«Μ' αρέσει ότι με θεωρούν κακό παιδί»: Ο δεκάλογος του Ζαν-Μισέλ Μπασκιά

«Μ' αρέσει ότι με θεωρούν κακό παιδί»: Ο δεκάλογος του Ζαν-Μισέλ Μπασκιά Facebook Twitter
«Δεν υπάρχει καμιά επίδραση. Αυτό που αποκαλούν επίδραση δεν είναι επίδραση, είναι απλά η ιδέα κάποιου που διαπερνά ένα καινούργιο μυαλό, το δικό μου». Φωτο: Lee Jaffe
0

Η άνοδος του Ζαν-Μισέλ Μπασκιά στο καλλιτεχνικό σύμπαν της Νέας Υόρκης των '80s υπήρξε κυριολεκτικά μετεωρική. Ο πρώην αινιγματικός "outsider" βρισκόταν στο απόγειο της φήμης του όταν το νήμα της ζωής του κόπηκε τραγικά πρόωρα στα 27 του το 1988 μετά από υπερβολική δόση ηρωίνης.

Μεγαλωμένος στο Μπρούκλιν, δεν πήγε ποτέ σε κάποια σχολή καλών τεχνών και ήταν έφηβος όταν τράβηξε για πρώτη φορά την προσοχή ως το ήμισυ του ντουέτου graffiti artists που «χτύπαγαν» τους τοίχους της πόλης με την υπογραφή SAMO.

Ακολούθως εγκατέλειψε την ανωνυμία και έστρεψε το πυρετώδες εικαστικό του όραμα στον καμβά και με την ενίσχυση μεγαλοπαραγόντων της νεοϋορκέζικης σκηνής τέχνης όπως ο γκαλερίστας Larry Gagosian και ο Άντι Γουόρχολ ξεκίνησε την θριαμβευτική αλλά τόσο σύντομη πορεία του στο αγρίως ανταγωνιστικό σύστημα της σύγχρονης τέχνης. Τον Μάιο του 2017, τριάντα σχεδόν χρόνια μετά τον θάνατό του, ένας πίνακας που είχε δημιουργήσει το 1982 θα έπιανε τα 110,5 εκατομμύρια δολάρια σε δημοπρασία του οίκου Sotheby's – ποσό που αποτελεί ρεκόρ για έργο Αμερικανού εικαστικού.

«Είχα πιστέψει κι εγώ κάποτε ότι εικαστικός καλλιτέχνης είναι κάποιος που μπορεί να ζωγραφίζει, αλλά οι ιδέες μου έχουν αλλάξει από τότε. Τώρα βλέπω τον καλλιτέχνη ως κάτι πολύ ευρύτερο απ' αυτό».

Παρότι συχνά παρήγαγε τεράστια σε μέγεθος έργα, πλημμυρισμένα από κραυγές σχημάτων και χρωμάτων, ο Μπασκιά ήταν παροιμιωδώς επιφυλακτικός με τη δημοσιότητα. Σχεδόν κάθε έργο του πάντως συμπεριλαμβάνει κάποιου είδους γραπτό λόγο, είτε επρόκειτο για φράσεις πνευματώδους αφαίρεσης, είτε για ψήγματα ντανταϊστικής ποίησης όπως λόγου χάρη το "MOST YOUNG KINGS GET THEIR HEAD CUT OFF" (Οι περισσότεροι βασιλιάδες κόβουν οι ίδιοι το κεφάλι τους). Θα μπορούσε να πει κανείς ότι χρησιμοποιούσε το λόγο όπως χρησιμοποιούσε τη μπογιά και το μολύβι, αποστάζοντας στις λέξεις την ιδιοσυγκρασιακή του προοπτική.

«Μ' αρέσει ότι με θεωρούν κακό παιδί»: Ο δεκάλογος του Ζαν-Μισέλ Μπασκιά Facebook Twitter
Φωτο: Lee Jaffe

Ένα νέο βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις του Πανεπιστήμιου του Princeton με τίτλο "Basquiat-isms" (Μπασκια-ισμοί), συγκεντρώνει, μαζί με φωτογραφίες, διάφορα «αποφθέγματα» του Μπασκιά, αλιευμένα από τα έργα, τα σημειωματάρια και τις συνεντεύξεις του, ως σπαράγματα μιας κοσμοθεωρίας που δεν πρόλαβε τους περιορισμούς, την συγκατάβαση και τον κυνισμό της ωριμότητας. Ιδού κάποια απ' αυτά:

«Νομίζω ότι υπάρχουν πάρα πολλοί παραμελημένοι άνθρωποι στην τέχνη».

