Το να καταρτίσει κάποιος, ο οποιοσδήποτε –φαν, μουσικόφιλος, μουσικοκριτικός ή όποιος άλλος–, μία λίστα με τα καλύτερα άλμπουμ του Ελληνικού Ροκ από την δεκαετία του ’80 είναι εύκολο. Το πράγμα αρχίζει να δυσκολεύει, όταν αρχίσεις να βάζεις περιορισμούς στις επιλογές σου. Όσο το νούμερο των επιλογών μικραίνει, τόσο πιο πολύ οι επιλογές δυσκολεύουν. Το να φτιάξεις μια λίστα με 50 άλμπουμ είναι πανεύκολο. Το να φτιάξεις, όμως, μια λίστα με 20 επιλογές είναι πιο δύσκολο. Ακόμη πιο δύσκολο είναι, βέβαια, το να διαλέξεις μια δεκάδα...
Στις λίστες, σε όλες τις λίστες (μουσικές, κινηματογραφικές κ.λπ.), η μαγκιά, που προεξοφλεί και το αληθινά ενδιαφέρον, είναι η αφαίρεση, όχι η πρόσθεση. Όσο λιγότερες είναι οι επιλογές τόσο περισσότερο προσεγγίζει κάποιος την ουσία, το τι είναι αληθινά «σημαντικό», «απαραίτητο» κ.λπ., αλλιώς το πράγμα ξεχειλώνει, μοιάζοντας κάποιες φορές με δημoσιοσχεσίτικη αγγαρεία. Να βάλω κι εκείνο, να βάλω και τ’ άλλο, να μην δυσαρεστήσω τους τάδε ή τους δείνα, επειδή τυγχάνει να τους γνωρίζω (να γνωρίζω μέλη συγκροτημάτων εννοούμε), να έχω όλα τα στυλ, να αντιπροσωπεύονται όλες οι εταιρείες κ.λπ.
Κάτω από τέτοια σκεπτικά οι λίστες χάνουν το νόημά τους και μετατρέπονται σε τυχαίους και αδιάφορους πίνακες με ονόματα.
Εμείς, εδώ, πέρα από την 20άδα (ένα λογικό νούμερο, που συναρτάται με τις μερικές εκατοντάδες δίσκων, που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο θα μπορούσε να χαρακτηριστούν ως «ροκ» και που κυκλοφόρησαν στα έιτις), βάλαμε και μερικούς ακόμη περιορισμούς.
Όλες οι επιλογές να αφορούν σε συγκροτήματα, και όχι σε μεμονωμένους καλλιτέχνες (κι αυτό, επειδή το συγκρότημα αποτελεί τον προμαχώνα της ροκ συνείδησης) και επίσης όλα τα ονόματα να πρωτοεμφανίστηκαν, με ηχογραφήσεις τους, στην δεκαετία του ’80.
Απίστευτα ευχάριστο και απολαυστικό LP, ο πρώτος αυτός δίσκος των Scraptown έχει να επιδείξει μόνον τραγουδάρες, για να μην γράψουμε για... αριστουργήματα. Η Side A είναι φοβερή, αλλά η Side B είναι αληθινά εκπληκτική, με το ένα κομμάτι να είναι ωραιότερο από τ’ άλλο.
Επίσης να πούμε πως κάτω από την γενική ταμπέλα Ελληνικό Ροκ, τοποθετούμε κάθε μοντέρνα «συγκροτηματική» έκφραση, εντάσσοντας σ’ αυτή την ευρεία κατηγορία και το ελληνικό πανκ, και το ελληνικό new wave, και το ελληνικό electro κ.λπ.
Μπορεί σ’ αυτό να μην συμφωνούν πολλοί, αλλά έχουμε την γνώμη πως οι επιμέρους ταμπέλες πολλές φορές χρησιμοποιούνται είτε για να περιθωριοποιήσουν κάτι, αποκόπτοντάς το από την ιστορική συνέχεια, είτε, ακόμη χειρότερα, για να το απορρίψουν.
Μία ταμπέλα λοιπόν (Ελληνικό Ροκ) και 20 επιλογές με αληθινά σπουδαίους δίσκους, σε χρονολογική σειρά.
1.
Scraptown: Scraptown
[CBS, 1981]
To πρώτο άλμπουμ των Scraptown κυκλοφορεί το 1981 και σπάει τα τότε κρατικά air-plays με το “Execution” – ένα από τα ωραιότερα tracks του δίσκου. Το συγκρότημα μπορεί να τραγουδά στα αγγλικά, αλλά αυτό δεν το εμποδίζει να έχει παντού επιτυχία (στο μέτρο του δυνατού).
Τα καλογραμμένα τραγούδια τους, η άψογη απόδοσή τους από τους πέντε μουσικούς, και βεβαίως όλες αυτές οι επιρροές από reggae/ska, new wave, funk και... bookoo funk (UB40, 2 Tone Records κ.λπ.) του δίνουν μία ακατανίκητη «δροσιά», που δεν έχει σβήσει έως και σήμερα.
Απίστευτα ευχάριστο και απολαυστικό LP, ο πρώτος αυτός δίσκος των Scraptown έχει να επιδείξει μόνον τραγουδάρες, για να μην γράψουμε για... αριστουργήματα. Η Side A είναι φοβερή, αλλά η Side B είναι αληθινά εκπληκτική, με το ένα κομμάτι να είναι ωραιότερο από τ’ άλλο.
Scraptown τότε ήταν οι: Μιχάλης Ρακιντζής κιθάρες, φωνή, κρουστά, Τίμος Παπασωκράτης πλήκτρα, Βασίλης Παπασωκράτης σαξόφωνα, Βασίλης Γούναρης μπάσο, κρουστά και Γρηγόρης Μελάκης ντραμς, κρουστά.
2.
