Τι είναι τελικά ο David Shrigley; εικαστικός, εικονογράφος, γελοιογράφος, γλύπτης; Στην περίπτωσή του η απάντηση δε μπορεί να δοθεί με ευκολία. Αν ρωτούσαμε τον ίδιο, πιθανότητα θα παίρναμε μια απάντηση με το γνωστό χιούμορ του, αυτό με το οποίο αφήνει κόκκαλο ακόμα και τους Βρετανούς δημοσιογράφους. Ας ξεκινήσουμε την ιστορία με ένα παράδειγμα: Το έργο του Really Good, ένας μπρούτζινος αντίχειρας με ύψος 32 πόδια θα καταλάβει τη θέση της Τέταρτης Πλίνθου στην Τραφάλγκαρ, το 2016.
«Τι πιστεύετε για το έργο σας;» τον ρωτούν. «Έχω την ελπίδα ότι αυτό το κομμάτι θα κάνει την Trafalgar Square, το Λονδίνο, το Ηνωμένο Βασίλειο και τον κόσμο ολόκληρο ένα καλύτερο μέρος», απαντά στους δημοσιογράφους, οι οποίοι αναρωτήθηκαν για άλλη μια φορά εάν πρόκειται για μια σοβαρή ή ειρωνική δήλωση και έσπευσαν να σημειώσουν τη φράση που συνήθως τον ακολουθεί «...ο γνωστός για το χιούμορ του Βρετανός καλλιτέχνης».
Και πρόσθεσε, μπερδεύοντας εντελώς τα πράγματα: «Δε μπορώ να σταματήσω να σκέφτομαι ότι είναι πραγματικά μια μεγάλη ιδέα. Το πράγμα που έχω κάνει είναι κατά κάποιο τρόπο πραγματικά ηλίθιο».
Αν και πολλοί δε μπορούν να πάρουν την τέχνη του στα σοβαρά, η υποψηφιότητά του για το Turner Prize έκανε όσους μέχρι τότε απλώς χαμογελούσαν μαζί του, να τον κατατάξουν στους ξεχωριστούς Βρετανούς γλύπτες.
O David Shrigley έχει το δικό του μοναδικό τρόπο και είναι ένας από τους λίγους ανθρώπους που τραβάει μια απλή μολυβιά και συνδέει την τέχνη με το κόμικ.
Αν και πολλοί δε μπορούν να πάρουν την τέχνη του στα σοβαρά, η υποψηφιότητά του για το Turner Prize έκανε όσους μέχρι τότε απλώς χαμογελούσαν μαζί του, να τον κατατάξουν στους ξεχωριστούς Βρετανούς γλύπτες.
O David Shrigley γεννήθηκε το 1968 στο Macclesfield. Ζει από παιδί στην στη Γλασκώβη και σπούδασε στην Σχολή Καλών Τεχνών της πόλης. Μπορεί να μην ξέρει κάποιος το όνομά του, αλλά είναι σίγουρο ότι έχει δει έστω μια φορά τα σκίτσα του. Το φανατικό κοινό του τον έβρισκε τα σκίτσα του στην σαββατιάτικη έκδοση της Γκάρντιαν, σε κάρτες, ακόμα και σε στούντιο των tattoo-artists. Μπορείς να αγαπήσεις ή να μισήσεις τα σχέδιά του. Ή να τα βρεις ανησυχητικά.
