«Καλοί οιωνοί»: ο Αρμαγεδδών έχει πλάκα τελικά

«Καλοί οιωνοί»: ο Αρμαγεδδών έχει πλάκα τελικά Facebook Twitter
Tέρι Πράτσετ και Νιλ Γκέιμαν
1

Συμβαίνει κάτι με τη φανταστική λογοτεχνία στην Ελλάδα, που ίσως δεν έχει το όμοιό της σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα: μολονότι έχουν εκδοθεί πολλά και βασικά από τα έργα της (αν και όχι πάρα πολλά, και σίγουρα όχι όλα), και μολονότι αυτό συνέβη τον κατάλληλο καιρό, μετά τη Μεταπολίτευση κυρίως, στα 70s και στα 80s, αλλά και πιο πριν, για μία σειρά από λόγους δεν κατέστη ποτέ δυνατόν να δημιουργηθεί ένα σοβαρό corpus μεταφράσεων ανά πάσα στιγμή διαθέσιμων — και, κατ' επέκταση, να γεννηθεί και να συσπειρωθεί ένα μεγάλο αναγνωστικό κοινό που να την παρακολουθεί και να χρησιμεύει σαν αιμοδότης της. Έτσι, αν και υπήρξαν πρωτοπόροι ρέκτες —μελετητές, εκδότες, μεταφραστές και φαν— που μας χάρισαν σπουδαία έργα και μεγάλους συγγραφείς, σήμερα, που περνάμε την εκδοτική Άνοιξη των Αθηνών, βρισκόμαστε με μια σπαραγμένη βιβλιοθήκη του Φανταστικού, με πολλές κακές εκδόσεις, πολλές φτηνές εκδόσεις, πολλές εξαντλημένες εκδόσεις και πολλούς που ανακαλύπτουν ξανά και ξανά την Αμερική. (Αν και αυτό το τελευταίο, ειδικά στον χώρο των εκδόσεων, δεν είναι πάντα κακό). Αλλά και με πολλές εκδόσεις-διαμάντια, φυσικά.

Εν πάση περιπτώσει, είμαστε σίγουρα η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που δεν έχει συγκεντρωμένο το έργο του Τέρι Πράτσετ, που μας εγκατέλειψε πριν τρία χρόνια (αφού πρώτα ταλαιπωρήθηκε πολύ από το Αλτσχάιμερ). Ουσιαστικά, αυτός ο ιδιοφυής, πολυγραφότατος χιουμορίστας, και κορυφαίος συγγραφέας του Fantasy και της Επιστημονικής Φαντασίας, που επινόησε ένα δικό του υπο-είδος, είναι σήμερα στους νέους —αν εξαιρέσουμε την ευάριθμη κοινότητα των geeks και κάποιων διανοουμένων παιδιών— εντελώς άγνωστος. Το βασικό έργο του Νιλ Γκέιμαν, πάλι, μολονότι είχε συγκεντρωθεί σε έναν εκδοτικό οίκο πριν από κάτι παραπάνω από μία δεκαετία, παρέμεινε στα off print για περίπου άλλο τόσο — ο εμβληματικός «Πόλεμος των Θεών» ήταν εκτός κυκλοφορίας και με έναν πολύ δυσάρεστο τρόπο δυσεύρετος μέχρι πρότινος, οπότε και η τηλεοπτική μεταφορά τους τον επανέφερε —ευτυχώς— στα ράφια. Τα πράγματα θα αλλάξουν στο προσεχές μέλλον, είμαστε σίγουροι, και το Φανταστικό κάποια στιγμή θα βρει τη θέση που έχει οπουδήποτε αλλού στον κόσμο, αλλά μ' αυτά και μ' αυτά μέχρι τότε θα είναι πολύ δύσκολο, ξαναλέμε, να έχουμε ένα καλό και δυνατό corpus μεταφράσεων πάνω στο οποίο θα μπορέσουν να ασκηθούν οι περισσότεροι δυνάμει αναγνώστες του (ενδεχομένως και κάποιοι δημιουργοί). Και η πλούσια σύγχρονη παραγωγή αποτρέπει τους περισσότερους από την ανάγνωση των κλασικών έργων...