Sharp Ties: Get that Beat
[EMI / Harvest, 1981]
Καταξιωμένη γκρουπάρα στα κλαμπ και τα live, οι Sharp Ties μπαίνουν με φόρα στην δισκογραφία, το 1981, σπάζοντας πολλά ρεκόρ. Δεκάδες χιλιάδες πωλήσεις, τρέλα πραγματική παντού, με το “Get that beat”, και τα άλλα σπουδαία κομμάτια τους (“Ties”, “Making bombs”, “Black wars”, “Just five minutes” κ.λπ.), να ακούγονται «εμπλοκή» στα πάρτυ της εποχής.
Το γκρουπ συνδυάζει το beat, το χορευτικό αίσθημα, με το new wave και το μοντέρνο rock, φέρνοντας στη μνήμη ήχους που τους ακούγαμε, τότε, μόνον εκστασιασμένοι από τα ξένα γκρουπ, όπως τους Talking Heads φερ’ ειπείν. Τόσο καλοί και... τίποτα λιγότερο.
Όλα λειτουργούσαν στην εντέλεια σ’ αυτό το συγκρότημα, που το αποδέχονταν σε γενικές γραμμές και οι... δυσκοίλιοι κριτικοί των early 80s, που άλλοτε κόλλαγαν στα αγγλικά τους, που ήταν απολύτως αιτιολογημένα, όμως, καθότι ο Tolis είχε μεγαλώσει στην Νότια Αφρική και άλλοτε στο... θράσος τους να είναι τόσο τέλειοι, «χτυπώντας» στα ίσια τις σπουδαίες μπάντες του εξωτερικού (κάτι που δεν το ανέχονταν οι κριτικοί).
Sharp Ties τότε ήταν οι: Τόλης Φασόης φωνή, Πέτρος Σκούταρης κιθάρες, πλήκτρα, Παντελής “Bees” Καραχισαρίδης ντραμς, κρουστά και Γιώργος Καραγιαννίδης μπάσο, πλήκτρα.
3.
Μουσικές Ταξιαρχίες: Μουσικές Ταξιαρχίες
[ΕΜΙ / Columbia, 1982]
Τον Τζίμη Πανούση και τις Μουσικές Ταξιαρχίες τους ήξερε το πανελλήνιο πριν κυκλοφορήσουν τον πρώτο δίσκο τους, το 1982. Και ο λόγος δεν ήταν οι εμφανίσεις τους στα μαγαζιά, ούτε η δήθεν «παράνομη» κασέτα τους, αλλά τα επεισόδια στην Καρδίτσα, τον Απρίλη του ’81 και η επακόλουθη περιπέτειά τους με την δικαιοσύνη, που είχαν πάρει ευρύτερες διαστάσεις.
Έτσι, ήμασταν όλοι ψυλλιασμένοι σε σχέση με τον δίσκο – άσε που είχαμε στήσει καραούλι έξω από τα δισκάδικα, για να τον αγοράσουμε άμα τη εμφανίσει, καθότι κυκλοφορούσαν ψίθυροι ότι θα μπορούσε να τον «μαζέψουνε» ως... ακατάλληλον για ανηλίκους κάθε ηλικίας.
Ο θρύλος που συνοδεύει αυτό το πρώτο LP των Μουσικών Ταξιαρχιών, δεν είναι υπερβολικός. Το άλμπουμ έπεσε σαν μετεωρίτης... στη λίμνη του Μαραθώνα. Τα λόγια του Τζιμάκου, ήταν το παν φυσικά, αλλά και οι ερμηνείες, οι μουσικές και τα παιξίματα δεν ήταν αμελητέα. Λίγο παλιομοδίτικα, για το 1982, αλλά ok, δεν ήταν αυτό το σημαντικότερο. Σημασία είχαν όλα εκείνα που ακούγαμε στον δίσκο...
«Στη στεριά δεν ζει το ψάρι / ούτε ο κνίτης με φρικιά», «Ένα μωρό με δυο κεφάλια / και δυο κεραμίδια στα δυο του τα φρύδια / ο δότης μπαμπάς του ήταν στο ΕΚΚΕ / κι έχει λατέρνα που παίζει ρέγκε», «Έχει κολλήσει η επανάσταση βλεννόρροια / κουμουνιστές την έχουν κλείσει σε φυτώρια / και οι εκδότες καθορίζουνε τα όρια» και τόσα άλλα...
Στίχος πέρα για πέρα πολιτικός, μαζί με ανελέητη σάτιρα προς πάσα κατεύθυνση και τραγούδια αθάνατα, σχεδόν 40 χρόνια αργότερα.
Μουσικές Ταξιαρχίες τότε ήταν οι: Σπύρος Πάζιος κιθάρες, πλήκτρα, Γιάννης Δρόλαπας κιθάρες, Βαγγέλης Βέκιος ντραμς, Δημήτρης Δασκαλοθανάσης μπάσο, πιάνο, φλάουτο, Τζίμης Πανούσης τραγούδι, κρουστά και Βαγγέλης Σβάρνας σαξόφωνα.
4.
Σύνδρομο: Σύνδρομο
[Vertigo, 1982]
Τίποτα δεν ακούγεται, ακόμη και σήμερα, όπως εκείνο το πρώτο άλμπουμ των Σύνδρομο (το επίσης έξοχο δεύτερό τους, θα κυκλοφορούσε με δεκαετίες καθυστέρηση, μόλις πρόπερσι). Το γκρουπ έπαιζε ένα σπιντάτο ροκ εντ ρολ, με πολλά φανκ στοιχεία ή και με παραδοσιακά ακόμη-ακόμη («Ρίζες»), διαθέτοντας φοβερή τραγουδιστική εκφορά – κάπου ανάμεσα στο ραπάρισμα και στον πανκ σίφουνα.
