Πάντα θα υπάρχουν διαθέσιμα τα digital, αλλά πάντα θα υπάρχουν και οι «φυσικές μορφές», οι δίσκοι βινυλίου και τα CD, μα και οι κασέτες κάποιες φορές, που θα κερδίζουν την εμπιστοσύνη των μουσικόφιλων.
Όλα τα παρακάτω άλμπουμ είναι της πρόσφατης ελληνικής παραγωγής και κυκλοφορούν και σε φυσικές μορφές – για όλους εκείνους, που επιμένουν να τοποθετούν δίσκους σε πικάπ και CD-players.
1.
BURGUNDY GRAPES: Quadrella
[Inner Ear, 2023]
Οι Burgundy Grapes υπάρχουν πολλά χρόνια, σχεδόν είκοσι, αλλά δεν είμαι σίγουρος, αν όλο αυτό το διάστημα βρίσκονται αληθινά, σαν σχήμα, εν δράσει, ή μαζεύονται, ανά διαστήματα τέλος πάντων, όταν έχουν κάτι δισκογραφικό να πουν.
Το λέω αυτό, γιατί, προσωπικώς, τους είχα εντελώς ξεχάσει, αφού το προηγούμενο άλμπουμ τους “Short Stories, Lasting Shadows” είναι έξι χρόνια παλιό. Και κάπως έτσι το “Quadrella” δεν μπορεί παρά να σκάει... σαν «από το πουθενά», αποτελώντας οπωσδήποτε μιαν ευχάριστη «έκπληξη».
Εμένα μου αρέσει το γεγονός πως οι Burgundy Grapes δεν γράφουν τραγούδια, αλλά «σκέτη» μουσική. Είναι κάτι διαφορετικό, σαν επιλογή, που έχει νόημα και αξία, ιδίως όταν πολλά στιχάκια που ακούμε, από τα ελληνικά σχήματα και τους καλλιτέχνες (και ελληνικά στιχάκια, μα και αγγλικά), δεν ξεφεύγουν από την πεπατημένη, ενώ πολλές φορές κινούνται (τα στιχάκια) κάτω και απ’ αυτήν (την πεπατημένη) – ακόμη και όταν προέρχονται από μεγάλα και δημοφιλή ονόματα, που χαίρουν, γενικώς, εκτίμησης.
Είναι αμερικάνικος ο ήχος των Burgundy Grapes, έχει κάτι το αρχαϊκό, καθώς φέρνει στη μνήμη John Fahey, Robbie Basho, συγκροτήματα όπως οι Oregon (Ralph Towner κ.ά.) ή οι (Paul) Winter Consort, ονόματα τέλος πάντων που ανακάτεψαν folk, blues, jazz, country, world, ακόμη και romantic, classic ή και baroque στοιχεία, δημιουργώντας τα δικά τους ψυχεδελικά περιβάλλοντα.
Μουσικές λοιπόν από τους Burgundy Grapes –δηλαδή τον Γιώργο Κολυβά (κιθάρες, ακορντεόν, κρουστά, μπάντζο, όργανο κ.λπ.), τον Αλέξανδρο Μιαούλη (κιθάρες, κρουστά, όργανο, μπάσο κ.λπ.) και τους φίλους τους (Διονύσης Μακρής, Γιώργος Τσιατσούλης, Θοδωρής Ρέλλος, Κώστας Κακούρης, Γιώργος Κατσάνος, Νίκος Βελιώτης), οι οποίοι ακούγονται ανά περίπτωση– μουσικές ακουστικές και ηλεκτρικές, αλλά σε κάθε περίπτωση χαμηλών τόνων, χωρίς ιδιαίτερες εξάρσεις, που στοχεύουν κατ’ ευθείαν στον συναισθηματικό κόσμο ενός χαλαρού και ευπροσήγορου ακροατή, που έχει μάθει, στη μουσική (για να μην το πάμε παραπέρα) να τα ζυγίζει όλα όχι με την ένταση και την σκληρότητα των vibes, ούτε με τα ηλεκτρονικά τερτίπια και τα μαγειρέματα στο στούντιο, ομνύοντας τέλος πάντων στους «καθαρούς» ήχους των οργάνων και στις χαμηλές ταχύτητες.
Βεβαίως τους ακούω ελαφρώς πιο ροκ, σε κάποια τουλάχιστον κομμάτια, τους Burgundy Grapes στο νέο LP τους (όπως στο “Green door”, για παράδειγμα), αλλά ακόμη κι έτσι να είναι δεν ξεφεύγουν και τόσο από το περιβάλλον, που φιλοτεχνούν χρόνια τώρα.
Είναι αμερικάνικος ο ήχος των Burgundy Grapes, έχει κάτι το αρχαϊκό, καθώς φέρνει στη μνήμη John Fahey, Robbie Basho, συγκροτήματα όπως οι Oregon (Ralph Towner κ.ά.) ή οι (Paul) Winter Consort, ονόματα τέλος πάντων που ανακάτεψαν folk, blues, jazz, country, world, ακόμη και romantic, classic ή και baroque στοιχεία, δημιουργώντας τα δικά τους ψυχεδελικά περιβάλλοντα.
Εκεί κινούνται, σε γενικές γραμμές, και οι Burgundy Grapes, στο “Quadrella”, ένα άλμπουμ, που λειτουργεί από την αρχή έως το τέλος του κάπως σαν... ίαμα.
Επαφή: https://innerear-burgundygrapes.bandcamp.com/album/quadrella
2.
PETROS KLAMPANIS: Tora Collective
[yellowbird-enja / ΠK Music / AN Music, 2022]
Ο συνθέτης και κοντραμπασίστας της τζαζ Πέτρος Κλαμπάνης αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές περιπτώσεις ελλήνων μουσικών, που κάνουν αυτή τη στιγμή δίσκους με διεθνή διανομή, προβάλλοντας την «ελληνική τζαζ» στα πέρατα του κόσμου – με το “Tora Collective”, το πιο νέο άλμπουμ του, να είναι ηχογραφημένο στα Sierra Studios στην Αθήνα, στο διάστημα Δεκέμβριος 2021-Απρίλιος 2022 και να κυκλοφορεί τώρα διεθνώς, μέσω της γερμανικής yellowbird-enja.
