Ήταν μια καλή χρονιά για τη μουσική το 2018. Με εξαιρετικά άλμπουμ, με δυναμικές επιστροφές, με το χιπ-χοπ πιο δυνατό από ποτέ, με τη μουσική να ξαναγίνεται σημείο αναφοράς μετά από αρκετά χρόνια, με ήχους για όλα τα γούστα.
Αυτά δεν είναι τα καλύτερα άλμπουμ της χρονιάς, είναι δέκα που αγάπησα πολύ και άκουσα περισσότερο. Είχα χρόνια πολλά να ακούσω τόσο πολύ, τόσα λίγα άλμπουμ.
Εύχομαι το 2019 να είναι ακόμα καλύτερο για όλους.
FY – Lingo
«Τέτοια γλώσσα που μιλάω ψάχνουνε τον κωδικό μου / τους φοβούνται αυτοί που πάντοτε φοβόντουσαν τους κλόουν / απλά δεν σου μιλάω δεν είναι ότι δεν έχω χρόνο / θέλω τα δεκάρια να ρωτάν’ γιατί είμαι σνομπ / Ο FY είναι σνομπ»...
Ο FY δεν είναι σνομπ, είναι ποπ σταρ και ξέρει πολύ καλά τι ραπάρει. Lingo είναι η πολύ ιδιαίτερη (σχεδόν αλλόκοτη για κάποιον που δεν είναι υποψιασμένος) γλώσσα που έχει επινοήσει και σε αυτή τραγουδάει τα δέκα κομμάτια του νέου άλμπουμ του που μπορεί να είναι τίγκα στην αυτοαναφορικότητα (όπως είναι όλη η τραπ) αλλά ως ήχος είναι πραγματικά φρέσκος – σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το «Lingo» είναι ένα ποπ άλμπουμ που έχει φτιάξει ένας 18χρονος («ο πιο μικρός στο game») με τη βοήθεια άλλων συνομηλίκων του (του Barty, του Ortiz) και τον Skive ως solid στήριγμα, μια παρέα που κάνει στα αλήθεια νέα μουσική, είτε σου αρέσει είτε δεν την αντέχεις, κι ως το άλμπουμ ενός εφήβου είναι γεμάτο από ανεξήγητους κώδικες με στίχους που μιλάνε για όλα αυτά που τον ενδιαφέρουν και που ζει γύρω του – ή ονειρεύεται να ζήσει: επώνυμα ρούχα, λεφτά, η σαρωτική επιτυχία που θα του εξασφαλίσει μια καλύτερη ζωή.
Το Lingo είναι ένα ποπ άλμπουμ που έχει φτιάξει ένας 18χρονος («ο πιο μικρός στο game») με τη βοήθεια άλλων συνομηλίκων του (του Barty, του Ortiz) και τον Skive ως solid στήριγμα, μια παρέα που κάνει στα αλήθεια νέα μουσική, είτε σου αρέσει είτε δεν την αντέχεις, κι ως το άλμπουμ ενός εφήβου είναι γεμάτο από ανεξήγητους κώδικες με στίχους που μιλάνε για όλα αυτά που τον ενδιαφέρουν και που ζει γύρω του – ή ονειρεύεται να ζήσει: επώνυμα ρούχα, λεφτά, η σαρωτική επιτυχία που θα του εξασφαλίσει μια καλύτερη ζωή.
Οι σημερινοί 18άρηδες είναι η πρώτη γενιά που μεγαλώνει μέσα στην κρίση και η πρώτη που προσπαθεί να διασκεδάσει το αδιέξοδο που την έχουν αναγκάσει να βιώσει, είναι «ελαφριά» αλλά είναι τουλάχιστον ειλικρινής, προσπαθεί να βρει τους δικούς της τρόπους να αλλάξει την μιζέρια γύρω της και κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί, όπως μπορεί, και χίλιες φορές να το ρίξει στο χορό, παρά να τα σπάει και να καταστρέφει.