Μουσικά εντελώς ρηξικέλευθο και στιχουργικά στον ίδιο βαθμό διεισδυτικό, με άγριες, αλλά και με πιο ρομαντικές διαθέσεις, με αναφορές κοινωνικές και άλλες, που άγγιζαν βαθιά όσους τους άκουγαν στις αρχές των έιτις (η μοναξιά στη σύγχρονη μεγαλούπολη, οι ατελέσφοροι έρωτες, το περιθώριο, η έλλειψη ευκαιριών, τα ναρκωτικά κ.λπ.), δίνουν σ’ αυτό το LP των Σύνδρομο έναν χαρακτήρα ντοκουμέντου. Τα λόγια τους από την «Ίο» κουδουνίζουν ακόμη στ’ αυτιά μας:
«Μέσα στους στενούς τούς δρόμους, που με πάνε ίδια στέκια που τα γύρισα και χτες / βράδυ, σπρώξε να περάσω μπας και βρω μέρος ν’ αράξω, για να πιω / Ίο σ’ έχω ξεγραμμένη και τα βήματά μου σβήσανε τα χνάρια σου που λες / παίρνω σβάρνα τα στενά σου και τα βρώμικα τα μπαρ σου, γνώριμες μορφές».
Σύνδρομο τότε ήταν οι: Νίκος Γκίνης φωνή, κιθάρα, κρουστά, Βασίλης Κοροβέσης κιθάρα, φωνητικά, κρουστά, Πάνος «Τσίκο» Κατσικιώτης ντραμς, κρουστά, φωνητικά, Κώστας Θεοδωράκος μπάσο και Κώστας «Κόκο» Ευσταθίου κρουστά, φωνητικά.
5.
Φατμέ: Ψέμματα
[EMI / Columbia, 1983]
«Ψέμματα», με δύο «μ», γιατί έτσι είναι γραμμένο στο εξώφυλλο του πρωτότυπου δίσκου. Το δεύτερο άλμπουμ των Φατμέ, με διαφορά το πιο ολοκληρωμένο τους, κι εκείνο με τα περισσότερα ωραία τραγούδια. Όποιοι είχαν δει, τότε, live τους Φατμέ σίγουρα θα θυμούνται, ακόμη, για τι γκρουπάρα συζητάμε και για τι ακριβώς ρεπερτόριο έριχναν στα αποσβολωμένα πλήθη.
Αν το «Φατμέ» (1981) ήταν το ντεμπούτο τους, ένα λελογισμένα ακατέργαστο μετα-πάνκι LP, με πολλά στοιχεία από μπάντες τύπου Police και τ’ ανάλογα και το «Ρίσκο» (1985) εκείνο που θα τους καθιστούσε mainstream εν μία νυκτί, το ενδιάμεσο «Ψέμματα», ως άλμπουμ μεταιχμίου, έσπερνε προς κάθε κατεύθυνση, χτίζοντας έναν καινούριο ήχο, όχι με γνώμονα στο ν’ αρέσει και σ’ εκείνους (τους ροκάδες) και στους άλλους (τους λαϊκούς), αλλά με όρους αυστηρά καλλιτεχνικούς – γι’ αυτό και αγνοήθηκε στην εποχή του (πέρα από κανα-δυο κομμάτια), και εν πολλοίς υποτιμάται ακόμη.
Μόνο φοβερά τραγούδια εδώ, που ακούστηκαν ελάχιστα στην εποχή τους και που αγνοούνται έως και σήμερα («Δύσκολο», «Πολυκατοικία ’83», «Εφιάλτης σε ΡΕ», «Μην τρως απ’ το πιάτο μου!»), μαζί με τα δύο ωραιότερα, ίσως, τραγούδι που είπαν ποτέ η Φατμέ – και αναφερόμαστε στο «Πάλκο» και το «Σαββάτο βράδυ».
Φατμέ τότε ήταν οι: Δημήτρης Καλατζής μπάσο, φωνητικά, Οδυσσέας Τσάκαλος ντραμς, κρουστά, φωνητικά, Νίκος Πορτοκάλογλου φωνή, κιθάρες και Μιχάλης Μουστάκης πιάνο, πλήκτρα, φωνητικά.
6.
Metro Decay: Κειμήλια / Σκιές
[Creep Records, 1983]
Όταν παίζεις support στους Birthday Party (Σπόρτιγκ, 17 Σεπτεμβρίου 1982), πριν ακόμη βγάλεις δίσκο... ε αυτό κάτι σημαίνει. Οι Metro Decay ήταν ένα από τα απολύτως σημαντικά συγκροτήματα του εγχώριου new wave, έχοντας το επιπλέον προσόν να γράφουν τα λόγια των τραγουδιών τους στην ελληνική γλώσσα. Λόγια πολύ καλά, με ποιητικές εξάρσεις, δίχως στόμφο και με απλή ουσία.
Ένα LP κι ένα 45άρι (αμφότερα για την Creep Records) πρόλαβε να δώσει μέσα σε δυο χρόνια το συγκρότημα, πριν χαθεί από τα πράγματα για πάντα (ή σχεδόν για πάντα).
Το άλμπουμ έκανε πορεία και σε δεύτερο-τρίτο χρόνο, καθότι έχει επανεκδοθεί τρεις φορές (σε LP και CD) και σήμερα θεωρείται «μνημείο», για όσους ομνύουν στο ελληνόφωνο ροκ / new-wave της εποχής, όμως εμείς επιλέγουμε γι’ αυτήν την 20άδα το 45άρι τους «Κειμήλια / /Σκιές», που είναι καταπληκτικό, με δύο τραγούδια «δυναμίτες». Σίγουρα το ωραιότερο 45άρι των ελληνικών έιτις – λίγο πιο μπροστά από τo μοναδικό των Clown και το μοναδικό του Alexandros.
Metro Decay τότε ήταν οι: Αντώνης Μανιάτης κιθάρες, φωνή, Κώστας Μάστορης πλήκτρα, μπάσο, σύνθια και Γιάννης Μανιάτης ντραμς, κρουστά
7.
