Σαν όνειρο θυμάμαι τις αφίσες στην παιδική κατασκήνωση στον Κάλαμο, γύρω στο 1980. «Σμυρναίικο γλέντι με τη Γλυκερία και το συγκρότημά της» έγραφαν και εικόνιζαν ένα όμορφο μελαχρινό κορίτσι με σγουρά μαλλιά κι ένα ντέφι στα χέρια. Από τότε, από τα έξι μου χρόνια, τα σμυρναίικα εγγράφηκαν εντός μου με τη φωνή και τη φιγούρα της Γλυκερίας κι ας έμελλε να τα ακούσω τα επόμενα χρόνια απ' τις ορίτζιναλ παλιές φωνές. Μέχρι και τα τέλη του '80 δεν υπήρχε περίπτωση να πας σε καφενείο ή σε ντισκοτέκ και το πρόγραμμα να μην κλείνει με τη δική της φωνή στο «Τι σε μέλει εσένανε» και στα περιβόητα «Πεντοχίλιαρα». Ακόμη και σήμερα, όποτε ακούω τη Γλυκερία, σκέφτομαι πως εκείνος ο λυγμός της πάνω στο τσακίρ κέφι ήταν προφητικός για το μελλοντικό αδιέξοδο μιας ολόκληρης χώρας που ζούσε στιγμές πασοκικής ευμάρειας στον απόηχο της Μεταπολίτευσης: «Ωχ αμάν, γιατί τα πεντοχίλιαρα δεν είναι πετσετάκια»... Η Γλυκερία, όμως, δεν ήταν μόνο αυτό, μια τραγουδίστρια των σμυρναίικων και των λαϊκών τραγουδιών. Μεγαλώνοντας, ωρίμασε ωραία, προσέχοντας τα βήματά της, αποδίδοντας σε πρώτη εκτέλεση μεγάλα τραγούδια και συνεργαζόμενη με δημιουργούς διαφορετικών κατευθύνσεων, αλλά ίδιας αισθητικής. Επιπλέον, η Γλυκερία είναι σήμερα η μία από τις δύο δημοφιλέστερες Ελληνίδες τραγουδίστριες στο Ισραήλ –η άλλη είναι η Ελένη Βιτάλη–, κάτι που δεν θα μπορούσε να μη δώσει έναυσμα για συζήτηση στη συνέντευξη που ακολουθεί. Με ολοκαίνουριο δίσκο στις αποσκευές της («Ακολούθησα ένα αστέρι», Spider Music) και πολλές λάιβ εμφανίσεις το αμέσως επόμενο διάστημα, η Γλυκερία βρήκε τον χρόνο και περάσαμε ένα δίωρο παρέα στο λιμάνι της Ραφήνας.
— Μου φαίνεται ασύμβατο με την εικόνα σας να περνάω από μάνατζερ και βοηθούς προκειμένου να μιλήσω μαζί σας. Τι έχετε να πείτε επ' αυτού;
Δεν ισχύει, γιατί αν γνωριζόμασταν διαφορετικά, θα τηλεφωνούσατε κατευθείαν σ' εμένα. Απλώς, όταν έχω πολλά πράγματα να κάνω, τα συγκεντρώνω και μου λένε «κι αυτός, κι αυτός» κ.λπ. Συνήθως λέω «ναι», εκτός από μερικές περιπτώσεις. Δεν λέω πολλά «όχι», εκτός από κάποια τηλεοπτικά. Όταν άρχισα να «ανεβαίνω» κι έκανα επιτυχίες στη δισκογραφία, δεν υπήρχαν πολλά μέσα. Ξέραμε πέντε ανθρώπους, μας ήξεραν άλλοι πέντε κι αν δεν μας ήξεραν, προσπαθούσαμε να μας μάθουν. Σκεφτείτε ότι όταν εγώ ξεκίνησα με επανεκτελέσεις λαϊκών και σμυρναίικων τραγουδιών, δεν τα είχαν σε μεγάλη υπόληψη.
— Μεσουρανούσε και το πολιτικό τραγούδι τότε.
Δεν ήταν ο κύριος λόγος αυτός. Εγώ ξεκίνησα το 1974, τραγουδώντας σε ταβέρνες στην Πλάκα. Εκεί γνώρισα τον συνθέτη Νίκο Δανίκα, που έκανε ενορχηστρώσεις στον Γιώργο Μαρίνο. Το '76 ο Κοινούσης είχε κάνει επιστροφή με νέο δίσκο στην Κολούμπια κι έφτιαξε ένα δίωρο πρόγραμμα σε μπουάτ στην πλατεία Συντάγματος. Είχε πάρει τον Στέλιο Φωτιάδη να επιμεληθεί το πρόγραμμα και τις ενορχηστρώσεις, να κάνει πρόβες με τους τραγουδιστές: τον Αντώνη Βαρδή, ο οποίος έφυγε λίγο μετά, κι εμένα. Λέγαμε κομμάτια από την «Τετραλογία» του Μούτση και μετά έβγαινε ο Κοινούσης με τα «Παιδιά, τα παιδιά» και κάποια άλλα, πολύ ωραία τραγούδια. Σημειωτέον, εγώ είχα συμμετάσχει σε έναν διαγωνισμό τραγουδιού...
— Λέτε για το «Να, η ευκαιρία»...
Όχι, πιο πριν. Είχε κάνει μια εταιρεία τότε ο γνωστός Γιαννίκος, τη Seven Art, και έναν διαγωνισμό, του οποίου τα καλύτερα ταλέντα θα έκαναν δίσκο. Βγήκα πρώτη, αλλά δεν έκανα τίποτα.
— Σε ποιο είδος τραγουδιού; Ο Γιαννίκος τότε ανακατευόταν με το ελληνικό ροκ.
Όχι, μιλάω για διαγωνισμό έντεχνου τραγουδιού. Εκεί γνώρισα την Κωστούλα Μητροπούλου, τον Ανακρέοντα Παπαγεωργίου και τον Δανίκα. Ο Δανίκας μου πρότεινε να δουλέψω επαγγελματικά, αφού μέχρι τότε δεν είχα ιδέα. Του είπα «ναι» κι έτσι βρέθηκα στις ταβέρνες της Πλάκας.
Το λαϊκό τραγούδι είναι ο λαός, αφού πηγάζει από τη βάση του. Τρελαινόμαστε κατά καιρούς, εγκαταλείπουμε πολλά πράγματα, αλλά πάντα γυρνάμε για να αντλήσουμε αντοχές και κουράγιο.
— Από τον διαγωνισμό του Γιαννίκου μέχρι το «Να, η ευκαιρία», γίνεται σαφές πως σας χαρακτήριζε το στοιχείο της φιλοδοξίας.
Δεν είχα κανέναν στόχο, δεν ήξερα πως είναι να 'σαι τραγουδιστής. Το τραγούδι απλώς μού άρεσε. Ένα ένστικτο το είχα για τον εαυτό μου και συμμετείχα όπου μπορούσα. Οι δικοί μου, ως πολύ φιλόμουσοι, δεν ήταν καθόλου ενάντιοι. Ο μπαμπάς μου ήξερε βυζαντινή μουσική, ήταν πάρα πολύ καλός ερασιτέχνης ψάλτης. Και η μαμά μου, πολύ ωραία φωνή!
— Έχετε κύτταρο, που λένε.
