Αυτός ο πίνακας με τον Μακάριο και δύο γυμνές γυναίκες έχει προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις

Αυτός ο πίνακας με τον Μακάριο και δύο γυμνές γυναίκες έχει προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις Facebook Twitter
Λεπτομέρεια απ' το Dawn and the Sunset Issue της Nurtane Karagil
9

Στην αρχή, όταν είδα το έργο, νόμισα ότι ήταν φάρσα. Πολλές φορές ακούμε πως «η πεντάχρονη κόρη μου θα μπορούσε να το κάνει αυτό» και εκ πρώτης όψεως η τεχνοτροπία του επίμαχου πίνακα μοιάζει να είναι αυτής της νοοτροπίας. Υπάρχει όμως εξήγηση. 

Ας τα πάρουμε όμως απ' την αρχή:

Χαμός προκαλείται από το Σάββατο στην Πάφο, με αφορμή ένα έργο Τουρκοκύπριας ζωγράφου με θέμα τον Μακάριο, το οποίο εκτίθεται στον πολυχώρο πολιτισμού «Παλιά Ηλεκτρική», στα πλαίσια έκθεσης της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, διαβάζω στο PafosNet

Ο εν λόγω πίνακας απεικονίζει τον Εθνάρχη Μακάριο σε μια από τις γνώριμες μορφές με τις οποίες απεικονίζεται σε πολλά έργα και η οποία είναι η ίδια με το γλυπτό στο Μνημείο Μακαρίου και Αντίστασης στην είσοδο της πόλης, παρά την Οικία Επάρχου. Η λεπτομέρεια όμως που προκάλεσε σάλο στην Πάφο, αφορά στην ύπαρξη στον ίδιο πίνακα δύο γυμνών γυναικών, που περιβάλλουν τον Μακάριο, ενώ η Κύπρος κάτω από τις μορφές αυτές διακρίνεται στις φλόγες.

Αυτός ο πίνακας με τον Μακάριο και δύο γυμνές γυναίκες έχει προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις Facebook Twitter
Λεπτομέρεια που σκανδάλισε

Το Ιστορικό Πολιτιστικό Κέντρο Εθνάρχη Μακαρίου Παναγιάς ζήτησε ήδη επισήμως από τον Οργανισμό για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης την άμεση απομάκρυνση του έργου, καταγγέλλοντας παράλληλα την υπόθεση στον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου και τον Μητροπολίτη Πάφου.

Ο πρόεδρος του Κέντρου, Κώστας Χριστοδούλου, με δηλώσεις επιβεβαίωσε τις πληροφορίες αυτές, κάνοντας λόγο για αδιανόητη πρόκληση και για απαράδεκτη ανοχή από πλευράς των οργανωτών της έκθεσης και της επίσημης πολιτείαςQ

«Θεωρούμε καθόλου τυχαίο τον συμβολισμό», τόνισε, «και εμφανή την προσπάθεια της δημιουργού να αποδομήσει τον Εθνάρχη Μακάριο. Θεωρούμε επίσης την δικαιολογία της Τουρκοκύπριας δημιουργού, ότι το έργο αφορά τις παιδικές της θύμησες, ως γελοία, σε ηλικία 9 ετών δεν μπορούσε να έχει τέτοιες αναμνήσεις, αφού τότε δεν υπήρχαν αγάλματα ή άλλες παρόμοιες απεικονίσεις του Μακαρίου. Μεταφέραμε και στους αρμόδιους της έκθεσης και σε άλλους παράγοντες της Δημοκρατίας την πεποίθηση μας ότι κάποιοι θα καλυφθούν πίσω από το γεγονός ότι η έκθεση είναι υπό ευρωπαικό μανδύα και ότι η δημιουργός είναι Τουρκοκύπρια, για να μην υπάρξει εξέλιξη. Κάτι που δεν θα ανεχθούμε όμως, αν δεν ληφθεί άμεσα απόφαση να κατέβει το έργο, τότε θα βρεθούμε μαζικά στο χώρο της έκθεσης διαμαρτυρόμενοι».

