Οι Ραπ Ντίβες της Σίλβιας Τσομπανάκη Facebook Twitter
Η blndie στη γειτονιά της τον Πειραιά, Σεπτέμβριος 2021. Φωτ.: Σίλβια Τσομπανάκη

Οι «Ραπ Ντίβες» της Ελλάδας στον φακό της Σίλβιας Τσομπανάκη

0

Στην έκθεση «Ραπ Ντίβες», η Σίλβια Τσομπανάκη καταγράφει με τον φακό της μια αφανή κοινότητα της εγχώριας μουσικής σκηνής. Με λίγα λόγια, φέρνει στο επίκεντρο τις Ελληνίδες ράπερ και προσπαθεί να αποτυπώσει την τέχνη και το στυλ τους με τις φωτογραφίες της.

«Την ονόμασα έτσι επειδή ακριβώς θεωρώ τις γυναίκες που φωτογράφισα ντίβες. Κατασκευάζουν χαρακτήρες larger-than-life, έξω απ’ τα συνηθισμένα. Η παρουσία τους τόσο στον δημόσιο χώρο όσο και στον χώρο της τέχνης είναι επιβλητική», μου αναφέρει ένα μεσημέρι όταν τη συναντώ στη Φωκίωνος Νέγρη για καφέ. 

Το υλικό που θα παρουσιάσει στον χώρο του Εφημερίδα ATH στις 16 Μαρτίου αποτελεί την πρώτη της προσωπική έκθεση και τη δεύτερη που αφορά τη ραπ σκηνή της χώρας.

Οι «Ραπ ντίβες» έρχονται ως συνέχεια ενός προηγούμενου πρότζεκτ της. Πριν από περίπου οχτώ χρόνια ξεκίνησαν μαζί με δύο άλλες φωτογράφους, την Τατιάνα Μαυρομάτη και τη Σταυρούλα Κάρλε, να φωτογραφίζουν την εγχώρια χιπ-χοπ κοινότητα. Εστίαζαν κυρίως σε στιγμιότυπα, σε μικρές στιγμές απ’ την καθημερινότητα της κουλτούρας. Το 2018 παρουσίασαν το υλικό τους σε μια έκθεση με τίτλο «24 ώρες 7 ημέρες χιπ-χοπ». Αρκετές από τις φωτογραφίες συμπεριλήφθηκαν στην έκδοση «Bring the Noise: Δεκαπέντε κείμενα για το χιπ-χοπ».

«Μεγάλωσα με την κουλτούρα του χιπ-χοπ, έτσι έγινα κι εγώ κομμάτι της κατά κάποιον τρόπο. Η σχέση μου με τις ράπερς είναι προσωπική, μ’ ενδιέφερε κυρίως να τις φωτογραφίσω ως γυναίκες και καλλιτέχνιδες. Η πρώτη προσέγγισή μου ήταν βιωματική, μιας και είμαι κι εγώ γυναίκα».

«Στο έργο μου ασχολούμαι κυρίως με τις εργατικές κουλτούρες. Όταν ολοκληρώθηκε αυτό το πρότζεκτ, ψάχτηκα να ξεκινήσω κάτι δικό μου», λέει σχετικά με το πώς είχε την ιδέα για τη συγκεκριμένη έκθεση. «Θυμάμαι μέσα στην καραντίνα να ακούω συνέχεια tracks από γυναίκες ράπερ. Μιας και συνεχώς συναναστρεφόμουν με γυναίκες στο χιπ-χοπ, αποφάσισα ν’ αρχίσω να τις φωτογραφίζω. Εστιάζω στην καταγραφή και σύνθεση εικόνων μιας ζωντανής κοινότητας που, σε καιρούς κρίσης, όλο και περισσότερο διεκδικεί χώρο στη δημόσια σφαίρα».

