«Ο αγαπημένος μαθηματικός τύπος του καθηγητή»: Η απαράμιλλη κομψότητα της Γιόκο Ογκάουα

Yoko Ogawa Facebook Twitter
Από το 1988 που ξεκίνησε να δημοσιεύει η Γιόκο Ογκάουα, δεν έχει πάψει να συλλέγει βραβεία. Φωτ.: Ulf Andersen/Getty Images/Ιdeal Image
0

ΜIA NEAΡΗ ΑΝΥΠΑΝΤΡΗ ΜΗΤΕΡΑ, άριστη επαγγελματίας ως οικιακή βοηθός, έρχεται αντιμέτωπη με μια «ιδιαιτέρως ζόρικη περίπτωση», αναλαμβάνοντας τη φροντίδα ενός ηλικιωμένου μαθηματικού, λαμπρού κάποτε καθηγητή πανεπιστημίου. Από το σπιτικό του τελευταίου έχουν περάσει ήδη εννιά συνάδελφοί της χωρίς να έχει στεριώσει καμία. Όμως η ίδια έχει μάθει να μην παραπονιέται: μεγαλώνει μόνη τον γιο της, χρειάζεται τη δουλειά οπωσδήποτε.

Επιστρατεύοντας, λοιπόν, την έμφυτη ευγένεια κι όλα τ' αποθέματα της υπομονής που διαθέτει, αφοσιώνεται στη φροντίδα ενός άντρα που, εδώ και δεκαεπτά χρόνια, έπειτα από ένα τροχαίο ατύχημα, έχει χάσει τη σωρευτική ικανότητα της μνήμης του. Κάποιου που θυμάται όσα θεωρήματα είχε προλάβει ν' αποδείξει έως τότε και ο οποίος εξακολουθεί να κερδίζει βραβεία σε μαθηματικούς διαγωνισμούς, όντας ανήμπορος όμως να συγκρατήσει οτιδήποτε του έχει συμβεί πριν από ογδόντα μόλις λεπτά της ώρας...

Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο ξετυλίγεται το μυθιστόρημα «Ο αγαπημένος μαθηματικός τύπος του καθηγητή» της Γιόκο Ογκάουα (Άγρα, 2010) μεταφρασμένο από τον Παναγιώτη Ευαγγελίδη απ' ευθείας από τα ιαπωνικά. Ένα διαμαντάκι που θα μπορούσε κάλλιστα να συγκαταλεγόταν στη μαθηματική λογοτεχνία, στο μέτρο που η μαγεία των αριθμών και η αρμονία των εξισώσεων αντανακλάται και στους χαρακτήρες του. Ένα έργο γραμμένο με απαράμιλλη κομψότητα, προσβάσιμο ακόμα και σ' όσους δεν τα πάνε καθόλου καλά με τους αριθμούς, με κυρίαρχο θέμα του την ομορφιά στις σχέσεις των ανθρώπων.

H δίψα για τρυφερότητα, η άδολη δοτικότητα και ο αμοιβαίος σεβασμός μπορούν να ενώσουν εντελώς διαφορετικούς ανθρώπους μεταξύ τους, προσφέροντάς τους ψυχική πληρότητα που θα τους συνοδεύει διά βίου.

«Τι νούμερο παπούτσια φοράτε;», «Ποιος είναι ο αριθμός του τηλεφώνου σας;», «Πότε είναι τα γενέθλιά σας;». Από την πρώτη στιγμή, η ηρωίδα της Ογκάουα και αφηγήτρια της ιστορίας αντιλαμβάνεται πως ο καινούριος εργοδότης της, όποτε βρίσκεται σε σύγχυση και δεν ξέρει τι να πει, στους αριθμούς καταφεύγει, όχι στις λέξεις. Κι όταν απ' τη μεριά του αναφέρεται σε «καθαρούς», «φίλους» ή «παραγοντικούς» αριθμούς, εκείνη το ξέρει: δεν κάνει επίδειξη γνώσεων, επικοινωνία αναζητάει. «Οι αριθμοί ήταν το δεξί του χέρι που έτεινε στον συνομιλητή του αντί χειραψίας και συγχρόνως ο προστατευτικός του μανδύας»...

YOKO OGAWA
Yoko Ogawa, Ο αγαπημένος μαθηματικός τύπος του καθηγητή, εκδόσεις Άγρα

Με δεκάδες σημειώματα καρφιτσωμένα πάνω στο φθαρμένο κοστούμι του σαν δεκανίκια για τις θρυμματισμένες του αναμνήσεις, ο καθηγητής περνά τις ώρες του σκυμμένος πάνω από τα σημειωματάριά του, όντας υπό την κηδεμονία της γηραιάς, μυστηριώδους κουνιάδας του, που αποφεύγει την επαφή τόσο με τον ίδιο όσο και με την υπηρέτριά του.

Τι κι αν η φυσιογνωμία της οικιακής βοηθού είναι αδύνατον να του γίνει οικεία; Μέρα με τη μέρα, η αίσθηση της συντροφικότητας που αποκτά μαζί της διαποτίζει ολόκληρη την ύπαρξή του. Με το που πληροφορείται δε ότι η νεαρή γυναίκα έχει έναν μοναχογιό που στερείται την παρουσία της όσο εκείνη δουλεύει για τον ίδιο, ανοίγει το σπίτι του και στο παιδί, ξεφεύγοντας πια οικειοθελώς όλο και συχνότερα από την απομόνωσή του.