Αυτός ο πίνακας με τον Μακάριο και δύο γυμνές γυναίκες έχει προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις Facebook Twitter
Η καλλιτέχνις Nurtane Karagil που χρησιμοποιεί συχνά την παιδική ζωγραφική για να χειριστεί τραυματικές εμπειρίες

Δεν θα αποσυρθεί ο πίνακας

Η επιμελήτρια της έκθεσης κα Έλενα Πάρπα, απάντησε δημοσίως στο θέμα που έχει προκύψει, τονίζοντας ότι το υποκειμενικό κριτήριο, ηθικό ή αισθητικό ή πολιτικό, δεν μπορεί να υπαγορεύει πράξεις καταστολής της ελευθερίας της έκφρασης. Παράλληλα, εξηγεί το σκεπτικό της Τουρκοκύπριας καλλιτέχνιδος:

«Η ελευθερία του λόγου είναι μια κατάκτηση που σήμερα τελεί υπό απειλή σε πολλές χώρες. Η τέχνη εξακολουθεί να αποτελεί έναν χώρο όπου η ελευθερία στην έκφραση είναι ακόμα δυνατή. Είναι δικαίωμα όσων έχουν δει το έργο The Dawn and the Sunset Issue (2017) της Nurtane Karagil, το οποίο παρουσιάζεται στο πλαίσιο του Πάφος2017 στην έκθεση Πλάνητες, να διατυπώνουν την άποψή τους. Ωστόσο, το υποκειμενικό κριτήριο, ηθικό ή αισθητικό ή πολιτικό, δεν μπορεί να υπαγορεύει πράξεις καταστολής της ελευθερίας της έκφρασης. Τυχόν περιστολή του δικαιώματος στην καλλιτεχνική έκφραση σε μια τέτοια περίπτωση θα δημιουργούσε ένα εξαιρετικά θλιβερό προηγούμενο λογοκρισίας που παραπέμπει σε σκοταδιστικές εποχές ή σε θεοκρατικές καταστάσεις.

Όσο για το περιεχόμενο του σχεδίου, ας σημειωθεί ότι η καλλιτέχνις χρησιμοποιεί συχνά την παιδική γραφή για να χειριστεί τραυματικές εμπειρίες. Για το συγκεκριμένο σχέδιο, η εικαστικός πήρε συνεντεύξεις από Τουρκοκύπριους που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν κι αυτοί τις εστίες τους ακολούθως των γεγονότων του 1974 επιβιβαζόμενοι σε 37 λεωφορεία και φορτηγά, τα οποία εικονίζονται στα δεξιά του σχεδίου. Η αναγκαστική μετακίνηση ομάδας πληθυσμού της Πάφου αποδίδεται από την εικαστικό διαμέσου της στρωματικής προσέγγισης της παιδικής σχεδιαστικής γραφής, τοποθετώντας στο πάνω μέρος του σχεδίου δυο σύμβολα της πόλης -την Αφροδίτη και τον Μακάριο. Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποίησε η εικαστικός, η επιχείρηση εκκένωσης της Πάφου είχε τον κωδικό, Αφροδίτη Ι και Αφροδίτη ΙΙ. Το σύμβολο, λοιπόν, της ομορφιάς και της γονιμότητας αποκτά σε αυτή την περίπτωση διαφορετικό βάρος στη μνήμη των Τουρκοκυπρίων.

Οι δυο Αφροδίτες περιστοιχίζουν, λοιπόν, το άγαλμα του Μακαρίου, το οποίο βρίσκεται στην είσοδο της πόλης, επιθεωρώντας κι αυτές από το ίδιο συμβολικό βάθρο την εξέλιξη μιας ιστορικής στιγμής από το σύγχρονο παρελθόν της πόλης».

Αυτός ο πίνακας με τον Μακάριο και δύο γυμνές γυναίκες έχει προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις Facebook Twitter
Ολόκληρος ο πίνακας The Dawn and the Sunset Issue (2017) της Nurtane Karagil

Είναι αλήθεια πως μερικές φορές χρειάζονται οι εξηγήσεις, το σκεπτικό πίσω απ' την τεχνοτροπία και το θέμα για να καταλάβεις και να εκτιμήσεις ένα έργο (ή ακόμα και να το απορρίψεις). Εδώ έχουμε μια τέτοια περίπτωση. 