Πήρα πολλά πράγματα απ' τους γονείς μου. Τον μπαμπά μου τον έχω χάσει, η μαμά μου ζει. Είναι πολύ μεγάλη, αλλά, δόξα τω Θεώ, πάει καλά. Απ' αυτούς πήρα την αγάπη για την παραδοσιακή μουσική, λόγω και της καταγωγής τους. Από τη Μικρά Ασία ο πατέρας μου, από τη μεριά της Κρήτης η μάνα μου – έχω την παράδοση μοιραία μέσα μου.
— Σε ποια ηλικία πρωτοτραγουδήσατε μπροστά σε κοινό;
Τώρα θα με κάνετε να πω την πραγματική μου ηλικία;
— Υπάρχει στο Διαδίκτυο, μη σας απασχολεί...
(γέλια) Μπροστά σε κοινό τραγούδησα όχι πολύ μεγάλη, αλλά ούτε και μικρή. Ήμουν 21 ετών. Καμία εμπειρία πριν. Μόνο στην παρέα του μπαμπά μου, σε γλέντια κ.λπ. Έτρεμα σαν το ψάρι, χάλια... Ήμουν άπειρη, φοβόμουν και είχα άγχος απέναντι στο κοινό, που ακόμα το έχω. Με χαρακτήριζε ο φόβος της άγνοιας και απλώς «πήγαινα».
— Φαίνεται αυτό. Μιλάτε γρήγορα και καθόλου προσχεδιασμένα.
Ναι, γι' αυτό και δεν μου αρέσουν οι προσχεδιασμένες ερωτήσεις των δημοσιογράφων καθόλου. Θέλω να γίνεται κουβέντα και όπου μας πάει.
— Πείτε μου έναν-δυο ανθρώπους που σας βοήθησαν στο ξεκίνημά σας, κομβικούς στη ζωή σας με λίγα λόγια.
Πολλοί ήταν, αλλά θα σταθώ σε δύο, στον Γιώργο Κοινούση και στον Απόστολο Καλδάρα. Ο Κοινούσης με πίστεψε πάρα πολύ. Λέγαμε τα κομμάτια από την «Τετραλογία» που σας έλεγα και στο β' μέρος τού έκανα σιγόντα. Αυτός με σύστησε στην Κολούμπια, αλλά πάλι δεν έκανα τίποτα, γιατί μου έδιναν ένα ρεπερτόριο που δεν μου πήγαινε. Ωραία τραγούδια του Σπύρου Βλασσόπουλου, λόγου χάριν, αλλά εγώ είχα τόσο πλούσιο μέσα μου το λαϊκό και το ρεμπέτικο, που δεν ήθελα κάτι άλλο. Από την Κολούμπια, όμως, πέρασε ο Καλδάρας και άκουσε έναν δίσκο τουριστικό με επανεκτελέσεις, που ήμουν μέσα. «Ποια είν' αυτή η τραγουδίστρια;» ρώτησε. «Μια καινούργια», του είπαν, «η Γλυκερία Λιβανού».
— Είναι το πραγματικό σας όνομα;
Το «Λιβανού» ήταν ψευδώνυμο. Λέγομαι Γλυκερία Κωτσούλα, αλλά πλέον Φωτιάδη, αφού κράτησα το όνομα του άντρα μου. Πάντως, Γλυκερία είναι το πραγματικό, έτσι με βαφτίσανε. Με ζήτησε, λοιπόν, ο Καλδάρας, στην εταιρεία τού έλεγαν «μα, έχουμε κι αυτήν κι αυτόν», εκείνος όμως επέμενε. Όταν γνώρισα στο σχήμα του Κοινούση τον άντρα μου, τον Στέλιο Φωτιάδη, με πήγε από τη Lyra, αφού κι αυτός εκεί ήταν, με το συγκρότημα Νοστράδαμος. Ο Πατσιφάς, θέλοντας πάντα να δίνει βήμα σε νέους ανθρώπους, μ' αυτό το μοναδικό του ένστικτο, μου έκανε τον πρώτο μου δίσκο, με τραγούδια πια του Καλδάρα.
— Έτσι συνδέονται Κοινούσης και Καλδάρας στο ξεκίνημά σας.
Πάντα το λέω για τον Κοινούση, γιατί τον σνομπάρουν, όπως σνόμπαραν και το ίδιο το λαϊκό τραγούδι. Η αλήθεια είναι πάντα μία, δεν υπάρχουν πέντε αλήθειες. Ο Κοινούσης –όχι γιατί βοήθησε εμένα– ήταν σπουδαίος μουσικός, ταλαντούχος άνθρωπος και άφησε μερικά εξαιρετικά τραγούδια. Τώρα, αν η συμπεριφορά του δεν άρεσε σε κάποιους, τι να κάνουμε; Όλοι οι άνθρωποι έχουν μια τρέλα πάνω τους, άλλος τη βγάζει υπογείως, άλλος φανερά, άλλος δεν ντρέπεται... Είναι πιο ειλικρινές το να μην ντρέπεσαι.
— Πάντα ήθελα να ρωτήσω τον Στέλιο Φωτιάδη, πώς ήταν, από τα ροκ συγκροτήματα των seventies, να αναλαμβάνει ταυτόχρονα την καριέρα μιας λαϊκής τραγουδίστριας; Ήταν ο μέντοράς σας.
Κι ακόμα είναι! Το όφελος ή το μάθημα ήταν και για τους δυο μας. Μέσω εμού γνώρισε το λαϊκό και το παραδοσιακό τραγούδι κι εγώ γνώρισα την άλλη πλευρά: Μπήκα λίγο μέσα στην ελληνική ποπ και ροκ σκηνή, έμαθα τον Χατζιδάκι και τον Θεοδωράκη, το πιο «έντεχνο» τραγούδι. Αν και είχα έρθει σε επαφή με τα συγκροτήματα της εποχής, αναγνώριζα μεγαλύτερη αξία στο λαϊκό, στην προέκτασή του, μια κι έχει πολλές εκφάνσεις. Και σήμερα ακόμη λέμε λαϊκό ένα τραγούδι που δεν μπορούμε να το αντέξουμε.
— Πάντως, παραμένετε ένα λειτουργικό ζευγάρι με τον Φωτιάδη εδώ και πολλά χρόνια. Η σχέση σας μοιάζει να αποδίδει σε πολλά επίπεδα.
Αυτό είναι αξιοζήλευτο, αλλά και δύσκολο. Η καθημερινή τριβή τόσων χρόνων δημιουργεί και μεγάλες διαφορές. Απ' την άλλη, δεν υπάρχει κι αυτή η ψευτιά τού να είναι όλα απολύτως ήρεμα. Είμαστε μαζί 40 χρόνια, από παιδιά. Σκεφτείτε ότι ο γιος μας είναι 37 ετών ήδη.
— Ομορφόπαιδο, τον θυμάμαι κάπου μαζί σας πριν από μια δεκαετία.
Και τώρα μια χαρά είναι. Παίζει μαζί μας. Σπούδασε, τέλειωσε Ψυχολογία –για χατίρι μας το 'κανε–, αλλά είναι μουσικός. Ήθελε να πάει για σπουδές μουσικής στο Μπέρκλεϊ, στην Αμερική, αλλά τελικά τελείωσε Ψυχολογία στην Αγγλία. Το σαράκι του είναι η μουσική και παλιότερα έγραφε και δικά του πράγματα, με ωραίο αγγλόφωνο στίχο. Τα παράτησε και τώρα τον Σεπτέμβριο ετοιμάζεται να παντρευτεί, να γίνω κι εγώ γιαγιά. Χαίρομαι πολύ.