  

Οι «Καλοί οιωνοί», η επιτομή του βρετανικού χιούμορ (το μυθιστόρημα που θα έγραφαν οι Μόντι Πάιθον, αν οι Μόντι Πάιθον έγραφαν μυθιστορήματα, και δη Επιστημονική Φαντασία), θα μεταφερθούν το 2018 στην τηλεόραση, σε μία σειρά 6 ωριαίων επεισοδίων, με πρωταγωνιστές τον Μάικλ Σιν στον ρόλο του Αζαριφάλ και τον Ντέιβιντ Τέναντ σαν Κρόουλυ.

Οι «Καλοί οιωνοί», για να έρθουμε στο προκείμενο, είναι το πρώτο μυθιστόρημα που (συν)υπογράφει ο Γκέιμαν, και φυσικά ένας μυθικός τρόπος για να περάσει ο καταπληκτικός και στυλάτος αυτός παραμυθάς από τα κόμικς και τον «Sandman» του στην καθαυτό πεζογραφία: μία συνεργασία με τον one of a kind Τέρι Πράτσετ, τον δημιουργό του Δισκόκοσμου των σαράντα συνολικά (!) τόμων — από τους οποίους έχουν κυκλοφορήσει στη γλώσσα μας, μέσα σε μια ντουζίνα χρόνια, μόνο οι οχτώ πρώτοι (επίσης εκτός κυκλοφορίας σήμερα οι περισσότεροι), και αυτοί μάλιστα από τρεις εκδοτικούς οίκους (με πρώτο το πρωτοποριακό Παρά Πέντε και τα ωραία τομίδια Επιστημονικής Φαντασίας που εξέδιδε μέχρι τις αρχές τού 2000). Και πάλι, είμαστε ευγνώμονες που οι «Καλοί οιωνοί» κυκλοφορούν, και μάλιστα σε μία ωραία, φροντισμένη από τον Δημήτρη Αρβανίτη, μετάφραση από τις εκδόσεις SEΛINI: είναι ένα απολαυστικό βιβλίο, που δεν έχει παλιώσει ούτε μια μέρα από τότε που πρωτοκυκλοφόρησε, το φαινομενικά τρομερά μακρινό 1980.

Neil Gaiman & Terry Pratchett, «Καλοί οιωνοί», μετάφραση Θάνος Καραγιαννόπουλος / επιμέλεια Δημήτρης Αρβανίτης, Εκδόσεις SEΛINI, Δεκέμβριος 2016, 408 σσ.

«Τέρμα τ' αυγά και το αλάτι. Τέρμα ο σολομός Gravlax με άνηθο. Τέρμα τα μικρά εστιατόρια όπου όλοι σε ξέρουν. Τέρμα τα σταυρόλεξα της Daily Telegraph. Τέρμα οι μικρές αντικερί. Τέρμα τα βιβλιοπωλεία. Τέρμα οι ωραίες, παλιές εκδόσεις. Τέρμα...» Ο Κρόουλυ έξυσε τον πάτο των ενδιαφερόντων του Αζιραφάλ. «Τέρμα οι ασημένιες ταμπακέρες των αρχών του δεκάτου ενάτου αιώνα...»
«Ναι, αλλά αφού νικήσουμε, η ζωή θα γίνει καλύτερη!» έκρωξε ο άγγελος.
«Και πιο βαρετή επίσης. Κοίτα, το ξέρεις ότι έχω δίκιο. Με την άρπα σου, θα είσαι τόσο ευτυχισμένος όσο εγώ με το δικράνι μου».
«Δεν έχουμε άρπες, το ξέρεις».
«Ούτε εμείς δικράνια. Σχήμα λόγου».

«Καλοί οιωνοί»: ο Αρμαγεδδών έχει πλάκα τελικά Facebook Twitter
Η σειρά θα είναι αφιερωμένη στον Τέρι Πράτσετ, που έφυγε νωρίς, όπως έλεγε και ο ίδιος, για να προλάβει την κίνηση.

