Τρεις άντρες. Από τον Κωστή Παπαγιώργη

Τρεις άντρες. Από τον Κωστή Παπαγιώργη Facebook Twitter
5
Τρεις άντρες. Από τον Κωστή Παπαγιώργη Facebook Twitter
1. Η πιο κρυφή πληγή του Βαγγέλη Ραπτόπουλου, Εκδόσεις Ίκαρος, Σελ.: 401, Τιμή: €9,99. /// 2.Πόρτο Λεόνε του Λευτέρη Καπώνη,Εκδόσεις Λιβάνης, Σελ.: 348, Τιμή: €16,66///3. Ανεξαρτησία του Χρίστου Χ. Παπαδημητρίου, Μετ.: Νίνα Μπούρη, Εκδόσεις Πατάκη, Σελ.: 485, Τιμή: €18,70

Η πιο κρυφή πληγή του Βαγγέλη Ραπτόπουλου

Εκδόσεις Ίκαρος, Σελ.: 401, Τιμή: €9,99.


«Το συμπέρασμά μου από τη ζωή, μετά από σαράντα οκτώ χρόνια, είναι ότι όταν πεθαίνει κάποιος οικείος σου, και μάλιστα ένας πυλώνας του οικογενειακού σου οικοδομήματος, γίνονται κολοσσιαίες, αν και αόρατες, αλλαγές μέσα σου» (σ. 27). Αυτή η φράση, που θα μπορούσε να τεθεί ως προμετωπίδα ολόκληρου του μυθιστορήματος, προσιδιάζει στον Ραπτόπουλο τόσο λόγω ψυχοσυνθέσεως όσο και λόγω αφηγηματικής τεχνικής.


Η κρυφή πληγή του αφηγητή δεν ξέρουμε αν είναι η μύηση στον έρωτα που θέλει εκατοντάδες σελίδες για να συστηθεί ή ο πόνος για τα Δεκεμβριανά του '44 (τότε που ο Τσώρτσιλ ζήτησε ματαίως από τους Τούρκους να στείλουν αστυνομικά σώματα για να τηρήσουν την τάξη στην Αθήνα...). Ο Ραπτόπουλος εφαρμόζει μια τεχνική που του πάει γάντι: ενώ σεργιανάει από κάμαρη σε κάμαρη και από γυναίκα σε γυναίκα εξαντλώντας το πρώτο επίπεδο της αφήγησης και τα αποθέματα εφηβείας που διαθέτει, με μια κίνηση της μαγικής σφαίρας μεταβαίνει στην ατμόσφαιρα του Εμφυλίου όπου ξαναζεί, χωρίς να τα έχει ζήσει, τα γεγονότα της Αθήνας. Πρόκειται για μια θεατρική σκηνή που απαιτεί δύο στύλους για να συγκρατήσει το δράμα της. Από τη μία η αμήχανη νεότητα, από την άλλη το μένος για εκδίκηση, όπως στην περίπτωση του Γερόσταθου, συνεργάτη των Γερμανών και μανιακού καταδότη, που τελικά εγδάρη ζωντανός με κάτι μεγάλα καρφιά, απ' αυτά που διαπερνούν καδρόνια. Επίσης, η τρομερή αστυνομία του ΚΚΕ, η επιλεγόμενη ΟΠΛΑ, ξεπάστρεψε πολλούς αιρετικούς της παράταξης, ανάμεσά τους και οπαδούς του Τρότσκι (σ. 194).


Ο Ραπτόπουλος δοκιμάζει πολλές αφηγηματικές τεχνικές, τόσο για τότε όσο και για τώρα, τόσο την εμφυλιακή μαρτυρία όσο και τη βιωματική, αλλά το κυριότερο είναι ότι δεν πιέζεται, μιλάει λες και όλα διαδραματίζονται προ των ομμάτων του - τόσο οι εκτελέσεις όσο και τα γαμήσια. Τέχνασμα; Επίδειξη; Λίγος Σαίξπηρ εν προκειμένω είναι απαραίτητος: κατάλληλη είναι κάθε ώρα, για ό,τι γίνεται στην ώρα του...