The Reporters: Bare Hands
[Creep Records, 1983]
Το “Bare Hands” ήταν το πρώτο LP, που τύπωσε η Creep Records (η εταιρεία «έμβλημα» του ελληνικού new wave), μετά από μια σειρά από 45άρια και σίγουρα ένα από τα καλύτερά της – για μας το καλύτερό της.
Οι Reporters είχαν σκάσει πρώτα με μικρό δίσκο, αλλά στο long play απέδειξαν πόσο σπουδαίοι ήταν, για την τότε αναπτυσσόμενη «Cure-άδικη» σκηνή.
Ειδικά η δεύτερη πλευρά του δίσκου τους με τα “Your love”, “Ha-ha-ha”, “Islam” (συγκλονιστικό ορχηστρικό που θα το ζήλευε και ο Brian Eno) και “I live in lies” είναι «τέλεια», με το συγκρότημα να επιδεικνύει στοιχεία μεγάλης μπάντας. Δυστυχώς όμως οι Reporters ήταν θνησιγενείς, καθώς το συγκρότημα διαλύθηκε πολύ γρήγορα, αφήνοντας όμως αυτό το απίθανο long play.
Reporters τότε ήταν οι: Κώστας Ποθουλάκης φωνή, Βούλης Καραμικές κιθάρες, Μάκης Μουράτογλου σύνθια, Γιώργος Ρουμάνης ντραμς και Άκης Σταθόπουλος μπάσο.
8.
Τρύπες: Τρύπες
[Ano Kato Records, 1985]
Οι Τρύπες μπορεί να γνώρισαν την αποθέωση στην δεκαετία του ’90, όμως αυτό το πρώτο LP τους από το 1985 είναι το ωραιότερό τους, χωρίς κανένα απολύτως τραγούδι (ή σχεδόν κανένα) να ακούγεται ως «τσόντα» ή ως περιττό.
Η μπάντα κινείται μέσα στην παράδοση του ελληνικού ροκ, όπως αυτό έχει οριοθετηθεί από παλιότερους καλλιτέχνες (όπως τον Παύλο Σιδηρόπουλο για παράδειγμα), υιοθετώντας σκληρές και ακατέργαστες φόρμες, με επιθετικές ερμηνείες, μαζί με κάποια μετα-πανκ χαρακτηριστικά στα μουσικά passages.
Χωρίς πλήκτρα, αλλά με σαξόφωνα εδώ κι εκεί (Φλώρος Φλωρίδης, Θοδωρής Ρέλλος) κι έχοντας στα ατού τους την πολύ καλή ηχογράφηση-παραγωγή (Νίκος Παπάζογλου στούντιο «Αγροτικόν»), οι Τρύπες προτείνουν ένα σώμα τραγουδιών, με μεγάλη λειτουργικότητα, τότε, στις σκηνές, μα και έξω από αυτές, στα πικάπ των μπαρ ή των σπιτιών μας.
Τραγούδια, εν ολίγοις, που μπορούν να ακουστούν και σήμερα με την ίδια όρεξη και διείσδυση («Για την πατρίδα», «Στριμωγμένος», «Ακροβάτης», «Αμνησία» κ.λπ.).
Τρύπες τότε ήταν οι: Γιάννης Αγγελάκας φωνή, Γιώργος Καρράς μπάσο, δεύτερη φωνή, Μπάμπης Παπαδόπουλος κιθάρες και Κώστας Φλωροσκούφης ντραμς.
9.
Χωρίς Περιδέραιο: Χορός για Μουσική
[Λαιστρυγόνα, 1985]
Πολύ πριν τους Στέρεο Νόβα, ακόμη και πριν την ηλεκτρονική Λένα Πλάτωνος, εκείνοι που δοκίμασαν και πέτυχαν να φτιάξουν ορμητικές electro δομές –ήδη από το 1983– συνδυάζοντάς τες με όχι ό,τι-κι-ό,τι ελληνικό στίχο ήταν οι Χωρίς Περιδέραιο.
Είχα δει τους Χωρίς Περιδέραιο live, πριν βγάλουν το «Χορός για Μουσική» και ήξερα, από φήμες, πως ο δίσκος θα ήταν σε άσπρο φάκελο, χωρίς καμία ένδειξη επάνω. Πήγαινα λοιπόν στα δισκάδικα και ρωτούσα: μήπως σας ήρθε κανας δίσκος, χωρίς γράμματα στο εξώφυλλο;
Και κάπως έτσι αγοράζω, κάποια στιγμή, και μάλιστα σφραγισμένο, εκείνο το λευκού εξωφύλλου LP –υποψιασμένος ων– με τις ανύπαρκτες ενδείξεις στο μπροστινό ή πίσω μέρος του (αφού τα «γνωστά» αυτοκόλλητα βρίσκονταν χύμα μέσα στον φάκελο).
Ο δίσκος στρίβει πάραυτα στο πικάπ και από την αρχή αντιλαμβάνεσαι πως εδώ έχεις να κάνεις με την «περιπτωσάρα». Γλώσσα ελληνική. Πολλές φορές δεν πιάνεις τι ακριβώς ακούς, αλλά δεν έχει σημασία – καθώς και μόνο με κάποιες λέξεις, εδώ κι εκεί, ή μισές φράσεις... κάνεις τη δουλειά σου.
Στίχος ιρασιοναλιστικός, αφηρημένος, σουρεαλιστικός. Λέξεις που πετάγονται για τον... κρότο που κάνουν και όχι για το νόημά τους, και βεβαίως ένα απολύτως εμπνευσμένο new wave / electro /electro-punk, που αγνοήθηκε στην εποχή του, για να γίνει hip πολλά χρόνια αργότερα.