9

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Η αρχαιομετρία, η τεχνητή νοημοσύνη και η καλλιτεχνική δημιουργία συνεργάστηκαν σε μια καινοτόμο μελέτη αποκατάστασης της τοιχογραφίας με το κυνήγι από τον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στην αναβίωση της αρχαίας τέχνης.
M. HULOT
MARTIN GAYFORD: «Καμιά φορά οι κριτικοί κάνουμε εντελώς λάθος» Ή MARTIN GAYFORD: «Καμιά φορά οι κριτικοί κάνουμε λάθος»

Εικαστικά / Martin Gayford: «Καμιά φορά οι κριτικοί κάνουμε εντελώς λάθος»

Ένας από τους πιο επιδραστικούς κριτικούς τέχνης της Βρετανίας μιλά στη LiFO για τις τάσεις που διαμορφώνουν τη σύγχρονη τέχνη, τις φιλικές του σχέσεις με θρυλικούς καλλιτέχνες όπως ο Freud και ο Hockney, αλλά και για το αν η κριτική μπορεί όντως να επηρεάσει τα πράγματα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η πρώτη μεγάλη έκθεση της οραματίστριας καλλιτέχνιδας Ithell Colquhoun

Εικαστικά / Τα σουρεαλιστικά αριστουργήματα της Ithell Colquhoun σε μια μεγάλη έκθεση

Το πολύχρωμο και αποκρυφιστικό σύμπαν της ξετυλίγεται στην πρώτη μεγάλη έκθεση για την οραματίστρια καλλιτέχνιδα, που εξερευνά τη θέση των γυναικών και τη σημασία του φύλου.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Βαγγέλης Μπαλής δημιουργεί κεραμικούς σάτυρους που του μοιάζουν

Εικαστικά / Ο Βαγγέλης Μπαλής δημιουργεί κεραμικούς σάτυρους που του μοιάζουν

Ένας νέος καλλιτέχνης δημιουργεί μοναδικά αντικείμενα ανάλογα με τη διάθεσή του, ονειρεύεται έναν χώρο όπου θα δημιουργεί απερίσπαστος και δεν τον νοιάζει καθόλου να βιοποριστεί από την τέχνη.
ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Μια νέα έκθεση με χαρακτικά της ώριμης περιόδου της Βάσως Κατράκη

Εικαστικά / Βάσω Κατράκη: Η τέχνη της συγκινεί ακόμα

Έργα της σημαντικής Ελληνίδας χαράκτριας που παραπέμπουν στη βία της δικτατορίας, αλλά και άφυλες μορφές της όψιμης περιόδου της με αναφορά στην ελληνική αρχαιότητα, που υπερβαίνουν το ατομικό και γίνονται μέρος της συλλογικής μνήμης.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τι απέγινε η πρωτοπορία στην τέχνη;

Εικαστικά / Τι απέγινε η πρωτοπορία στην τέχνη;

Ο κόσμος της σύγχρονης τέχνης έχει καταντήσει να μοιάζει με τσίρκο. Αλλά ο πραγματικός κακός της ιστορίας δεν είναι οι καλλιτέχνες, αλλά η σύγχρονη αγορά της τέχνης, η αξία της οποίας ξεπερνά πλέον τα 60 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως
THE LIFO TEAM
Ο Άνσελμ Κίφερ αποτίνει φόρο τιμής στον Βαν Γκογκ

Εικαστικά / Ο Άνσελμ Κίφερ αποτίνει φόρο τιμής στον Βαν Γκογκ

Μια νέα έκθεση στο Άμστερνταμ με πρόσφατα έργα του Κίφερ αναδεικνύει τη σύνδεσή του με τον Βαν Γκογκ και προκαλεί ήδη πολλές συζητήσεις. Ο σπουδαίος Γερμανός καλλιτέχνης εμπνέεται σταθερά, εδώ και 60 χρόνια, από τον Ολλανδό ζωγράφο. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Helmut Lang: What remains behind

