές, προσωπικές και πηδάνε από σκηνές μετά το τσουνάμι σε παραστατικές βιομηχανικές λεπτομέρειες και προσωπικές στιγμές που είναι άγνωστες εκτός της διεμφυλικής κοινότητας. Η μεγαλύτερη και πιο παραστατική φύση του βιβλίου καθιστά το έργο φαινομενικά πιο χαοτικό όταν το συγκρίνεις με το Dildo, ιδίως αν λάβει κανείς υπόψη τις πιο κοντινές και παραστατικές συνθέσεις που τονίζονται από την εκτύπωση με επιβλητικά σαλόνια χωρίς περιθώρια. Παρότι υπάρχουν ακόμα ίχνη τρυφερότητας, η όλη αίσθηση που μένει είναι χάος και αποξένωση. Για άλλη μια φορά η Momo συνδέει αυτές τις σκόρπιες σκηνές με εκλεπτυσμένη χρήση του χρώματος και μια ιδιαίτερα αναπτυγμένη ικανότητα στην επεξεργασία και την αλληλούχιση. Το αποτέλεσμα είναι ένα βιβλίο γεμάτο ανεπεξέργαστο συναίσθημα και μια προσωπική ματιά σε μια κοινότητα που η κοινωνία συνήθως αγνοεί.
— Τι πιστευετε τράβηξε την Okabe σε αυτούς τους «περιθωριακούς»;
Πρόκειται για τους φίλους, τις συντρόφους και την οικογένεια της. Καταγράφει τον κόσμο που γνωρίζει με χάρη και οικειότητα. «Περιθωριακοί» είναι για τους υπόλοιπους.
— Πως χρησιμοποιεί την φωτογραφική μηχανή για να αφηγηθεί τέτοιου είδους ιστορίες με τιμιότητα και σεβασμό;
Η Momo εντάσσεται στην μακρά ιστορία της φωτογραφίας κοινωνικής τεκμηρίωσης αλλά ξεχώρισε γρήγορα χάρις στην εκλεπτυσμένη χρήση των χρωμάτων. Τοποθετεί τον εαυτό της μέσα στις καλά εδραιωμένες παραδόσεις την Ιαπωνικής φωτογραφίας όπου τα όρια και η φύση του μέσου ωθούνται στα άκρα. Συνήθως οι εικόνες της κυριαρχούνται από ένα χρώμα, τονίζοντας τη διάθεση και τον τόνο της φωτογραφίας. Η προσέγγιση αυτή επιτρέπει ενδιαφέρουσες οπτικές αντιπαραθέσεις που ξεφεύγουν από το στενό θέμα της φωτοραφίας. Τα χρώματα είναι φορτισμένα με συναίσθημα και η Momo το εκμεταλλεύεται αυτό σε κάθε ευκαιρία. Κυριολεκτικά πλησιάζει τα υποκείμενα της, κάτι που ενεργοποιεί ολόκληρο το κάδρο και δίνει στον θεατή την αίσθηση ότι συμμετέχει στην σκηνή. Η Momo επίσης έχει την ικανότητα να ενσωματώνει στο σύνολο του έργου με φυσικότητα λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής – κατεστραμμένα τοπία, τραγικά γεγονότα και υπερρεαλιστικές νεκρές φύσεις – μιμούμενη μια κινηματογραφική γραφή με την οποία οι περισσότεροι θεατές είναι εξοικειωμένοι. Οι εικόνες αυτές αποτελούν το σκηνικό για τους πρωταγωνιστές της, αλλά δρουν και ως σύμβολο της ζωής και των αγώνων τους. Μαζί, τα στοιχεία αυτά αποτελούν την δική της μοναδική οπτική γλώσσα και της επιτρέπουν να μοιράζεται μια προκλητική ιστορία με τρυφερότητα, ειλικρίνεια και σεβασμό.
— Στην Ιαπωνία πώς αντιμετωπίζονται οι άνθρωποι που καταγράφει η Momo;
Εξ όσων γνωρίζω η κοινότητα των διεμφυλικών στην Ιαπωνία, όπως και στις περισσότερες χώρες άλλωστε, περιφρονείται. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι για την Momo αυτό δεν είναι ένα θέμα εργασίας αλλά η ζωή της, και το να φωτίσει αυτά τα ζητήματα για το σύνολο της κοινότητας και απαιτεί μεγάλη δύναμη. Είναι σπουδαία φωτογράφος αλλά το αντικείμενο του έργου της θα επιτρέψει σε πολλούς να αγνοήσουν το ταλέντο και το μήνυμα της. Αποτελεί απόδειξη της καλλιτεχνικής της ικανότητας ότι δημιούργησε ένα έργο που είναι σοκαριστικά ειλικρινές αλλά συνάμα επιτρέπει στον θεατή να συναισθανθεί ανθρώπους που συνήθως περιφρονούνται ή παρεξηγούνται.
σχόλια