Περί cult, kitsch και trash
Η έννοια του cult είναι τελείως παρεξηγημένη. Cult είναι κάτι που δεν ανήκει στην... τάξη σου, που το ανακαλύπτεις, το ανακαλύπτουν λίγοι στην πορεία και το λατρεύουν μετά μανίας. Αυτό σημαίνει cult.
Σήμερα η έννοια του cult παραπαίει (λόγω ίντερνετ και πρόσβασης στα πάντα απ’ όλους), για να μην πω πως είναι άκυρη – και γι’ αυτό η λέξη έχει αποκτήσει άλλες διαστάσεις, τελείως διαφορετικές από τις αρχικές.
Κάποιος λαϊκός για παράδειγμα, ή ένα λούμπεν άτομο που ακούει λαϊκά τρίτης διαλογής, αληθινά σκυλάδικα δηλαδή, δεν τ’ ακούει ως cult, αλλά ως στοιχεία της προσωπικότητάς του. Άρα γι’ αυτόν δεν υπάρχει cult, αλλά μια ζώσα κατάσταση. Ένας, όμως, που δεν είναι ούτε σκυλάς, ούτε λούμπεν, και ανασύρει κάτι απ’ αυτή την ηχητική περιοχή, περνώντας το στην... τάξη του, και σε λίγους πάντα, το μετατρέπει σε cult ενδεχομένως.
Η κορυφαία cult προσωπικότητα στην ιστορία της ελληνικής δισκογραφίας υπήρξε ο λαρισαίος τραγουδοποιός, ποιητής, συγγραφέας, δάσκαλος της κιθάρας και αστρολόγος Κώστας Κουκουτάρας.
Το cult δεν εμπεριέχει την έννοια της κοροϊδίας. Δεν αγοράζεις φερ’ ειπείν ένα δίσκο επειδή στο εξώφυλλο ο τραγουδιστής είναι ντυμένος «περίεργα», για τα τωρινά δεδομένα, με μεγάλους σέβεντις γιακάδες π.χ. ή παντελόνι «καμπάνα» (σαν τον Τζων Τίκη). Τέτοια φορούσαν, τότε, όλοι οι Έλληνες. Αυτό δεν συνιστά cult.
Αν έναν τέτοιο δίσκο τον πλασάρεις ως cult, μόνον λόγω εξωφύλλου, κάτι έχεις παρανοήσει. Και το έχεις παρανοήσει δυο φορές, αν κρίνεις μόνον από την εξωτερική εμφάνιση ενός τραγουδιστή ή μιας τραγουδίστριας, ενώ μουσικά ο δίσκος μπορεί να είναι για πέταμα. Να μην αξίζει δηλαδή ούτε ως cult.
Το λέω, γιατί το cult έχει κάποια αισθητική αξία και δεν γειτνιάζει, σώνει και καλά, με το σκουπίδι, με το trash. Και το σκουπίδι μπορεί να έχει κάποια αξία, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως είναι σώνει και καλά cult. Σκουπίδια βλέπουν (εκπομπές) και ακούνε (τραγούδια) εκατομμύρια άνθρωποι, ενώ το cult, το ξαναλέμε, αφορά στις μειοψηφίες. Στις απόλυτες μειοψηφίες.
Και το βλέπεις το cult, ή το ακούς, όχι επειδή αναγνωρίζεις κάτι από τον εαυτό σου σ’ εκείνο, αλλά για το ακριβώς αντίθετο. Επειδή ξέρεις ότι βασικά δεν σε αφορά, αλλά, παρά ταύτα, βρίσκεις και εντοπίζεις «κάτι», εκεί, που έχει νόημα και αξία.
Ο τραγουδιστής Περικλής Περάκης στα «Discoμεράκια» δεν είναι cult, γιατί τότε, στα τέλη των σέβεντις (1978), τον άκουγε όλη η Ελλάδα. Αυτό οι νεότεροι μπορεί να μην το ξέρουν, αλλά εγώ στο πρώτο ή στο δεύτερο πάρτυ που είχα πάει, μάλλον στο δεύτερο, χόρευα, όπως και όλος ο κόσμος τότε, με τα «Discoμεράκια». Ούτε o Γιάννης Φλωρινιώτης υπήρξε cult φυσικά, γιατί τον γνώριζαν όλοι οι Έλληνες, λόγω της μεγάλης επιτυχίας του (και ακόμη τον γνωρίζουν), και όχι κάποιες μειοψηφίες.