Μαζί τους, αν και όχι στην ίδια παρέα, θα κάνουν ό,τι μπορούν για να προλάβουν τις εξελίξεις ένας κυνηγός μαγισσών με μια ηρωική και ανόητη τρέλα, μία μάγισσα που έχει στην κατοχή της το μοναδικό αντίτυπο ενός μεσαιωνικού βιβλίου με προφητείες (100% σωστές όλες τους, γι' αυτό και δεν πούλησε στον καιρό του ούτε ένα αντίτυπο), ένας αφελής νεαρός που νομίζει ότι είναι επίσης κυνηγός μαγισσών αλλά μπορεί και να κάνει λάθος, μερικές σατανίστριες καλόγριες που μπερδεύουν παιδιά στα μαιευτήρια, και ο Σκύλος, ένα σατανικό κυνηγόσκυλο που όμως θέλει όσο τίποτε άλλο να μπορεί να κυνηγάει ανέμελο ποντίκια στους αγρούς και να κουνάει την ουρά του. Αλλά όμως όλα αλλάζουν πια. Οι πάντες, όλο το Σύμπαν, ξέρει για την επικείμενη καταστροφή. Εξ ου και ο ουρανός βρέχει ψάρια, κάποιοι εξωγήινοι τροχονόμοι κόβουν κλήσεις στη Γη, ενώ και η Ατλαντίδα βρήκε την ώρα να αναδυθεί από τον βυθό του ωκεανού. Μαζί με το κράκεν. Αν και κατά τα άλλα η ζωή κυλά κανονικά.

«Και μετά;» είπε αυτός.
«Μετά θα βρούμε το παιδί».
«Ναι, και μετά;» Ο άγγελος έκλεισε τα μάτια του καθώς το αυτοκίνητο έπαιρνε μια στροφή με τις πάντες.
«Δεν ξέρω».
«Ωχ-ωχ».
«Φαντάζομαι —φύγε απ' το δρόμο, ρε καραγκιόζη!— οι δικοί σου δεν θα είναι και πολύ πρόθυμοι —κι εσύ και το σκούτερ σου!— να μου δώσουν άσυλο, ε;»
«Αυτό ακριβώς θα σε ρωτούσα κι εγώ — πεζός, πρόσεχε!»
«Μέσα στο δρόμο είναι, τα ρίσκα του τα ξέρει», είπε ο Κρόουλυ κόβοντας ανάμεσα σ' ένα ταξί κι ένα παρκαρισμένο αυτοκίνητο, αφήνοντας χώρο το πολύ για μία όρθια πιστωτική κάρτα.

Οι «Καλοί οιωνοί», η επιτομή του βρετανικού χιούμορ (το μυθιστόρημα που θα έγραφαν οι Μόντι Πάιθον, αν οι Μόντι Πάιθον έγραφαν μυθιστορήματα, και δη Επιστημονική Φαντασία), θα μεταφερθούν το 2018 στην τηλεόραση, σε μία σειρά 6 ωριαίων επεισοδίων, με πρωταγωνιστές τον Μάικλ Σιν στον ρόλο του Αζαριφάλ και τον Ντέιβιντ Τέναντ σαν Κρόουλυ. Υπέροχες επιλογές και οι δύο. Ο Νιλ Γκέιμαν έχει κάνει ήδη τη διασκευή του σεναρίου και θα είναι executive producer. Η σειρά θα είναι αφιερωμένη στον Τέρι Πράτσετ, που έφυγε νωρίς, όπως έλεγε και ο ίδιος, για να προλάβει την κίνηση.