Το Lingo είναι ένα απολαυστικό άλμπουμ που μπορεί να γίνει ενοχλητικό αν δεν σου αρέσει το mumble και το autotune, αλλά είναι ο ήχος του τώρα, είναι για μεγάλο κοινό και ήδη το έχει, είναι το πρώτο άλμπουμ αυτής της νέας φάσης του ελληνικού ραπ που μπορείς να ακούσεις από την αρχή μέχρι το τέλος, με κομμάτια συγκινητικά όπως το «Υπο» για να εκφράσει την αγάπη του για τον φίλο του («ό,τι και να γίνει έχεις εμένα bro / αγάπη στο έπακρο / μέχρι το φέρετρο»), ή επιτυχίες όπως το «Δε με θέλουν» και το «Ice Baby» (ένα από τα καλύτερα κομμάτια που βγήκαν φέτος), ένα άλμπουμ που χορεύεται, ένα άλμπουμ που είναι πραγματική επιτυχία κι ας μην το συναντάς καθόλου στο timeline σου.
FY - Δε με θέλουν
Playboi Carti – Die Lit
Ο δίσκος που άκουγα για δύο μήνες ασταμάτητα στο αυτοκίνητο κάνοντας χιλιάδες χιλιόμετρα στην Ιταλία, σε μια διήμερη εκδρομή στην Ολυμπία, σε εκατοντάδες διαδρομές στην Αθήνα, ένας δίσκος απίστευτα εθιστικός, με συμμετοχές πρωτοκλασάτων ονομάτων που το κάνουν all-star album, με μια εκφορά λόγου που δημιουργεί σχολή, επαναλαμβανόμενες φράσεις σε βαθμό υστερίας (που σε ανάγκαζαν να τις επαναλαμβάνεις κι εσύ και να ακούς τα κομμάτια ασταμάτητα), κάτι σαν μουσικό ναρκωτικό με τόσες πρόστυχες λέξεις που αισθάνεσαι άβολα όταν ακούς να τις επαναλαμβάνει μπροστά σε κόσμο (το «Pull Up» και το «Mileage» μου είχαν γίνει κάτι σαν μανία – το οποίο «Mileage» έχει ένα ρεφρέν που πέρασαν μήνες για να καταλάβω τι λέει για τη Μίλι Σάιρους (Miley Cyrus, catchin' bodies / Don't care, if that pussy got some mileage, mileage...).
O Playboi Carti έχει μια εκφορά λόγου που είναι εντελώς χαρακτηριστική, με ένρινη φωνή και λέξεις που βγαίνουν «υγρές» από ένα στόμα που νομίζεις πως είναι συνέχεια μπουκωμένο ή γεμάτο σάλιο και είναι τόσο αναγνωρίσιμος που τον εντοπίζεις αμέσως ακόμα και όταν ψιθυρίζει.
Ο Playboi Carti στο πρώτο επίσημο άλμπουμ του είναι ένα σκοτεινός ταραχοποιός με λεκτικές υπερβολές και εμμονή σε φράσεις και περιγραφές που φτάνουν στα όρια του πορνό, αλλά τόσο original που είναι αδύνατο να του αντισταθείς. Το μπάσο και οι υπόκωφοι ήχοι του σου σφηνώνονται στον εγκέφαλο και τον καίνε, σε κάθε ακρόαση και πιο πολύ, μέχρι που παραδίνεσαι ολοκληρωτικά και τον ακούς σαν υπνωτισμένος, με μια αίσθηση ενοχής γιατί τίποτα εδώ μέσα δεν είναι πολιτικά ορθό.
Είχα χρόνια να ακούσω άλμπουμ που έτσι και ξεκίναγε μου ήταν αδύνατο να το σταματήσω και σίγουρα είναι αυτό που άκουσα περισσότερο από οτιδήποτε άλλο μέσα στο 2018.
Playboi Carti - R.I.P.