Εικαστικά / Helmut Lang: Από το θρυλικό rubber dress στα πρωτόγονα γλυπτά του

Ο καλλιτέχνης και πρώην σχεδιαστής μόδας διατηρεί την προσήλωσή του στα υλικά και παρουσιάζει γλυπτά που θίγουν τη διαρκή εμμονή του με το θέμα της μνήμης, σε ένα σπίτι-σύμβολο του μοντερνισμού στο Λος Άντζελες.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
62 λεπτά με τον Ανέστη Ιωάννου

Εικαστικά / Από τη Νεφελοκοκκυγία στο skate και το τζιν: Το Εικαστικό Σύμπαν του Ανέστη Ιωάννου

Ο νεαρός εικαστικός αναζητά μια νέα μορφή ελευθερίας και απογείωσης, συνδέοντας τη δυναμική της street culture με την ουτοπία των Ορνίθων και των τσαρουχικών ονείρων, αναζητώντας μια έξοδο από το αστικό τραύμα σε έναν κόσμο γεμάτο δυνατότητες και φαντασία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο καινοτόμος κεραμίστας–γλύπτης Brian Rochefort παρουσιάζει στην Αθήνα νέα του έργα

Εικαστικά / Brian Rochefort: Ο ριζοσπάστης της κεραμικής παρουσιάζει τα νέα του έργα στην Αθήνα

Είναι διάσημος για τη δημιουργία μεγάλων, ζωηρών κεραμικών γλυπτών με μοναδικές υφές και αφηρημένα μοτίβα, ενώ οι συνθέσεις του ισορροπούν μεταξύ αταξίας και αρμονίας.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τα ιστορικά έργα του Κώστα Πανιάρα από βινύλ σε μια νέα έκθεση

Εικαστικά / Τα ιστορικά έργα του Κώστα Πανιάρα από βινύλ σε μια νέα έκθεση

Το βινύλιο υποκαθιστά το χρώμα σε μια σειρά έργων που παρουσιάστηκαν με μεγάλη επιτυχία τη δεκαετία του ’80 στο Παρίσι και στη Νέα Υόρκη από τον Αλέξανδρο Ιόλα. Σαράντα χρόνια μετά, η γκαλερί The Breeder τα επανασυστήνει στο κοινό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κατσαδιώτης

Εικαστικά / «Tα έργα μου είναι σκοτεινά, αλλά δεν τα έχω σκεφτεί ποτέ ως προκλητικά»

Μία μέρα μετά τον βανδαλισμό των έργων του από τον βουλευτή της Νίκης, ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης μιλά στη LiFO για τη δουλειά του που προκάλεσε τέτοιες αντιδράσεις σε συγκεκριμένες ομάδες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Μια πολύ καλή ιδέα, τέλεια εκτελεσμένη»: Η προφορική ιστορία των Λέλουδων 

Εικαστικά / «Μια πολύ κακή ιδέα, τέλεια εκτελεσμένη»: Η προφορική ιστορία των Λέλουδων 

Πώς η ανάγκη μιας κολεκτίβας καλλιτεχνών για χώρο εξελίχθηκε σε ένα από τα πιο φιλόξενα κουίρ σποτ στο κέντρο της πόλης: Μέσα από τις αφηγήσεις των παιδιών που το έφτιαξαν και το έζησαν.  
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Καμία σύμβαση δεν μπορούσε να περιορίσει τον Leigh Bowery

Εικαστικά / Καμία σύμβαση δεν μπορούσε να περιορίσει τον Leigh Bowery

Η Tate Modern φέρνει στις αίθουσές της μια έκθεση για έναν «larger than life» περφόρμερ. Η πορεία του νεαρού αγοριού από το ήσυχο προάστιο Sunshine της Μελβούρνης που έγινε παγκοσμίως διάσημη προσωπικότητα στον χώρο του πολιτισμού, χάρη στον εξωφρενικό, πολύπλοκο και δημιουργικό χαρακτήρα του και άφησε ανεξίτηλο και αδιαμφισβήτητο αποτύπωμα στη σύγχρονη τέχνη και πέρα από αυτήν. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