Αν το περιεχόμενο των βιβλίων αποτυπώνει την ανθρώπινη σκέψη, το εξώφυλλο, η εξωτερική μορφή του βιβλίου, κατορθώνει, ως τέχνη, να συνδέσει σε ένα αρμονικό σύμπαν τις λέξεις με τις χειροποίητες γραμματοσειρές, τα σχέδια και τις ακροστιχίδες, δίνοντας έμφαση στο ίδιο το περιεχόμενο, υπογραμμίζοντας την ποιότητα της έκδοσης. Στο βιβλιοπωλείο του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, στην Αθήνα, παρουσιάζεται η έκθεση "Γιάννης Βαλαβανίδης, Η Τέχνη του εξωφύλλου".
Ο Γιάννης Βαλαβανίδης σχεδίαζε εξώφυλλα βιβλίων επί τριάντα χρόνια. Ο δημιουργός πίσω από τα βιβλία των ιστορικών σειρών των εκδόσεων Θεμέλιο, της λογοτεχνικής σειράς των εκδόσεων Πλέθρον, τα εξώφυλλα των βιβλίων του Δημήτρη Χατζή από τις εκδόσεις «Kείμενα».
Είχα μια διάθεση να κάνω πιο πρακτικά πράγματα και όταν ξεκίνησα να κάνω εξώφυλλα είδα ότι ήταν μια αρκετά σύνθετη εργασία και κατά βάθος μια πρώτη ερμηνεία του βιβλίου
Όπως αναφέρει ο ίδιος σχεδίαζε εξώφυλλα βιβλίων επί τριάντα χρόνια. Είχε ξεκινήσει το 1970, μέσα στη δικτατορία, όταν ο Φίλιππος Βλάχος του είχε προτείνει να συνεργαστούν στις εκδόσεις «Κείμενα». Την εποχή εκείνη έκανε την πρώτη του ατομική έκθεση ζωγραφικής, και τον απασχολούσαν ερωτήματα σχετικά με τον κοινωνικό και πολιτικό ρόλο της τέχνης. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, θεώρησε ότι οι γραφικές τέχνες προσφέρουν ένα πεδίο ευρύτερης λειτουργίας της εικαστικής έκφρασης. Αυτό ήταν ένα από τα αρχικά του κίνητρα, για να ασχοληθεί με τα εξώφυλλα ως ζωγράφος. Ο Γιάννης Βαλαβανίδης σπούδασε χαρακτική και ψηφιδωτό στη ΑΣΚΤ, τα οποία και δίδαξε στην ίδια σχολή κατά την περίοδο 1982-2006.
«Είχα μια διάθεση να κάνω πιο πρακτικά πράγματα και όταν ξεκίνησα να κάνω εξώφυλλα είδα ότι ήταν μια αρκετά σύνθετη εργασία και κατά βάθος μια πρώτη ερμηνεία του βιβλίου», μας λέει ο κ. Βαλαβανίδης.
«Καταρχήν ακόμα και όταν είναι σκέτη η γραμματοσειρά σε ένα εξώφυλλο έπρεπε να αποτυπώσω σε κάποιο βαθμό ένα πνεύμα του βιβλίου αλλά και να το εντάξω αν υπήρχε κάτι τέτοιο σε μια σειρά, ή να συμβαδίσω με το πνεύμα του συγγραφέα. Εκείνη την εποχή ο περιορισμός που είχαμε ήταν η ποσότητα των χρωμάτων, γιατί τα χρώματα τυπωνόντουσαν ένα- ένα και πολλοί εκδότες δε μπορούσαν να αντέξουν αυτό το έξοδο. Το δεύτερο είναι ότι σήμερα βρίσκουμε μια εικόνα πλουμιστή και φανταχτερή και τη βάζουμε στο εξώφυλλο. Τότε το εξώφυλλο έπρεπε να συμβαδίζει περισσότερο».
— Τα διαβάζατε τα βιβλία πριν τα εικονογραφήσετε;
Μερικές φορές, όπως τα βιβλία του Χατζή, ναι. Άλλα δεν τα είχα διαβάσει αλλά ο εκδότης, ο επιμελητής η ο μεταφραστής, μου εξηγούσαν το κλίμα.
— Σήμερα πώς είναι αυτή η δουλειά;
Είναι εντελώς διαφορετική. Υπάρχει ένας ανταγωνισμός πολύ μεγάλος και θα πρέπει και το βιβλίο και η διαφήμιση να τραβήξει το μάτι. Βέβαια παραμένουν κάποια βιβλία σε ένα διαφορετικό στιλ, αλλά η εικόνα για να τραβήξει το μάτι πρέπει να είναι πρωτεύουσα.
— Ποιά βιβλία από αυτά που υπάρχουν στην έκθεση θα ξεχωρίζατε;
Βλέποντας σήμερα εκ των υστέρων τα εξώφυλλα, είναι μερικά που μου αρέσουν ακόμα. Εκτός από κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις βιβλίων, θα ξεχώριζα τρεις σειρές που επιμελήθηκα, την ποιητική σειρά στα «Κείμενα», την ιστορική σειρά στο «Θεμέλιο» και τη σειρά Θεωρία-Λογοτεχνία στο «Πλέθρον».
Info:
Η τέχνη του εξωφύλλου
11 Ιουνίου 2015 - 19 Σεπτεμβρίου 2015
Καλλιτέχνες: ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΛΑΒΑΝΙΔΗΣ
Διάρκεια έκθεσης: 11 Ιουνίου έως 19 Σεπτεμβρίου 2015
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 9:30 π.μ. – 8 μ.μ.
Δευτέρα, Τετάρτη, Σάββατο 9:30 π.μ. – 3:30 μ.μ.
Πληροφορίες: τηλ. 210 3614143
σχόλια