Όταν ο Νίκος Σπάνιας μετέφραζε ένα ασύλληπτο ποίημα του Λόρδου Βύρωνα.

Όταν ο Νίκος Σπάνιας μετέφραζε ένα ασύλληπτο ποίημα του Λόρδου Βύρωνα. Facebook Twitter
Ο Νίκος Σπάνιας ήταν ένας «καταραμένος» των ελληνικών γραμμάτων...
0

Ποτέ δεν θα μπορούσα να φανταστώ πως σ’ ένα βιβλίο για το underground θα συμπεριλαμβανόταν, και μάλιστα σε «δικό του» ξεχωριστό κεφάλαιο, ο άγγλος ρομαντικός ποιητής και φιλέλληνας Λόρδος Βύρων (Λονδίνο 1788 - Μεσολόγγι 1824).

Το έπραξε αυτό ο Ισπανός (μυστικιστής) συγγραφέας Luis Racionero στο βιβλίο του «Filosofías del underground» το 1977, το οποίο είδαμε κάποτε και στη γλώσσα μας (1980 και ’83) ως «Οι Φιλοσοφίες του Underground» από τις εκδόσεις Οδυσσέας.

Γράφει ο Racionero ανάμεσα σε άλλα:

«Όταν μια ομάδα άγγλων οργάνωσε την Επιτροπή για την απελευθέρωση της Ελλάδας, ο Μπάυρον πρόσφερε την περιουσία του για το σκοπό αυτό και ήταν ο μόνος ανάμεσα στους επιφανείς ανθρώπους που μετείχε στην επιτροπή, που κατέβηκε στην Ελλάδα. Ο θάνατός του στο Μεσολόγγι το 1824, από αρρώστια, δεν ήταν ηρωικός, ωστόσο ήταν συμβολικός. Η παρουσία τού πιο διάσημου δημόσιου άντρα της εποχής στην Ελλάδα, τράβηξε την προσοχή στον ελληνικό 

αγώνα, μεταμορφώνοντάς τον σε ιερό αγώνα για την ελευθερία, που ίσως μπορεί να πέρναγε σαν μια ακόμη αγροτική εξέγερση στην Ευρώπη. Ο θάνατος του Μπάυρον έφερε ένα δάνειο 800 χιλιάδων χρυσών λιρών που πήραν από το Λονδίνο οι έλληνες πατριώτες και ανακάτεψε την αγγλική κυβέρνηση στον ελληνικό αγώνα. Το γεγονός πως ο Μπάυρον άφησε εθελοντικά τις ηδονές του ταξιδιού του στην Ιταλία για να ριχτεί στην ελληνική του περιπέτεια, είναι ακόμα ένα δείγμα της πολυπλοκότητας και της ανωτερότητας του χαρακτήρα του. Ο λόγος είναι απλούστατος όπως κι η εξήγηση που δίνουν και τώρα οι ψαράδες του Μεσολογγιού όταν τους ρωτάς για τον Μπάυρον: “Ήταν ένας τολμηρός άντρας που ήρθε να πεθάνει για την Ελλάδα, επειδή αγαπούσε την ελευθερία”»


Εντάσσοντας τον Λόρδο Βύρωνα σε μία ευρύτερη ομάδα δημιουργών που έδρασαν τον 19ον αιώνα, και που ευλόγησαν, κατά μίαν έννοια, το «αποκλεισμένο», ο Racionero αντιμετωπίζει τον άγγλο ποιητή κάπως σαν πρόδρομο του χιπισμού, ως βασικό φορέα, δηλαδή, μιας άλλης κοινωνικής πρακτικής που να συνδέεται περισσότερο με το συναίσθημα και λιγότερο με τη λογική.

Δεν ξέρω αν υπήρχε προγενέστερη μετάφραση τού «On this day I complete my thirty-sixth year», εκείνο που ξέρω είναι πως η πρόταση του Σπάνια είναι εντυπωσιακή και δείχνει πως το θέμα της «τελειότητας» τον απασχολούσε μονίμως και διακαώς.