Οι νεότεροι μπερδεύουν, επίσης, το cult με το κιτς – άλλο πάλι και τούτο. Δεν ταυτίζονται αυτά τα δύο. Μπορεί ένα cult να είναι κιτς, αλλά δεν είναι απαραίτητο. Επίσης ένα κιτς δεν είναι σώνει και καλά cult. Υπάρχει μια διαλεκτική σχέση ανάμεσα στα δύο, που άλλοτε οδηγεί σε κάποιες ταυτίσεις και άλλοτε όχι. Γενικώς, γενικώς λέω, αυτές οι δύο έννοιες δεν πρέπει να συγχέονται – αν και συμβαίνει το αντίθετο.
Κιτς, βασικά, είναι η συνύπαρξη των αντιθέτων, των μη επικοινωνήσιμων. Ένα σπίτι με αρχαιοελληνικούς κίονες, μπαλκόνια και ταράτσα είναι κιτς. Κάποιος που φοράει φουστανέλα και γυαλιά ηλίου είναι κιτς. Ένα «ό,τι να ’ναι» ντύσιμο στο εξώφυλλο ενός δίσκου σέβεντις ή σημερινού, με αταίριαστα χρώματα κ.λπ., μπορεί να είναι κιτς (ως εικόνα), αλλά τα τραγούδια ή το γενικότερο άκουσμα μπορεί να μην είναι cult. Κιτς εξώφυλλο, δεν σημαίνει cult δίσκος. Τα μπερδεύουν ορισμένοι τα πράγματα κι έτσι δεν βγαίνει άκρη...
Προσωπικά στην ελληνική δισκογραφία έχω κατατάξει ελάχιστους δίσκους (ως ακούσματα) στον χώρο του cult, και κατ’ επέκταση ελάχιστους δημιουργούς αποκαλώ cult. Περιφρουρώ, δηλαδή, όσο μπορώ την βασική έννοια της λέξης και δεν την ξεχειλώνω, ώστε να θεωρώ cult περισσότερους, τελικά, απ’ όλους εκείνους που δεν είναι! Γιατί εκεί καταντάει το πράγμα, από το τράβα-τράβα...
Ο Κώστας Κουκουτάρας ήταν, είναι και θα παραμείνει cult, λόγω του πρώτου δίσκου του
Λοιπόν, η κορυφαία cult προσωπικότητα στην ιστορία της ελληνικής δισκογραφίας υπήρξε ο λαρισαίος τραγουδοποιός, ποιητής, συγγραφέας, δάσκαλος της κιθάρας και αστρολόγος Κώστας Κουκουτάρας.
Ο Κώστας Κουκουτάρας είχε γεννηθεί το 1944, ενώ ο θάνατός του (ήταν 79 ετών) ανακοινώθηκε στις 11 Απριλίου, από τα μίντια της Λάρισας (έγραψαν, σχετικώς, η Eleftheria, το OnLarissa και το Larissanet και πιο μετά κάποια ακόμη σάιτ). Για την τοπική κοινωνία και τις γύρω περιοχές ο Κουκουτάρας υπήρξε «κάποιος», ώστε η απώλειά του, να απασχολήσει κάπως. Για την υπόλοιπη Ελλάδα, όμως, όχι. Δεν υπήρξε καν ως είδηση.
Μπορεί στην Λάρισα ο Κουκουτάρας να ήταν γνωστός και πριν από το 1974, όμως εκείνη την χρονιά κάνει το μεγάλο άλμα και βγαίνει στο πανελλήνιο, καθώς κυκλοφορεί ένα σαρανταπεντάρι κι έναν μεγάλο δίσκο (LP), για την μικρή αθηναϊκή εταιρεία Bellphon ή και Belphon, που είχε έδρα κάπου στου Γκύζη και που τύπωνε κυρίως λαϊκά.