Ο αφηγητής φαίνεται να είναι δικέφαλος, δίγλωσσος, με διπλό ηλεκτρονικό μολύβι. Το δηλώνει, άλλωστε, με ειλικρίνεια: «Ούτως ή άλλως, ο πρωταγωνιστής έχει το όνομά μου και αποτελεί μια σύνθεση του εαυτού μου και του πατέρα μου, σαν να είμαι εγώ, αλλά φορτωμένος και με τις αμαρτίες του γονιού μου» (σ. 209). Ως εκ τούτου, το κείμενο έχει ανάγκη δραματικής βαθύτητας, μεγάλες δόσεις παρελθόντος, ώστε οι ερωτικές και άλλες περιπέτειες του νεαρού να αποκτήσουν ένα άλλοθι κι ένα ιστορικό πιστοποιητικό που θα καταστήσει πιο έγκυρα τα σούρτα-φέρτα στην πόλη. Πρόκειται για έναν ιδιαίτερο και προικισμένο τρελό που διασχίζει την Ιστορία από τα Δεκεμβριανά και τον Εμφύλιο ίσαμε τις μέρες μας...

Πόρτο Λεόνε του Λευτέρη Καπώνη

Εκδόσεις Λιβάνης, Σελ.: 348, Τιμή: €16,66


Οι έρωτες για τις γυναίκες –τώρα που η ηλικία δεν αστειεύεται– τείνουν να έλθουν σε δεύτερη μοίρα, αφήνοντας χώρο για τις παιδικές αγάπες. Είναι παράδοξο, αλλά ισχύει ως χαρμόσυνο γεγονός. Για παράδειγμα, η πόλη όπου μεγάλωσε κανείς κι έμαθε τα πάντα διεκδικεί προνομιούχα θέση στο θυμικό των σημερινών εξηνταφεύγα, αν μάλιστα λάβουμε υπόψη μας ότι μαζί με την πόλη πάει αγκαζέ και σφιχταγκαλιασμένη η ποδοσφαιρική ομάδα, ο Ολυμπιακός δηλαδή, τότε έχουμε μια καλή μαλάγρα για ένα αφήγημα εφηβικής συγκίνησης και ανδρικής νοσταλγίας.


Ο Καπώνης σπούδασε το γράψιμο γράφοντας αλλεπάλληλα τηλεοπτικά σενάρια, ενίοτε με μεγάλη επιτυχία, κι επίσης υπογράφοντας επτά μυθιστορήματα. Η επιστροφή με φόρα στα νεανικά του χρόνια, περίπου σαν προσκύνημα στη γενέτειρα, έχει καλό ρυθμό, εξαίρετο υλικό και κυρίως καθαρό συναίσθημα, χωρίς εύκολη δραματουργία και συμβατικές περιγραφές των προσώπων. Όσο για την ποδοσφαιρική θρησκεία της πόλης, αρκούν δύο παρατηρήσεις: οι παρέες διαβάζουν το «Φως των σπορ» όπως οι μουσουλμάνοι το Κοράνι, όσο για τη μάνα που βλέπει τον υποψήφιο γαμπρό της κόρης της, τον κοιτάζει κατάματα και αποκαλύπτεται: «Της το είπα, μη μου φέρει Παναθηναϊκό γαμπρό, γιατί θα τον πετάξω απ' το μπαλκόνι!».


Ο αφηγητής κατά συνέπεια έχει δύο μοτίβα που πρέπει να τα εξαντλήσει: από τη μία οι λαϊκές παρέες που ορκίζονται στον Πειραιά και στο ήθος του και από την άλλη η θρησκεία του Ολυμπιακού (μιλάμε για την εποχή των Λοσάντα, Περσίδη, Δεληκάρη, Γιούτσου, Συνετόπουλου, Αϊδινίου, Αγγελή, Γκλέτσου, Σιώκου, Γκαϊτατζή, Κελεσίδη κ.λπ.).


Οι σελίδες για τις γυναίκες είναι εξαιρετικές, παλαιάς κοπής βέβαια, αλλά με υγιές αντριλίκι και με δράματα και ιδιάζουσες στιγμές. Λόγου χάρη, όταν η μάνα γυροφέρνει στην αυλή επειδή είναι η πρώτη φορά που ξημέρωσε χωρίς να έρθει ο γιος της σπίτι, είναι κάτι που διαπερνά πέρα για πέρα την εφηβική μνήμη.


Το πιο σκληρό συμβάν του βιβλίου, το δράμα δηλαδή του Βαγγέλη με την Ντίνα και τον Κυριάκο και το αναπόφευκτο φονικό, είναι πειστικό, αξίζει τη φράση «ενώθηκαν στην αμαρτία και στην προδοσία» και συνάμα δεν ξεφεύγει από τη συνολική αφήγηση, η οποία διατηρεί το τέμπο και το πιστεύω της από την πρώτη ίσαμε την τελευταία σελίδα.