Ρουτ. Μ' αυτό το παρατσούκλι βαφτίζει ο καθηγητής τον μικρό, καθώς το κεφαλάκι του με την επίπεδη κορυφή τού θυμίζει το μαθηματικό σύμβολο της τετραγωνικής ρίζας. Και παρόλο που και με τον Ρουτ θα πιάνει καθημερινά γνωριμία από την αρχή, όσο διάστημα είναι γραφτό να ζήσουν μαζί, θα χαρούν και το κοινό τους πάθος για το μπέιζμπολ («κανένα άλλο σπορ δεν μπορεί να εκφραστεί με τόσο πολλούς αριθμούς»), ενώ ο ίδιος θα παραστέκεται στο παιδί σαν άλλος πατέρας.

Ναι, είναι εφικτό, λέει με τον τρόπο της η Ογκάουα, μέσα από τη γοητευτική ιστορία αυτού του ιδιότυπου, σχεδόν οικογενειακού, τρίο: η δίψα για τρυφερότητα, η άδολη δοτικότητα και ο αμοιβαίος σεβασμός μπορούν να ενώσουν εντελώς διαφορετικούς ανθρώπους μεταξύ τους, προσφέροντάς τους ψυχική πληρότητα που θα τους συνοδεύει διά βίου.

Γόνος ευσεβών σιντοϊστών, γεννημένη το 1962 στην επαρχία της Οκαγιάμα και με λογοτεχνικές και καλλιτεχνικές σπουδές στο Τόκιο, η Γιόκο Ογκάουα, χρόνια τώρα, έχει καταξιωθεί ως μια από τις σημαντικότερες πένες της Ιαπωνίας. Επηρεασμένη από συμπατριώτες της όπως ο Τανιζάκι και ο Μουρακάμι καθώς και από Αμερικανούς συγγραφείς σαν τον Φιτζέραλντ, τον Καπότε και τον Κάρβερ, ανακάλυψε τη δύναμη αλλά και τη σκληρότητα των απλών, συνηθισμένων λέξεων, διαβάζοντας στην πρώιμη εφηβεία της το «Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ».

Από το 1988 που ξεκίνησε να δημοσιεύει, δεν έχει πάψει να συλλέγει βραβεία. Εδώ την γνωρίσαμε μέσω της Άγρας («Ξενοδοχείο Ίρις», «Παράμεσος», «Άρωμα πάγου») ενώ πρόσφατα κυκλοφόρησε από τον Πατάκη «Η αστυνομία της μνήμης» (1993), μυθιστόρημα γραμμένο σχεδόν μια δεκαετία πριν τον «Αγαπημένο μαθηματικό τύπο του καθηγητή».

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Βιογραφίες: Aπό τον Γκαρσία Μάρκες στην Άγκελα Μέρκελ

Βιβλίο / Πώς οι βιογραφίες, ένα όχι και τόσο δημοφιλές είδος στη χώρα μας, κατάφεραν να κερδίσουν έδαφος

Η απόλυτη επικράτηση των βιογραφιών στη φετινή εκδοτική σοδειά φαίνεται από την πληθώρα των τίτλων και το εύρος των αφηγήσεων που κινούνται μεταξύ του autofiction και των βιωματικών «ιστορημάτων».
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Βιβλίο / Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Ο Ιωάννης Στεφανίδης, καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική του ΑΠΘ και επιμελητής του τρίτομου έργου του ιστορικού Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, εξηγεί γιατί πρόκειται για ένα κορυφαίο σύγγραμμα για την εποχή που καθόρισε την πορεία του έθνους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Βιβλίο / Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο θάνατος του συγγραφέα» ο δημοσιογράφος μιλά για την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπαρξιακή διάσταση της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Άλαν Χόλινγκερστ: «Η γραμμή της ομορφιάς»

Το πίσω ράφι / Η γραμμή της ομορφιάς: Η κορυφαία «γκέι λογοτεχνία» του Άλαν Χόλινγκχερστ

Ο Χόλινγκχερστ τοποθέτησε το βραβευμένο με Booker μυθιστόρημά του στα θατσερικά '80s και κατάφερε μια ολοζώντανη και μαεστρική ανασύσταση μιας αδίστακτης δεκαετίας.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Βιβλίο / Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Η Σανόρα Μπαρμπ είχε περάσει πολύ καιρό στους καταυλισμούς των προσφύγων από την Οκλαχόμα που είχαν πληγεί από την Μεγάλη Ύφεση και την ξηρασία, προκειμένου να γράψει το μυθιστόρημά της. Έκανε όμως το λάθος να δείξει την έρευνά της στον διάσημο συγγραφέα, ο οποίος την πρόλαβε.
THE LIFO TEAM
Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι σπουδαιότερες μορφές του 19ου αιώνα

Βιβλίο / Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι παρεξηγημένοι του 19ου αιώνα

Το βιβλίο του Γερμανού θεωρητικού και πανεπιστημιακού Χέρφριντ Μίνκλερ αναλαμβάνει να επαναπροσδιορίσει το έργο τους, που άλλαξε τα δεδομένα του αστικού κόσμου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Βιβλίο / Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Ο Νίκος Ψιλάκης ερευνά και μελετά την κρητική παράδοση εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα βιβλία του είναι μνημειώδεις εκδόσεις για το φαγητό, τις λαϊκές τελετουργίες και τα μοναστήρια της Κρήτης που διασώζουν και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό.
M. HULOT
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Βιβλίο / Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Σε όλα τα έργα του πρωταγωνιστούν οι γυναίκες και μια υπόγεια Αθήνα, ενώ ο ίδιος δεν κρίνει τους ήρωές του παρά το αφήνει σε εμάς: Μια κουβέντα με τον χαμηλόφωνο συγγραφέα του «Άχρηστου Δημήτρη» και της «Πλατείας Κλαυθμώνος».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