Σ’ αυτό το άλμπουμ το βασικό αντικείμενο του Πέτρου Κλαμπάνη είναι τα ελληνικά παραδοσιακά ηχοχρώματα και κυρίως το πώς, αυτά τα ηχοχρώματα, μπορούν να ενταχθούν μετασχηματισμένα, ή όχι και τόσο, μέσα στα jazz patterns. Ή μάλλον καλύτερα να γίνουν τα ίδια jazz patterns.
Σ’ αυτή την προσπάθειά του ο Πέτρος Κλαμπάνης δεν είναι μόνος του, καθώς έχει δίπλα του την Αρετή Κετιμέ στη φωνή, τον Θωμά Κωνσταντίνου σε ούτι, λαούτο, φωνή, τον Γιώργο Κοτσίνη σε κλαρινέτο, τον Kristjan Randalu σε πιάνο και τον Ziv Ravitz στα ντραμς, ενώ περιστασιακώς ακούγονται και οι Αλέξανδρος Αρκαδόπουλος κλαρίνο, Laura Robles cajon, Ανδρέας Πολυζωγόπουλος τρομπέτα και Sebastian Studnitzky τρομπέτα. Επίσης οι ενορχηστρώσεις είναι σχεδόν όλες του Π. Κλαμπάνη, καθώς μόνο στο “Sibethera” ο έλληνας μουσικός συνεργάζεται με τον Raphael Meleteas.
Ξεκινώντας, τώρα, από τις συνθέσεις του Πέτρου Κλαμπάνη, που είναι τρεις, από τις δέκα συνολικώς, θα λέγαμε πως αυτές (“Tora”, “Disoriented”, “South by southeast”) είναι πλήρως εναρμονισμένες με το γενικότερο κλίμα του δίσκου, που είναι γενικώς jazz-ethnic – δηλαδή το παραδοσιακά ηχοχρώματα προσεγγίζονται από την μεριά της τζαζ και όχι το ανάποδο.
Μάλιστα, τα “Disoriented” και “South by southeast”, που είναι πιο μεγάλα σε διάρκεια θα τα χαρακτηρίζαμε «πρότυπα» σε σχέση με το πώς αφομοιώνονται τα παραδοσιακά ηχοχρώματα, μέσα σε τζαζ συνθέσεις. Η καθαρότητα των υπαινιγμών είναι και σαφής και υψηλής αισθητικής αξίας εννοούμε. Πρόκειται, δηλαδή, για προικισμένες... έντεχνο-παραδοσιακές συνθέσεις και όχι για «ασκήσεις», που καταγράφονται αφ’ υψηλού (με το κοντραμπάσο, φυσικά, να αναλαμβάνει, εδώ, πρωταγωνιστικό ρόλο).
Βεβαίως η υψηλή ποιότητα της δουλειάς του Πέτρου Κλαμπάνη γίνεται ακόμη πιο φανερή στις διασκευές, που επιλέγει να χρησιμοποιήσει στο “Tora Collective”. Στον τρόπο που τις αντιμετωπίζει.
Βασικά λέμε για τα “Enteka” (Μακεδονία), “Xehorismata” (Ήπειρος), “Menexedes kai zoumboulia” (Κωνσταντινούπολη), “Hariklaki” (του Παναγιώτη Τούντα), “Sibethera” (Ικαρία), “O Samantakas” (Ήπειρος) και “Milo mou kai mantarini” (Σμύρνη), που ποτέ και σε καμία περίπτωση δεν απεμπολούν τον παραδοσιακό προσανατολισμό τους, για χάρη κάποιας παράξενης και τυχαίας ανάμειξης.
Θέλουμε να πούμε πως η μελέτη, που έχει γίνει πάνω σ’ αυτά τα κομμάτια, είναι πολύ συγκεκριμένη και με στόχο να μην αλλοιωθούν κάποια πολύ βασικά χαρακτηριστικά τους. Να παραμένουν αναγνωρίσιμα δηλαδή καθ’ όλη την εξέλιξή τους, δίχως τον φόβο μήπως εκληφθούν ως νέο-παραδοσιακά ή ως τηλεοπτικά (κατάλληλα για μουσικές εκπομπές μεγάλης ακροαματικότητας).
Νομίζουμε πως ούτε οι πιουρίστες και οι καθαρολόγοι της παράδοσης, μα ούτε και οι αβαντ-γκαρντίστες, πειραματιστές, σκληροί φιουζιονάδες κ.λπ. θα ενθουσιαστούν με αυτό που έπραξε, εδώ, ο Πέτρος Κλαμπάνης. Θα ευχαριστηθούν όμως όλοι οι υπόλοιποι, που είναι και οι απείρως περισσότεροι!
Ένα σπάνιας ποιότητας λαϊκό τζαζ άλμπουμ έχουμε εδώ – αν δεν έχουμε γίνει ακόμη κατανοητοί.
3.
VASILIS DOKAKIS: Lotus
[Inner Ear, 2023]
Ο Βασίλης Ντοκάκης είναι ένας μουσικός-τραγουδοποιός, που τον συναντάμε συνεχώς μπροστά μας τα τελευταία χρόνια, αφού τον βλέπουμε σε διάφορους ρόλους σε δίσκους των Melentini, Tango With Lions, Φοίβου Δεληβοριά, Παύλου Παυλίδη, Nalyssa Green κ.λπ.
Ο Ντοκάκης έχει περάσει και από συγκροτήματα, όπως τους No Clear Mind, όμως τώρα έφθασε η ώρα, φαίνεται, για να δώσει κι έναν εντελώς δικό του δίσκο, έναν προσωπικό δίσκο, τον οποίον αποκαλεί “Lotus”.