Η τεχνική με την οποία έχει επιλέξει να σχολιάσει το ασήμαντο, το ανώφελο και το παράξενο είναι περιορισμένη. Ένα χαρτί και ένα μολύβι. Αυτό το στιλ, το σχεδόν παιδικό με την κωμική επίδραση ή την πικρή διαπίστωση αποκλείεται να αγνοηθεί τελικά. όπως και η φράση που το συνοδεύει. Το σχέδιο του Shrigley είναι σκωπτικό, σκοτεινό, βαθύ. Είναι μια μορφή τέχνης με την πιο απλή μορφή και φόρμα. Απλώς αμίμητο. «Kακώς είχε αγνοηθεί για μεγάλο διάστημα το στιλ του», λέει η διευθύντρια της Tate Britain, Penelope Curtis. «Το έργο του ήταν πάντα αστείο και ως εκ τούτου περιθωριακό. Ακριβώς επειδή είναι αστείο, δε σημαίνει ότι δεν είναι και καλό». Ο ανήσυχος αυτός καλλιτέχνης δεν περιορίζεται στα σκίτσα του. Ασχολείται με τη γλυπτική, τη φωτογραφία και τον κινηματογράφο. Με τον ίδιο τρόπο, δημιουργώντας έργα υψηλής νοημοσύνης και μακάβριου χιούμορ. Αν και έχει το ένα του πόδι στην ποπ κουλτούρα, κανείς δε μπορεί να τον χαρακτηρίσει ποπ καλλιτέχνη.
Όταν η Σχολή Καλών Τεχνών της Γλασκώβης έπιασε φωτιά, τουϊτάριζε με μανία, θρηνώντας τη σχολή του. Για τους καθηγητές του είχε πει ότι «είναι εντελώς άσχετοι με την τέχνη». Ο ίδιος το έχει εξηγήσει πολλές φορές το πόσο δύσκολο είναι να επιβιώσει στον κόσμο των καλών τεχνών ένας κομίστας. Ειδικά της κατηγορίας του. Μιας κατηγορίας που χρησιμοποιεί σαν εργαλείο κυρίως την ειρωνεία και όχι το αστείο. Σε μια εποχή που στην Γλασκώβη δεν υπήρχε τίποτα άλλο από παραστατική ζωγραφική, ο Shrigley δεν ήθελε να γίνει άλλος ένας ζωγράφος με λαδωμένο μαλλί. Ήθελα να γίνει ο Άντι Γούρχολ ή ένας ντανταϊστής, ένας Μαρσέλ Ντισάν. Όταν μοιραζόταν ένα φλατ με τον Jonathan Monk, έκαναν εκθέσεις στην τουαλέτα με προσκαλεσμένους καλλιτέχνες τον Douglas Gordon και τον Richard Wright. Την γκαλερί-τουαλέτα την αποκαλούσαν My Little Toilet.
Η ανθρώπινη συμπεριφορά όσο περνάνε τα χρόνια τον εκπλήσσει όλο και λιγότερο και τον απογοητεύει όλο και περισσότερο. «Σε μια πτήση για Λονδίνο διάβαζα τη Daily Mail. Αυτή η εφημερίδα είναι σχεδόν αυτό που θα ήθελα να πλάσω ως χαρακτήρα. Υπάρχει μέσα όλος ο παραλογισμός του Ηνωμένου Βασιλείου: παραφροσύνη και άνθρωποι που ζουν ΄έχοντας μια εντελώς παραποιημένη εικόνα του κόσμου. Είναι ξεκαρδιστικό, αλλά οι άνθρωποι που διαβάζουν αυτή την εφημερίδα δεν το βλέπουν σαν παράξενη κωμωδία. Αυτός είναι ο κόσμος στον οποίο ζούμε».
239 σχέδια του, τα οποία επέλεξε ανάμεσα σε 800 κοσμούν από τις 6 Ιουνίου, το εστιατόριο Sketch στο Mayfair, ένα γεωργιανό αρχοντικό με πολυτελή μπαρ και εστιατόρια, που μετατρέπεται σε γκαλερί τέχνης από το 2012, όταν εγκαινίασε μια συνεργασία με εικαστικούς καλλιτέχνες. Το 2012, υπεύθυνος για την μεταμόρφωση του Sketch ήταν ο Μartin Greed. Τα θέματά του, ο θάνατος, η βία, η σεξουαλική διαστροφή δεν είναι ό,τι καλύτερο για απογευματινό τσάι, έτσι αυτή τη φορά υπήρξε λίγο πιο «προσεκτικός». Καλού κακού έφτιαξε μερικά σχέδια για να αντικαταστήσουν κάποια άλλα σε περίπτωση που οι πελάτες διαμαρτυρηθούν.