Οι Ραπ Ντίβες της Σίλβιας Τσομπανάκη Facebook Twitter
Αριστερά η Indra με τη φίλη της Μαρία συζητάνε στον καναπέ, Κυψέλη, 2022. Φωτ.: Σίλβια Τσομπανάκη

Η Σίλβια ακούει χιπ-χοπ από παιδί, οπότε δεν της ήταν ένα άγνωστο σύμπαν στο οποίο έπρεπε να εισχωρήσει για το πρότζεκτ της. Πρώτη φορά άκουσε στην τετάρτη δημοτικού, όταν είχε βγει η ταινία «8 Mile» με τον Eminem. «Μας την έδειξε ένα μεγαλύτερο παιδί στη γειτονιά που είχε την ταινία σε βιντεοκασέτα. Μου άρεσε τόσο πολύ που με την παρέα μου τη βλέπαμε στο ριπίτ όταν λείπανε οι δικοί μου στη δουλειά. Από ελληνόφωνο χιπ-χοπ άκουγα διάφορα. Θυμάμαι τον αδελφό μου να περιφέρεται στο σπίτι και να χώνει Παιδί Θαύμα».

Στην Εφημερίδα ATH θα παρουσιάσει είκοσι πορτρέτα μαζί με φωτογραφίες απ’ την καθημερινότητα της κουλτούρας, από συναυλίες κ.λπ. Είναι μια αρκετά ζωντανή σκηνή με πολλές εκπρόσωπους, κάτι που είναι ενθαρρυντικό, άσχετα αν δεν είναι τόσο ορατές σε σχέση με τους άνδρες συναδέλφους τους. Και είναι απαραίτητο να σημειώσουμε εδώ ότι η έκθεση δεν αφορά μόνο την Αθήνα, εξερευνά και τη σκηνή της Θεσσαλονίκης.

Βέβαια, δεν δέχτηκαν όλες να φωτογραφηθούν για τις ανάγκες του πρότζεκτ. «Κάτι τέτοιο, όμως, είναι λογικό, δεν είναι όλοι οι άνθρωποι πρόθυμοι να εκτεθούν», μου λέει. «Είναι κάτι απολύτως σεβαστό».

Θα περίμενες ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο θα ήταν αυτό, αλλά δεν δημιούργησε κάποιο ιδιαίτερο εμπόδιο, όπως μου τονίζει. «Η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετώπισα ήταν η απαγόρευση κυκλοφορίας – μιας και το πρότζεκτ ξεκίνησε στις αρχές του 2020. Λόγω της ενασχόλησής μου με το χιπ-χοπ ως ακροάτρια και ως φωτογράφος, γνώριζα από παλιά πολλά κορίτσια που έγραφαν ρίμες, χόρευαν μπρέικς, βάφανε, έγραφαν μουσική. Κάποιες τις γνώρισα σε συναυλίες, άλλες σε πάρκα και πλατείες ή μέσω άλλων χιπχοπάδων. Κάποιες τις ανακάλυψα στην πορεία, τις προσέγγισα μέσα από τα σόσιαλ μίντια.

Οι Ραπ Ντίβες της Σίλβιας Τσομπανάκη Facebook Twitter
Λίνα, στο Θέατρο Τζένη Καρέζη, στο καμαρίνι της μετά από πρόβα, Αθήνα, 2022. Φωτ.: Σίλβια Τσομπανάκη
Οι Ραπ Ντίβες της Σίλβιας Τσομπανάκη Facebook Twitter
mi55t σε στοά στο κέντρο της Αθήνας, Αθήνα, Ιούλιος 2021. Φωτ.: Σίλβια Τσομπανάκη

Μεγάλωσα με την κουλτούρα του χιπ-χοπ, έτσι έγινα κι εγώ κομμάτι της κατά κάποιον τρόπο. Η σχέση μου με τις ράπερς είναι προσωπική, μ’ ενδιέφερε κυρίως να τις φωτογραφίσω ως γυναίκες και καλλιτέχνιδες.