— Η ιδιωτική ζωή μπαίνει πάντα πάνω από την επαγγελματική ευτυχία;
Πάντα! Όταν είναι καλή η προσωπική ζωή, όλα πάνε καλύτερα. Διότι και στη δουλειά χρειάζεται να 'χεις ηρεμία και να 'σαι συγκροτημένος. Πρέπει να πατάς στη γη, παρ' ότι λένε ότι οι καλλιτέχνες δεν το χρειάζονται αυτό. Εγώ θέλω να πατάω στη γη!
— Υπήρξαν φορές που κινδυνεύσατε να το χάσετε αυτό;
Όχι. Μέσα μου είμαι φευγάτη, αλλά σε ό,τι αφορά τη δουλειά μου, τις συναυλίες, τους ανθρώπους και τη δισκογραφία είμαι πάρα πολύ συνεπής.
— Πηγαίνω πολύ πίσω και θυμάμαι την παιδική κατασκήνωση στον Κάλαμο, όπου θα ερχόταν να μας τραγουδήσει μια κοπέλα με πυκνά, κατσαρά μαλλιά. Με τα σμυρναίικά σας τότε παραληρούσε η Ελλάδα ολόκληρη.
Και με την «Όμορφη Νύχτα», το λάιβ! Τα σμυρναίικα πράγματι τα στήριξα πολύ και νομίζω πως έβαλα ένα λιθαράκι στη διάδοσή τους στις επόμενες γενιές.
— Ισχύει 100%. Εγώ είχα την αίσθηση πως δεν έρχονταν από την παράδοση αλλά ήταν τα «τραγούδια της Γλυκερίας», σαν να φτιάχτηκαν για τη φωνή σας.
Σοβαρά, έτσι το αντιλαμβάνεστε; Πολύ όμορφο είναι αυτό! Τα πρωτογνωρίσατε μ' εμένα, γι' αυτό. Ξέρετε πόσα ρεμπετάδικα έγιναν μετά απ' αυτή την επιτυχία; Πόσα συγκροτήματα, πόσα παιδιά ασχολήθηκαν με το συγκεκριμένο είδος; Μέχρι σήμερα κρατάνε!
— Ζήσατε όμως για τα καλά την περίοδο που το ρεμπέτικο πήγαινε χέρι-χέρι με το αντάρτικο στις πλακιώτικες μπουάτ.
Κακό δεν έκανε αυτό που λέτε, κακό ίσως έκανε σε κάποιους τραγουδιστές που το εκμεταλλεύτηκαν. Ήταν η εποχή του Θεοδωράκη με τα τραγούδια-σημαίες. Παλιά το λαϊκό δεν παιζόταν από το ραδιόφωνο, ούτε και το Κομμουνιστικό Κόμμα το 'χε αγκαλιάσει ιδιαίτερα. Υπήρχαν παρωπίδες, που μετά εξαφανίστηκαν κάπως. Γενικώς τους στηρίζω, αλλά...
— Είστε ψηφοφόρος του ΚΚΕ;
Χμμ (σκέφτεται)... Γενικώς, τίποτα τώρα, δεν με εκφράζει κανένας. Δεν υπάρχει σωστή αντιπολίτευση, αν υποτεθεί πως εκεί ανήκει το ΚΚΕ. Διαφορετικά δεν θα τρώγαμε μνημόνια τόσα χρόνια – είναι κάτι που εξαρτάται πάρα πολύ απ' την αντιπολίτευση. Πάνε όλοι με κατεβασμένα τα βρακιά και ψηφίζουν, γνωρίζοντας και τα αποτελέσματα κιόλας. Άλλοι αλλάζουν κόμματα σαν τα πουκάμισα... Τέλος πάντων, για μένα ποτέ δεν ταυτίστηκε το λαϊκό με το πολιτικό τραγούδι. Ο μεγαλύτερος αγώνας του Θεοδωράκη, επίσης, ήταν τα τραγούδια που έγραψε. Θησαυρός! Και του Χατζιδάκι! Μια φορά παίζαμε στην Πλάκα, στο ZOOM, με τη Μαργαρίτα Ζορμπαλά, την Αλεξάνδρα και τον Τάσο Καρακατσάνη. Είχαν έρθει οι δυο τους και μας είδαν και τους άρεσε πολύ το πρόγραμμα. Δεν μου έτυχε να συνεργαστώ μαζί τους, σε α' εκτελέσεις τουλάχιστον. Μετά από πολλά χρόνια κάναμε με τον Μίκη τον δίσκο «Τα θεμέλιά μου στα βουνά».
— Μεταξύ λάιβ και δισκογραφίας, ποιο ήταν πρώτο για σας;
Και τα δύο ταυτόχρονα, γιατί έζησα σε πολύ καλές εποχές της δισκογραφίας. Έχω πουλήσει εκατομμύρια δίσκους συνολικά, όπως το λέω! Ήμουν από τις πρώτες σε πωλήσεις μαζί με Νταλάρα, Αλεξίου, τον «Δρόμο» του Πλέσσα και τον «Σταυρό του Νότου» του Μικρούτσικου, και όχι μόνο με την «Όμορφη Νύχτα» και τα σμυρναίικα. Όποιον δίσκο έβγαζα, γινόταν πλατινένιος! Σκεφτείτε ότι βρήκαμε στην Αυστραλία πειρατικούς δίσκους μου που έγραφαν «Made in Malaisia»! Έστελναν από δω τις μήτρες και γίνονταν δίσκοι εκεί, κόλπο ολόκληρο ήτανε.
— Και πώς είναι για μία καλλιτέχνιδα, από τις πλατινένιες πωλήσεις να βλέπει τους δίσκους της στα περίπτερα;
Το έζησα σταδιακά. Ο πλατινένιος έπεσε στις 50.000, μετά στις 20.000 και σήμερα δεν ξέρω πόσο είναι. Κι αν ο πλατινένιος σήμερα έπεσε στις 5-6.000, χρυσός πόσο γίνεται, στις 2.000; Η κοινωνία ολόκληρη είχε πτώση και φαινόταν πού θα πήγαινε το πράγμα. Βγήκε μπροστά και το Ίντερνετ με το YouTube, όπως και λίγο παλιότερα το format των CD, που αντιγράφονταν εύκολα. Συζητούσαμε, θυμάμαι, με πιο ειδικούς ανθρώπους που έβλεπαν την καταστροφή να 'ρχεται. Εγώ δεν τρελαινόμουν ποτέ με τα νούμερα, ήταν πολύ ωραίο όμως να ξέρεις ότι ο άλλος πήγαινε κι έπαιρνε δυο και τρεις φορές την κασέτα σου για να μην του «χαλάσει» και για να την έχει στο αυτοκίνητό του. Εντάξει, θα ξανάρθουν τα πράγματα στα ίσα τους με άλλον τρόπο. Μην ξεχνάτε πως σήμερα χρηματοδοτούμε εμείς τους δίσκους μας κι εγώ είχα έξι χρόνια να κάνω δίσκο.