Φαίνεται, όμως, πως ο Ισπανός δεν ήταν ο πρώτος, αφού τον είχε προλάβει ο μακαρίτης… χούντα-fan Γρηγόρης Μιχαλόπουλος, ο οποίος το 1973 είχε έτοιμη προς έκδοση διδακτορική διατριβή(!) υπό τον τίτλο… «Ο Λόρδος Μπάυρον ήταν χίππις;»!! Είχε δημοσιευθεί ακόμη και εξώφυλλο του βιβλίου – αν και δεν γνωρίζω κανέναν που να το έχει ξεφυλλίσει (ή έστω να το έχει δει). Έτσι κάπως και η ερώτηση παραμένει αναπάντητη…

Και για να επανέλθω στον Racionero… Παρότι, προσωπικά, δεν τις βρίσκω ουσιαστικές αυτού του τύπου τις ακροβασίες –δεν βρίσκω πολύ ενδιαφέρον, δηλαδή, στο να ψάχνει κανείς τις ρίζες κινημάτων των sixties ή του σήμερα διακόσια ή τριακόσια χρόνια πριν– δεν γίνεται να μην σημειώσουμε πως στην περίπτωση τού Λόρδου Βύρωνα ήταν απολύτως διακριτή μία ευθεία επικοινωνία της ποίησής του με την πολυκύμαντη ζωή του. Κάτι που φέρνει, σήμερα, το έργο του θέσεις μπροστά, υπερκεράζοντας, ως ποιητική προσωπικότητα ο ίδιος, άλλους δημιουργούς της εποχής του.

Όταν ο Νίκος Σπάνιας μετέφραζε ένα ασύλληπτο ποίημα του Λόρδου Βύρωνα. Facebook Twitter
Αδιάφορη τούτη η καρδιά θα μένει/γιατί καρδιά καμμιά δεν συγκινεί:/κι’ όμως απαρνημένη και θλιμμένη/ματώνει στη στιγμή.

Απ’ όσα ποιήματα του Λόρδου Βύρωνα έχω διαβάσει εκείνο που μ’ έχει εντυπωσιάσει περισσότερο είναι το «On this day I complete my thirty-sixth year», το οποίο έχει μεταφράσει κάπως ελεύθερα, αλλά με περισσό ταλέντο (διατηρώντας φυσικά τη λειτουργία της ρίμας), ένας «καταραμένος» των ελληνικών γραμμάτων, ο ζακυνθινής καταγωγής, γεννημένος στην Αθήνα, αλλά εγκατεστημένος για χρόνια στη Νέα Υόρκη (εκεί πέθανε), Νίκος Σπάνιας (1924-1990).

Για τον τύπο και την προσωπικότητα του Σπάνια δίνει ορισμένα στοιχεία ο φίλος του Κώστας Ταχτσής στο «Φοβερό Βήμα» [Εξάντας, 1989]. Ο Ταχτσής δεν αναφέρει το επώνυμό του (τον αποκαλεί Νίκο), αλλά είναι κάτι παραπάνω από σίγουρο πως μιλάει για τον Σπάνια, όταν γράφει στο ημερολόγιό του, την 27/9/1971, κατά τη δεύτερη επίσκεψή του στη Νέα Υόρκη:

«Βγαίνοντας από το ξενοδοχείο, πήρα ένα ταξί και του ’πα να με πάει στην ανατολική πλευρά. Είχα την εκλογή ανάμεσα στον Πάτρικ και τον Νίκο.(…) Τον Νίκο τον πρωτογνώρισα τον καιρό που είχε φύγει ο Πάτρικ για την Άγκυρα. Κάναμε κι οι δυο μας τη θητεία μας –αυτός εξ αναβολής, γιατί είναι μερικά χρόνια μεγαλύτερος– κι ήμασταν κι οι δυο ανθυπολοχαγοί.(…). Άφησα τον Πάτρικ γι’ αργότερα, όταν ξανάρθω στη Νέα Υόρκη, και πήγα να βρω τον Νίκο. Είχα ακούσει πολλά στην Αθήνα αυτά τα χρόνια –για Πορτορικανούς, ναρκωτικά, φυλακές–, αλλά όταν πρόκειται για τον Νίκο δεν πιστεύω τίποτε αν δεν το δω με τα μάτια μου. Είναι τόσο ψεύτης, τόσο μυθομανής, που μπορεί να κατηγορήσει ακόμα και τον εαυτό του για να κάνει εντύπωση. Άλλα τόσα είχα ακούσει και τότε, το ’63 που πρωτόρθα. Ήμουν λίγο περίεργος να δω τι απ’ όσα άκουσα είναι πραγματικότητα και τι μύθος. Αλλά και να ξαναθυμηθούμε τα παλιά. Ό,τι γνώμη και να ’χει κανείς γι’ αυτόν, η αλήθεια είναι ότι περάσαμε μερικές αξέχαστες στιγμές μαζί.(…)».