Ο δίσκος, που έχει τίτλο «Από Πού και Πού...» (δηλαδή... από πού ήρθαμε και πού πάμε), κυκλοφορεί επί χούντας Ιωαννίδη (περνάει από την λογοκρισία στις 23 Απριλίου 1974) και τον τρώει, εξ αρχής, το σκοτάδι (λόγω μηδαμινής έως ανύπαρκτης προώθησης και ανταπόκρισης). Και γι’ αυτό το λόγο το όνομα τού... εικονοκλάστη Λαρισαίου θα το μάθουν ελάχιστοι μέσα στα χρόνια.
Ο Κώστας Κουκουτάρας υπήρξε μία μοναδική ροκόβια περσόνα, από ’κείνες που σπανίως (διεθνώς και ημεδαπώς) δρασκελούν την πόρτα κάποιου στούντιο προκειμένου να ηχογραφήσουν.
Στην αλλοδαπή, βεβαίως, εκεί όπου τα πράγματα είναι περισσότερο σοβαρά και οι μουσικόφιλοι ξέρουν να εκτιμούν ακόμη και τα... z-τραγούδια τους (δηλαδή τα χειρότερα των χειροτέρων), υπήρξε λίγο παλιότερα ένα «κίνημα», το οποίο είχε βαλθεί να αποκαταστήσει το όνομα των πιο απροσάρμοστων songwriters στην ιστορία του δίσκου, τοποθετώντας τους σε θέση… ισάξια μ’ εκείνους που αναγνωρίζουμε όλοι μας ως «σπουδαίους καλλιτέχνες».
Μάλιστα, ένας από τους πρώτους επωνύμους, που είχε σκύψει με συμπάθεια και αληθινό ενδιαφέρον πάνω από την z-κλάση ήταν ο Frank Zappa, ο οποίος είχε μιλήσει με τα καλύτερα λόγια για τον «χειρότερο δίσκο όλων των εποχών», το “Philosophy of the World” (1969) των Αμερικανίδων Shaggs. Θα ’χε τους λόγους του...
Περαιτέρω, το 2000, είχαν κυκλοφορήσει ένα βιβλίο κι ένας δίσκος σε Αγγλία / Αμερική υπό τον τίτλο “Songs in the Key of Z” (δημιουργός τους ήταν ο μουσικογράφος Irwin Chusid), που έδινε κι άλλη σημασία σ’ αυτά τα τελείως ανυπόληπτα, καλλιτεχνικώς, ονόματα. Μερικά, που ανθολογούνταν εκεί; The Shaggs, Daniel Johnston, Lucia Pamela, Peter Grudzien, Jandek, μα και καλλιτέχνες σεβαστοί από πολλούς, όπως ο Captain Beefheart ή και ο Tiny Tim ακόμη.
Στην Ελλάδα κανένας «επώνυμος», εννοείται, δεν επέδειξε ποτέ κάτι από την μεγαλοθυμία του θείου Frank, να πει δηλαδή δυο κουβέντες, γι’ αυτόν τον απίθανο τύπο από τον θεσσαλικό κάμπο, τον Κώστα Κουκουτάρα, που πρώτος θα έκανε πράξη την τονωτική διδαχή τού... καν ’το όπως μπορείς, αλλά καν ’το μόνος σου.
Ο Κώστας Κουκουτάρας λοιπόν, και το συγκρότημά του οι Azite’i’sions [sic], δηλαδή οι Κώστας Παραβάνος ρυθμική κιθάρα, Παντελής Κλεισάρης lead κιθάρα, Δημήτρης Παπαευαγγέλου μπάσο και Αντρέας Φούλιας ντραμς, θα μπουν στο στούντιο ERA, στην Αθήνα, κάποια στιγμή στο πρώτο εξάμηνο του 1974, για να ηχογραφήσουν το «Από Πού και Πού...», βγαίνοντας από ’κει μ’ ένα ροκ άλμπουμ, που πολύ δύσκολα θα άντεχε σε κριτική.