Η πρώτη προσέγγισή μου ήταν βιωματική, μιας και είμαι κι εγώ γυναίκα. Με άλλα λόγια, αναρωτήθηκα πώς μπορείς να χωρέσεις την τέχνη μέσα σε μια καθημερινότητα που τρέχει σαν διάολος. Οι κοπέλες αυτές, που προφανώς δεν βιοπορίζονται απ’ την τέχνη τους, πότε προλαβαίνουν και γράφουν, ηχογραφούν, κάνουν πρόβες; Είναι άραγε η ραπ στρατηγική επιβίωσης; Ενδυνάμωση και διεκδίκηση χώρου; Είχα πολλά ερωτήματα όταν ξεκίνησα. Κάποια απαντιόνταν από μόνα τους, άλλα απ’ τις συζητήσεις μου με τα κορίτσια».

— Τι έχεις μάθει τόσα χρόνια από την ενασχόλησή σου με το χιπ-χοπ και έρχοντας σε επαφή με αυτά τα κορίτσια;
Αυτό που μπορώ να πω με σιγουριά είναι ότι το χιπ-χοπ δεν είναι απλώς μουσική. Είναι τρόπος επιβίωσης και ανατίμησης της εργατικής νεολαίας όλων των φύλων και φυλών. Χωράει όσες και όσους δυσφορούν στο σπίτι, στη δουλειά, στο σχολείο. Εκείνες κι εκείνους που δεν έχουν χαρτιά.

Όσον αφορά εμάς τις γυναίκες, το χιπ-χοπ μάς βοηθάει να παράγουμε τις δικές μας κοινότητες, τη δική μας κουλτούρα, τα δικά μας τραγούδια, τους δικούς μας χορούς, τους δικούς μας τρόπους διασκέδασης, το δικό μας λεξιλόγιο. Ακόμα και τις δικές μας φωτογραφίες! Να μιλήσουμε για την καθημερινότητά μας και να διεκδικήσουμε χώρο.

Εκτιμώ και σέβομαι όλες τις ράπερ, όχι μόνο για το ταλέντο και τη δουλειά τους, αλλά και για το συναισθηματικό και ψυχικό τους σθένος. Εμείς τα κορίτσια του χιπ-χοπ είμαστε τόσο ίδιες και τόσο διαφορετικές ταυτόχρονα. Η τέχνη των ράπερ είναι πολύχρωμη όπως τα ρούχα τους, αλλά και ασπρόμαυρη όπως η καθημερινότητά μας.

Οι Ραπ Ντίβες της Σίλβιας Τσομπανάκη Facebook Twitter
«Η τέχνη των ράπερ είναι πολύχρωμη όπως τα ρούχα τους, αλλά και ασπρόμαυρη όπως η καθημερινότητά μας». Φωτ.: Σίλβια Τσομπανάκη

Το θεωρείς σεξιστικό και πώς σου φαίνεται όλη αυτή η κοινωνική υστερία για το τραπ; Είναι τελικά τόσο επικίνδυνο είδος;
Ζούμε στην Ελλάδα έτσι; Σε μια κοινωνία δομικά στοιχεία της οποίας είναι ο σεξισμός και ο μισογυνισμός. Θα μιλήσω για τον χώρο της φωτογραφίας, μιας και είμαι φωτογράφος. Στους φωτογραφικούς κύκλους, λοιπόν, η δουλειά των γυναικών φωτογράφων συνεχώς υποτιμάται. Στην καλύτερη, αναγνωρίζεται ως χόμπι. Το ίδιο συμβαίνει σε όλα τα επαγγέλματα, σε όλες τις τέχνες.

Κατά τη γνώμη μου, σεξισμός δεν είναι να ακούσω μια «κακιά» λέξη σ’ έναν «κακό» στίχο, σεξισμός είναι ένα πλέγμα κοινωνικών σχέσεων που στόχο έχουν να υποτιμήσουν την παρουσία και την εργασία των γυναικών στην τέχνη, στη δουλειά, στο σπίτι, στον δρόμο. Υπάρχουν πολλές γυναίκες που κάνουν τραπ και είναι πραγματικά γαμάτες.