ΛΕΞ – 2XXX
Ο ΛΕΞ είναι πολύ ξεχωριστή περίπτωση στο ελληνικό ραπ, ξεχωριστή και μοναδική γιατί είναι ο μόνος ράπερ που έχω γνωρίσει που πιστεύει πραγματικά στην ενότητα της ελληνικής σκηνής. Από το ένα ως το άλλο άκρο της. Που δεν ξεχωρίζει τα είδη όπως οι άνθρωποι που κάνουν review τα άλμπουμ του, που αγαπάει το ραπ αλήθεια και στις κουβέντες του δεν σνομπάρει και δεν περιφρονεί κανέναν.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο που αρέσει σε όλους, παλιούς και νέους, σε οπαδούς της ραπ και σε ανθρώπους που δεν ακούνε ραπ – κι έχει καταφέρει κάτι που είναι τρομερά δύσκολο: να έχει χτίσει μια σχέση με το κοινό που είναι σχέση εμπιστοσύνης και αληθινού respect.
Στα λάιβ του γίνεται χαμός, οι οπαδοί του τον ακολουθούν με κλειστά μάτια και είναι τρομακτική η δύναμη που έχει, η επίδραση πάνω τους, είναι εκπρόσωπος, κυριολεκτικά εκπρόσωπος, μια γενιάς που ψάχνει κάτι να ταυτιστεί. Και δεν είναι καθόλου underground, τι στο καλό σημαίνει αυτό το «underground» που του κοτσάρουν όταν γεμίζει τεράστιους χώρους και τα κομμάτια του χτυπάνε έξι μηδενικά; Δεν είναι περιθώριο, δεν είναι κρυφός, δεν είναι για λίγους.
Ο ΛΕΞ είναι φαινόμενο, ραπάρει αλήθειες με έναν τρόπο λυρικό, παρόλο που οι στίχοι του δεν είναι καθόλου ευχάριστοι, αφηγείται ιστορίες με τον ίδιο τρόπο που το έκαναν οι Στέρεο Νόβα, είναι old school αλλά δεν ακούγεται καθόλου παλιός, έχει φανατικό κοινό στην πιτσιρικαρία αλλά τον ακούνε και οι γονείς τους, είναι μαζικός παρόλο που αποφεύγει τις συνεντεύξεις και τη δημοσιότητα, δεν του αρέσουν τα βίντεο και το νέο άλμπουμ του το ανέβασε μόνο ως ήχο στο YouTube.
Το 2XXX είναι σαν βιβλίο, και παρόλο που καμία μουσική δεν μπορεί αλλάζει τα πράγματα –δεν αλλάζει με μουσική η κοινωνία– μπορεί να σε αλλάξει μέσα σου, και το ότι φέτος (επιτέλους) το ξεχώρισαν ως άλμπουμ της χρονιάς από όλες τις ελληνικές κυκλοφορίες οι συντάκτες του Avopolis και βρέθηκε σε αρκετές λίστες με τα καλύτερα δείχνει ότι κάτι αλλάζει σιγά-σιγά, κι ας σνομπάρεται σκανδαλωδώς το ελληνικό ραπ από τα ελληνικά μέσα.
Το 2XXX είναι υπνωτικό (εκτός από το πεντακάθαρο flow του ΛΕΞ συμβάλλουν σε αυτό οι ήχοι που φτιάχνουν ο Dof Twogee και ο Deathwish), καθηλωτικό αν του αφιερώσεις τον χρόνο που του αξίζει για να το ακούσεις προσεκτικά, βλέπεις εκεί μέσα όλη τη σαπίλα της ελληνικής κοινωνίας, όλα αυτά που τον ενοχλούν, και τα διακριτικά περάσματα των φίλων του γίνονται μια κραυγή της Θεσσαλονίκης του 2018 που πνίγεται στον εθνικισμό, τη θρησκοληψία και τα αδιέξοδα. Όπως και όλη η Ελλάδα.