Το άλμπουμ είναι κομμένο σε κόκκινο βινύλιο και φυλάσσεται σ’ ένα ωραία σχεδιασμένο (και απλό) gatefold cover. Περιέχει επίσης μόλις οκτώ tracks, τέσσερα ανά πλευρά, με διάρκειες από 2:49 έως 6:47, με το άκουσμα να είναι βασικά χαμηλών τόνων. Ή και υποτονικό ίσως να πουν κάποιοι...
Δεν μπορείς να το χαρακτηρίσεις κάπως αυτό το άλμπουμ – και αυτό δεν είναι αναγκαστικώς καλό. Μπορεί και να είναι (καλό), αλλά όχι πάντα. Μοιάζει με ποπ, το “Lotus”, μοιάζει και με downtempo electro, ή και κάπως με… folktronica.
Βασικά το άλμπουμ περιέχει μπαλάντες, που κυλάνε άλλες σε αργό και άλλες σε πιο γρήγορο τέμπο, επιδιώκοντας να δημιουργήσει μιαν ατμόσφαιρα. Συγκεκριμένη ατμόσφαιρα. Ελαφρώς ονειρική και κάπως κινηματογραφική, με υπόγεια beats, στηριγμένη περισσότερο στα πλήκτρα και τα ντραμς.
Υπάρχουν και κάποια ακόμη όργανα, όπως σαξόφωνα και ακόμη βιολί και βιόλα (παίζει ο Φώτης Σιώτας), και πιθανώς και κιθάρες (αν υπάρχουν θα παίζει ο Ντοκάκης). Λέμε «πιθανώς» και «αν υπάρχουν», γιατί δεν μπορείς να καταλάβεις, μέσα απ’ αυτές τις στρώσεις των πλήκτρων, αν κάτι είναι, αληθινά, κιθάρα, ή πλήκτρα που ακούγονται σαν κιθάρες.
Τέλος πάντων εκείνο που θέλουμε να πούμε είναι πως τα τελείως αργά και απέριττα σαν ήχος tracks είναι ωραιότερα – και στα καλύτερα θα τοποθετούσαμε ασυζητητί το άνοιγμα τής B side, με το “Once in a while”. Υπάρχουν κι άλλα αργά κομμάτια στο LP, όπως το “The return” ας πούμε, που επίσης είναι ωραίο. Και το επισημαίνουμε τούτο, επειδή αυτά ακριβώς τα κομμάτια ακούγονται πιο... ανθρώπινα, με τα πιο γρήγορα να ακούγονται κάπως περισσότερο προκάτ και ρομποτικά.
Δηλαδή αντιλαμβανόμαστε πώς ένα κομμάτι που κυλάει αργά και χωρίς πολλά φορτώματα να δημιουργεί ένα κλίμα, όμως με τα πιο γρήγορα κομμάτια, στα οποία τα ντραμς δεν ηχούν σαν φυσικά ντραμς, μα σαν προγραμματισμένα (σαν λέμε) και με τις μπάσες συχνότητες να ακούγονται «έτοιμες» κι αυτές, και μηχανιστικές, το πράγμα δεν βγάζει κάπου.
Βασικά, γιατί δεν αντιλαμβάνεσαι τι ακούς. Δεν έχει ταυτότητα αυτός ο ήχος. Δεν είναι τυχαίο, εννοούμε, πως όταν ακούς κάπου το σαξόφωνο... αναθαρρείς, νοιώθοντας την ανθρώπινη παρουσία και τον φυσικό ήχο να σε προσεγγίζουν.
Το “Lotus” είναι ένας προσεγμένος δίσκος, και ο Ντοκάκης, σίγουρα, δεν είναι τυχαίος. Κάτι άλλο, όμως, χρειάζεται, για να φθάσει το πράγμα πιο ψηλά. Για να κάνει την διαφορά.
Επαφή: https://vasilisdokakis.bandcamp.com/album/lotus
4.
YIANNIS KASSETAS: Lucid Dream
[Puzzlemusik, 2023]
Νομίζουμε πως το προηγούμενο άλμπουμ τού σαξοφωνίστα και συνθέτη της τζαζ Γιάννη Κασέτα ήταν το “Northern Lights” [Puzzlemusik], από το 2017. Είχε έξι χρόνια να βγάλει δίσκο ο Γιάννης Κασέτας; Πολύ πιθανό.
Τέλος πάντων... τώρα έχουμε ένα καινούριο άλμπουμ του Κασέτα στο player, που αποκαλείται “Lucid Dream” και που περιλαμβάνει δώδεκα δικές του συνθέσεις. Αν και το σωστότερο είναι να πούμε πως οι συνθέσεις είναι πέντε. Δηλαδή η εξαμερής σουίτα “Nomad Suite”, η διμερής σύνθεση “Lucid Dream”, οι συνθέσεις “Darker” και “Nostalgia in Puerto Rico” και τέλος η σύνθεση “The Ingenious Mind of 8-month-old Rocky Liangi” (με την εισαγωγή της).
Βασικά, εδώ, ο Κασέτας δουλεύει με ένα σταθερό σχήμα, ένα κουαρτέτο, αποτελούμενο από τον ίδιο στο τενόρο και στο βαρύτονο σαξόφωνο, και ακόμη τους Κωστή Χριστοδούλου πιάνο, σύνθια, ηλεκτρικό πιάνο, Γρηγόρη Θεοδωρίδη μπάσο και Δημήτρη Κλωνή ντραμς.
Δίπλα σ’ αυτούς τους τέσσερις μουσικούς τώρα παρατάσσονται, αναλόγως με τις ανάγκες των συνθέσεων άλλοι εννέα(!) μουσικοί, γνωστά, γενικώς, ονόματα της ελληνικής σκηνής (Αντώνης Ανδρέου, Μάνος Θεοδοσάκης, Λεωνίδας Σαραντόπουλος, Δημήτρης Παπαδόπουλος, Απόστολος Λεβεντόπουλος, Κωνσταντίνος Στουραΐτης, Κώστας Σαπούνης, Νίκος Χατζητσάκος, Jason Wastor), που προσφέρουν στις ενορχηστρώσεις, και φυσικά στο άκουσμα, ποικίλα ηχοχρώματα.