Χωρίς Περιδέραιο ήταν τότε οι: Νίκος Αγγελής φωνή, σύνθια, rhythm-box, Κώστας Κόλλιας σύνθια, μπάσο από σύνθι, rhythm-box, Γιάννης Ντρενογιάννης κιθάρες, Παντελής Πετρονικολός κιθάρες, μπάσο, Γιώργος Δρακόπουλος σύνθια και Στέφανος Λαρεντζάκης ντραμς.
10.
Recording Is An Art : Recording is an Art
[Enigma Records, 1985]
Οι Recording Is An Art ήταν ένα εφήμερο, περιστασιακό σχήμα, που έμεινε στην ιστορία, γράφοντας ιστορία με τον μοναδικό του δίσκο από το 1985 – και με κάποια ελάχιστα live στα αθηναϊκά κλαμπ των mid-80s (Hima).
Το άλμπουμ έκανε μικρή εντύπωση τότε, παρότι είχε πάρει καλές κριτικές, αλλά γρήγορα ξεχάστηκε, ενώ και σήμερα –σε μιαν εποχή όπου έχουν ανασκαφεί τα πάντα–, ελάχιστοι, συγκριτικά, του έχουν δώσει την πρέπουσα σημασία. Και βεβαίως το “Recording Is An Art” είναι ένα από τα ελάχιστα αληθινά σημαντικά LP των έιτις, που δεν έχει ακόμη επανεκδοθεί.
Τι ακούμε εδώ; Ένα πειραματικό electro, με σύνθια, κιθάρες, ανάποδες ταινίες, εφφέ, συν original field recordings (από Μαρόκο και Κασμίρ), το οποίο, με τη βοήθεια ενός μυθικού επαγγελματικού κασετοφώνου εκείνων των χρόνων, του TASCAM 244, προβάλλει ηχητικές καταστάσεις πρωτόγνωρες, για την τότε ελληνική δισκογραφία.
Τριάντα έξι χρόνια αργότερα το “Recording Is An Art” εξακολουθεί να φωτίζει – όπως συμβαίνει και θα συμβαίνει πάντα, με τα αληθινά σπουδαία άλμπουμ, κάθε εποχής.
Recording Is An Art ήταν τότε οι: Μάκης Πρέκκας TASCAM 244, tapes σύνθια, φωνές, κιθάρες, rhythm box, Μιχάλης Σκουλούδης κιθάρες, Βαγγέλης Βέκιος ντραμς και Σπύρος Περιστέρης ηλεκτρονικά.
11.
Γενιά του Χάους: Γενιά του Χάους
[Δικαίωμα Διάβασης, 1986]
Η Γενιά του Χάους ήταν η πανκ μπάντα των έιτις, που δεν μπορούσες εύκολα να την αγνοήσεις, ακόμη και αν δεν ήσουν θιασώτης του πανκ. Ένα συγκρότημα, που με την ποιότητα και το ύφος του, σε μουσικές, στίχους και ερμηνείες, μπορούσε να περάσει το μήνυμά του (και) ευρύτερα – έξω από τα όρια της φάρας.
Το τραγούδι-έμβλημα των Γενιά του Χάους, η Μπασταρδοκρατία», από την συλλογή «Διατάραξη Κοινής Ησυχίας» [Enigma, 1984] μπορεί να μην υπάρχει εδώ, αλλά υπάρχουν άλλα σημαντικά τραγούδια, όπως τα «Γενιά του χάους», «Ηλίθια αθώοι», «Πόσο μακριά», «Τα παράσημα του παραδείσου» και «Στίγμα», που κρατούν πολύ ψηλά το επίπεδο.
Παίξιμο ουσιαστικό, και όχι κατ’ ανάγκην πριμιτίβ και στοιχειώδες, μουσικές σπιντάτες, καταιγιστικές, αλλά και με λυρικά αργά μέρη, ερμηνείες αγέρωχες, δίχως στοιχεία υπερβολής, και βεβαίως στίχοι που εμπεριέχουν κραυγή και συναίσθημα, δίχως να λυγίζουν κάτω από το βάρος μιας μοιρολατρικής απόγνωσης.
Γενιά του Χάους τότε ήταν οι: Κώστας Χατζόπουλος κιθάρες, φωνή, Γιώργος Δρακόπουλος σύνθια, Άκης Αμπράζης μπάσο, φωνητικά και Θοδωρής Ηλιακόπουλος ντραμς, φωνή.
12.
Λευκή Συμφωνία: Μυστικοί Κήποι
[ΕΜΙ / Columbia, 1986]
Όπως έχω ξαναγράψει εδώ στο LIFO.gr… Είχα αγοράσει το πρώτο άλμπουμ της Λευκής Συμφωνίας με το που βγήκε, ενώ είχα δει το γκρουπ live εκείνη την εποχή (λίγο μετά τα μέσα του ’80) μια-δυο φορές (τους θυμάμαι, σίγουρα, στο Club22, αλλά μάλλον τους είχα δει και στο Rodeo). Από τότε, δε, είχα πολύ καλή γνώμη για την μπάντα, που εμφάνιζε πολλά ατού σε όλα τα επίπεδα.
Έναν δυνατό frontman-τραγουδιστή, πολύ καλές, ωραία παιγμένες μουσικές (ναι, σ’ ένα σκοτεινό new wave ύφος, αλλά πολύ καλοβαλμένες και χωρίς κραυγαλέες αναφορές – και ας τους αποκαλούσαν τότε κάποιοι ως τους «Έλληνες Cure»), έχοντας ταυτοχρόνως και στίχους εξαιρετικούς, γραμμένους μάλιστα στη γλώσσα μας (και αυτό σημαντικό). Το τονίζω, επειδή τότε δεν υπήρχαν πολλά σοβαρά γκρουπ, σ’ αυτό το επίπεδο, και σ’ αυτό το στυλ, που να τραγουδούσαν ελληνικά.
