Οι απολογισμοί των Χριστουγέννων και του τέλους του χρόνου έχουν πάντα γλυκόπικρη γεύση. Είτε πασχίζουν να δείξουν ευδιαθεσία, είτε αρνούνται να παραιτηθούν από το «κριτικό πνεύμα» των συνηθισμένων ημερών του χρόνου, είναι συνήθως αμήχανες γραφές.
Φυσικά για τις στήλες πολιτικής κριτικής και σχολιασμού ο εορταστικός χρόνος είναι ανύπαρκτος. Η ροή της Ιστορίας και οι οιμωγές συνεχίζονται ακάθεκτες με πολύ ανησυχαστικά νέα για τους Κούρδους μαχητές της ελευθερίας στη βόρεια Συρία, με πολίτες της Βουδαπέστης να ξεσηκώνονται για ελευθερίες και ψωμί, με τα Κίτρινα Γιλέκα να αποσύρονται προσωρινά από τη σκηνή ενώ έχουμε και τα δικά μας εθνικά και «αυτοδιοικητικά» πάθη με τη φήμη για πολλαπλές εκλογές.
Ας πούμε όμως πως με τη μαγική αυθαιρεσία που προσφέρουν τούτες οι μέρες μπορεί κανείς να μετατρέψει μια στήλη σε λίστα. Έχω πει γιατί πιστεύω στη χρησιμότητα αυτών των μικρών, υποκειμενικών καταλόγων.
Ας πούμε όμως πως με τη μαγική αυθαιρεσία που προσφέρουν τούτες οι μέρες μπορεί κανείς να μετατρέψει μια στήλη σε λίστα. Έχω πει γιατί πιστεύω στη χρησιμότητα αυτών των μικρών, υποκειμενικών καταλόγων.
Για τρεις, κυρίως, λόγους: πρώτον, διότι μας υποχρεώνουν στο φιλτράρισμα και στην επιλεκτική συμπύκνωση (γι' αυτό και απορρίπτω προσωπικά κάποιες λίστες μαμούθ με πενήντα βιβλία ή άλλους τόσους δίσκους, θέατρα κ.λπ). Δεύτερον, μας μαθαίνουν να μοιραζόμαστε κάτι που μας έφερε ευχαρίστηση και όχι, ως συνήθως, τα παράπονα και τις εχθρότητές μας. Τρίτον, με αυτούς τους καταλόγους συνομιλείς με αγνώστους και έτσι ανακαλύπτετε (και αυτοί και εσύ) πως άλλο άγνωστος και άλλο ξένος – ανακάλυψη μιας κοινότητας πάνω και πέρα από τις υπόλοιπες διαφορές.
Με άλλα λόγια, ενώ οι λίστες μοιάζουν εκ πρώτης όψεως με ασκήσεις εγωισμού («ιδού το γούστο μου»), υπονομεύουν εντέλει τα σύνορα μεταξύ των ατόμων. Φτιάχνουν πίστες συγκινήσεων που είναι εν εμπειρίες χώροι αμοιβαίου εμπλουτισμού και κοινωνικής γνώσης.
Αφήνω όμως τον πρόλογο για να τρέξω κατευθείαν στη λίστα που, ελπίζω, να τηρεί τις πιο πάνω προδιαγραφές. Να πω, τέλος, πως στη λίστα δεν βάζω μόνο αυστηρά έργα του 2018 αλλά και ό,τι έτυχε να συναντήσω εγώ αυτή τη χρονιά.
Βιβλία:
Ένα από τα ωραιότερα κείμενα για την επιθυμία και την ερωτική ματαίωση – και μέσα από τις σιωπές και μέσα από την εξαιρετική του πρόζα.
Φρεντερίκ Γκρο, Δαιμονισμένες (Πόλις, 2018)
Ταξίδι στην εποχή των θρησκευτικών πολέμων και σε μια συγκεκριμένη ιστορία δαιμονισμού (μαζικής υστερίας) από έναν θεωρητικό και συγγραφέα που εμπνέεται από τον Μισέλ Φουκώ αλλά έχει ωραία αίσθηση της λογοτεχνικής πλοκής.
Επειδή ούτως ή άλλως αγαπάω τον δέκατο ένατο αιώνα και τον Έβανς ως ιστορικό των μεγάλων συνθέσεων. Η ισχύς σε όλα τα επίπεδα, από την τεχνολογία ως την αποικιακή επέκταση, από την κρατική οργάνωση ως τα κάθε είδους μεταρρυθμιστικά σχέδια προσφέρει την ευκαιρία για μια εξαιρετική τοιχογραφία.
Στους παραγνωρισμένους της φιλοσοφίας αυτός ο Γάλλος της εποχής του Μπαλζάκ και του Αλφρέντ Ντε Μισέ. Σε έναν αιώνα που πίστεψε πολύ στις ρήξεις και στις αλλαγές, κάποιος γράφει για την εξουσία της συνήθειας. Προδρομικός στοχασμός για μια ολόκληρη φαινομενολογία του εθισμού και της ρουτίνας που θα δώσει καρπούς στον εικοστό αιώνα.
Μουσικές
Σε αυτή την περίπτωση ακολουθώ τον στεγνό τρόπο της λίστας, χωρίς επεξηγήσεις.
Skinshape
Filoxiny
Castlebeat
VHS
Thom Yorke
Suspiria (soundtrack για το φιλμ του Λούκα Γκουντανίνο)
Trio HLK
Standard time
Elena Tonra
Ex:Re
Poirot
September Arrythmia
Dilemma
Η τέλεια εξαφάνιση (μελοποίηση Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ)
Τhe fog ensemble
Throbs
SRSQ (προσωπικό πρότζεκτ της εξαιρετικής Kennedy Ashlyn)
Unreality
Rachel Grimes
Eights
Χρόνια πολλά σε όλες και όλους!