«Εγκατέλειψα το γκραφίτι γιατί έχει πολλούς κανόνες σχετικά με το τι μπορείς και τι δεν μπορείς να κάνεις, και νομίζω ότι είναι δύσκολο να κάνεις τέχνη κάτω από τέτοιες συνθήκες».

«Μ' αρέσει ότι με θεωρούν κακό παιδί»: Ο δεκάλογος του Ζαν-Μισέλ Μπασκιά Facebook Twitter
Φωτο: Lee Jaffe

«Δεν υπάρχει καμιά επίδραση. Αυτό που αποκαλούν επίδραση δεν είναι επίδραση, είναι απλά η ιδέα κάποιου που διαπερνά ένα καινούργιο μυαλό, το δικό μου».

«Απολαμβάνω πραγματικά το ότι ο κόσμος νομίζει ότι είμαι κακό παιδί. Πιστεύω ότι είναι σπουδαίο».

«Ποτέ δεν δίνω σημασία τι λένε οι κριτικοί, ούτε και γνωρίζω κανέναν που να έχει ανάγκη τους κριτικούς για να ανακαλύψει τι είναι τέχνη».

«Προτιμώ την πληροφορία από την πινελιά – να έχω κάποιες λέξεις μόνο για να βάλω από κάτω τους κάποια συναισθήματα».

«Αυτό που επιζητούσα πάντα ήταν να επικοινωνήσω μια ιδέα, να ζωγραφίσω ένα ιδιαίτερο αστικό τοπίο».

«Μ' αρέσει ότι με θεωρούν κακό παιδί»: Ο δεκάλογος του Ζαν-Μισέλ Μπασκιά Facebook Twitter
Φωτο: Lee Jaffe

«Προσπαθούσα να κάνω πίνακες διαφορετικούς από τους πίνακες που έβλεπα, οι οποίοι ήταν κυρίως μινιμαλιστικού ύφους και πολύ αφ' υψηλού και απόμακροι. Αναζητούσα μια ευθεία προσέγγιση έτσι ώστε βλέποντάς τους ο κόσμος θα ένιωθε αυτομάτως το συναίσθημα που κρυβόταν πίσω τους».

«Είχα πιστέψει κι εγώ κάποτε ότι εικαστικός καλλιτέχνης είναι κάποιος που μπορεί να ζωγραφίζει, αλλά οι ιδέες μου έχουν αλλάξει από τότε. Τώρα βλέπω τον καλλιτέχνη ως κάτι πολύ ευρύτερο απ' αυτό».

«Οι μεγαλύτεροι θησαυροί του κόσμου έχουν να κάνουν με την τέχνη. Μένουν για πάντα εδώ ακόμα κι αφότου έχουν φύγει οι άνθρωποι. Όταν δουλεύω όμως, δεν σκέφτομαι την τέχνη, σκέφτομαι τη ζωή».

«Μ' αρέσει ότι με θεωρούν κακό παιδί»: Ο δεκάλογος του Ζαν-Μισέλ Μπασκιά Facebook Twitter
"Δεν μ' αρέσει να συζητάω για τέχνη": Το οπισθόφυλλο του βιβλίου
Εικαστικά
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ισπανία: Έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Ίρβινγκ Πεν στο Ίδρυμα MOP στη Λα Κορούνια

Φωτογραφία / Ισπανία: Έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Ίρβινγκ Πεν στο Ίδρυμα MOP στη Λα Κορούνια

Πορτρέτα διάσημων και σκηνές δρόμου περιλαμβάνονται στην έκθεση «Irving Penn: Centennial» που διοργανώνεται από το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης και παρουσιάζεται στην Ισπανία
LIFO NEWSROOM
Tependris vs Tependris

Εικαστικά / Tependris vs Tependris

Μια αναδρομική έκθεση με πίνακες και γλυπτά, εικονογραφήσεις και ηχογραφήσεις, έργα του Κωνσταντίνου Κακανιά από το 1996 μέχρι σήμερα, με θεματικές που εκτείνονται από τα βαθιά παιδικά τραύματα μέχρι το χιούμορ που χαρακτηρίζει τον πολυδιάστατο καλλιτέχνη.
ΝΙΚΟΣ ΤΣΕΠΕΤΗΣ
Μέσα στη μεγαλειώδη έκθεση των πορτρέτων του Φράνσις Μπέικον