Τα περισσότερα είναι πρωτόλεια σ’ αυτό τον δίσκο. Και οι συνθέσεις, και τα λόγια, και τα πάντα (η παραγωγή γενικότερα εννοούμε). Τα παιξίματα μόνον κάπως υποφέρονται (οι μουσικοί τότε μαθαίνανε τα όργανά τους και είναι ανεκτοί σ’ ένα βαθμό) ή είναι και καλά ακόμη (αφού ο Κουκουτάρας ήξερε ήδη ακουστική κιθάρα).
Όμως αυτό είναι και το ενδιαφέρον της υπόθεσης. Οι πολύ σωστές αναφορές, ο Διονύσης Σαββόπουλος και ο Κώστας Χατζής βασικά, μα και τα γκρουπ του ελληνικού ροκ της εποχής, και από ’κει και πέρα η διάθεση να πεις κάποια πράγματα με τον δικό σου πρωτόλειο και ειλικρινή τρόπο, νοιώθοντας πως έχεις κατακτήσει κάποιο στυλ και πως αξίζεις της γενικότερης προσοχής.
Τώρα, το τι ακριβώς ήθελε να πει ο Κώστας Κουκουτάρας με τα λόγια των τραγουδιών του αυτό είναι ένα ζήτημα.... άλυτο μέχρι σήμερα. Το λέμε, γιατί κανείς δεν μπορεί αντιληφθεί τι νόημα κρύβουν στίχοι σαν κι αυτούς: «η κοτσίδα φυτρωμένο τσαμπί / σε γεροβράχο γρανίτη μπήγεται / στον αφαλό τ’ ασυννέφιαστου κούτελου / Τάρας Μπούλμπα να μπορούσες / να φας του κορμιού σου τα κοψίδια / τώρα θα ’χες βγάλει το άχτι».
Γενικώς με τέτοιους ακαταλαβίστικους και κάπως «ό,τι να ’ναι», σουρεαλιστικούς υποτίθεται και εικονοκλαστικούς στίχους κυλάει το «Από Πού και Πού...», και στους στίχους αυτούς προφανώς φωλιάζει και η έννοια του cult. Και το ενδιαφέρον, που δείχνουν σήμερα κάποιοι λίγοι, γι’ αυτό το άλμπουμ.
Γενικώς τον δίσκο δεν μπορείς να τον πάρεις στα σοβαρά, ακόμη και στις σχετικώς καλές στιγμές του (στα «Στάχυα» φερ’ ειπείν, που χρωστούν πολλά στο «Μη μιλάς άλλο για αγάπη» του Σαββόπουλου, στο «Αποκάλυψις Νο 1», στο «Ύμνος στον έρωτα» και στην «Μπαλάντα του στρατιώτου», που οφείλει στον Χατζή), αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα βρεθούν και κάποιοι απίθανοι, που θα θεωρήσουν το άλμπουμ «αριστούργημα» ή ακόμη και underground!! Τα έχω δει να γράφονται αυτά, δεν τα λέω έτσι.
Η έννοια του cult κινδυνεύει απ’ αυτούς, που δεν αντιλαμβάνονται το «τι παίζει». Πού τα έχουν όλα μπερδεμένα στο κεφάλι τους, και που νομίζουν ότι το να κάνεις το κέφι σου, όπως μπορείς, κουτσά-στραβά, σε μετατρέπει αυτομάτως σε... underground καλλιτέχνη. Αν είναι δυνατόν!
Φυσικά, και στο εξωτερικό υπάρχουν άτομα που δεν καταλαβαίνουν πολλά, και τα οποία (άτομα) αντιγράφουν οι δικοί μας, επειδή νομίζουν πως αν κάτι έχει την έξωθεν καλή μαρτυρία αξίζει οπωσδήποτε. Το να διαβάζεις, λοιπόν, πως τα τραγούδια του Κώστα Κουκουτάρα μοιάζουν μ’ εκείνα του σπουδαίου αμερικανού singer-songwriter Tom Rapp πέρα από παραπλάνηση, είναι και βλακεία.