— Λόγω κρίσης;
Δεν είχα καλή διάθεση με όλα αυτά. Αν ήμουν πιο νέα κι είχα ανάγκη να πω ένα τραγούδι, ίσως να το 'κανα συχνότερα. Μετά από τόσα χρόνια, όμως, υπάρχει μια στέρεη βάση για μένα, όπως και για πολλούς άλλους. Έτσι ξεκινήσαμε με τον Στέλιο, «έλα να κάνουμε ένα τραγούδι του Μάλαμα που μ' αρέσει, μετά ένα του Περίδη». Στη συνέχεια, μαζέψαμε κι άλλα τραγούδια και φτάσαμε στον νέο μου δίσκο.
— Δεν μπορούμε να μην πούμε, όμως, ότι δοκιμαστήκατε με μεγάλη επιτυχία και σε άλλο ρεπερτόριο. Το «Πάρε με, απόψε, πάρε με» με τον Νίκο Ζιώγαλα τραγουδιέται μέχρι σήμερα.
Κι εγώ βοηθήθηκα μ' αυτή την τεράστια επιτυχία που κανείς δεν την περίμενε, αλλά και ο Ζιώγαλας. Επίσης, ο «Δεκαπενταύγουστος» από την ταινία του Γιάνναρη σημείωσε μεγάλη επιτυχία.
Γλυκερία - Δεκαπενταύγουστος
— Φοβερό τραγούδι του Άκη Δαούτη αυτό, με το εξής παράδοξο: την ώρα που λέτε «Παναγιά μου» μεταφέρετε έναν βυζαντινό λυγμό μέσα σε μια αμιγώς electro-pop σύνθεση.
Υπάρχει κάτι λαϊκό μέσα στη σύνθεση αυτή, κι εγώ δεν μελετάω ποτέ τα τραγούδια. Δεν τα περνάω μια κι έξω βέβαια, αλλά δεν τα πολυσκέφτομαι κιόλας. Αυτό που θα μου 'ρθει θα 'ναι συνήθως και το πιο σωστό ερμηνευτικά. Από κει και πέρα, διορθώνεις κάπου την έκφρασή σου. Μάλλον ο Γιάνναρης το συζήτησε με τον Δαούτη και μου έκαναν την πρόταση να το πω.
— Γνωριστήκατε με τον Κωνσταντίνο Γιάνναρη;
Ναι. Ωραίος άνθρωπος, περίεργος, ιδιαίτερος ως χαρακτήρας και γι' αυτό νομίζω πως είναι και καλός σκηνοθέτης.
— Δεν είστε απ' τις τραγουδίστριες που κομπλάρουν να ηχογραφήσουν τραγούδια σε β' εκτέλεση.
Βέβαια, κανένα πρόβλημα. Ζηλεύω τραγούδια από αγάπη και τα λέω στα λάιβ και στους δίσκους. Δεν γίνεται να λες πρώτη όλα τα τραγούδια, είναι εγωιστικό. Από νωρίς, με τον Νίκο Παπάζογλου και το «Ραγίζει απόψε η καρδιά», έλεγα τραγούδια άλλων. Τον αγαπούσα πολύ τον Νίκο! Άρεσε και του πατέρα μου αυτή η ερμηνευτική ιδιορρυθμία του Παπάζογλου, παρ' ότι εκείνος άκουγε τις αυθεντικές λαϊκές φωνές. Ο Παπάζογλου είχε έναν δικό του, αυθεντικό λυγμό.
— Δεν είναι τυχαίο ότι έφτιαξε «σχολή» στη Θεσσαλονίκη.
Ακριβώς, κι εκεί ήμασταν μια παρέα. Γνώρισα τον Μανώλη Ρασούλη, συνεργαστήκαμε, κάναμε με τον Νίκο Ξυδάκη το «Πρώτο βράδυ στην Αθήνα», όπου συναντήθηκα με τον Μανώλη Λιδάκη. Από κει προέρχεται ο Μάλαμας, όπως και ο Περίδης, αν και σε κάπως άλλο στυλ ο τελευταίος. Εμένα μου αρέσει πάρα πολύ αυτό το είδος τραγουδιού.
— Το λαϊκό τραγούδι θα επιζήσει εις τους αιώνας των αιώνων;
Το λαϊκό τραγούδι είναι ο λαός, αφού πηγάζει από τη βάση του. Τρελαινόμαστε κατά καιρούς, εγκαταλείπουμε πολλά πράγματα, αλλά πάντα γυρνάμε για να αντλήσουμε αντοχές και κουράγιο. Αλλάζουν οι συνθήκες, αλλάζει και το λαϊκό τραγούδι, που δεν γίνεται να είναι όπως το ρεμπέτικο του '30 και του '40, βάσει των κοινωνικών καταστάσεων. Το λαϊκό πρέπει να βασίζεται στις καλές προθέσεις του δημιουργού και να πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα το ανθρώπινο συναίσθημα. Σήμερα ανθεί πολύ το λαϊκίστικο έναντι του λαϊκού. Δεν πρέπει να βάζουμε ταμπέλες, αλλά οι άνθρωποι έχουν ένστικτο και καταλαβαίνουν. Μακροπρόθεσμα, ο κόσμος διαλέγει σωστά. Η «Γυφτοπούλα στο χαμάμ» πούλησε μόνο δύο δίσκους όταν την πρωτόγραψε ο Μπάτης! Μ' εμένα, επί πέντε χρόνια που έκανα περιοδείες, ακουγόταν μέχρι και στο τελευταίο καφενείο. Έτσι θα γίνει και με τις επόμενες γενιές.
— Είστε αισιόδοξη.
Πολύ, πάντα.
— Και ως άνθρωπος;
Ως άνθρωπος, όταν ενσκήπτουν κι άλλα πράγματα, μπαίνει η λογική και μου τα χαλάει όλα. Όταν σου μιλάει η καρδιά, τα πράγματα εξελίσσονται ομαλά. Το μυαλό μας τα καταστρέφει όλα σαν μικρός διαβολάκος που σου βάζει φιτιλιές.
— Ο καλλιτέχνης οφείλει να λειτουργεί μόνο με το συναίσθημα;
Ναι, το πιστεύω. Η λογική χρειάζεται μόνο για πολύ συγκεκριμένα πράγματα. Υπάρχουν κι αυτοί που για τη μάζα θεωρήθηκαν «τρελοί», όπως η Φλέρυ Νταντωνάκη, ας πούμε. Τη γνώρισα, πήγα κοντά της κάποτε σε έναν χώρο με σαράντα άτομα και τραγουδήσαμε το «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι». Ήταν ηλικιωμένη, παχιά και φευγάτη, αλλά είχε χτίσει έναν κόσμο δικό της! Δεν θα την ξεχάσω ποτέ αυτήν τη στιγμή, γιατί για μένα ο «Μεγάλος Ερωτικός» είναι ο σημαντικότερος ελληνικός δίσκος όλων των εποχών! Πρωτόγνωρο πάντρεμα ποίησης και λόγου με τις ερμηνείες της Φλέρυς και του Ψαριανού. Είναι top έργο, top! Μπορεί όλοι αυτοί να στερούνται πράγματα για τον εαυτό τους, αλλά στην τέχνη προσφέρουν πολλά και δεν ξέρω αν είναι καλό ή κακό.