Λέει κι άλλα ο Ταχτσής για τον Σπάνια (όπως έχει πει και ο Σπάνιας για τον Ταχτσή), αλλά το ωραιότερο «άθροισμα» το φυλάει για λίγο πριν το τέλος:

«Ο Νίκος ανήκει στους ανθρώπους που είναι λιγότερο ποιητές ή και καθόλου ποιητές, αλλά είναι μάλλον ποιητικοί απ’ την τρυφερότερη ως την πιο δαιμονική, την πιο εωσφορική έννοια του όρου. Έχει πάρει πολλές μαζοχιστικές κουτρουβάλες στου κακού τη σκάλα, μα είναι απ’ αυτούς που όλο σηκώνονται χωρίς γρατζουνιά, ίσως χάρη στον αμοραλισμό του και την ικανότητά του να εκλογικεύει πολύ βολικά τις ενοχές του.(…)».

Αν και ο Σπάνιας έχει γράψει ο ίδιος εξαιρετικά ποιήματα, όπως ας πούμε εκείνο το αφιερωμένο στον Τάκη Παπατζώνη (από τα «Ποιήματα της Τρίτης Λεωφόρου» το 1963), η μετάφραση ήταν κάτι που τον απασχολούσε πάρα πολύ, αφού μετέφραζε πυρετωδώς τόσο από την αγγλική στην ελληνική, όσο και αντίστροφα.

Το «Σήμερα συμπληρώνω τα τριάντα-έξη μου χρόνια» του Λόρδου Βύρωνα λογικά δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό «Δελφικά Τετράδια» (#7-8, 1966), που διηύθυνε ο (ποιητής) Φοίβος Δέλφης (δεν γνωρίζω παλαιότερη δημοσίευση) και στο οποίο ο Σπάνιας είχε συμμετάσχει με μεταφράσεις ποιημάτων του Σαίξπηρ, του Hölderlin κ.ά. (Γενικώς, ο Σπάνιας δεν άφηνε περιοδικό για περιοδικό, που να μη στείλει «συνεργασία», με το περισσότερο έργο του είναι σπαρμένο εδώ κι εκεί).

Λίγα χρόνια αργότερα το ποίημα συμπεριλήφθηκε (κάπως διαφοροποιημένο – δηλαδή ακόμη πιο επεξεργασμένο) στο βιβλίο του Νίκου Σπάνια «Μεταφράσεις 1941-1971» [Athens Printing Company, Νέα Υόρκη 1972] και από ’κει θα το αντιγράψω.

Μάλιστα, στον πρόλογο, ο Σπάνιας διατυπώνει ορισμένες σκέψεις, που έχουν ιδιαίτερη σημασία όσον αφορά στον τρόπο που αντιλαμβανόταν ο ίδιος τη διαδικασία της μετάφρασης. Διαβάζω:

«Ο εμπνευσμένος μεταφραστής, όποιος νοιώθει τις λέξεις του άλλου να τον χτυπούν στο πρόσωπο, παραμερίζει τολμηρά κι’ αδιάφορα την πιστή και κατά λέξη απόδοση για χάρη του ευτυχισμένου αποτελέσματος».

Και πιο κάτω:

«Σημείωσα πάρα πάνω πως δεν έχω καμμιάν απλή θεωρία, κάτι σαν ορισμό για τη μετάφραση. Μα να μη νομιστεί πως στερούμαι τρόπου και επιμέλειας, μιας μεθόδου τέλος γιατί, βέβαια, κανείς δεν μεταφράζει τυχαία και μοιραία. Η μέθοδος αυτή είναι μια αποστήθιση του κειμένου (μ’ αρέσει να κουβαλώ τις λέξεις του όπου κι αν βρίσκομαι) αφ’ ενός, και αυτό που θ’ αποκαλέσω αισθητικήν εποπτείαν αφ’ ετέρου. Και επειδή μόνο με αντιπαραθέσεις μπορώ να κάνω συγκεκριμένη την εποπτεία αυτή που πηγάζει από σύγκριση, παραθέτω το μεταφρασμένο κείμενο ενός άλλου».