ΛΕΞ - VITTORIO
Sheck Wes – Mudboy
Όταν το «Mo Bamba» εμφανίστηκε το καλοκαίρι, ο Sheck Wes, ο 20χρονος γιος δυο Σενεγαλέζων μεταναστών στη Νέα Υόρκη, έγινε το πιο hot όνομα στο αμερικάνικο ραπ και δίχασε το κοινό, που από τη μία έβλεπε στο πρόσωπό του έναν χίπστερ μοντέλο που έκανε intellectual ραπ και από την άλλη έναν σκληροπυρηνικό ράπερ που έκανε ξανά ενδιαφέρον το ραπ της Νέας Υόρκης – το οποίο είναι μονόπατα κολλημένο εδώ και πολλά χρόνια στη χρυσή εποχή του, στα ’90s.
Το «Mudboy» που ακολούθησε είναι ένα άλμπουμ πέρα από κάθε προσδοκία, ένα χαμηλών τόνων lo-fi ντεμπούτο που σε κάθε ακρόαση γίνεται όλο και πιο ακαταμάχητο, επειδή ακριβώς έχει τέτοια ποικιλία σε ήχους και τεχνικές (στην παραγωγή είναι οι 16yrold, Take a Daytrip, Lunchbox και Redda), που ξεφεύγουν από τα κλασικά ραπ πρότυπα και γίνονται αυτό που θα έπρεπε να είναι το ραπ σήμερα: Ένα μείγμα από παλιό και νέο που δανείζεται στοιχεία από κάθε εποχή και δημιουργεί ένα καινούργιο χαρμάνι.
Ο Sheck Wes –με όλη την ελαφρότητα στη θεματική που του προσάπτουν οι επικριτές του– αυτό το κατάφερε.
Sheck Wes - Mo Bamba
Pusha T – Daytona
Ο βετεράνος Pusha T στην εταιρεία του Kanye West (και σε παραγωγή του Kanye) φτιάχνει το καλύτερο άλμπουμ του μέχρι τώρα. Το «Daytona» είναι ένα εξαιρετικό άλμπουμ, με 7 μόλις κομμάτια που στοιχειώνει το φάντασμα του Raekwon της εποχής του «Only Built 4 Cuban Linx», με ένα από τα τραγούδια της χρονιάς, το «If You Know You Know», old school, αλλά ούτε για μια στιγμή δεν περνάει από το μυαλό σου ότι δεν ανήκει στο παρόν.
Είναι η απόδειξη ότι ο ράπερ δεν παροπλίζεται μετά τα 40 κι ότι για μερικούς ανθρώπους η ωριμότητα είναι η πιο δημιουργική ηλικία. Η φωτογραφία στο εξώφυλλο που προκάλεσε σάλο, δείχνει τα ναρκωτικά στο μπάνιο της Whitney Houston.
Pusha T - If You Know You Know
Tirzah – Devotion
Μετά από φιλία πολλών χρόνων και έναν σωρό συνεργασίες, η Tirzah με τη Mica Levi κυκλοφόρησαν το πρώτο άλμπουμ της Tirzah Mastin, ένα αριστουργηματικό ερωτικό άλμπουμ που είναι απίστευτα λιτό και όμορφο, παρόλο που σε πρώτη ακρόαση ακούγεται σαν μουσική πρόβα.
Με τραγούδια γεμάτα ατέλειες, με σπασμένες μελωδίες, απλοϊκές συνθέσεις που θα μπορούσαν να είναι δοκιμές, επαναλήψεις με λούπες στο πιάνο και τραγούδια τόσο σύντομα που τελειώνουν πριν προλάβουν να ολοκληρωθούν. Ένα άλμπουμ που θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητο μέσα στον μαξιμαλισμό των υπερφορτωμένων παραγωγών των R&B και των ραπ κυκλοφοριών, με τις υπερβολικά τέλειες συνθέσεις και τα αμέτρητα layers ήχων και φωνών, αν δεν ήταν τόσο ακαταμάχητα γοητευτικό, όσο γοητευτική μπορεί να είναι η ομορφιά μέσα από την ατέλεια.
Γιατί η ομορφιά δεν βρίσκεται πάντα στη συμμετρία και την τελειότητα...