Η “Nomad Suite” ξεκινά με ένα σχετικώς αργό, στην αρχή, μελωδικό μέρος (“Celosia”), που, στην συνέχεια, ανεβαίνει σε ένταση (η τρομπέτα του Θεοδοσάκη εδώ θα λέγαμε πως πρωταγωνιστεί), για να ακολουθήσουν τα “Fly” και “Lonely Traveller”, που είναι αργά, με τα πνευστά να έχουν πρώτο ρόλο, δημιουργώντας μία κάπως παρατεταμένη εισαγωγή. Το τέταρτο μέρος αποκαλείται “Future Asia” και είναι κάτι διαφορετικό. Υπάρχει funky μπάσο, σύνθια, και γενικώς μία fusion επεξεργασία, με κάπως cosmic διάσταση. Τα δύο τελευταία μέρη, το “Fly (Intro)” και το “Fly (Reprise)” κλείνουν επιμελώς την σουίτα (στην αρχή με την τρομπέτα του Θεοδοσάκη να πρωταγωνιστεί και εν συνεχεία περισσότερο ομαδικά). Γενικώς, θα γράφαμε για ένα ωραίο track.
Το διμερές “Lucy Dream” ξεκινά με open drumming, πιάνο, τενόρο από τον Γιάννη Κασέτα, «περιγραφικό» πιάνο από τον Χριστοδούλου σ’ ένα πίσω επίπεδο (βασικά πρόκειται για μία mid-tempo μπαλάντα), με το δεύτερο μέρος να κινείται σ’ ένα contemporary πλαίσιο, με την τρομπέτα και ιδίως το φλάουτο να μεταφέρουν και κάποια «πνευματικά» χαρακτηριστικά.
Στο “Darker” o ηλεκτρισμός κυριαρχεί, το rock αν θέλετε, ή μάλλον καλύτερα το progressive rock. Το βαρύτονο του Κασέτα φέρνει στη μνήμη Canterbury sound, όπως και όλη η σύνθεση εδώ που τα λέμε.
Στο τετράλεπτο “Nostalgia in Puerto Rico” βασικά παίζει ένα άλλο γκρουπ (Στουραΐτης κιθάρα, Σαπούνης τρομπέτα, Χατζητσάκος μπάσο, Wastor ντραμς), αλλά παράλληλα υπάρχει και πιάνο, τρομπόνι ή και φλάουτο ακόμη, με την σύνθεση να διαθέτει γρήγορο tempo και βαρύ ρυθμικό τμήμα. Από τα ωραιότερα tracks του CD.
Το τέλος, με τα δύο “The Ingenious Mind of 8-month-old Rocky Liangi” φέρνει ξανά το βασικό κουαρτέτο (Κασέτας, Χριστοδούλου, Θεοδωρίδης, Κλωνής) στο προσκήνιο, σ’ ένα blues βασικά, με το βαρύτονο να παίζει τη βασική μελωδία και με το πιάνο να «γεμίζει» ωραία – λίγο πριν πάρει την πρωτοβουλία των κινήσεων, συνομιλώντας στο τελευταίο μέρος με το βαρύτονο.
Ένα πολύ καλό άλμπουμ για τον Γιάννη Κασέτα και τους φίλους συνεργάτες του είναι το “Lucid dream”.
Darker
Επαφή: www.puzzlemusik.com
5.
VESLEMES: O Exorcismos
[Veego Records, 2023]
Το πρόβλημα στον δίσκο του Γιάννη Βεσλεμέ “O Exorcismos” είναι ότι το concept του, το «μαύρο», ο παγανισμός, ο θάνατος, κάτι απ’ όλα αυτά ή και μια σούμα τους, δεν τραβάει – και η πρώτη αιτία είναι οι στίχοι.
Ακούς το άλμπουμ λοιπόν και δεν αντιλαμβάνεσαι αν αυτά που φθάνουν στ’ αυτιά σου (τα λόγια εννοούμε) θα πρέπει να τα πάρεις στα σοβαρά ή στην πλάκα. Και το πρόβλημα είναι πως δεν κάνουν για τίποτα από τα δύο. Είναι τόσο ακαθόριστα, τυχαία, σπασμωδικά, ανερμάτιστα, χωρίς τίποτα μέσα τους ή έξω τους, με αποτέλεσμα η όποια προσπάθεια να πει κάτι ο Βεσλεμές ως στιχουργός –το οτιδήποτε– να υποσκάπτεται από την ανεπάρκεια του λόγου.
Δεν ξέρω πώς ο ίδιος ο Γ. Βεσλεμές επιχειρεί να περάσει αυτά που λέει εδώ πέρα, φοβάμαι όμως πως με όποιο τρόπο και να προσπαθήσει να τα περάσει... βρίσκει σε τοίχο.
Το τραγούδι δεν είναι εύκολο πράγμα. Και αν θες να γράψεις και στα ελληνικά, πάνω σε electro μοτίβα, τα ποιοτικά περιθώρια να ελιχθείς δεν είναι πολλά. Υπό την έννοια πως μετρημένες στα δάκτυλα φορές το electro, με ελληνικούς στίχους, ξέφυγε από το cult και το παιδαριώδες, προς κάτι περισσότερο απαιτητικό.
Και αν πολλές φορές το cult και το παιδαριώδες τα αντιμετωπίζεις με συγκατάβαση και με κατανόηση, και εν τέλει κάπου τα αποδέχεσαι, με τα τραγούδια του Βεσλεμέ δύσκολα, πολύ δύσκολα μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο, λόγω της ανυπαρξίας ταυτότητας. Εκτός και αν η μη-ταυτότητα είναι κι αυτή μια κάποια ταυτότητα. Εντάξει...
Νομίζω πως χωρίς τα συγκεκριμένα λόγια τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα, απλώς και μόνον με την βοήθεια κάποιων φωνητικών και φωνητικών εφφέ, ή και ορισμένων απαγγελιών. Ξέρω ’γω να διαβάζονταν οι... εξορκισμοί του Αγίου Κυπριανού. Τέτοια πράγματα... Ακόμη και σολομωνικές, νεκρονομικά, κείμενα του Άγγελου Τανάγρα και τ’ ανάλογα... Όλα αυτά θα «έδεναν» απείρως καλύτερα το concept, το οποίον μουσικώς –για να το πούμε αυτό– δεν στερείται ενδιαφέροντος.