Το να συμβουλεύεται ένας μεταφραστής προηγούμενες μεταφράσεις είναι κάτι που το βρίσκω απολύτως σωστό. Μόνο έτσι μπορεί να προσεγγιστεί ακόμη περισσότερο η «πρώτη» ουσία ενός ποιήματος.

Δεν ξέρω αν υπήρχε προγενέστερη μετάφραση τού «On this day I complete my thirty-sixth year», εκείνο που ξέρω (συμβουλευόμενος και το πρωτότυπο) είναι πως η πρόταση του Σπάνια είναι εντυπωσιακή – και το γεγονός πως διαφοροποιείται σε πολλά σημεία από την προηγούμενή του απόπειρα στα «Δελφικά Τετράδια» δείχνει πως το θέμα της «τελειότητας» τον απασχολούσε μονίμως και διακαώς.

Εδώ, πάντως, ξεπέρασε το τέλειο…

≈≈≈≈≈≈≈≈≈≈≈≈≈≈≈≈≈≈≈

ΣΗΜΕΡΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΩ ΤΑ ΤΡΙΑΝΤΑ-ΕΞΗ ΜΟΥ ΧΡΟΝΙΑ… 

(Μεσολόγγι, 22 Ιανουαρίου 1824) 

Αδιάφορη τούτη η καρδιά θα μένει
γιατί καρδιά καμμιά δεν συγκινεί:
κι’ όμως απαρνημένη και θλιμμένη
ματώνει στη στιγμή.

Οι μέρες μου χλωμά κίτρινα φύλλα
τ’ άνθη και της αγάπης οι καρποί
είναι σκουλήκια βούρκος και σαπίλα
και κούφιοι οι παλμοί.

Οι σπίθες που μου φεύγουν απ’ τα σπλάχνα
καθώς ηφαίστεια νησιού νεκρά
φλόγες δεν βγάνουνε παρά μιαν άχνα
σα νεκρικά πυρά.

Τον κλήρο του έρωτα που συνταράζει
ελπίδες και πόθους δεν έχω εγώ
μηδέ σκοπό πάρεξ ένα μαράζι
ένα βαρύ ζυγό.

Και να μην πω: «ούτε έτσι – μήτε τώρα…»
στα εξιλαστήρια πάθη της ζωής
ηρώων στεφάνια πλέκονται οληνώρα
θανάτου και τιμής.

Βόλια και λάβαρα! Αχός, Ελλάδα
φως μου, πώς με καλείς. Πολεμιστές
και πάλι στης ασπίδας την απλάδα
πεθαίνουν νικητές.

Ω ξύπνα! Ελλάδα μου όχι συ, ξύπνα
και βύζαξε τις ρίζες πνεύμα μου
δυνάμωσε μες των Γραικών τα δείπνα
με ένα νεύμα μου.

Πείνες της σάρκας, ηδονές και πάθος
τα βδελυρά και τερατόμορφα
Όχι! Κύττα την ομορφιά σαν λάθος
σε πρόσωπα όμορφα.

Αν κλαις τη νιότη σου, τότε μη ζήσεις!
Χρέος και θάνατος σωστός εδώ
με σφαίρες τη ζωή σου να σφαλίσεις
στο χώμα αυτό.

Γύρνα με περιέργεια το κεφάλι
μέτρα καλά, να ’ναι φαρδύς-πλατύς
ο τάφος σου, κι’ ύστερα από την ζάλη
πέσε ν’ αναπαυτείς.
Βιβλίο
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Βιογραφίες: Aπό τον Γκαρσία Μάρκες στην Άγκελα Μέρκελ

Βιβλίο / Πώς οι βιογραφίες, ένα όχι και τόσο δημοφιλές είδος στη χώρα μας, κατάφεραν να κερδίσουν έδαφος

Η απόλυτη επικράτηση των βιογραφιών στη φετινή εκδοτική σοδειά φαίνεται από την πληθώρα των τίτλων και το εύρος των αφηγήσεων που κινούνται μεταξύ του autofiction και των βιωματικών «ιστορημάτων».
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Βιβλίο / Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Ο Ιωάννης Στεφανίδης, καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική του ΑΠΘ και επιμελητής του τρίτομου έργου του ιστορικού Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, εξηγεί γιατί πρόκειται για ένα κορυφαίο σύγγραμμα για την εποχή που καθόρισε την πορεία του έθνους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Βιβλίο / Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο θάνατος του συγγραφέα» ο δημοσιογράφος μιλά για την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπαρξιακή διάσταση της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Άλαν Χόλινγκερστ: «Η γραμμή της ομορφιάς»