Έχουμε την εντύπωση ότι ο Καπώνης με το Πόρτο Λεόνε έκανε λογοτεχνικό τάμα και πήρε ό,τι του άξιζε.

Ανεξαρτησία του Χρίστου Χ. Παπαδημητρίου

Μετ.: Νίνα Μπούρη, Εκδόσεις Πατάκη,
Σελ.: 485, Τιμή: €18,70


Ο συγγραφέας –καλά να είναι– έχει διδάξει πληροφορική στο Χάρβαρντ, στο ΜΙΤ, στο Στάνφορντ, στο Μπέρκλεϊ και, πέρα από τα βιβλία του, είναι μέλος της Εθνικής Ακαδημίας των ΗΠΑ. Ωστόσο, δεν πρόκειται για έναν Ρωμιό που έριξε μαύρη πετρα πίσω του ή για έναν πεζογράφο που προτιμά την ελληνική γλώσσα από την αμερικανική. Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει. Έχουμε να κάνουμε με έναν πρώην Έλληνα και νυν Αμερικάνο ο οποίος όμως –τι τύχη!– μετέχει στην αντίσταση ενάντια στη Χούντα, διακινδυνεύει, γυρεύει τα απόμακρα ίχνη της οικογένειάς του και συνάμα κάνει απίθανες επιστροφές στο '21 και στο Τείχος του Βερολίνου.


Χωρίς καμιά υπερβολή και παρότι αντέχουμε το διάβασμα των μυθιστορημάτων, η Ανεξαρτησία δεν μας έπεισε σε καμιά στιγμή της αφήγησης. Δεν ξέρουμε αν ευθύνεται η ελληνο-αμερικανική ταυτότητα του Παπαδημητρίου ή η προσπάθειά του να φανεί περισσότερο  Έλλην απ' ό,τι στην πραγματικότητα είναι. Πάντως, έχει κεφάλαια που νομίζεις οτι μιλάει ένας βέρος  Έλλην και επίσης κεφάλαια όπου εμφανίζεται ένας αχταρμάς άνευ προηγουμένου. Πιθανώς, η πιο πειστική παράγραφος που εντόπισα να είναι η ακόλουθη:


«Το Πρίνστον ήταν εντάξει. Ένα βράδυ, την πρώτη εβδομάδα των μαθημάτων, είδα ότι δύο προπτυχιακοί έπαιζαν τάβλι στο καθιστικό της εστίας και μερικοί άλλοι παρακολουθούσαν. Πλησίασα κι έριξα μια ματιά και ξαφνικά με περιέβαλε μια γλυκιά θαλπωρή: το πανεπιστήμιο του Πρίνστον είναι τρεις χιλιάδες στρέμματα γεμάτα εξυπνοπούλια. Δεν θα αντιμετωπίσω οικονομικό πρόβλημα στις μεταπτυχιακές σπουδές μου. Γράφτηκα σε ένα μάθημα Μαθηματικής Φυσικής. Ήταν δύσκολο και όλοι οι συμφοιτητές μου ήταν ιδιοφυΐες, αλλά τα πήγα καλά. Στο τραπέζι των Ευχαριστιών, η μητέρα μου με ρωτούσε για τη σχολή. "Νόμιζα ότι σου άρεσε η Φυσική, όχι τα Μαθηματικά" είπε κάποια στιγμή. Μιλούσαμε αγγλικά για χάρη του Ρικ – όλοι εκτός από τον Μακ φυσικά. Δεν της απάντησα αμέσως. "Η Φυσική είναι το πώς λειτουργεί ο κόσμος", της εξήγησα τελικά, "και τα Μαθηματικά είναι το πώς λειτουργεί η Φυσική"».

Βιβλίο
5

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Φοίβος Οικονομίδης

Βιβλίο / Φοίβος Οικονομίδης: «Είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να σπάσουμε σε χίλια κομμάτια»

Με αφορμή το νέο του βιβλίο «Γιακαράντες», ο Φοίβος Οικονομίδης, ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς συγγραφείς της νεότερης γενιάς, μιλά για τη διάσπαση προσοχής, την αυτοβελτίωση, τα κοινωνικά δίκτυα, το βύθισμα στα ναρκωτικά και τα άγχη της γενιάς του.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Σερζ Τισερόν «Οικογενειακά μυστικά»

Το Πίσω Ράφι / «Το να κρατάμε ένα μυστικό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και επικίνδυνο έχουμε»