Tirzah - Devotion (feat. Coby Sey)
Nalyssa Green – Μπλουμ
Η Nalyssa απελευθερώθηκε, έγραψε τα πιο όμορφα και προσωπικά τραγούδια της, έγινε πιο ποπ από ποτέ, μελοποίησε την ποίησή της και ανέβηκε δέκα κλίμακες, φτιάχνοντας έναν δίσκο που για όσους την παρακολουθούν δεν ήταν καθόλου έκπληξη.
Ακούγοντας το «Μπλουμ» είναι αδύνατο να μην ενθουσιαστείς, να μη θαυμάσεις το πόσο ουσιαστικά ποιητικά είναι τα κομμάτια της, πόσο μέσα στην εποχή, πόσο τρυφερά και αγαπησιάρικα, αλλά και πόσο οδυνηρά μπορούν να γίνουν κάποιες στιγμές, όταν συνειδητοποιείς ότι τραγουδάει και για όσα σε ενοχλούν γύρω σου με έναν τρόπο που θυμίζει το ύπουλο κόψιμο στο ξύρισμα, χωρίς πόνο, που το καταλαβαίνεις όταν έχει αρχίσει να τρέχει αίμα.
Αυτό που έχει κατορθώσει στα κομμάτια της είναι να είναι εντελώς «θηλυκά», ως ήχος, με μια συνεχή αιθέρια μελωδία που εξελίσσεται και μεταμορφώνεται, περνώντας από διάφορους σταθμούς της ελληνικής μουσικής (χασάπικα, ζεϊμπέκικα), με μια μορφή, όμως, που έχει χωνεμένες και όλες τις ξένες αναφορές της, από τον Sati μέχρι την Bjork, στον πιο σύγχρονο ποπ δίσκο που έχει φτιάξει γυναίκα τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα...
Nalyssa Green - Πάλι Καλά
Travis Scott – Astroworld
Το τρίτο (και καλύτερο) άλμπουμ του Travis Scott είναι το απόλυτο mainstream άλμπουμ, μεστό, με καλό γούστο και κομμάτια που σε κερδίζουν από την πρώτη στιγμή. Μπορεί να προσπαθεί να γίνει Kanye West και να τον μιμείται σε εκνευριστικό βαθμό, αλλά το «Astroworld» είναι ένα πολύ καλό άλμπουμ και ο Travis είναι πλέον πρώτου μεγέθους ποπ σταρ, παρόλο που τίποτα εδώ μέσα δεν είναι κατά δικό του και όλα θυμίζουν και από κάτι.
Αυτό που ξέρει πολύ καλά όμως είναι να φτιάχνει κομμάτια για μεγάλο κοινό, χτίζοντας μια καριέρα μεθοδικά, συνεργαζόμενος με τους καλύτερους και τους πιο δημοφιλείς: Frank Ocean, Drake, Swae Lee, Gunna αλλά και The Weeknd, Migos, Pharrell, 21 Savage (οι οποίοι στις πιο πολλές περιπτώσεις είναι καλύτεροι ράπερ) φτιάχνοντας κομμάτια που σε αποστομώνουν.
Ξεκίνησα να το ακούω με καχυποψία, με κέρδισε από την πρώτη ακρόαση και έγινε ένα από τα πιο αγαπημένα μου άλμπουμ της χρονιάς.
Travis Scott - SICKO MODE ft. Drake
Saxophones – Songs of the Saxophones
Τους γνώρισα με το υπέροχο «You’re on The Water» 7ιντσο που ήταν σαν ξεχασμένο τραγούδι των ’50s –το οποίο το έβγαλαν μόλις είχαν παντρευτεί με μια φωτογραφία από το γλέντι του γάμου τους στο εξώφυλλο– και μέχρι να βγει το άλμπουμ τους είχαν αποκτήσει και την κόρη τους (είναι αδιανόητη αυτή η αίσθηση του οικείου που δημιουργεί το Facebook για ανθρώπους που δεν γνωρίζεις ούτε πρόκειται να συναντήσεις ποτέ – ζουν στην Καλιφόρνια), κι ας ποζάρουν μόνο οι δύο τους πάλι στο εξώφυλλο.