Τα tracks «Η βροχή πέφτει δυνατά», «Ποιος θα διώξει μακρυά τη θλίψη», «Μυστικοί κήποι» και όλα τα υπόλοιπα, σε τούτο το πρώτο mini-LP της Λευκής Συμφωνίας, είναι εξαιρετικά και κυρίως διακριτά, με άψογα παιξίματα, ερμηνείες και ενοργανώσεις – δημιουργώντας πρότυπα συνδυασμού ελληνικής γλώσσας και ποιητικού-ρομαντικού new wave feeling.
Λευκή Συμφωνία ήταν τότε οι: Θοδωρής Δημητρίου φωνή, μελόντικα, Τάκης Μπαρμπαγάλας κιθάρες, Διογένης Χατζηστεφανίδης μπάσο, κιθάρα και Σπύρος Χαρίσης ντραμς, κρουστά (συν τον guest Πέτρο Πρωτόπαπα σε σαξόφωνο, φλάουτο).
13.
The Last Drive: Underworld Shakedown
[Hitch-Hyke, 1986]
Το “Underworld Shakedown” των Last Drive ήταν το καλύτερο garage-punk αναβιωτικό LP, που είχε κυκλοφορήσει τότε στη χώρα. Ένας ηλεκτρικός δυναμίτης, που συνδύαζε την σίξτις αθωότητα, με το δόσιμο και την αυθάδεια των έιτις.
Ξεσηκωτική μπάντα και στα live, οι Last Drive κατόρθωσαν να περάσουν αυτό το αίσθημα και στην ηχογράφηση, δημιουργώντας τετελεσμένο – που εκτιμήθηκε δεόντως και έξω.
Αν ρίξεις μια ματιά στην φωτογραφία του οπισθόφυλλου θα δεις εκεί, μαζεμένες, όλες τις αναφορές τους – άλλες περισσότερο «χτυπητές» και άλλες λιγότερο: The Music Machine, The Baroques, Count Five, “Pebbles Volume 3, The Acid Gallery”, The Cramps, Thin White Rope, The Nomads κ.λπ.
Εκπληκτικές οι διασκευές τους στα “Every night” (The Human Expression), “The night of the phantom” (Larry and The Blue Notes) και “Misirlou” και το ίδιο κοφτά και ακλόνητα ροκ εντ ρολ τα δικά τους “Me ’n my wings”, “Valley of death” και “The Shade of fever”.
Last Drive τότε ήταν οι: Alex K. φωνή, μπάσο, George κιθάρες, φωνητικά, Nick “Pop Mind” κιθάρες, φωνητικά και Chris B.I. ντραμς, κρουστά, φωνητικά.
14.
Morel: Δέκα Χιλιάδες Μέρες Από ’Δω…
[Ano Kato Records, 1987]
Ναι, το πρώτο άλμπουμ των Morel – μιας μπάντας, ενός «οχήματος» περισσότερο, για να καταγραφούν οι καλλιτεχνικές ανησυχίες του τραγουδοποιού Γιώργου Κούκιου, που προσφέρει, στο «Δέκα Χιλιάδες Μέρες Από ’Δω…», στίχους, μουσικές και ερμηνείες.
Το άλμπουμ –τα λόγια, ου μην αλλά και το κλίμα– είναι επηρεασμένο από το ποιητικά-φανταστικό βιβλίο του αργεντινού συγγραφέα Adolfo Bioy Casares (1914-1999) «Η Εφεύρεση του Μορέλ» [Άγρα, 1983] και η αλήθεια είναι πως καταφέρνει (το άλμπουμ) να ανασυνθέσει, σε μιαν άλλη διάσταση, την μαγεία της αφήγησης του Casares, μέσα από μουσικές και τραγούδια άκρως ιδιαίτερα και ξεχωριστά.
Μπαλάντες έχουμε βασικά εδώ, που άλλοτε φέρνουν στη μνήμη συγκροτήματα των seventies και άλλοτε γκρουπ του βρετανικού και αμερικάνικου «νέου κύματος», από Cure και Joy Division, μέχρι Felt και Tuxedomoon.
Τα «Λεπτή φιγούρα», «Φαλλού πομπή» και «Δυο ήλιοι» είναι εξαιρετικά τραγούδια και τελείως μοναδικά μέσα στα αισθητικά συμβάντα της εποχής.
Morel ήταν τότε οι: Νίκος Σιδηροκαστρίτης ντραμς, Βαγγέλης Πέππας μπάσο, Μιχάλης Βερναρδάκης κιθάρες και Γιώργος Κούκιος κιθάρες, φωνή.
15.
Villa 21: Electric Poison
[Wipe Out! Records, 1987]
Για καμιά δεκαριά χρόνια, που είχαν δώσει το παρόν στα πράγματα, οι Villa 21 είχαν περάσει από τρεις διαφορετικές φάσεις. Στην αρχή ήταν η πιο new wave (φάση τους), στη μέση η πιο garage-punk και στο τέλος η πιο σκοτεινή-σκληροπυρηνική τους. Και στις τρεις φάσεις τους έδωσαν άριστη μουσική, είτε πάνω στη σκηνή, είτε κάτω απ’ αυτήν, στα στούντιο ηχογραφήσεων. Επιλέγουμε γι’ αυτή την λίστα την μεσαία εποχή τους, που γεφυρώνει τις δύο ακρινές.
Ο ήχος των Villa 21 δεν είναι πλέον new wave, υιοθετεί πιο σκληρές garage-punk φόρμες, με σαφείς αναφορές στους Stooges, παίζοντας πολύ δυνατά και βγάζοντας σπάνια ενέργεια (είτε στο πάλκο, είτε στα στούντιο). Όποιος τους είχε δει live εκείνη την εποχή (1987-88) θυμάται και καταλαβαίνει...