Ο Κώστας Κουκουτάρας δεν υπήρξε ασήμαντος. Ήξερε καλή κιθάρα, και από τα χέρια του περάσανε πολλοί λαρισαίοι μουσικοί – που τον παραδέχονται για αληθινά καλό δάσκαλο.
Έγραφε κιόλας ο Κώστας Κουκουτάρας, πεζά και ποιήματα, έχοντας βγάλει και δύο τουλάχιστον βιβλία, ένα το 1985 (Σ’ Αγαπώ) κι ένα το 2016 (Έργα... γραφής), ενώ είχε ασχοληθεί και με τα αστρολογικά, γράφοντας «ζώδια» για εφημερίδα της Λάρισας («Ημερήσιος Κήρυκας»). Ωραία είναι όλα αυτά... και ταιριαστά με την cult περσόνα του γενικά.
Κ. Κουκουτάρας - Από Που και Που
«Ο Μάγος...» ήταν ο δεύτερος και τελευταίος δίσκος του Κώστα Κουκουτάρα
Το 1992 συμβαίνει κάτι το απίστευτο. Το συγκρότημα Ναυτία, στο θρυλικό για το ελληνικό hardcore άλμπουμ του «Ευρωπαϊκή Αναγέννηση», σαμπλάρει Κώστα Κουκουτάρα (ένα μέρος από το τραγούδι του «Από πού και πού»), στην εισαγωγή του «Κοινωνία κωφαλάλων»! Το credit αυτό στον λαρισαίο τραγουδοποιό είναι από τα πλέον άγραφα – αν και ελάχιστοι, τότε, θα το πήραν χαμπάρι.
Τον Κώστα Κουκουτάρα θα τον κάνει κάπως περισσότερο γνωστό, στο cult πανελλήνιο, η αθηναϊκή Anazitisi Records με τις εκδόσεις και τις επανεκδόσεις της.
Η εταιρεία από την Ανάκασα δίνει πρώτα, το 2005, το LP-συλλογή “Swirling Echoes / Obscure greek bands from the 70’s”, στο οποίο καταγράφεται μια edit του «Τέλους» (κομμάτι από το «Από Πού και Πού...» τού ’74), ενώ το 2006 επανεκδίδει κιόλας το... ιστορικό άλμπουμ της Bellphon, σε 100 μόλις αριθμημένα αντίτυπα, σεβόμενη το cult του πράγματος. Και 50 αντίτυπα να «έκοβε» θα ήταν ακόμη καλύτερα...
Συνεχίζοντας, μάλιστα, την προσφορά της η Anazitisi Records θα τυπώσει, το 2014, κι ένα δεύτερο (ανέκδοτο!) LP του Θεσσαλού υπό τον τίτλο «Ο Μάγος…» (επίσης σε 100 αριθμημένα αντίτυπα και σε 180άρι βινύλιο).
«Ο Μάγος…» περιείχε ανέκδοτο υλικό του Κώστα Κουκουτάρα από το πρώτο μισό της δεκαετίας του ’70, το οποίο είχε προέλθει από δύο μέτριας κατάστασης μαγνητοταινίες. Έτσι, και εξαιτίας της πρωτότυπης «φτωχής» ηχητικής απόδοσης, θα γίνονταν κάποιες επιπλέον εγγραφές κιθάρας-φωνής, οι οποίες, τοποθετημένες «πάνω» στις παλαιές, θα αποκαθιστούσαν κατά κάποιο τρόπο τις αρχικές εκτελέσεις, δίχως όμως να αλλάξουν το αίσθημά τους (σημαντική, επί τούτου, η συνεισφορά τού Βασίλη Μηνά).
Ακούγοντας, τώρα, την πρώτη πλευρά του «Μάγου» σού δημιουργείται η εντύπωση πως ο Κουκουτάρας είχε θελήσει να κάνει ένα δικό του… «Φορτηγό»! Το ότι ήταν επηρεασμένος βασικά από τον Διονύση Σαββόπουλο (αλλά και από τον Κώστα Χατζή) ίσχυε από παλιά, εδώ όμως φαίνεται πως η επίδραση του Σαββόπουλου είναι ακόμη πιο τρανή.