Οι συνθέσεις του Βεσλεμέ εννοούμε δεν είναι τυχαίες. Έχουν το ψάξιμό τους, έχουν την ροή τους, έχουν τα αναπάντεχά τους στην πορεία – και όσο τις φαντάζεσαι με κάποια άλλη στιχουργική επένδυση τόσο πιο πολύ νοιώθεις πως εδώ ίσως να χάθηκε, τελικώς, και μια κάποια ευκαιρία, για κάτι αληθινά ενδιαφέρον και γιατί όχι και πρωτότυπο (στο μέτρο του δυνατού πάντα).
Τα τραγούδια δεν κρύβουν πολλά άτομα πίσω τους. Είναι ο Γιάννης Βασλεμές σε σύνθια, drum machines, φωνή κ.λπ. και ο Γιώτης Παρασκευαΐδης κιθάρες, κρουστά, μπάσο κ.λπ. Υπάρχει και ο The Boy, που συμμετέχει σε κάποια κομμάτια και ορισμένοι ακόμη.
Συγκριτικά τώρα τα πιο ενδιαφέροντα tracks του δίσκου είναι «Το κουκλί του σατανά» και το «Ζωντανοί χωρίς κύτταρο (Μια βραδιά στο πανόραμα)», αν και μουσικώς “O Exorcismos” (να το ξαναπούμε) είναι κάτι άλλο (πολύ καλύτερο) απ’ αυτό που είναι ως τραγούδια.
Επαφή: https://veslemes.bandcamp.com/album/o-exorcismos
6.
LIA HIDE: The Missing Fourth Guest
[ConchTown Records / B-OtherSide Records, 2023]
Τραγουδοποιός με διακριτό ίχνος στην πιο πρόσφατη ελληνική δισκογραφία, η Lia Hide έχει καινούριο LP που τιτλοφορείται “The Missing Fourth Guest”. Στον δίσκο αυτό, που είναι πολύ περιποιημένος από εικαστικής πλευράς, η Lia Hide τραγουδά, χειρίζεται πλήκτρα, κάνει προγραμματισμό, γράφει στίχους και βεβαίως μουσικές (τις τελευταίες μαζί με δύο μέλη του συγκροτήματός της, τους Aki’Base και George Rados). Στο άλμπουμ αυτό ο Aki’Base έχει αναλάβει τα μπάσα, ο George Rados τα ντραμς, ενώ ακούγονται ακόμη τρομπέτα (από τον Στέλιο Χατζηκαλέα) και κιθάρες (από τους Dennis Morfis και Πάνο Αγγελοθανάση).
Το “The Missing Fourth Guest”, σε γενικές γραμμές, θα το χαρακτηρίζαμε ποπ – αλλά ποπ με ψαγμένους τρόπους. Ο ήχος του, χωρίς να είναι παλιομοδίτικος, κατακρατεί μιαν «αίσθηση» από τα eighties, με την Lia Hide να επιδίδεται σε ποικίλους φωνητικούς ακροβατισμούς, προκειμένου να αποδώσει αυτά τα οκτώ τραγούδια, που, γενικώς, δεν είναι «εύκολα».
Δηλαδή, όλα, και οι συνθέσεις, και τα λόγια (που άλλοτε είναι υπαρξιακά, άλλοτε αποτυπώνουν ιστορίες, που μοιάζει να έρχονται από το απώτατο χθες και άλλοτε μιλάνε για τον έρωτα μ’ έναν προσωπικό τρόπο), και βεβαίως οι ερμηνείες, τοποθετούν την τραγουδοποιία τής Lia Hide κάπου πέραν του αναμενόμενου, αλλά πάντως, και σε κάθε περίπτωση, εντός των ορίων της ποπ – μιας ποπ, που, οπωσδήποτε, πατάει πάνω σε πολύ ισχυρές βάσεις. (Είναι και το ηχογραφικό παρελθόν της Lia Hide, που επιβεβαιώνει κάτι τέτοιο, μα και ο συγκεκριμένος δίσκος αυτός καθαυτός).
Ναι, υπάρχει και το indie-rock εδώ –ας πούμε σ’ ένα από τα ωραιότερα τραγούδια του δίσκου, το “Cloud” –, αλλά επειδή τα πλήκτρα και ο προγραμματισμός έχουν πολύ ισχυρό μερίδιο στον δίσκο, το ροκ, γενικώς, είναι κάπως «πιο πίσω» (ή και αρκετά «πιο πίσω» στα περισσότερα κομμάτια), αφήνοντας χώρο στις πιο british / electro / pop αναφορές.
Και στην πρώτη πλευρά υπάρχουν ωραία τραγούδια, όπως το “Uterus will” ή το “Niobe”, όμως στην δεύτερη είναι όλα τα tracks που δημιουργούν ένα πολύ δυνατό σύνολο, δείχνοντας πως η Lia Hide διατηρεί σε υψηλό επίπεδο την τραγουδοποιία της, δίχως να παραχωρείται πότε από ’δω και πότε από ’κει.
Ιδιαίτερο άλμπουμ, που απαιτεί απανωτές ακροάσεις προκειμένου να αποκαλύψει τα ποικίλα μυστικά του.
Cloud
Επαφή: https://liahide.bandcamp.com/album/the-missing-fourth-guest
7.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΔΗΜΑΣ: Στο Πριν και στο Μετά
[Β-OtherSide Records, 2023]
Ηχεί ακόμη στ’ αυτιά μας το προηγούμενο άλμπουμ του τραγουδοποιού Ανδρέα Παπαδήμα, που είχε τίτλο «Τα όνειρά μου έχουν βγει» και που είχε κυκλοφορήσει στο τέλος του 2017, από τον Μετρονόμο. Έξι χρόνια αργότερα –αν, εν τω μεταξύ, δεν έχει μεσολαβήσει κάτι άλλο– ο Παπαδήμας επανέρχεται μ’ ένα ακόμη πολύ αξιόλογο άλμπουμ, το «Στο Πριν και στο Μετά», πράγμα που δείχνει πως ο άνθρωπος αυτός δεν είναι τυχαίος, και πως αξίζει να τον προσέξουν κι άλλοι. Περισσότεροι από εκείνους που τον είχαν προσέξει το 2017.