Ποια τέχνη είναι επικίνδυνη άραγε; Και ποιος την ορίζει ως τέτοια; Πολλές φορές αναρωτιέμαι γιατί τα μίντια δεν κάνουν αυτόν τον διαχωρισμό και σε άλλες μορφές τέχνης. Γιατί δεν λένε, για παράδειγμα, για γυναικείο και αντρικό θέατρο; Για γυναικεία και αντρική ζωγραφική; Ή, τέλος πάντων, σε μια ταινία δράσης με σκηνές βίας και πιστολίδια, οι ηθοποιοί που υποδύονται τους γκάνγκστερ και τους πιστολέρος είναι και στην πραγματικότητα «κακοί» και δολοφόνοι; Ρητορικά τα ερωτήματα. Ευτυχώς, καμία τέχνη δεν ανήκει σ’ ένα μόνο φύλο.

Οι Ραπ Ντίβες της Σίλβιας Τσομπανάκη Facebook Twitter
«Αυτό που μπορώ να πω με σιγουριά είναι ότι το χιπ-χοπ δεν είναι απλώς μουσική. Είναι τρόπος επιβίωσης και ανατίμησης της εργατικής νεολαίας όλων των φύλων και φυλών». Φωτ.: Σίλβια Τσομπανάκη

Η έκθεση «Ραπ Ντίβες» παρουσιάζεται στον χώρο του Εφημερίδα ATH στις 16 Μαρτίου.
Εφημερίδα ATH, Βησσαρίωνος 9, Αθήνα

Instagram: @sylvie.co

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Φωτογραφία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τι μου έμαθε για τον σεξισμό και την αρρενωπότητα η ραπ

Μουσική / Τι μου έμαθε για τον σεξισμό και την αρρενωπότητα η ραπ

Η έρευνα του Κώστα Σαββόπουλου για τη ραπ, το πιο παρεξηγημένο (και άγνωστο για τον πολύ κόσμο) μουσικό είδος σε παγκόσμιο και ελληνικό επίπεδο, κυκλοφορεί σε ένα βιβλίο που βάζει στη θέση τους πολλά πράγματα.
M. HULOT

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Άγγελος Μπαράι: «Βλέπω τη φωτογραφία ως μέσο επούλωσης τραυμάτων»

Φωτογραφία / Άγγελος Μπαράι: «Βλέπω τη φωτογραφία ως μέσο επούλωσης τραυμάτων»

Ο βραβευμένος φωτογράφος εστιάζει στα ανθρώπινα δικαιώματα, τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, τη μετανάστευση και το προσφυγικό, δίνοντας φωνή σε ανθρώπους και ιστορίες που θα έμεναν στο σκοτάδι.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Στο Παρίσι μετά τους Ολυμπιακούς, ο Σουρεαλισμός ήρθε να κατακτήσει την πόλη

Φωτογραφία / Μια επίσκεψη σε ένα Παρίσι που αναζητά την επόμενη μέρα

Στο ανακαινισμένο Grand Palais, με επίκεντρο τον σουρεαλισμό, την τέχνη και καλεσμένο τον Τζιμ Τζάρμους, η Paris Photo 2024 καθρεφτίζει μια πόλη που επαναπροσδιορίζεται πολιτιστικά μετά τους Ολυμπιακούς.
ΟΡΕΣΤΗΣ ΣΕΦΕΡΟΓΛΟΥ
Φωτογραφική έκθεση για την επανένωση της Γερμανίας 35 χρονια μετά από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου

Πολιτισμός / Φωτογραφική έκθεση για την επανένωση της Γερμανίας 35 χρονια μετά από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου

Με αφορμή τα 35 χρόνια από την Πτώση του Τείχους (09.11.89) μια φωτογραφική έκθεση με τίτλο «Dream on- Βερολίνο, δεκαετία του 90» αποτυπώνει την κρίσιμη αυτή δεκαετία μετάβασης ανάμεσα στο παρελθόν και το αβέβαιο μέλλον, την αισιοδοξία και το φόβο για το νέο Βερολίνο
ΕΙΡΗΝΗ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ, ΒΕΡΟΛΙΝΟ
Η αθέατη Αίγυπτος του Denis Dailleux