Μελετώντας τις σκοτεινές γωνιές των οικογενειακών μυστικών, ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Σερζ Τισερόν αποκαλύπτει τη δύναμη και τον κίνδυνο που κρύβουν καθώς μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το ηθικό ζήτημα με τις μεταθανάτιες εκδόσεις με αφορμή το ημερολόγιο της Τζόαν Ντίντιον

Βιβλίο / Μεταθανάτιες εκδόσεις και ηθικά διλήμματα: Η Τζόαν Ντίντιον στο επίκεντρο

Σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με τις προσφάτως ανακαλυφθείσες «ψυχιατρικές» σημειώσεις της αείμνηστης συγγραφέως, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με τη δεοντολογία της μεταθανάτιας δημοσίευσης έργων ενός συγγραφέα χωρίς την επίσημη έγκρισή του.
THE LIFO TEAM
Στα «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος

Ηχητικά Άρθρα / Γιάννης Τσαρούχης: «Η ζωγραφική μου θρέφεται από τη μοναξιά και τη σιωπή»

Στα εκπληκτικά «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Γιάννη Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος, από τις μινωικές τοιχογραφίες έως τα λαϊκά δημιουργήματα του Θεόφιλου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
George Le Nonce: «Εκτός από τα φέικ νιουζ, υπάρχει η φέικ λογοτεχνία και η φέικ ποίηση»

Ποίηση / George Le Nonce: «Εκτός από τα fake news, υπάρχει η fake λογοτεχνία και ποίηση»

Με αφορμή την έκδοση του τέταρτου ποιητικού του βιβλίου, με τίτλο «Μαντείο», ο Εξαρχειώτης ποιητής μιλά για την πορεία του, την ποίηση –queer και μη–, και για την εποχή του Web 2.0, αποφεύγοντας την boomer-ίστικη νοοτροπία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Βιβλίο / Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Μια σειρά από επανεκδόσεις αλλά και νέες εκδόσεις, που αφορούν ποιητές και λογοτέχνες που έχουν φύγει από τη ζωή μάς θυμίζουν γιατί επιστρέφουμε σε αυτούς, διαπιστώνοντας ότι παραμένουν, εν πολλοίς, αναντικατάστατοι.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός.

Βιβλίο / Οβίδιος: Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός

Ο κορυφαίος μελετητής του ρωμαϊκού κόσμου Θεόδωρος Δ. Παπαγγελής ολοκλήρωσε την απόδοση στα ελληνικά των 12.000 στίχων του έργου του Οβίδιου, εκφράζοντας ταυτόχρονα τον άκρως μοντέρνο χαρακτήρα του ποιητή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Βιβλίο / «Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Με θέμα την καθημερινότητα έξι αστροναυτών σε έναν διεθνή διαστημικό σταθμό, το μυθιστόρημα που κέρδισε το Booker 2024 μόλις μεταφράστηκε στα ελληνικά, είναι ένα ποίημα για τον πλανήτη Γη και μας καλεί να τον εκτιμήσουμε ξανά.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
2000 χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία του, ένα βιβλίο για τους Ρωμαίους αυτοκράτορες γίνεται μπεστ-σέλερ

Βιβλίο / Ο Σουητώνιος του 69 μ.Χ. γίνεται ξανά μπεστ-σέλερ

Οι «Βίοι των Καισάρων», το εξόχως κουτσομπολίστικο βιβλίο που είχε γράψει ο Σουητώνιος για τον βίο και την πολιτεία της πρώτης σειράς των Ρωμαίων αυτοκρατόρων, κυκλοφόρησε σε νέα μετάφραση και μπήκε στη λίστα με τα ευπώλητα των Sunday Times.
THE LIFO TEAM
«Αν δεν μας αρέσουν οι ηγέτες που ψηφίζουμε, ας κατηγορήσουμε τον εαυτό μας»

Βιβλίο / «Αν δεν μας αρέσουν οι ηγέτες που ψηφίζουμε, ας κατηγορήσουμε τον εαυτό μας»

Ο «ροκ σταρ ιστορικός των ημερών», ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και βραβευμένος συγγραφέας Peter Frankopan, μιλά στη LIFO για τους κινδύνους που απειλούν την Ευρώπη, τη Γάζα και την άνοδο της ακροδεξιάς.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πένθος και ανάνηψη: Ο δικός μας Σαββόπουλος