Στο “Electric Poison”, που συνοδευόταν και από ένα 45άρι, προτείνουν δέκα απίθανα κομμάτια (ανάμεσα και μια από τις καλύτερες διασκευές που έχουν γίνει ποτέ στο κλασικό “I wanna be your dog”), σκορπώντας εκστατικά vibes, με τα εκπληκτικά “Bad luck”, “(The land where the) Sun never shines”, “Blackout baby” και όλα τα υπόλοιπα.
Villa 21 εκείνη την εποχή ήταν οι: Κώστας “Fever” Ποθουλάκης φωνή, κιθάρες, Άντα Λαμπάρα ρυθμική κιθάρα, Ανδρέας Παπαδόπουλος μπάσο, φωνητικά και Μπάμπης Δαλίδης ντραμς, φωνητικά.
16.
Μωρά Στη Φωτιά: Μωρά στη Φωτιά
[Ano Kato Records, 1988]
Πρώτης κλάσης δίσκος, αυτό το παρθενικό LP των Μωρά Στη Φωτιά. Τα «Αδέλφια στην Κόλαση» και «Μανιφέστο» είναι δύο από τα ωραιότερα ελληνικά ροκ τραγούδια της δεκαετίας του ’80 – και όλος ο δίσκος, εξάλλου, είναι top… κατά βάση μια βαθιά υπόκλιση στον ήχο του Brian Eno των πρώτων τραγουδιστικών LP του και στο κατά πώς εκείνος (ο ήχος) εμφανίστηκε μέσα στα πρώτα άλμπουμ του βρετανικού new wave, λίγα χρόνια αργότερα. («Μωρά στη φωτιά» σημαίνει εξάλλου “Baby’s on fire”, το τραγούδι-έμβλημα του Eno από το “Here Come the Warm Jets”).
Η απλώς ανεκτή ηχογράφηση-παραγωγή, οι ιδέες, μουσικές και στιχουργικές, που είναι χαραγμένες στα αυλάκια του βινυλίου, και φυσικά οι ερμηνείες, που ξέρουν να τονίζουν λέξεις και νοήματα, προσδίδουν στο «Μωρά στη φωτιά» μια παράξενη γοητεία, που εξακολουθεί να εκπέμπει δεκαετίες αργότερα.
Μωρά Στη Φωτιά ήταν τότε οι: Στέλιος Σαλβαδόρ μπάσο, φωνή, Παύλος Παυλίδης κιθάρες, φωνητικά και Γιώργος Παπαϊωάννου ντραμς, φωνητικά, με την Κατερίνα Μουστάκα (ως guest) να παίζει πλήκτρα σε όλα τα τραγούδια.
17.
Chapter 24: Tin Invaders
[Δικαίωμα Διάβασης, 1988]
Ένα από τα ιδιότυπα, από ηχητικής άποψης, ροκ άλμπουμ των ελληνικών έιτις. Κάπως lo-fi, κάπως «ψυχεδελικό», κάπως noisy και πειραματικό, κάπως new wave –βασικά συνδυασμός όλων αυτών– και εν τέλει μία μουσική «ιδιοκατασκευή» με μεγάλη συναισθηματική αξία.
Οι πρώιμοι Pink Floyd, εποχής Syd Barrett, όπως και ο ίδιος ο Syd Barrett των προσωπικών δίσκων του, διεκδικούν, οπωσδήποτε, ένα σημαντικό κομμάτι των επιρροών των Chapter 24 (εξάλλου τραγούδι με τον ίδιο τίτλο υπάρχει καταγραμμένο στο πρώτο άλμπουμ των Floyds “The Piper at The Gates of Dawn”), παρότι η ουσία αυτού του συγκροτήματος, που είχε σχηματιστεί στα Γιάννενα το 1982, υπερβαίνει τις όποιες (σημαντικές) αναφορές του (μεταξύ των οποίων και ο Peter Hammill).
Τραγούδια μυστήρια, παράξενα και επί της ουσίας μοναδικά, όπως τα “Tin invaders”, “Alcohol mind”, “(Elec)trick death” και “Little Jack’s gun”, που έχουν τον τρόπο να σε καθηλώνουν, με την απλότητα και την εσωτερική δύναμή τους, δεκαετίες αργότερα.
Chapter 24 εκείνη την εποχή ήταν οι: Αντώνης Λιβιεράτος πλήκτρα, κιθάρες, φωνητικά, Βαγγέλης Μπουλουχτσής μπάσο, κιθάρες, φωνητικά, Σπύρος Δογορίτης σύνθια, Περικλής Μπουλουχτσής κιθάρες και Φίλιππος Μέρμηγκας ντραμς.
18.
No Man’s Land: Zalion
[Pegasus Records, 1988]
Τo εντυπωσιακό πρώτο άλμπουμ των No Man’s Land – ξανά μια ελληνική μπάντα, μετά τους Chapter 24, που έχει όνομα ίδιο μ’ ένα τραγούδι του Syd Barrett.
Το “Zalion”, με τα εντυπωσιακά γυναικεία φωνητικά, στην καλύτερη, σίξτις, ψυχεδελική παράδοση των γκρουπ της Δυτικής Ακτής και με τα, το ίδιο τέλεια, κιθαριστικά και οργανικά ξεσπάσματα.
Είναι η εποχή της garage και ψυχεδελικής» αναβίωσης των ήχων του ’60, και οι No Man’s Land αντιπροσωπεύουν την πιο δυναμική, σκληρή και «επιθετική» άποψη εκείνων των ήχων, που αποκτά νέες, ακόμη πιο διογκωμένες διαστάσεις, στην καθ’ όλα διαφορετική, πια, δεκαετία του ’80.
Έξοχοι και στα live εκείνης της περιόδου, είχαν τον τρόπο οι No Man’s Land να φτιάξουν ένα LP με τρομερή λειτουργικότητα, εκμεταλλευόμενοι στο έπακρο τις συνθήκες του Blue Moon Studios του Χρήστου Μανωλίτση (ένα από τα αρτιότερα εκείνων των χρόνων). Εν ολίγοις; Ένας τέλειος ήχος.