Βιβλίο
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Μια σύντομη ιστορία του Ελληνικού Φανταστικού

Urban Culture / Μια σύντομη ιστορία του Ελληνικού Φανταστικού

Ο συγγραφέας Ελευθέριος Κεραμίδας καταγράφει σε συντομία τα βιβλία, τους συγγραφείς, τους εκδοτικούς οίκους, τις ταινίες και τους ανθρώπους που έφτιαξαν και συντηρούν την κουλτούρα του φανταστικού στην Ελλάδα.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟ ΚΕΡΑΜΙΔΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ηλίας Μαγκλίνης: «Η ανάκριση»

Το Πίσω Ράφι / «Γιατί δεν μου μιλάς ποτέ για τον εφιάλτη σου, μπαμπά;»

Η «Ανάκριση» του Ηλία Μαγκλίνη, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πεζά των τελευταίων χρόνων, φέρνει σε αντιπαράθεση έναν πατέρα που βασανίστηκε στη Χούντα με την κόρη του που «βασανίζεται» ως περφόρμερ στα χνάρια της Μαρίνα Αμπράμοβιτς.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Πέντε κλασικά έργα που πρέπει κανείς να διαβάσει

Βιβλίο / 5 κλασικά βιβλία που κυκλοφόρησαν ξανά σε νέες μεταφράσεις

Η κλασική λογοτεχνία παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη, κι αυτό το αντιλαμβάνεται κανείς ανατρέχοντας στους τίτλους της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής και σε έργα των Τζόις, Κουτσί, Κάφκα, Αντρέγεφ και Τσβάιχ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τάσος Θεοφίλου: «Η φυλακή είναι το LinkedΙn των παρανόμων» ή «Το πορνό και το Κανάλι της Βουλής είναι από τα πιο δημοφιλή θεάματα στη φυλακή»

Βιβλίο / Τάσος Θεοφίλου: «Όταν μυρίζω μακαρόνια με κιμά θυμάμαι τη φυλακή»

Με αφορμή το βιβλίο-ντοκουμέντο «Η φυλακή», ο Τάσος Θεοφίλου μιλά για την εμπειρία του εγκλεισμού, για τον αθέατο μικρόκοσμο των σωφρονιστικών ιδρυμάτων –μακριά απ’ τις εικόνες που αναπαράγουν σειρές και ταινίες– και για το πώς η φυλακή λειτουργεί σαν το LinkedIn των παρανόμων.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Βιβλίο / Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Chanel, Dior και πολλοί ακόμα οίκοι υψηλής ραπτικής «ντύνουν» τα shows τους με τη μουσική του. Στο «Remixed», την αυτοβιογραφία-παλίμψηστο των επιρροών και των εμμονών του, ο ενορχηστρωτής της σύγχρονης catwalk κουλτούρας μας ξεναγεί σε έναν κόσμο όπου μουσική και εικόνα γίνονται ένα.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Βιβλίο / Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Λίγοι είναι οι ποιητικά γραμμένοι εκκλησιαστικοί στίχοι που δεν φέρουν τη σφραγίδα αυτού του ξεχωριστού υμνωδού και εκφραστή της βυζαντινής ποιητικής παράδοσης που τίμησαν οι σύγχρονοί μας ποιητές, από τον Οδυσσέα Ελύτη μέχρι τον Νίκο Καρούζο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Βιβλίο / Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Η τελευταία μεγάλη μορφή της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας που πίστευε πως «η λογοτεχνία μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα» έφυγε την Κυριακή σε ηλικία 89 ετών. Ξεχωρίσαμε πέντε από τα πιο αξιόλογα μυθιστορήματά του.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
bernhard schlink

Πίσω ράφι / «Φανταζόσουν ότι θα έβγαινες στη σύνταξη ως τρομοκράτης;»

Το μυθιστόρημα «Το Σαββατοκύριακο» του Μπέρνχαρντ Σλινκ εξετάζει τις ηθικές και ιδεολογικές συνέπειες της πολιτικής βίας και της τρομοκρατίας, αναδεικνύοντας τις αμφιλεγόμενες αντιπαραθέσεις γύρω από το παρελθόν και το παρόν.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Φοίβος Οικονομίδης

Βιβλίο / Φοίβος Οικονομίδης: «Είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να σπάσουμε σε χίλια κομμάτια»