Ο Ανδρέας Παπαδήμας είναι πολύ καλός σε όλα – και μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο του σύγχρονου, καθημερινού, ελληνικού τραγουδιού, στο οποίον κινείται ο καλλιτέχνης, πολύ δύσκολα θα εντοπίσεις στοιχεία, που να χρήζουν περαιτέρω βελτιώσεων. Πρόκειται, με άλλα λόγια, για έναν ολοκληρωμένο και γιατί όχι σπουδαίο τραγουδοποιό, που μπορεί, πρέπει και αξίζει να τον μάθει, για τα καλά, ο κόσμος.
Ο Παπαδήμας είναι κατ’ αρχάς ένας πολύ καλός στιχουργός – με ωραία χρήση της ελληνικής γλώσσας, κατανοητά νοήματα, ευαισθησίες, που σχετίζονται και με πιο ατομικά-προσωπικά ζητήματα, μα και με κοινωνικά, εμφανίζοντας επίσης μια ελαφριά ποιητικότητα (όση απαιτείται τέλος πάντων, ώστε να λέγονται τα πράγματα με το όνομά τους, δίχως κραυγές, αλλά με τέχνη).
Έπειτα, και σαν συνθέτης ο Παπαδήμας διαπρέπει. Τα τραγούδια του είναι κανονικά και ολοκληρωμένα, και όχι δήθεν ή στο περίπου. Συνθέσεις πλήρεις, μελωδίες σαφείς και γιατί όχι εμπνευσμένες, ευαισθησίες, επίσης, πολλές, που μετατρέπονται σε συγκεκριμένες λυρικές ροές, εμφανίζοντας παλμό και δύναμη.
Μα ακόμη και ως τραγουδιστής διαπρέπει ο Παπαδήμας, με την ιδιαίτερη φωνή του, που εμφανίζει ελαφρά οπερατικά στοιχεία, καθώς είναι καθαρή, διαυγής, μα και με υψηλή ένταση.
Όλα αυτά, που είναι τα πρωταρχικά, σε συνδυασμό με την ωραία ενορχήστρωση του Μιχάλη Ασίκη, τους καλούς μουσικούς (ακούγονται πλήκτρα, κιθάρες, τζουράς, σαζ, μπαγλαμάς, τσέλο, ενώ υπάρχει και εμφανής προγραμματισμός) και την παραπάνω από αξιοπρεπή ηχογράφηση-παραγωγή, συνηγορούν στο τελικό συμπέρασμα. Πως εδώ κάτι (ξανα)υπάρχει, που δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητο.
Όλα τα τραγούδια «μετράνε» φυσικά, όλος ο δίσκος ακούγεται «νεράκι», ενώ πολύ δύσκολα μπορείς να ξεχωρίσεις ένα-δυο τραγούδια, ως τα «καλύτερα» του άλμπουμ. Τα περισσότερο electro “Lamza” και «Νομίζω ότι θα ’ρθεις» σκίζουν.
Επαφή: https://www.b-otherside.gr/
8.
JAKO ORGAN TRIO: Safe Place
[QFTF, 2022]
Jako Organ Trio είναι η ονομασία ενός νέου ελληνικού τζαζ-τρίο, το οποίον αποτελούν οι Ιάκωβος Συμεωνίδης ηλεκτρική κιθάρα, Γιώργος Κοντραφούρης όργανο και Γιάννης Παπαδούλης ντραμς. Το τρίο αυτό κυκλοφόρησε πέρυσι το πρώτο CD του και μάλιστα σε γερμανική εταιρεία, αφού ο άνθρωπος που το έβαλε σε τροχιά, ο κιθαρίστας Ιάκωβος Συμεωνίδης, ζει μονίμως στο Βερολίνο.
Ο Συμεωνίδης είναι ένας ακόμη νέος μουσικός και συνθέτης τζαζ κομματιών, που έχει καλές σπουδές σε Ελλάδα (Εθνικό Ωδείο) και Ολλανδία (Prins Claus Conservatorium του Γκρόνιγκεν) και που τώρα, στα 33 χρόνια του, θεωρεί πως έχει έρθει η ώρα για να εμφανιστεί μ’ ένα, ας το πούμε έτσι, προσωπικό CD. Φαίνεται, λοιπόν, πως ο Συμεωνίδης είχε λόγους να περιμένει, γι’ αυτό το ντεμπούτο – κι εδώ που τα λέμε καλώς έπραξε.
Το “Safe Place”, έτσι λέγεται το άλμπουμ του, είναι μία εντελώς επαγγελματική πρόταση, που θα μπορούσε να διαπρέψει οπουδήποτε αυτή τη στιγμή (και όχι μόνο στην Γερμανία ή την Ελλάδα, μα και στην κοιτίδα Αμερική).
Έχει φθάσει, δηλαδή, σ’ ένα ηλικιακό όριο ο Συμεωνίδης, κάνοντας όλες τις απαραίτητες επιλογές, στο ενδιάμεσο, στοχεύοντας σε πολύ συγκεκριμένες διαστάσεις της soul-jazz και του funk – και είναι αυτές ακριβώς τις επιλογές, που τις μετασχηματίζει, εδώ, σε συγκεκριμένο και μετρήσιμο έργο.
Το “Safe Place” περιλαμβάνει λοιπόν εννέα tracks – πέντε του Συμεωνίδη και τέσσερις διασκευές από την ιστορία του hard bop, της soul και του funk, όπως και των στάνταρντ.
Πιο συγκεκριμένα ακούγονται τα: “Man from Taganyika” από το “Tender Moments” [Blue Note, 1968] του McCoy Tyner, “Little ghetto boy” [ATCO, 1972] του Donny Hathaway, “Freddie’s dead” από το “Super Fly” [Curtom, 1972] του Curtis Mayfield και ακόμη το κλασικό “Lover man (On where can you be?)” από το ρεπερτόριο της Billie Holiday.