Κομμάτια-διαμάντια από εδώ τα “Shoot that moon”, “Down by the riverside”, “Improbability drive”, “Black horse” κ.λπ.
No Man’s Land τότε ήταν οι: Βασίλης Αθανασιάδης κιθάρες, φωνή, Άγης Γράβαρης όργανο, Εύη Χασαπίδου-Watson φωνή, κιθάρες, Γιώργος Παπαγεωργιάδης μπάσο και Γιώργος Νίκας ντραμς.
19.
Purple Overdose: Exit #4
[Pegasus Records, 1988]
Στο ίδιο στούντιο, το Blue Moon και πάντα με μηχανικό ήχου τον Χρήστο Μανωλίτση, ηχογραφείται σε διαφορετικές sessions, τον Μάιο και τον Ιούνιο του 1988, και το παρθενικό LP των Purple Overdose, μιας ταγμένης νέο-ψυχεδελικής μπάντας – αναμφισβήτητα η πιο ταγμένη στην ιστορία του ελληνικού ροκ.
Επειδή ηχογράφησαν στο ίδιο στούντιο με τους No Man’s Land, επειδή ανήκαν στην ίδια εταιρεία, επειδή οι δίσκοι τους βγήκαν σχεδόν μαζί, το 1988, εμφανιζόμενοι στους ίδιους χώρους και επειδή είχαν ακόμη και κοινά μέλη, οι Purple Overdose του “Exit #4” αναφέρονται, στις κουβέντες, πάντα μαζί με τους No Man’s Land.
Στην πράξη όμως ήταν δύο εντελώς διαφορετικά σχήματα – που κινούνταν σε αντίθετες, να τις πούμε, κατευθύνσεις. Πιο δυναμικοί και πιο «σκληροί» οι Νο Man’s Land, πιο «λεπτοί», ρομαντικοί και αισθησιακοί οι Purple Overdose, δημιούργησαν ένα από τα αδιαμφισβήτητα psych αριστουργήματα της εποχής, όχι μόνο για την ελληνική σκηνή, μα ακόμη και για την ευρωπαϊκή.
Πολύτιμα tracks από εδώ τα: “Are you there?”, “Yellow mole”, “Holes”, “Rooby go round” κ.λπ.
Purple Overdose ήταν τότε οι: Μιχάλης Βασιλείου όργανο, πιάνο, φωνητικά, Κώστας Κωνσταντίνου φωνή, κιθάρες, Χριστόφορος Τριανταφυλλόπουλος ντραμς, κρουστά και “Sugar” Γιώργος Παπαγεωργιάδης μπάσο, φωνή και φωνητικά. (Στα μισά κομμάτια παίζει ντραμς ο Γιώργος Νίκας, ενώ στα φωνητικά ακούγονται επιπλέον ο Θοδωρής Δημητρίου από τους Λευκή Συμφωνία και η Εύη Χασαπίδου-Watson των No Man’s Land).
20.
Εν Πλω: Εν Πλω
[Penguin, 1989]
Η δεκαετία του ’80 κλείνει με αυτό το ιστορικό ή και θρυλικό πλέον άλμπουμ των Εν Πλω (το μοναδικό όσο το γκρουπ βρισκόταν εν ζωή), ένα άλμπουμ, που καταγράφει... εκείνη την άλλη άποψη, όσον αφορά στο πιο βαθύ νόημα του ελληνικού ροκ.
Ότι το ελληνικό ροκ, δηλαδή, δεν είναι μόνο εκείνο που παίζεται από μουσικούς που ζούνε στον τόπο μας (μπορεί να ζούνε και έξω απ’ αυτόν), αλλά εκείνο που πρωτ’ απ’ όλα μιλάει στην γλώσσα μας, σκορπίζοντας μέσα στις μουσικά του τμήματα ελληνικά στοιχεία (δημοτικά, ρεμπέτικα, λαϊκά κ.λπ.).
Είναι το ίδιο που έκανε ο Διονύσης Σαββόπουλος με τον «Μπάλλο» και την «Μαύρη θάλασσα», η Μαρίζα Κωχ, ο Θανάσης Γκαϊφύλιας και άλλοι διάφοροι στα σέβεντις και πέρα απ’ αυτά. Είναι μία άποψη τέλος πάντων αυτή –μία ανάμεσα στις πολλές –, την οποίαν οι Εν Πλω υποστήριξαν με τον καλύτερο για τότε τρόπο.
Με σκληρές, noisy αναφορές, που φέρνουν στην μνήμη τους Savage Republic και με ουκ ολίγες, διασκορπισμένες ευφυώς μέσα στα τραγούδια τους, γηγενείς ηχητικές επιρροές, οι Εν Πλω δημιούργησαν ένα μνημειακό άλμπουμ, με εξ ίσου καταληκτικούς στίχους, που, σαν «ιδέα», ««αντιγράφηκε» πάμπολλες φορές από τότε, από μεγάλα και λιγότερο μεγάλα ονόματα. Αυτή είναι η αλήθεια.
Εν Πλω τότε ήταν οι: Δήμος Ζαμάνος κιθάρες, κλαρίνο, φλογέρες κ.λπ. και Ντίνος Σαδίκης φωνή, κιθάρες (με τον guest Κώστα Καλογήρου να παίζει ντραμς και κρουστά).
«Είμαι ένα πλάτωμα, μια βάση για πυραύλους / είμαι ένας πύραυλος που έκαψε τη βάση / κι αυτή η θλίψη μου δεν θα σβηστεί στ’ αστέρια / γι’ αυτό θλιμμένο βλέπετε πάντα εμένα. Κι έτσι όπως νοιώθω να σε σέρνω και να σέρνομαι / κι όταν γουστάρεις να πετάμε και να φεύγουμε / θα τον μπερδέψουμε για πάντα το χειμώνα / χωρίς κανόνα»…