— Πάντως, δυστυχώς οι άνθρωποι αδυνατούν να σκεφτούν συναισθηματικά στην καθημερινότητά τους.
Αν όλοι σκεφτόμασταν με το συναίσθημα και το ένστικτο, θα είχαμε λύσει πολλά προβλήματα. Το ένστικτο μας λέει τι να κάνουμε την πρώτη φορά κι όταν μετά το αλλάζουμε, συνήθως αποτυγχάνουμε.
— Πού θα ήσασταν πιο άνετη, μπροστά σε μια παραλία ή σε ένα βουνό;
Μου αρέσει πάρα πολύ η παραλία, αλλά λατρεύω το βουνό. Δεν ξέρω, μπορεί να 'μαι βλάχα, αλλά το χωριό όπου γεννήθηκα ήταν στους πρόποδες ενός βουνού κι ακόμη με εμπνέει. Το κλειστό βουνό κρύβει πιο πολλά μυστήρια από μια ανοιχτή θάλασσα.
— Τι μπορεί να σας θυμίσει το θρόισμα ενός πεύκου;
Μου φέρνει μουσικές! Έτσι γεννήθηκε η μουσική, από το θρόισμα του πεύκου, από το πέταγμα της μέλισσας ή ενός πουλιού. Ο άνθρωπος μπορεί να τραγούδησε προτού καν μιλήσει.
Οι άνθρωποι πιάνονται από παντού. Να μην μπαίνεις στο στόμα τους, αυτό λέω. Καλύτερα να μην προκαλείς, δεν χρειάζεται κιόλας. Όταν θέλεις να προκαλείς, δεν έχεις κάτι άλλο σημαντικό να προβάλλεις. Ενώ, αν είσαι ευχαριστημένος με τον εαυτό σου, ό,τι και να λένε οι άλλοι...
— Η φωνή σας θα λειτουργούσε σαν το θρόισμα του πεύκου για τις αστικοποιημένες μάζες που κλείστηκαν στις πολυκατοικίες;
Αυτό φέρνω εγώ! Γίνεται εν γνώσει μου κι έχω καταλάβει για ποιον λόγο τραγουδάω. Αυτός είναι ο λόγος! Το βρήκατε, το είπατε από τη δική σας σκοπιά. Δεν θα βρείτε όμως σ' εμένα ούτε φολκλόρ, μόνο ειλικρίνεια και αυθορμητισμό, τελείωσε, τίποτε άλλο. Δεν νοείται να κάνω λάιβ και να μην έχω επαφή με τους ανθρώπους, δεν νοείται να μη φεύγουν χαρούμενοι. Τουλάχιστον δέκα ή, έστω, ένας από τους εκατό!
— Πριν έρθω να σας συναντήσω, ένας φίλος ηθοποιός μού σχολίασε: «Τη Γλυκερία θα δεις; Αυτή είναι σταθερή αξία». Σας αγαπάει ο κόσμος.
Ξέρετε γιατί; Δεν τον έχω προδώσει. Με εμπιστεύεται, μεγάλη ιστορία αυτή. Είναι ένα συναίσθημα που πηγαινοέρχεται. Κι εγώ το εμπιστεύομαι.
— Συχνά το κοινό κατηγορείται για πολλά δεινά στον πολιτισμό ως προς τις επιλογές του.
Είπαμε, αυτά είναι περαστικά. Να βλέπουμε τη μεγάλη εικόνα, όχι τη μικρή. Εντάξει, και τώρα παίζεται το «Survivor». Και τι έγινε; Μεθαύριο θα είναι κάτι αντίστοιχο.
— Αν πάμε, όμως, στο «Να, η ευκαιρία» (σ.σ. με κόβει απότομα)...
Καμία σχέση! Από κει βγήκαν η Νένα Βενετσάνου, ο Θέμης Αδαμαντίδης. Ποιοι ήταν στην κριτική επιτροπή; Ο Γρηγόρης Γρηγορίου, η Ροζίτα Σώκου και η Ραλλού Μάνου στις αρχές, πριν αντικατασταθεί από τη Σάσα Ντάριο. Υπήρχε επίπεδο! Μου έγινε πολλές φορές πρόταση να μπω στην επιτροπή κάποιου σημερινού ριάλιτι, αλλά είπα όχι, δεν θα μπορούσα. Πολλοί συνάδελφοι καλοί πήγαν και τους δικαιολογώ, περνάμε δύσκολες εποχές. Εγώ δεν θα μπορούσα, γιατί θέλω οι μελλοντικοί τραγουδιστές να ξέρουν μόνοι τους αν είναι καλοί ή όχι. Δεν θα ήθελα να τους κρίνω, δεν μου αρέσει. Πώς να απογοητεύσω ένα νέο παιδί που δεν έχει τη γνώση και περιμένει από μένα; Οτιδήποτε του πω θα 'ναι βλακεία να πιστέψει εμένα. Δεν θέλω να παρασύρω ούτε να πατρονάρω κανέναν.
— Λείπει η αυτογνωσία από τα παιδιά που πάνε στις εκπομπές αυτές;
Εδώ εμείς κοντεύουμε να πεθάνουμε και δεν έχουμε αυτογνωσία. Παλεύουμε τόσα χρόνια να γνωρίσουμε ποιοι είμαστε και τι κάνουμε. Το υπαρξιακό είναι το ζητούμενο μιας ζωής. Πού να ξέρουν παιδιά 18 και 20 ετών; Κάποιοι, λαθεμένα, μπορεί να γνωρίζουν πράγματα για τον εαυτό τους, αλλά, να ξέρετε, είναι από τον περίγυρό τους και όχι από τους ίδιους. Επίσης, το να πας σε μια σχολή δεν θα σε κάνει ποτέ μεγάλο, αν δεν το 'χεις. Δεν γίνεσαι Καζαντζίδης, Μπιθικώτσης ή Καίτη Γκρέυ.
— Είναι βίωμα το τραγούδι;
Είναι και βίωμα. Υπάρχει το φυσικό ταλέντο που σου χαρίζει ο Θεός, όπως χαρίζει σε έναν άλλο το ταλέντο της ζωγραφικής ή της αγγειοπλαστικής. Και η Ιατρική ένα ταλέντο είναι, να είσαι γεννημένος για να γιατρεύεις τους άλλους. Μακάρι όλοι να διάλεγαν την κλίση τους, το ταλέντο τους.
— Υπήρξατε καλή μαθήτρια στο σχολείο;
Το μυαλό μου πέταγε εκείνη την περίοδο. Άρχισα να διαβάζω πολύ μετά τα 20 μου. Δεν ξέρω αν το ερέθισμα ήταν οι υψηλού επιπέδου καλλιτεχνικές γνωριμίες μου, αλλά νομίζω ότι μέσα από τις συναναστροφές παίρνεις πράγματα. Όταν βγήκε ο Μάρκες, πήρα όλα τα βιβλία του, μετά το ίδιο με τον Καζαντζάκη. Για πολλά χρόνια διάβαζα κάθε μέρα φανατικά. Τώρα ξανάρχισα, τα τελευταία δύο χρόνια, καθώς το 'χα παρατήσει για μία πενταετία το διάβασμα. Είχα μπουκώσει. Μελέτησα πολύ Ιστορία και θρησκειολογία.