Με αφορμή το νέο του βιβλίο «Γιακαράντες», ο Φοίβος Οικονομίδης, ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς συγγραφείς της νεότερης γενιάς, μιλά για τη διάσπαση προσοχής, την αυτοβελτίωση, τα κοινωνικά δίκτυα, το βύθισμα στα ναρκωτικά και τα άγχη της γενιάς του.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Σερζ Τισερόν «Οικογενειακά μυστικά»

Το Πίσω Ράφι / «Το να κρατάμε ένα μυστικό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και επικίνδυνο έχουμε»

Μελετώντας τις σκοτεινές γωνιές των οικογενειακών μυστικών, ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Σερζ Τισερόν αποκαλύπτει τη δύναμη και τον κίνδυνο που κρύβουν καθώς μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το ηθικό ζήτημα με τις μεταθανάτιες εκδόσεις με αφορμή το ημερολόγιο της Τζόαν Ντίντιον

Βιβλίο / Μεταθανάτιες εκδόσεις και ηθικά διλήμματα: Η Τζόαν Ντίντιον στο επίκεντρο

Σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με τις προσφάτως ανακαλυφθείσες «ψυχιατρικές» σημειώσεις της αείμνηστης συγγραφέως, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με τη δεοντολογία της μεταθανάτιας δημοσίευσης έργων ενός συγγραφέα χωρίς την επίσημη έγκρισή του.
THE LIFO TEAM
Στα «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος

Ηχητικά Άρθρα / Γιάννης Τσαρούχης: «Η ζωγραφική μου θρέφεται από τη μοναξιά και τη σιωπή»

Στα εκπληκτικά «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Γιάννη Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος, από τις μινωικές τοιχογραφίες έως τα λαϊκά δημιουργήματα του Θεόφιλου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
George Le Nonce: «Εκτός από τα φέικ νιουζ, υπάρχει η φέικ λογοτεχνία και η φέικ ποίηση»

Ποίηση / George Le Nonce: «Εκτός από τα fake news, υπάρχει η fake λογοτεχνία και ποίηση»

Με αφορμή την έκδοση του τέταρτου ποιητικού του βιβλίου, με τίτλο «Μαντείο», ο Εξαρχειώτης ποιητής μιλά για την πορεία του, την ποίηση –queer και μη–, και για την εποχή του Web 2.0, αποφεύγοντας την boomer-ίστικη νοοτροπία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

1 σχόλια
Η πρώτη μου επαφή με το έργο του Πράτσετ,ήταν μια ελληνική έκδοση του βιβλίου"Wyrd sisters"...Νομίζω ότι ήταν η πρώτη φορά που ένιωσα ότι κάτι δεν πάει καθόλου,μα καθόλου σωστά με την μετάφραση...Οι ιδιωματισμοί πήγαιναν χαμένοι,αφού δεν υπήρχε καμία φαντασία από τον μεταφραστή,το χιούμορ δεν"περνούσε",το ύφος δεν"περνούσε"...ήταν μια πολύ περίεργη εμπειρία ανάγνωσης...Έκτοτε,δεν ασχολήθηκα με τον Πράτσετ και τον Δισκόκοσμό του...Πολύ αργότερα,επέλεξα να διαβάσω κάτι δικό του,στα αγγλικά αυτήν τη φορά...και εκεί κατάλαβα ότι δεν έφταιγε ο Πράτσετ,που δεν μου έκανε κλικ από την πρώτη στιγμή...Είναι μερικά έργα δημιουργών που δεν συγχωρούν την προχειρότητα της μετάφρασης:την απουσία ευρηματικότητας και φαντασίας,την άγνοια πάνω στο ύφος γραφής του εκάστοτε συγγραφέα,την έλλειψη αγάπης για το είδος που αυτός υπηρετεί...Δεν γνωρίζω από εκδόσεις,αλλά διακρίνω την διαφορά όταν την διαβάζω...Και τέλος,εύχομαι η τηλεοπτική μεταφορά του"good omens" να είναι πετυχημένη!