Οι επιλογές από McCoy Tyner, Donny Hathaway και Curtis Mayfield δείχνουν, αν θέλετε, τον προσανατολισμό της τζαζ του Συμεωνίδη, τα ενδιαφέροντά του, τις επιρροές του κ.λπ., όχι μόνο σε αισθητικό επίπεδο, αλλά και σε κοινωνικό.
Και δεν είναι άστοχο αν πούμε πως πάνω σ’ αυτούς τους άξονες πορεύεται κι εκείνος ως συνθέτης, με τα κομμάτια του να έχουν άψογη ανάπτυξη, πάντα με βάση το blues, που εύπλαστο όπως είναι μπορεί και μετασχηματίζεται, κάθε φορά, στο πιο ειδικό πλαίσιο που επιθυμεί ο συνθέτης.
Ως κιθαρίστας, τώρα, ο Συμεωνίδης είναι πλήρης. Με φρασεολογία μετρημένη, χωρίς άσκοπους εντυπωσιασμούς, με αλληλουχίες ακόρντων, που φανερώνουν μελέτη και γνώση του πράγματος, με μελωδίες απλές και ουσιαστικές, τις οποίες «επεξηγεί» σε δύο tracks, ως guest, και ο αλτίστας Δημήτρης Τσάκας, με τον Γιώργο Κοντραφούρη, περαιτέρω, να κρατάει διπλό ρόλο, τόσο ρυθμικά, όσο και σολιστικά, και με τον ντράμερ Γιάννη Παπαδούλη να είναι τόσο απέριττος στα χτυπήματά του, όσο το απαιτεί η περίπτωση, το πράγμα δείχνει από την αρχή (“The fixbus blues”) προς τα πού μπορεί να πάει. Και πάει.
Υπέροχο άλμπουμ, που γίνεται, το ξαναλέμε, με πλήρη επαγγελματική ευσυνειδησία, έτοιμο να διακριθεί στον ανάλογο στίβο. Το ευχόμαστε.
Jako Organ Trio - Breonna (I.Symeonidis)
Επαφή: https://iak-sym.bandcamp.com/releases
9.
EHOHROMA: Diaspora
[Same Difference Music, 2023]
Ehohroma είναι ένας ηλεκτρονικάριος από την Θεσσαλονίκη, ο Στέλιος Κουλίνας, ο οποίος είναι υπεύθυνος για ό,τι ακούγεται σ’ αυτό το LP, που αποκαλείται “Diaspora”. Το άλμπουμ περιλαμβάνει πέντε tracks, τρία στην Side A και δύο στην Side B, είναι instrumental και ανήκει, χοντρικώς, στην πειραματική-ηλεκτρονική.
Το πρώτο κομμάτι είναι το φερώνυμο “Diaspora” (7:52), που αναπτύσσεται αργά, μινιμαλιστικά, με λίγα να συμβαίνουν «μπροστά» ή «πίσω». Η ένταση αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου (πριν το τελικό... πάτημα φρένου), με το ρυθμικό υπόστρωμα είναι techno-ειδές, και με την γενικότερα αίσθηση να περιγράφει κάτι σαν την... ασφυξία.
Το ακόλουθο “Quiet place” (7:02) είναι ένα φαινομενικώς ήσυχο κομμάτι. Λέμε «φαινομενικώς», γιατί στην πράξη υπάρχει πολύ και υπόγεια ένταση, που δημιουργείται από τους μπάσους ήχους, μα και από τα «φωνητικά» (που είναι ηλεκτρονικής φύσεως), προκαλώντας ένα «τέντωμα». Υποβλητικό track το δίχως άλλο.
Η πλευρά θα ολοκληρωθεί με το “Expect nothing”, που διαρκεί 7:37, που είναι ένα «ατμοσφαιρικό» κατά βάση κομμάτι, ambient, με ωραία ροή, παρότι το χαρακτηρίζει ένα «θορυβώδες» layer. Υπάρχουν κι άλλα layers φυσικά, όπως υπάρχει κι ένα σταθερά επαναλαμβανόμενο ρυθμικό πλαίσιο, πάνω στο οποίο τοποθετούνται τα διάφορα ηχητικά στρώματα. Όλη η κατασκευή είναι προσεγμένη και άψογα διατυπωμένη.
Το πρώτο από τα δύο κομμάτια τής Side B αποκαλείται “Isolation” (11:11). Ολάκερο το “Diaspora” παίρνει αφορμή, θα πρέπει να το πούμε αυτό, από το «μεταναστευτικό», επιχειρώντας να μετατρέψει σε ήχο τις ποικίλες όψεις του. Εδώ υπάρχει «από κάτω» μία techno δομή, ενώ «μπροστά» τοποθετείται ένα κάπως kraut ηλεκτρονικό άπλωμα, που δημιουργεί μίαν αίσθηση αέναου. Το κομμάτι είναι απογειωτικό και οι επιρροές από Klaus Schulze δύσκολα κρύβονται (και καλώς που δεν κρύβονται).
Το “Diaspora” θα ολοκληρωθεί με το “Demolition” (10:41), που αναπτύσσεται σε πιο γρήγορο τέμπο, αφήνοντας κι αυτό πολύ καλές εντυπώσεις. Όπως και όλο το LP εξάλλου.
Επαφή: https://ehohroma.bandcamp.com/album/diaspora
10.
ΠΑΡΙΣ ΠΑΡΑΣΧΟΠΟΥΛΟΣ: Στο Λόφο με τα Άλικα Πεύκα
[Μετρονόμος, 2022]
Ο Πάρις Παρασχόπουλος ως συνθέτης έχει μακρύ παρελθόν, που χάνεται πίσω στην δεκαετία του ’80, προσφέροντας λίγες ηχογραφημένες δουλειές, αλλά πάντα ξεχωριστές. Δηλαδή έχουμε να κάνουμε μ’ έναν δημιουργό, που απασχολεί την δισκογραφία μόνον αν έχει κάτι ουσιαστικό να προτείνει – κάτι που ισχύει, φυσικά, και για την πιο πρόσφατη δουλειά του, το άλμπουμ «Στο Λόφο με τα Άλικα Πεύκα», που περιλαμβάνει μουσικές και τραγούδια του, για το θεατρικό έργο τού Νίκου Ορτετζάτου με τον ίδιο τίτλο.