Τα τελευταία χρόνια δουλεύει σκληρά και βρίσκει ανακουφιστικό να ξέρει ότι κουβαλάει μαζί του τα αγχολυτικά που δεν παίρνει ποτέ. «Tο καλύτερο που μπορεί να μου συμβεί είναι να δουλεύω και να κάνω ήρεμα τα σχέδια μου ή ένα γλυπτό χωρίς το άγχος του dead line”.
Ελάχιστοι καλλιτέχνες σήμερα, μπορούν να συνδυάσουν στο έργο τους τα στοιχεία του Shrigley. Την ορθογραφία και την ανορθογραφία του κόσμου, μια σύνθετη αλλά όχι επίπλαστη αφέλεια, το παιδί που συναντάει με την ευφυΐα του την ευφυΐα ενός ενήλικα, το σωστό και το λάθος. Δεν ακολουθεί κανένα πρότυπο σκιτσογράφου, κανέναν ήδη γνωστό κανόνα. Αντιθέτως: γδέρνει την επιφάνεια της πραγματικότητας και της ευταξίας με τον παχύ μαύρο μαρκαδόρο του. Και με το ίδιο του το σχέδιο, με την αμεσότητά του ακυρώνει την έπαρση του σύγχρονου εννοιολογικού καλλιτέχνη, το ύφος τύπου Χιρστ και Λούκας καθώς αρνείται πεισματικά να μπει στην ίδια βιομηχανία. «Το σχέδιο ήταν διασκεδαστικό όταν ήμουν στο νηπιαγωγείο, εξακολουθεί να είναι και σήμερα που είμαι ενήλικας», λέει συχνά. Αυτή είναι η άποψή του και για τον κόσμο της τέχνης. Τον θεωρεί μια φούσκα.
Κάνοντας ένα ακόμη ειρωνικό σχόλιο για τη φύση της δικής του «ανείπωτης» γραμμής υποστηρίζει ότι υπάρχει μόνο ένα τσιγαρόχαρτο που χωρίζει την αποδεκτή από τη μη αποδεκτή συμπεριφορά. Ο ίδιος απλώς τεκμηριώνει την πραγματικότητα δίνοντας ένα προκλητικό χτύπημα, αλλά αυτό είναι το είδος του παράλογου που τον ενδιαφέρει. Σε έναν κόσμο κορεσμένο με εικόνες, τα έργα του έχουν καταφέρει να είναι άμεσα αναγνωρίσιμα. Μπορεί κάποιος να μην έχει πατήσει ποτέ σε γκαλερί και να έχει πάρει μια ευχετήρια κάρτα με ένα σχέδιο του Shrigley, να έχει δει τα βίντεο των Blur και των Bonnie 'Prince' Billy ή τα κινούμενα σχέδια για την μάρκα ρούχων Pringle.
Η τέχνη για τον Shrigley, είναι ένα αισιόδοξο ελπιδοφόρο πράγμα. Η φιλοσοφία πίσω από τα ανθρωπάκια του, πασπαλίζει με άχνη ζάχαρη τις σκοτεινότερες περιοχές της ανθρώπινης ψυχής με διαβρωτικό χιούμορ.Θέλετε να μάθετε την τελευταία του θεωρία; "Λιγότερος θάνατος, λιγότερο χέσιμο. Λιγότερες προσβλητικές λέξεις. Πολλά πράγματα για το μαγείρεμα".
Pringle of Scotland Animation από τον David Shrigley
Bonnie 'Prince' Billy - Agnes Queen Of Sorrow (2004)
How Are You Feeling? David Shrigley
David Shrigley και Blur.
σχόλια