Φωτογραφία / Η αθέατη Αίγυπτος του Denis Dailleux

Ο βραβευμένος Γάλλος φωτογράφος που έχει καταγράψει μοναδικά τις φτωχογειτονιές του Καΐρου, τους γονείς των Μαρτύρων της Επανάστασης, νεαρούς γυμνασμένους άντρες δίπλα σε μαυροφορεμένες μανάδες αλλά και λαμπερούς σταρ του κινηματογράφου, εξηγεί πώς ξεκίνησε η ιδιότυπη και πολύχρονη αυτή διαδρομή του.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ισπανία: Έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Ίρβινγκ Πεν στο Ίδρυμα MOP στη Λα Κορούνια

Φωτογραφία / Ισπανία: Έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Ίρβινγκ Πεν στο Ίδρυμα MOP στη Λα Κορούνια

Πορτρέτα διάσημων και σκηνές δρόμου περιλαμβάνονται στην έκθεση «Irving Penn: Centennial» που διοργανώνεται από το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης και παρουσιάζεται στην Ισπανία
LIFO NEWSROOM
Ζήτημα ζωής και θανάτου: Το θρυλικό φωτογραφικό βιβλίο του Peter Hujar επανεκδίδεται μετά από σχεδόν μισό αιώνα

Φωτογραφία / Ζήτημα ζωής και θανάτου: Το θρυλικό φωτογραφικό βιβλίο του Peter Hujar επανεκδίδεται μετά από σχεδόν μισό αιώνα

Το λεύκωμα «Portraits in Life and Death» εξελίχθηκε σε θρύλο τις δεκαετίες μετά τον θάνατο του φωτογράφου το 1987 και έγινε το σύμβολο ενός χαμένου κόσμου που ζούσε και δημιουργούσε στο νεοϋρκέζικο downtown.
THE LIFO TEAM
Enri Canaj, φωτογράφος

Φωτογραφία / Enri Canaj: «Δεν έχω εξοικειωθεί με τον πόνο»

Ο φωτογράφος των ασπρόμαυρων κάδρων, που κατέγραψε την Ελλάδα της κρίσης και το μεταναστευτικό ζήτημα της Ευρώπης, μιλά για τη δική του πορεία μετανάστευσης, για το πώς ο ερχομός του από τα Τίρανα στην Αθήνα ήταν μια «έκρηξη» μέσα στο κεφάλι του. Και είναι ο Αθηναίος της εβδομάδας
M. HULOT
Οι φιναλίστ του διαγωνισμού φωτογραφίας Australian Life 2024 - σε εικόνες

Φωτογραφία / Η ζωή στην Αυστραλία μέσα από τον διαγωνισμό φωτογραφίας Australian Life 2024

Εκτροφή προβάτων, βρικόλακες στο σαλόνι, Αβορίγινες στη γη τους και στα σπίτια τους: Μια περιήγηση στην Αυστραλία μέσα από τις εικόνες των φιναλίστ του διαγωνισμού φωτογραφίας Australian Life 2024.
THE LIFO TEAM
Κοιτάζοντας τους άλλους: Η Μαρτίν Φρανκ στην Άνδρο 

Φωτογραφία / «Κοιτάζοντας τους άλλους»: Οι ανθρωποκεντρικές εικόνες της Μαρτίν Φρανκ σε μια έκθεση στην Άνδρο

Στη χώρα της Άνδρου, στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, 150 φωτογραφίες και αρχειακό υλικό αναδεικνύουν τη δημιουργική πορεία μιας καλλιτέχνιδας που παραμένει ελάχιστα γνωστή σήμερα στη διεθνή κοινότητα ενώ το έργο της συχνά ταυτίζεται με αυτό του Καρτιέ-Μπρεσόν.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