Το θεατρικό σχετίζεται με τον διακεκριμένο ιταλό συγγραφέα και ποιητή Ugo Foscolo (Ζάκυνθος 1778-Λονδίνο 1827), που είχε ελληνίδα μητέρα και βενετό πατέρα, και βασικά με τη νουβέλα του “Ultime lettere di Jacopo Ortis” (1802) (Οι τελευταίες επιστολές του Τζιάκοπο Όρτις), που αποτελούν την κύρια πηγή έμπνευσης για το «Στο Λόφο με τα Άλικα Πεύκα».
Το έργο του Foscolo είναι εμπνευσμένο από την πολιτική κατάσταση που επικρατούσε στην βόρεια Ιταλία στο τέλος του 18ου αιώνα και στην αρχή του 19ου, μετά τους ναπολεόντιους πολέμους (στην Ιταλία) και την συνθήκη του Campo Formio (1797), που έβαζε «τέλος» στην βενετσιάνικη δημοκρατία, η οποία εκτεινόταν πέραν της βόρειας Ιταλίας, στα βαλκανικά παράλια της Αδριατικής και βεβαίως στα Επτάνησα. Εξαιτίας εκείνων των γεγονότων ο Ugo Foscolo θα αναγκαζόταν να εξοριστεί από την Βενετία στο Μιλάνο.
Το “Ultime lettere di Jacopo Ortis” αποτελείται, τώρα, από τα γράμματα που θα έγραφε ο Jacopo στον φίλο του Lorenzo, με το τελικό μέρος να αφορά στην περιγραφή των τελευταίων ωρών του Jacopo –ο οποίος θα αυτοκτονούσε, έπειτα από τον έρωτά του με την Teresa, που δεν θα ευδοκιμούσε–, έτσι όπως θα τις κατέγραφε ο Lorenzo. Αν και όπως λέει ο ίδιος ο Jacopo στην Teresa (από το θεατρικό):
«Όχι αγαπημένη μου / δεν είσαι εσύ η αιτία του θανάτου μου / μα τα απελπισμένα μου πάθη / οι δυστυχίες και τα εγκλήματα των ανθρώπων / η αιώνια σκλαβιά μου / και η συνεχής τυραννία της πουλημένης μου πατρίδας».
Φυσικά ο Jacopo είναι πλασμένος έτσι, από τον Foscolo, ώστε να διαθέτει πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία.
Τώρα, το θεατρικό «Στο Λόφο με τα Άλικα Πεύκα» ανεβαίνει από την ομάδα Eclipses Group Theater, το φθινόπωρο του 2021, στο Θέατρο Αμαλία, σε μετάφραση, διασκευή, θεατρική επεξεργασία και σκηνοθεσία του Νίκου Ορτετζάτου, με ερμηνείες από τους Δημήτρη Δάγκαλη, Μαρία Αλεξανδρίδου και Άγγελο Γουγούση (τα τρία πρόσωπα του Foscolo – ο Jacopo, η Teresa και ο Lorenzo) και βεβαίως με μουσική του Πάρι Παρασχόπουλου. Στην έκδοση CD-book του Μετρονόμου είναι καταγραμμένα τόσο το θεατρικό του Ορτετζάτου, όσο και η μουσική του Παρασχόπουλου. Η μουσική λοιπόν...
Το CD αποτελείται από δεκατέσσερα κομμάτια, δηλαδή δώδεκα ορχηστρικά και δύο τραγούδια. Όλα τα tracks είναι ενορχηστρωμένα από τον Π. Παρασχόπουλο με τις μελωδίες να ξεχειλίζουν –λογικό αυτό– προσδίδοντας στο σάουντρακ έναν ουσιώδη λυρισμό, που έρχονται να τον επιτείνουν οι ανάλογες ενορχηστρώσεις, με πιάνο, πλήκτρα, έγχορδα, κιθάρα...
Τα κομμάτια μπορεί να είναι λυρικά, λοιπόν, αλλά ταυτοχρόνως είναι και επιβλητικά, καθώς οι καθαρές γραμμές τους, δεν μπορεί να σε αφήσουν ασυγκίνητο. Υπάρχει πάθος στις συνθέσεις του Παρασχόπουλου και αυτό δεν κρύβεται – φανερώνεται δε έτι περισσότερο αυτό στα δύο τραγούδια, στο “INFERNO canto 1 ‘Nel mezzo del cammin’” (σε ποίηση Δάντη Αλιγκέρι, με την Μαρία Αλεξανδρίδου) και στο «Σελήνη» (σε ποίηση Σαπφούς, με τον Άγγελο Γουγούση), που είναι και τα δύο καταπληκτικά.
Γενικώς, όλο το σύνθεμα είναι υποβλητικό και μεγαλοπρεπές, όχι όμως και «βαρύ», ώστε να «πλακώνει» τον ακροατή. Ο συνδυασμός, εννοούμε, υποβολής, αισθαντικότητας, πάθους και μεγαλοπρέπειας είναι έτσι διαρθρωμένος, ώστε να προκαλεί μόνον ευχάριστες δονήσεις.
Σπουδαία μουσική, καταπληκτικά κομμάτια, που λογικώς θα δένουν τέλεια με την παράσταση και την ιστορία του Ugo Foscolo, την διαμορφωμένη σε θεατρικό από τον Νίκο Ορτετζάτο.
UGO FOSKOLO ΣΤΟ ΛΟΦΟ ΜΕ ΤΑ ΑΛΙΚΑ ΠΕΥΚΑ (LE ULTIME LETTERE DI JAKOPO ORTIS), Eclipses Group Theater
Επαφή: www.metronomos.gr