Daily / Πένθος και ανάνηψη: Ο δικός μας Σαββόπουλος

Μια εικοσαετία μετά την πρώτη έκδοση του βιβλίου, κυκλοφορεί ξανά σε αναθεωρημένη μορφή, η ενθουσιώδης, στοχαστική, λυρική μελέτη του έργου του σπουδαίου όσο και «πολωτικού» Έλληνα τραγουδοποιού από τον Δημήτρη Καράμπελα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Ο Γιάννης και η φασολιά

Guest Editors / Ο Γιάννης και η φασολιά

Τέλη ’70, Αθήνα. Ένας νεαρός βουτάει στην ποίηση στη βιβλιοθήκη της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης. Οι στίχοι του Γιάννη Κοντού τον αγγίζουν. Χρόνια μετά, ως συγγραφέας πια, δημιουργεί μια λογοτεχνική σχέση που κρατά δεκαετίες, ανάμεσα σε εκδοτικούς οίκους, ταβέρνες και πρωινά τηλεφωνήματα.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΣ
Ευκλείδης Τσακαλώτος: Οφείλουμε να είμαστε πιο ριζοσπάστες και ταυτόχρονα πιο ρεαλιστές, ακόμα κι αν αυτό ακούγεται σαν τετραγωνισμός του κύκλου!

Βιβλίο / Ευκλείδης Τσακαλώτος: «Οφείλουμε να είμαστε πιο ριζοσπάστες και ταυτόχρονα πιο ρεαλιστές στην αριστερά»

Μια πολιτική κουβέντα «εφ’ όλης της ύλης» με τον βουλευτή της Νέας Αριστεράς, πανεπιστημιακό και πρώην υπουργό Οικονομικών στο στούντιο της LiFO με αφορμή το «Μανιφέστο για μια βιώσιμη κοινωνία», το τρίτο του συγγραφικό πόνημα τα τελευταία χρόνια.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

4 σχόλια
> τα Δεκεμβριανά του '44 (τότε που ο Τσώρτσιλ ζήτησε ματαίως από τους Τούρκους να στείλουν αστυνομικά σώματα για να τηρήσουν την τάξη στην Αθήνα...)[Γιατί την 7η Απριλίου 1941 οι Αθηναίοι βγήκαν στους δρόμους με τουρκικές σημαίες;](http://bit.ly/YMc9cf):> η Τουρκία είχε υπογράψει δύο σύμφωνα. Ενα με Ελλάδα, Γιουγκοσλάβία και Ρουμανία το 1934, και ήταν (τυπικά) σύμμαχοι με υποχρεώσεις ο ένας να προσέχει την πλάτη του άλλου, και ένα με Βρετανία και Γαλλία το 1939, με υποχρεώσεις αμοιβαίας στρατιωτικής βοήθειας, ειδικά αν οι Γερμανοί μετέφεραν τον πόλεμο στη ΝΑ Μεσόγειο.> Τις μέρες της γερμανικής επίθεσης στα οχυρά, αρχές Απρίλη του 1941, οι Τούρκοι άφησαν έντεχνα να διαρρεύσει ότι θα έμπαιναν στον πολεμο, στο πλευρό των συμμάχων, μάλλον για να μετρήσουν αντιδράσεις.> Οι πτωχοί πλην τίμιοι Ελληνες βγήκαν στον δρόμο για να πανηγυρίσουν και να δείξουν τις διαθέσεις τους για αδελφοσύνη με τους καλούς γείτονες, από εκεί και η φωτογραφία με τις τουρκικές σημαίες.Οι Τούρκοι πάντως είχαν πει το περίφημο «Εμείς δεν πρόκειται να πολεμήσουμε για τα γαλανά μάτια της Πολωνίας».> τελικά η Τουρκία κήρυξε τον πόλεμο εναντίον της Γερμανίας τον Φεβρουάριο του… 1945!
> Τρία ελληνικά βιβλία γραμμένα από αντρικό χέρι που αξίζει να διαβάσετεΗ γνώμη του Κωστή Παπαγιώργη για το τρίτο βιβλίο είναι πως έχει γραφτεί όχι από Έλληνα, αλλά από Αμερικάνο πρώην Έλληνα και δεν αξίζει να διαβαστεί.
Αληθεύει αυτό, ότι γδάρανε ζωντανό τον καταδότη με καρφιά; Ισχύει; Δηλαδή ισχύει κι η πηγάδα του Μελιγαλά; Κι οι σφαγές με κονσερβοκούτια;Πέρασα όλη μου τη ζωή πιστεύοντας ότι είναι μαύρη προπαγάνδα κι ότι οι τότε αριστεροί ήταν άγιοι. Και εκλεπτυσμένοι.