Η έκθεση στο Kirkcaldy Galleries θα είναι η πρώτη αναδρομική έκθεση του καλλιτέχνη μετά από μια μεγάλη έκθεση στην Kelvingrove Art Gallery and Museum στη Γλασκώβη το 2013, και η πρώτη που θα επικεντρωθεί στα χρόνια της διαμόρφωσης και την πρώιμη καριέρα του. Η μεγάλη έκθεση που είναι αφιερωμένη στον Τζακ Βετριάνο, στη Σκωτία, εκεί που αναζήτησε έμπνευση ως νεαρός καλλιτέχνης, μας θυμίζει την απίστευτη αγάπη και επιμονή του να γίνει ζωγράφος.
Όταν μπήκε για πρώτη φορά στον χώρο όπου σήμερα γίνεται η έκθεση, για να μάθει από το έργο άλλων καλλιτεχνών και να μελετήσει τα έργα Σκωτσέζων ζωγράφων όπως ο Samuel Peploe και ο William McTaggart, είχε τόση προσήλωση που φοβόταν ότι θα προκαλούσε τις υποψίες του προσωπικού της γκαλερί. «Κοιτούσα ατελείωτα αυτούς τους πίνακες, εστιάζοντας στις πινελιές, αναρωτώμενος πώς το έκαναν οι καλλιτέχνες», λέει ο 70χρονος σήμερα Βετριάνο, που ήταν βέβαιος τότε ότι οι φύλακες νόμιζαν πως θέλει να κλέψει κάποιον πίνακα.
Ο Βετριάνο γεννήθηκε στο St. Andrews του Fife και μεγάλωσε στη βιομηχανική παραθαλάσσια πόλη Methil, περίπου 30 λεπτά νότια της γενέτειράς του. Μεγάλωσε σε συνθήκες φτώχειας: Ζούσε με τη μητέρα, τον πατέρα και τον μεγαλύτερο αδελφό του σε ένα σπαρτιάτικο σπίτι ανθρακωρύχου, μοιραζόταν το κρεβάτι με τον αδελφό του και φορούσε ρούχα από δεύτερο χέρι. Από την ηλικία των 10 ετών, ο πατέρας του τον έστελνε να μοιράζει εφημερίδες και γάλα, να καθαρίζει παράθυρα και να μαζεύει πατάτες – οποιαδήποτε δουλειά θα του απέφερε χρήματα. Ο πατέρας του έπαιρνε τα μισά από τα κέρδη του.
Η έκθεση με τίτλο «Jack Vettriano: The Early Years» θα περιλαμβάνει δώδεκα ελαιογραφίες που φιλοτέχνησε ο καλλιτέχνης όταν ήταν είκοσι και τριάντα ετών, όλες υπογεγραμμένες με το γενέθλιο όνομά του, Jack Hoggan, όπως και έναν από τους δύο πίνακες με τους οποίους συμμετείχε στην ετήσια έκθεση της Βασιλικής Ακαδημίας της Σκωτίας το 1988.
Εγκατέλειψε το σχολείο στα 16 και αργότερα έγινε μαθητευόμενος μηχανικός ορυχείων.
Άρχισε να ζωγραφίζει ως χόμπι τη δεκαετία του 1970, όταν μια φίλη του τού αγόρασε ένα σετ ακουαρέλες για τα 21α γενέθλιά του. Οι πρώτοι του πίνακες, υπογεγραμμένοι με το όνομα με το οποίο γεννήθηκε, Jack Hoggan, ήταν αντίγραφα ιμπρεσιονιστικών πινάκων. Ο πρώτος του πίνακας ήταν αντίγραφο του πίνακα «Χωράφι με παπαρούνες» του Μονέ. Το 1984, ο Βετριάνο υπέβαλε για πρώτη φορά έργα του στην έκθεση τέχνης που χρηματοδοτήθηκε από τη Shell στο μουσείο.
Το 1987, όταν ήταν 36 ετών, εγκατέλειψε τη σύζυγό του, επιδιώκοντας να μιμηθεί τον Γκογκέν. Παραιτήθηκε από τη δουλειά του στην εκπαιδευτική έρευνα και μετακόμισε στο Εδιμβούργο, όπου υιοθέτησε το πατρικό όνομα της μητέρας του. Έκανε αίτηση για σπουδές Καλών Τεχνών στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, αλλά το portfolio του απορρίφθηκε.
Το 1988, υπέβαλε δύο καμβάδες για την ετήσια έκθεση της Βασιλικής Ακαδημίας της Σκωτίας. Και οι δύο πίνακες πωλήθηκαν από την πρώτη μέρα και ο ίδιος προσεγγίστηκε από διάφορες γκαλερί. Ακολούθησαν εκθέσεις στο Εδιμβούργο, το Λονδίνο, το Χονγκ Κονγκ και το Γιοχάνεσμπουργκ.