— Ψαχνόσασταν με τη θρησκεία;
Με ενδιέφερε πολύ. Αμφισβητούσα πολλά πράγματα κι έψαχνα να βρω γιατί γεννήθηκε η θρησκεία, γιατί πιστεύουν στο ένα οι χριστιανοί και στο άλλο οι Εβραίοι, γιατί έγινε το Σχίσμα των Εκκλησιών, τέτοια πράγματα.
— Έχετε κατασταλάξει κάπου;
Ακόμα το μελετάω. Ανακαλύπτω διάφορα στην πορεία, αλλά δεν δηλώνω άθεη. Δεν πιστεύω στον θεό με τα γένια, πιστεύω στη δημιουργική δύναμη που συντονίζει τα πάντα στο σύμπαν. Έτσι δημιουργήθηκε ο πλανήτης αυτός, αλλά κι άλλοι ενδεχομένως όπου μπορούν να επιβιώσουν όντα με σκέψη και λόγο, όπως εμείς.
— Όταν χαρίζεις ένα τραγούδι στον κόσμο και το φχαριστιέται, αυτό δεν σε κάνει αυτομάτως έναν μικρό θεό;
Βέβαια. Εγώ πιστεύω ότι κι εσείς κι εγώ είμαστε «συνδεδεμένοι», δεν είμαστε ανεξάρτητοι απ' ό,τι αντιλαμβανόμαστε μέχρι τώρα ως σύμπαν. Είμαστε κομματάκια μικρά, ένας κόκκος άμμου, που αλληλεπιδρούμε. Είμαστε τα κομμάτια του Θεού.
— Πιστεύετε ότι αυτή την ώρα που μιλάμε υπάρχει μια άλλη Γλυκερία, ολόιδια, σε κάποια μεριά του πλανήτη;
Ποιος ξέρει αν υπάρχουν παράλληλα σύμπαντα! Δεν το αποκλείω, αλλά δεν το σκέφτομαι έτσι όπως το λέτε. Γνωρίζουμε κάτι; Όχι. Ούτε ξέρουμε πόση αλήθεια μας λένε από τη ΝΑSΑ.
— Με την ξένη μουσική είχατε ποτέ σχέση;
Μια φορά βλέπαμε μαζί με την Ελένη Βιτάλη, την κουμπάρα μου, την Τίνα Τάρνερ. «Βιονική γιαγιά» την είχε πει η Ελένη και γελάσαμε πολύ. Μου αρέσει η ροκ, γιατί έχει μελωδίες και δυναμική με μοναδικά συγκροτήματα και εξαιρετικές μονάδες τραγουδιστών. Πλέον εντυπωσιάζομαι μόνο από καλές φωνές, αφού το ξένο εμπορικό τραγούδι δεν μου λέει πολλά πράγματα.
— Σας έχουν πει ότι μοιάζετε με τη Mαντόνα; Έχετε το ίδιο σχήμα προσώπου.
Τώρα, για καλό το λέτε αυτό; (γέλια)
— Είπατε ότι με τον Στέλιο Φωτιάδη είστε μαζί από μικρά παιδιά. Αναρωτιέμαι αν ως νέο κορίτσι ζήσατε με τους έρωτές σας και τις καταχρήσεις σας.
Όχι, δεν μπορώ να πω ότι έχω κάνει καταχρήσεις. Όχι ότι δεν μου δόθηκαν ευκαιρίες, αλλά δεν το 'χω αυτό το πράγμα. Ήμουν πολύ αντιδραστική όσο πήγαινα σχολείο, στο τότε εξατάξιο γυμνάσιο. Αντιδρούσα βίαια κι έκανα πολλές φορές επανάσταση. Με έδιωχναν από τα σχολεία, αλλά από τη στιγμή που τελείωσα, δεν ξέρω πώς, αλλά ηρέμησα. Φαίνεται ότι τα έκανα όλα μικρή. Τελείωσα το σχολείο στον Πειραιά, αφού με είχαν διώξει από τη Θεσσαλονίκη. Κορόιδευα τους καθηγητές, έγραφα σημειώματα στους συμμαθητές μου, ανέβαινα στα θρανία και χόρευα, τραγούδαγα. Έκανα διάφορες αλητείες που δεν ήταν τα ναρκωτικά. Το μόνο μου ναρκωτικό ήταν και είναι το τσιγάρο. Καπνίζω από 16 χρονών. Από μόδα, βέβαια, μέσα στα αμφιθέατρα και τα σχολεία.
— Δεν φοβάστε μην έχει συνέπειες στη φωνή σας;
Δεν του έδωσα ποτέ το δικαίωμα. Δεν καπνίζω για να φοβάμαι, καπνίζω και δεν με νοιάζει. Το ίδιο θα έλεγα και για τη νύχτα, που την έχω φάει με το κουτάλι.
— Ας πάμε μέχρι το Ισραήλ, όπου είστε ίσως η πλέον δημοφιλής Ελληνίδα τραγουδίστρια. Έχετε κάνει και ειδική δισκογραφία.
Ναι, έχω κάνει αρκετούς δίσκους για την ισραηλινή αγορά, τραγούδια στα ελληνικά αλλά και μερικά δικά τους. Δεν μπορείτε να φανταστείτε πώς τα έμαθα για να τα πω. Έχω μεγάλη έφεση, επειδή έχω καλό αυτί. Τραγουδάω και μου λένε οι Ισραηλινοί πως καταλαβαίνουν περισσότερο εμένα απ' ό,τι τους δικούς τους.
— Τεράστιο χάρισμα.
Ξέρετε, αυτοί έχουν πρόβλημα με τη γλώσσα τους. Ακόμα τη φτιάχνουν κι έχουν νεοφερμένες λέξεις που δεν πιάνουν το νόημά τους. Τσακώνονται, λέει ο ένας στον άλλο «όχι, δεν σημαίνει αυτό, αλλά εκείνο» κ.λπ. Αυτά που τραγουδάω εγώ είναι ήδη καταγεγραμμένα στη γλώσσα τους και τα λέω καθαρά, σαν να είναι του πανεπιστημίου.
— Πώς εξηγείτε την αναγνωρισιμότητά σας στο Ισραήλ;
Δεν ξέρω, ειλικρινά. Πάω κάθε χρόνο. Τώρα θα πάω στη Χάιφα και στο Τελ Αβίβ, ενώ του χρόνου θα πάμε και με τον Νικολόπουλο. Θα δώσουμε μια συναυλία σε ένα μεγάλο θέατρο με γκεστ μια πολύ αγαπημένη τους τραγουδίστρια.