Εικαστικά / Μέσα στη μεγαλειώδη έκθεση των πορτρέτων του Φράνσις Μπέικον

Η National Portrait Gallery του Λονδίνου φιλοξενεί μια από τις κορυφαίες εικαστικές εκθέσεις της χρονιάς παγκοσμίως, μια ρετροσπεκτίβα στο έργο του Βρετανού καλλιτέχνη που άλλαξε την προσωπογραφία, δημιουργώντας μια ανεπανάληπτη ζωγραφική της φιγούρας με σπαραγμό, απελπισία και ευαισθησία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ Ο Τζάκσον Πόλοκ και η επιρροή που είχαν στο έργο του ο Πικάσο και οι μεξικανικές τοιχογραφίες

Πολιτισμός / Ο Πικάσο και οι μεξικανικές τοιχογραφίες στα πρώιμα έργα του Τζάκσον Πόλοκ

Μια μοναδική έκθεση στο Παρίσι παρουσιάζει πίνακές του από τα χρόνια που τον επηρέαζαν οι σουρεαλιστές και ο Καρλ Γιουνγκ, πριν ακόμα γίνει γνωστός για τα αφηρημένα έργα του με την τεχνική «dripping», το 1947.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ Μια έκθεση για τον Λουκά Σαμαρά με κύβους, τραπεζοειδή και παραισθητικές πύλες

Εικαστικά / Μια έκθεση για τον Λουκά Σαμαρά με κύβους, τραπεζοειδή και παραισθητικές πύλες

Η μοναδική οπτική του Λουκά Σαμαρά παρουσιάζεται στο μουσείο Dia Beacon της Νέας Υόρκης, στην πρώτη μεταθανάτια έκθεσή του και τελευταία στην οποία συνεργάστηκε ο ίδιος ο καλλιτέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το πέρασμα του Χατζηκυριάκου-Γκίκα από τη Δύση στην Ανατολή μέσα από μια μνημειώδη έκθεση

Εικαστικά / Το πέρασμα του Χατζηκυριάκου-Γκίκα από τη Δύση στην Ανατολή μέσα από μια μνημειώδη έκθεση

Tο Μουσείο Μπενάκη, με αφορμή την επέτειο 30 χρόνων από τον θάνατό του σπουδαίου Έλληνα καλλιτέχνη, διοργανώνει μια έκθεση αφιερωμένη στο ταξίδι του από τη Δύση στην Ανατολή το 1958. Ένα ταξίδι κυριολεκτικό και μεταφορικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μια νέα γκαλερί τέχνης άνοιξε στην οδό Χαλκοκονδύλη στην Ομόνοια

Εικαστικά / Μια νέα γκαλερί τέχνης άνοιξε στην οδό Χαλκοκονδύλη στην Ομόνοια

Η Χριστίνα Ανδρουλιδάκη μετέφερε τη γκαλερί CAN από το Κολωνάκι στην Ομόνοια και μιλά για τη γοητεία του κέντρου και για την αρμονική συνύπαρξη με τις προκλήσεις της σύγχρονης τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Στην Tate Modern και Tate Britain, στα έργα της δωρεάς Δ. Δασκαλόπουλου

Εικαστικά / «Η τέχνη έχει νόημα μόνο όταν βρίσκεται σε συνδιαλλαγή»: Η Tate υποδέχεται τα έργα της δωρεάς Δασκαλόπουλου

Έργα των Louise Bourgeois, Βλάση Κανιάρη, Martin Kippenberger, Damien Hirst και πολλών ακόμα μεγάλων ονομάτων της σύγχρονης τέχνης περιλαμβάνονται στη δωρεά του Δημήτρη Δασκαλόπουλου και φιλοξενούνται πλέον σε νέες εκθέσεις στην Tate Modern και στην Tate Britain.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τι δουλειά έχει ένα ρομπότ στην οδό Κριεζώτου;

Εικαστικά / Τι δουλειά έχει ένα ρομπότ στην οδό Κριεζώτου;

Η γκαλερί Ζουμπουλάκη εγκαινιάζει τη φθινοπωρινή της βιτρίνα με ένα ρομπότ εντυπωσιακών διαστάσεων, φιλοδοξώντας να ανοίξει μια νέα συζήτηση για το αποτύπωμα της τεχνητής νοημοσύνης σε πεδία δημιουργίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Anna Boghiguian: Μια ακάματη ταξιδεύτρια επιστρέφει με νέα έκθεση στην Ελλάδα

Εικαστικά / Το εκπληκτικό ταξίδι της Anna Boghiguian καταλήγει στην Αθήνα ― μια συνέντευξη

Με αφορμή τη νέα της έκθεση στον Πειραιά, η σπουδαία καλλιτέχνις, που παρουσιάζει παράλληλα μια εκπληκτική εγκατάσταση στην Tate Modern, μας μίλησε για τις εμπειρίες μιας ζωής και για όσα τη συνδέουν με τον Καβάφη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