Όπως ο Σαββόπουλος άνοιγε το δικό του LP με τους τετραμερείς «Πλανόδιους» («Οι μάγοι», «Η Ζωζώ», «Η μαϊμού», «Το μπουλούκι») έτσι κι ο Κουκουτάρας (δεν ξέρω αν βλασφημώ… συγχωρείστε με αν…) ξεκινά με τον τετραμερή «Μάγο» («Η αυλαία», «Το ξύπνημα του κανίβαλου», «Τ’ ακριβά της νιότης μας νοήματα», «Πριν τη συντέλεια»).
Βεβαίως, οι ομοιότητες σταματούν εδώ, καθώς όταν ο Κουκουτάρας αραδιάζει στίχους στο χαρτί δεν υπάρχει κανένας άλλος, που να μπορεί να σταθεί δίπλα του. Κι είναι τούτο ένα πρώτο ζήτημα, το οποίον οφείλουμε να θίξουμε – ίσως το μοναδικό σοβαρό «ζήτημα» των τραγουδιών του (ή ορισμένων εξ αυτών, για να είμαι ακριβής).
Δεν μπορείς να καταλάβεις τι εννοεί ο ποιητής. Δεν μπορείς να αντιληφθείς μια νοηματική συνέχεια στα λόγια του. Ακούς… ακούς… ακούς… αλλά, στο τέλος, δεν «πιάνεις» ούτε τις «άκρες», ούτε το «κέντρο». Δείγμα… «Δίκανα σκίζουν τα κλαριά / φτάνουν γουρούνια στη πλαγιά / κάποιος μασάει ένα πετσί / πατάτες, μύγες και παιδιά / μια κορδέλα βυσσινιά».
Ε, άμα φθάνουν στ’ αυτιά σου συνεχώς τέτοια πράγματα… «Βλέπω τους βράχους να θρηνούν / να σφάζονται να φεύγουν / τρέχει ο ιδρώτας στην πλαγιά / τείχη φουρνέλα στη σειρά»… τα παίζεις. Σταματάς να σκέφτεσαι τα λόγια –καθότι τον πηγαίο… σουρεαλισμό δύσκολα τον παλεύεις– κι ακούς μόνον ό,τι εκπέμπουν τα ηχεία. Προσέξτε τώρα, όμως…
Αν σταματήσεις να επεξεργάζεσαι τα λόγια (τι θέλει να πει ο στιχουργός δηλαδή) τα τραγούδια αυτά, της πρώτης πλευράς, τα δέχεσαι με άνεση. Μουσικώς, εννοώ, στέκουν μια χαρά. Θα έλεγα, δε, πως είναι ωραιότερα και από τα τραγούδια τού πρώτου LP, από το 1974 (προσωπικώς, δεν το συζητώ). Για παράδειγμα το track «Τ’ ακριβά της νιότης μας νοήματα», που είναι το σαββοπουλικότερο όλων και στο οποίο ακούς τον Κουκουτάρα να τραγουδά… «Μα ’κει π’ ανέτειλε η μέρα / κι ο ήλιος βγήκε χαρωπός / τρώει ο κόσμος τα καρβέλια / δόξα να ’χει ο Θεός».
Εμ, δόξα τω Θεώ λέω κι εγώ, γιατί υπάρχει κι ένα τετράστιχο, σ’ αυτήν την πρώτη πλευρά, που να μπορώ να το… εμπεδώσω σε χρόνο πρώτο. Εντάξει, υπάρχουν κι άλλα (τετράστιχα), όμως αυτό που θα πω το λέω και το εννοώ. Αν δεν είχα τυπωμένα τα στιχάκια στο ένθετο, να τα διαβάζω και να τα ξαναδιαβάζω, δεν θα μπορούσα να προχωρήσω με τίποτα.