— Πείτε μου ειλικρινά, δεν σας φοβίζει ένα κλίμα αντισιωνισμού που καλλιεργείται τελευταία παγκοσμίως;
Στην εποχή μας όλα «αντί» είναι. Σπέρνουν παγκοσμίως έναν φόβο ότι τα τρομοκρατικά χτυπήματα δεν είναι τυχαία. Εντάξει, υπάρχει το ισλαμικό κράτος, ποιοι το δημιούργησαν όμως, ποιοι του έδωσαν τις βάσεις; Από μόνο του πήρε τα πάνω του; Όταν θέλουν, λοιπόν, καλλιεργούν τον αντισιωνισμό και τον αντι-ισλαμισμό. Μας κάνουν ρατσιστές, μας κάνουν φοβικούς – δεν ξέρω τι θέλουν να καταφέρουν και το μελετάω κάθε μέρα. Δεν με φοβίζει, αφού τα γεγονότα συμβαίνουν καθημερινά και στη γειτονιά μας, αλλά είναι κατευθυνόμενα και εξυπηρετούν κάποιους σκοπούς. Πιστεύω στη δύναμη του ανθρώπου, αρκεί να καθαρίσουμε λίγο τη λογική μας. Μπορούμε να συμβιώσουμε όλοι αρμονικά, αλλά δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι τυχαίο που η Ελλάδα έγινε ο κυματοθραύστης των μεταναστών. Δεν μπορεί η Ελλάδα, που περνάει μια μεγάλη φτώχεια, η οποία κι αυτή τεχνητή είναι, να δέχεται τόσο μεγάλο αριθμό μεταναστών. Το δράμα είναι οι άνθρωποι που πνίγονται στη διαδρομή, οι μανάδες με τα παιδάκια τους.
— Σας παρακολουθώ και παρατηρώ πόσο ανάγκη έχετε να μιλήσετε δημόσια.
Όταν κάποιος ενδιαφέρεται γι' αυτά, ανοίγομαι. Αν έχω απέναντί μου έναν που δεν ενδιαφέρεται, το ράβω κι εγώ. Αφού εσείς μου τα βγάζετε αυτά, τι να κάνω, να τα κρύψω;
— Όχι, για όνομα!
Δεν με φανταζόσασταν έτσι;
— Και ναι και όχι, για να πω την αλήθεια.
Ε, ξέρετε εσείς, φτιάξτε τα εκεί έτσι όπως τα γράφετε, δεν ανησυχώ καθόλου.
— Σε συνέχεια όσων λέγαμε, ας πάμε στο ολοκαίνουριο τραγούδι που ηχογραφήσατε, την «Πατρίδα». Υπέροχοι οι στίχοι της Ευανθίας Μάγνη: «Τον βράχο όσο κι αν χτυπούν/ για πάντα βράχος μένει/ κι αν το αμπέλι μαραθεί/ κι αν η ελιά λυγίσει/ μόνη θα ξαναγεννηθεί...».
Να τος ο Θεός, η παρέμβαση! Αλλά τι είναι, Θεός είναι; Δεν ξέρουμε... Το σποράκι θα ξαναπέσει στη γη και η ελιά θα ζωντανέψει πάλι. Όσο και να καίμε τα δάση, η φύση επιστρέφει. Όσο και να πολεμούν τον άνθρωπο, ο άνθρωπος θα επιβιώσει γιατί έχει γεννηθεί για να μείνει και να υπηρετεί αυτό τον πλανήτη.
Γλυκερία - Πατρίδα
— Αυτό το τραγούδι κάτι έχει, επίσης, για να μείνει.
Μου άρεσε απ' την πρώτη στιγμή. Η μουσική είναι της Μελίνας Μακρή και του Φράνκι Λούβαρη. Εγώ το ζήτησα να γίνει λιγάκι σαν παραδοσιακό από ρυθμολογικής άποψης και ο γιος μου έκανε την ενορχήστρωση. Του είπα «Κώστα, έτσι το φαντάζομαι εγώ» κι αυτός μου 'λεγε «μαμά, για άκου αυτό, δες πώς σ' το 'φτιαξα». Δεν θα έλεγα ότι νιώθω συνδημιουργός, αφού όταν κάποιος γράφει ένα τραγούδι, δεν μπορεί να το ακούει τραγουδισμένο από πριν. Όταν ψιθύρισα τη μελωδία, αυτός ο ρυθμός μού βγήκε.
— Ποιον Έλληνα δημιουργό εκτιμάτε πέραν αυτών που αναφέρατε;
Λατρεύω τον Γιάννη Μαρκόπουλο! Λέμε συνέχεια για τον Μίκη και τον Χατζιδάκι, αλλά υπάρχουν κι ο Ξαρχάκος, ο Σπανός, ο Μούτσης. Εγώ εκτιμώ απεριόριστα τον Μαρκόπουλο. Ιδιαίτερη και σπουδαία μονάδα στο ελληνικό τραγούδι που εμπεριέχει τον ρυθμό, το ριζίτικο και την ευρύτερη παράδοση.
— Πρόκειται να ξεκινήσετε καλοκαιρινή περιοδεία με τη Μαρινέλλα και τη Βιτάλη. Εντάξει με τη Βιτάλη, που σας έχει παντρέψει κιόλας. Αναρωτιέμαι αν υπάρχει χημεία με τη Μαρινέλλα.
Πάρα πολλή! Έχω τρελαθεί μαζί της, είναι τόσο φιλική, τόσο συνεργάσιμη και τόσο ζουζούνι, που δεν θα το πιστεύατε. Τις αγαπώ πολύ και τις δυο τους και ανυπομονώ να ξεκινήσουμε πρόβες. Μας κάνει και μεζεδάκια η Μαρινέλλα και περνάμε πάρα πολύ ωραία! Είχαμε δώσει οι τρεις μας πάλι δύο συναυλίες στην Κύπρο πέρσι και συζητάγαμε να το κάνουμε και στην Ελλάδα, σαν περιοδεία. Να που γίνεται τελικά.
— Όλοι λένε πόσο καλά περνάνε στις περιοδείες. Μα, καλά, κανείς δεν τσακώνεται; Όχι ότι είναι κι απαραίτητο.
Εμένα σπάνια μου έχει συμβεί. Παλιότερα, όχι με πρωτοκλασάτο όνομα, που υπήρχε μεγάλη πρόκληση απ' την πλευρά του. Εγώ τα περνάω και ήρεμα αυτά τα πράγματα, θέλω να λύνονται μέσα από την κουβέντα. Δεν είμαι καβγατζού, ίσα-ίσα, είμαι του διαλόγου. Δεν θέλω την αρνητική ενέργεια που σε χαλάει για πολλή ώρα, μην πω για καιρό. Δεν θέλω να έχω μέσα μου δεύτερες σκέψεις, δεν θέλω να κρατάω πισινή, όπως έκανα παλιότερα.
— Και πότε το σταματήσατε αυτό;
Πολλά χρόνια πριν. Κρατούσα μίσος μέσα μου. Δεν ξέρω αν είναι η σωστή λέξη, ήθελα απλώς να εκδικηθώ. Τώρα, ή θα πω κάτι εκείνη τη στιγμή να ξεθυμάνω ή θα πω «εντάξει, και τι έγινε;». Κατάλαβα πως για οτιδήποτε συμβαίνει, για μένα, όπως και για όλους τους άλλους, υπάρχει μία αιτία. Προσπαθώ να κατανοήσω τι γίνεται με κάποιον που καβγαδίζει, αν κάτι τον τρώει πολύ εσωτερικά και περνάει πρόβλημα. Εκεί κατανοώ και δικαιολογώ τον συνάνθρωπό μου.
— Σας απασχολεί, απ' ότι φαίνεται, η εμφάνισή σας επίσης.
Τρώω πάρα πολύ, αλλά το σκαρί μου είναι τέτοιο, που δεν έχω πολλά κιλά. Δεν κάνω κάτι ιδιαίτερο. Το αδύνατο σώμα μετράει με ένα καλό ντύσιμο. Έχω γνώση της ηλικίας μου, δεν θέλω να κάνω και extreme πράγματα. Άμα θεωρήσω τον εαυτό μου γελοίο στον καθρέφτη, ξέρω ότι θα 'ναι και για τους άλλους, οπότε το αποφεύγω. Τώρα, αν κάνω λάθη και καμιά φορά, άνθρωποι είμαστε.