Δεν είναι μόνο η φωνή του Alexi Erenkov που κάνει τα κομμάτια να ακούγονται ανατριχιαστικά μέσα στην απλότητά τους δημιουργώντας μια μόνιμη ατμόσφαιρα «Twin Peaks», είναι και οι το τέμπο που κρατάει ο ρυθμός του μπάσου, το φλάουτο, οι ενορχηστρώσεις α λα Μπανταλαμέντι, κάποιες στιγμές νομίζεις ότι θα πεταχτεί η Julie Cruise και θα αρχίσει να τραγουδάει το «Falling» ή το «Nightingale».
Είναι ίσως το πιο ανθρώπινο άλμπουμ της χρονιάς, απρόσμενο, παλιομοδίτικο, αλλά τόσο όμορφο που σε κάποια άλλη εποχή θα γινόταν σίγουρα το soundtrack για ταινία του Lynch.
The Saxophones - Picture
Cardi B – Invasion of Privacy
Κάθε φορά που βλέπω την Cardi B σε ελληνική λίστα με τα καλύτερα της χρονιάς σκέφτομαι πόσο υποκριτική είναι η αντιμετώπιση του ελληνικού ραπ από τους Έλληνες μουσικογραφιάδες/μουσικόφιλους που σιχαίνονται οτιδήποτε δεν έχει στίγμα «σοβαρού» και «κοινωνικού» (γιατί το ραπ πρέπει υποχρεωτικά να μυρίζει επανάσταση).
Κι αυτό ισχύει μόνο αν το ραπ μιλάει ελληνικά, στα αγγλικά τα πάντα εξωραΐζονται επειδή είναι μια γλώσσα που οι πιο πολλοί δεν καταλαβαίνουν ή καταλαβαίνουν στο περίπου (κανείς δεν προσέχει τους στίχους αν δεν είναι στη γλώσσα του).
Η Cardi B είναι μια περίπτωση καλλιτέχνη που ξεκίνησε από πολύ χαμηλά και με πολλή δουλειά και λύσσα να πετύχει κατόρθωσε να γίνει αυτό που ονειρευόταν: ποπ σταρ.
Και εκεί που ελάχιστοι την έπαιρναν στα σοβαρά, σήμερα δεν είναι απλά πετυχημένη αλλά και σημείο αναφοράς για τη θηλυκή αμερικάνικη ποπ. Φυσικά, μιλάμε για εξέλιξη, όχι για μεταμόρφωση, γιατί πάλι για το μουνί της μιλάει (το μουνί, όχι το αιδοίο), πάλι για τα ακριβά ρούχα που πλέον μπορεί να τα αγοράσει και για όλα αυτά που εδώ είναι κατακριτέα όταν τα ραπάρει κανείς στα ελληνικά και «φτηνά» και γίνονται η αφορμή για να γραφτούν ολόκληρα θέματα χλευάζοντάς τα οι άσχετοι και οι μουσικά αναλφάβητοι που έχουν μείνει στους ΖΝ, στους FFC και στους Βαβυλώνα και έχουν ακόμα για σημείο αναφοράς του στίχους των Public Enemy (στο μεταξύ είναι 2018 και έχει αλλάξει το σύμπαν).
Το «Invasion of Privacy» ήταν δίσκος της χρονιάς για τα «συντηρητικά» Time και Rolling Stone – είναι σαν να έφτιαχναν λίστα οι πολιτιστικοί συντάκτες της Καθημερινής π.χ. και να έβαζαν στο νο. 1 τον Light ή τον Mad Clip.
Το «Invasion of Privacy» έχει σπουδαία ποπ κομμάτια όπως το «Bodak Yellow» και το απίθανο «Thru The Phone» με τον στίχο «Little bitch, I cannot stand you, right hand to Jesus / I might just cut all the tongues out your sneakers...». Είναι η σημερινή ποπ, «πρόστυχη» και «φτηνή», αυτό που ήταν πάντα δηλαδή για ανθρώπους που ζούσαν με διαφορά φάσης δέκα χρόνων από το παρόν.
Cardi B, Bad Bunny & J Balvin - I Like It
σχόλια