Ο ακουστικός ήχος λοιπόν, για να επανέλθω στα της μουσικής, «πάει» στα τραγούδια τού Κουκουτάρα και παρότι ενίοτε γίνεται και λίγο κανταδόρικος (τύπου «παλιά γειτονιά / στο δρομάκι το στενό σου / η κάθε γωνιά / για μια αγάπη μιλεί…» αυτό είναι του Αλέκου Σακελλάριου), εγώ γουστάρω ν’ ακούω… «Και στ’ απείρου την άκρη / ερινύες διαβόλου μ’ εμποδίζουν να φτάσω / με λουλούδια του ήλιου ένα πέπλο να φτιάξω» (αυτό είναι του Κουκουτάρα). Πάμε, όμως, και στην Side B…
Εδώ έχουμε έξι τραγούδια τα οποία είναι ενοργανωμένα για να παιχθούν από τους Aziteisions, το συγκρότημα που συνόδευε τότε, στα mid-seventies, τον Κώστα Κουκουτάρα, ασχέτως αν, προσωπικώς, δεν είμαι εκατό τοις εκατό σίγουρος ποιος παίζει τι στον «Μάγο...».
Ο ήχος είναι folk-rock και τα κομμάτια «μετράνε», δηλαδή τα περισσότερα «μετράνε». Ο Κουκουτάρας αποδεικνύει, σ’ εμένα τουλάχιστον, πως ξέρει να γράφει τραγούδια (εννοώ ωραία τραγούδια με αρχή-μέση-τέλος, που να μπορώ να τα σφυρίξω), πράγμα που σημαίνει πως την τέχνη της τραγουδοποιίας την κατείχε (δεν υπήρξε τυχαίος!).
Τα πρώτα δύο tracks της δεύτερης πλευράς είναι πολύ καλά («Συνάντηση στ’ άπειρο», «Είναι ο χρόνος πια μηδέν») κινούμενα σ’ ένα στυλ α λα Ottmar Liebert! Πρόκειται για δύο... εξώκοσμα άσματα, από ’κείνα που συνηθίζονταν στο ελληνικό ροκ της εποχής («αστρόνειρα», «αρειανοί» και τα τοιαύτα).
Να μην πω, τώρα, πως αν άκουγα το δεύτερο σ’ ένα καλοκαιρινό μπαρ, μετά το “Barcelona nights”, θα έφευγα σε άλλους κόσμους μακρινούς. Εδώ, ακόμη και τα στιχάκια (για τον πυρηνικό χειμώνα) καίνε… «Και σαν αρχίσει το παιγνίδι / η Γη μας γίνεται σκουπίδι / ένα μπαλάκι χημικό / ίσως και λίγο πλαστικό»… καθότι όταν γίνεσαι απλός είσαι ταυτοχρόνως και ουσιώδης.
Αλλά και τα υπόλοιπα τραγούδια έχουν κάτι μινοράκια που σε στέλνουν, παρότι τα στιχάκια ανακατεύονται και πάλι («Κορίτσι τ’ Απρίλη»).
Θα το πω το προφανές. Κάποιες φορές τον συμπαθέστατο Θεσσαλό τον ενδιαφέρει μόνον η ρίμα, και όχι η κατάλληλη λέξη που θα ταιριάξει για τη ρίμα. Το «λουλούδι», δηλαδή, δεν μπορεί να ταιριάξει με το «αγγούρι», ούτε με το «πλιγούρι» (παράδειγμα φέρνω, δεν λέω πως τα ταιριάζει ο Λαρισαίος). Αντιθέτως, όταν το λέει η ψυχούλα σου μπορείς να κολλήσεις άμα λάχει τα «κρίνα» με την «ανατριχίλα»… «Ένα πρωί φθινόπωρο / καρδιές, λουλούδια, κρίνα / κόκκινα χείλη προσμονή / γίναν ανατριχίλα»… Ωραιότατο!
Και καθώς τα γράφω όλα τούτα, αραγμένος σε μια ταβέρνα στη Βελίκα, πίνοντας τα τσίπουρα, βλέπω από το Αιγαίο τα διαστημόπλοια να φθάνουν…
Κ. Κουκουτάρας - Είναι ο χρόνος πια μηδέν