Τον Νοέμβριο του 1999, το έργο του παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στη Νέα Υόρκη, όταν 21 πίνακες εκτέθηκαν στη Διεθνή Έκθεση Τεχνών του 20ού αιώνα στο The Armory. Περισσότεροι από 40 συλλέκτες από το Ηνωμένο Βασίλειο ταξίδεψαν αεροπορικώς για την εκδήλωση και 20 πίνακες πωλήθηκαν τη νύχτα των εγκαινίων.
Το 1996 ο Τέρενς Κόνραν, ο διάσημος ιδρυτής της μάρκας επίπλων Habitat και του Μουσείου Design του Λονδίνου, του ανέθεσε να δημιουργήσει μια σειρά πινάκων για το νέο του Bluebird Gastrodome στο Λονδίνο. Οι επτά πίνακες, εμπνευσμένοι από τη ζωή του Sir Malcolm Campbell, εκτέθηκαν εκεί για 10 χρόνια. Η Heartbreak Publishing, η εκδοτική εταιρεία του Βετριάνο, παρήγαγε ένα κουτί με υπογεγραμμένες εκτυπώσεις και των επτά πινάκων σε περιορισμένη έκδοση, ενώ οι πίνακες του Bluebird δημοπρατήθηκαν από τον οίκο Sotheby's στο ξενοδοχείο Gleneagles στο Perthshire στις 30 Αυγούστου 2007 και απέφεραν συνολικά πάνω από 1 εκατομμύριο λίρες, με ακριβότερο τον πίνακα «Bluebird at Bonneville», που αγοράστηκε για 468.000 λίρες.
Σήμερα οι πίνακές του κοστίζουν από 48.000 έως 195.000 λίρες, ενώ σύμφωνα με την εφημερίδα «Guardian» κερδίζει 500.000 λίρες τον χρόνο από τα δικαιώματα εκτύπωσης. Ο πίνακας του Βετριάνο του 1992, «The Singing Butler», υπήρξε η εικόνα με τις περισσότερες πωλήσεις στη Βρετανία. Το έργο που το 1992 είχε απορριφθεί από τη θερινή έκθεση της Βασιλικής Ακαδημίας πουλήθηκε σε δημοπρασία για 744.500 λίρες.
Η έκθεση με τίτλο «Jack Vettriano: The Early Years» θα περιλαμβάνει δώδεκα ελαιογραφίες που φιλοτέχνησε ο καλλιτέχνης όταν ήταν είκοσι και τριάντα ετών, όλες υπογεγραμμένες με το γενέθλιο όνομά του, Jack Hoggan, όπως και έναν από τους δύο πίνακες με τους οποίους συμμετείχε στην ετήσια έκθεση της Βασιλικής Ακαδημίας της Σκωτίας το 1988.
Ο ίδιος δεν ξέχασε ποτέ τις ρίζες του και πάντα ήθελε να εκθέτει στο Kirkcaldy. «Αυτή η γκαλερί σημαίνει τα πάντα για μένα. Καθ' όλη τη διάρκεια της καριέρας μου, το προσωπικό ήταν πάντα πολύ θερμό απέναντί μου». Η έκθεση στην Kirkcaldy Galleries, την οποία διαχειρίζεται η πολιτιστική φιλανθρωπική οργάνωση OnFife, καλύπτει την καριέρα του καλλιτέχνη μέχρι το 2000. Αρχικά είχε προγραμματιστεί για το 2019, αλλά αναβλήθηκε δύο φορές λόγω των περιορισμών του Covid-19.
Η επιμελήτρια Alice Pearson λέει ότι «με αυτούς τους πίνακες, είναι σαν να συναντάς έναν παλιό φίλο, αλλά η πραγματική θέαση του έργου θα δώσει στους θαυμαστές μια πραγματική συγκίνηση. Τίποτα δεν σε προετοιμάζει για να δεις πίνακες ζωγραφικής "με σάρκα και οστά" – υπάρχουν πάντα περισσότερα να ανακαλύψεις όταν βλέπεις το πραγματικό έργο. Τα πιο διάσημα έργα του Τζακ έχουν αναπαραχθεί αμέτρητες φορές, αλλά, όταν τα πλησιάζεις, βλέπεις στροβιλισμούς χρωμάτων, σημάδια από πινέλα, ακόμη και περιστασιακά τρίχες από το πινέλο.
Νομίζω ότι ο Τζακ είναι πολύ γενναίος που εκθέτει τα έργα που ζωγράφισε όταν μάθαινε την τέχνη του, αλλά μας επιτρέπει να παρακολουθήσουμε ένα καταπληκτικό ταξίδι. Οι καλλιτέχνες που επέλεξε να αντιγράψει ο Τζακ μας λένε πολλά για το τι τον ενδιαφέρει – για παράδειγμα, η μαεστρία του Ρέμπραντ στο σκοτάδι και το φως ή η χρήση του χρώματος από τον Μονέ».
Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 23 Οκτωβρίου.