Το πίσω ράφι / Η γραμμή της ομορφιάς: Η κορυφαία «γκέι λογοτεχνία» του Άλαν Χόλινγκχερστ

Ο Χόλινγκχερστ τοποθέτησε το βραβευμένο με Booker μυθιστόρημά του στα θατσερικά '80s και κατάφερε μια ολοζώντανη και μαεστρική ανασύσταση μιας αδίστακτης δεκαετίας.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Βιβλίο / Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Η Σανόρα Μπαρμπ είχε περάσει πολύ καιρό στους καταυλισμούς των προσφύγων από την Οκλαχόμα που είχαν πληγεί από την Μεγάλη Ύφεση και την ξηρασία, προκειμένου να γράψει το μυθιστόρημά της. Έκανε όμως το λάθος να δείξει την έρευνά της στον διάσημο συγγραφέα, ο οποίος την πρόλαβε.
THE LIFO TEAM
Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι σπουδαιότερες μορφές του 19ου αιώνα

Βιβλίο / Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι παρεξηγημένοι του 19ου αιώνα

Το βιβλίο του Γερμανού θεωρητικού και πανεπιστημιακού Χέρφριντ Μίνκλερ αναλαμβάνει να επαναπροσδιορίσει το έργο τους, που άλλαξε τα δεδομένα του αστικού κόσμου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Βιβλίο / Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Ο Νίκος Ψιλάκης ερευνά και μελετά την κρητική παράδοση εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα βιβλία του είναι μνημειώδεις εκδόσεις για το φαγητό, τις λαϊκές τελετουργίες και τα μοναστήρια της Κρήτης που διασώζουν και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό.
M. HULOT
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Βιβλίο / Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Σε όλα τα έργα του πρωταγωνιστούν οι γυναίκες και μια υπόγεια Αθήνα, ενώ ο ίδιος δεν κρίνει τους ήρωές του παρά το αφήνει σε εμάς: Μια κουβέντα με τον χαμηλόφωνο συγγραφέα του «Άχρηστου Δημήτρη» και της «Πλατείας Κλαυθμώνος».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που δεν βλέπεις σχεδόν κανέναν να διαβάζει ένα βιβλίο στο μετρό»   

Βιβλίο / Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που σχεδόν κανείς δεν διαβάζει βιβλίο στο μετρό»   

Η πολυβραβευμένη μεταφράστρια μιλά για την προσωπική της διαδρομή στον χώρο της λογοτεχνίας, για το στοίχημα της καλής μετάφρασης και εξηγεί τι σημαίνει να δουλεύεις πάνω σε κορυφαία έργα του Φλομπέρ, του Καμί, του Μαρκήσιου ντε Σαντ και της Ανί Ερνό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Βιβλίο / «Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Ο 84χρονος ηθοποιός κοιτάζει προς τα πίσω και βλέπει τα δύσκολα παιδικά χρόνια, την καταθλιπτική μητέρα του, τον Τσέχoφ, τις σχέσεις που δεν έφτασαν ποτέ στον γάμο, τις έντονες αναταράξεις μιας πολυκύμαντης διαδρομής.
THE LIFO TEAM
Πέτρος Τατσόπουλος: «Η οργή σε κάποιες περιπτώσεις επιβάλλεται γιατί είναι απελευθερωτική»

Πέτρος Τατσόπουλος / «Δεν τα έχω με τους πιστούς αλλά με τους απατεώνες ρασοφόρους»

Μια χειμαρρώδης συνέντευξη με τον γνωστό συγγραφέα, δημοσιογράφο, παρουσιαστή και πρώην βουλευτή Πέτρο Τατσόπουλο, με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «Το παιδί του διαβόλου - Μια αληθινή ιστορία», όπου εστιάζει στη μεγάλη δύναμη της Εκκλησίας στην Ελλάδα, στη διαπλοκή της με την πολιτεία και στις σκοταδιστικές απόψεις που κατά κανόνα πρεσβεύει καθώς και στην ιδιαίτερα επικερδή «μπίζνα» που έχει στηθεί γύρω από ιερά λείψανα, ιερά κειμήλια, «άγιους» γέροντες και «θαύματα» για κάθε χρήση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