— Πάντοτε αναζητούσατε έναν καθρέφτη;
Τώρα που το λέτε, ενδέχεται, ναι. Όσον αφορά το πώς θέλω να είμαι σήμερα, δεν θα ήθελα να ντύνομαι ανάλογα με την ηλικία μου, να το παίξω μεγάλη ή αξιοσέβαστη. Ούτε είμαι «ιέρεια» του τραγουδιού. Θέλω να είμαι πιο κοντά σε μια διάθεση φρέσκια, χωρίς να γίνομαι κραυγαλέα ή γελοία. Μου αρέσει, γενικά, η ισορροπία.
— Γιατί είναι τόσο κακή η γελοιότητα;
Οι άνθρωποι πιάνονται από παντού. Να μην μπαίνεις στο στόμα τους, αυτό λέω. Καλύτερα να μην προκαλείς, δεν χρειάζεται κιόλας. Όταν θέλεις να προκαλείς, δεν έχεις κάτι άλλο σημαντικό να προβάλλεις. Ενώ, αν είσαι ευχαριστημένος με τον εαυτό σου, ό,τι και να λένε οι άλλοι... Ίσως γι' αυτό δεν μου έχει γίνει ποτέ κάποια βαριά αρνητική κριτική. Τελικά, η πρόκληση γεννάει τη γελοιότητα και γι' αυτό δεν είναι ωραία κατάσταση.
— Και στον κόσμο που σας πιάνει και σας μιλάει πώς αντιδράτε;
Εδώ, στη γειτονιά, με όσους με ξέρουν, μια «καλημέρα – καλησπέρα» θα την πούμε. Είμαστε σαν χωριό εδώ στη Ραφήνα. Κάποιοι άλλοι, βέβαια, που θα με δουν στο μανάβικο θα αρχίσουν τα «α, εδώ μένετε;» κ.λπ., πάντα με αγάπη. Και αρνητικά να νιώθω εκείνη την ώρα, μυρίζω τα κολοκυθάκια και τα αγγουράκια, τη φύση, και «στρώνω». Δεν διαφέρω σ' αυτό με κανέναν, ψωνίζω για να μαγειρέψω. Κι αν έχω γυναίκα που με βοηθάει καμιά φορά στο σπίτι, μου αρέσει να μαγειρεύω. Φτιάχνω ωραία λαδερά και όσπρια. Με παστίτσιο και πίτες δεν το 'χω, αλλά, αν ασχοληθώ, θα τα κάνω καλά κι αυτά.
— Αυτογνωσία, λοιπόν, από το τραγούδι ως το παστίτσιο.
Έτσι νικιέται το Εγώ! Δεν το φοβάμαι το δικό μου Εγώ, γιατί το ελέγχω. Το καταλαβαίνω όποτε πάει να γιγαντωθεί, έχω εμπειρίες από παλιά. Επιμένω λιγάκι σε έναν τσακωμό, γιατί είμαι άνθρωπος, αλλά ζητάω «συγγνώμη» μετά. Το χειρότερο πράγμα στον άνθρωπο είναι το Εγώ του.
— Χωρίς αυτό, όμως, μπορεί να ήμασταν όλοι ανθρωπάκια, με την κακή έννοια.
Όχι! Άλλο να είσαι ικανοποιημένος με τα εσώψυχα σου κι άλλο να μη βάζεις τίποτα πάνω από τον εγωισμό σου. Πιστεύω πως η αυτογνωσία, που είπατε πριν, φέρνει το Εγώ μας στα ίσα του κάθε φορά.
— Πείτε μου μερικές φωνές που ξεχωρίζετε.
Μου αρέσει η Νατάσσα Μποφίλιου, αν και μ' αυτό το είδος τραγουδιού δεν κόβω τις φλέβες μου. Τη θεωρώ, όμως, εξαιρετική. Σε μια πιο ποπ εκδοχή, μου αρέσει η Ελεωνόρα Ζουγανέλη και σε όλα τα είδη που τραγουδάει η Γιώτα Νέγκα. Εκτιμώ πολύ και την Ασπασία Στρατηγού. Όλα αυτά τα κορίτσια είναι ίδιας περίπου ηλικίας.
— Μόνο γυναίκες είπατε. Γιατί, πιστεύετε, πως έχουμε τόσο πολλές Ελληνίδες τραγουδίστριες;
Γιατί, άραγε; Δεν ξέρω, η γυναίκα είναι ίσως ταυτισμένη με πιο πολύπλοκα θέματα της ζωής. Καταπιάνονται με πάρα πολλά πράγματα οι γυναίκες. Επαγγελματίες μέσα και έξω απ' το σπίτι.
— Μήπως η Ελλάδα είναι η ίδια «γυναίκα με ταμπεραμέντο»; Το Όσλο, λόγου χάριν, πόσες τραγουδίστριες να βγάλει;
Ναι, αλλά, τότε, ούτε και άντρες (γέλια). Είναι πολύ στερεωμένη η φύση και η δράση της γυναίκας. Του άντρα τού έδωσαν περιορισμένες ευθύνες κι ένα σκαλοπάτι να στέκεται, υποτίθεται, ψηλότερα. Λυπάμαι τους άντρες που μεγάλωσαν με πρότυπα που έθεσε μια κοινωνία η οποία δεν τους στηρίζει στην πραγματικότητα.
— Έχετε δεχτεί ποτέ τον ερωτισμό μιας άλλης γυναίκας;
Φανερά, όχι. Χωρίς να 'ναι κάτι προκλητικό, τουλάχιστον.
— Είναι που ασκείτε και μια κατ' εξοχήν ερωτική τέχνη.
Ακριβώς. Όποτε σε ακούει κάποιος και χαίρεται, σ' αγαπάει εκείνη την ώρα κι αυτό είναι υπεράνω φύλων, ηλικιών και κοινωνικών τάξεων.
— Συμφωνείτε πως το «Γλυκερία» είναι το πιο πετυχημένο όνομα που θα μπορούσαν να σας δώσουν;
Τίποτα δεν είναι τυχαίο. Είναι πολύ κοντά ωστόσο σε κάτι πολύ αρνητικό, το γλυκερό, που σημαίνει την κακή έννοια του γλυκού.
— Εγώ θα πήγαινα κατευθείαν στο γλυκό. Γλυκερία, «γλυκιά ιέρεια», πιο σωστό ακόμα.
Μόνο γλυκιά είμαι δηλαδή; Τον χαρακτηρισμό «ιέρεια» τον αποποιήθηκα, όμως, πριν.
— Ε, να κλείσουμε τότε με ένα ανέκδοτο που σας αφορά. Πώς λέγεται η πιο εκρηκτική Ελληνίδα τραγουδίστρια; ΝιτροΓλυκερία!
(έχει σκάσει στα γέλια) Καλό, καλό! Είδατε που, τελικά, έχει κι άλλες όψεις το όνομα αυτό; Πέρασα πολύ καλά σ' αυτήν τη συνέντευξη!
Γλυκερία - Τι σε μέλει εσένανε
σχόλια