Ποιός είναι ο Robert Mapplethorpe

Ποιός είναι ο Robert Mapplethorpe Facebook Twitter
0

Ο Robert Mapplethorpe υπήρξε αναμφισβήτητα ένας απ’ τους πιο εικονικούς και controversial φωτογράφους του τέλους του 20ού αιώνα. Αυτό που δεν περίμενα να συμβεί, καθώς ξανακοίταζα το έργο του γι’ αυτό το άρθρο, είναι πως παραμένει, 22 χρόνια μετά τον θάνατό του από ΑΙDS το 1989, τρομακτικά σύγχρονος, ακόμα και μέσα σε όλη αυτή την εικονογραφική λαίλαπα του ηλεκτρονικού νέφους της εποχής μας, όπου όλες οι εικόνες, όλα τα γεγονότα, όλες οι μουσικές και όλες οι λέξεις ανακατεύονται, τεμαχίζονται, σαμπλάρονται και επανοικειοποιούνται αέναα πια.

Ίσως έχει να κάνει με το γεγονός πως υπήρξε πρωτοποριακός στη χρήση του ομοφυλόφιλου ερωτισμού ως μέσου καλλιτεχνικής έκφρασης, σεξουαλικής αναζήτησης και προσωπικής ελευθερίας πολύ πριν το διαδίκτυο κάνει mainstream την πορνογραφία (gay και straight) και τα αισθητικά παρακλάδια της. Αλλά δεν είναι μονάχα αυτό.

Ο Μapplethorpe, αν θέλουμε να τον κατατάξουμε σε κάποια γενιά, γεννήθηκε και ανδρώθηκε καλλιτεχνικά στη ‘70s underground καλλιτεχνική σκηνή της Νέας Υόρκης, μια σκηνή που χαρακτηρίστηκε αναμφισβήτητα απ’ τη σεξουαλική επανάσταση εκείνων των ετών, αλλά και απ’ τη διάθεση πειραματισμού, αναζήτησης, επανακαθορισμού όσων αποτέλεσαν μέρος της για όσο διήρκεσε, μέχρι να εισβάλουν τα corporate ‘80s και ν’ απορροφηθούν οι περισσότεροι απ’ το mainstream.

Εραστές και μετέπειτα φίλοι με την Patti Smith και ζευγάρι ύστερα με τον μεγαλυτερό του σε ηλικία art curator Sam Wagstaff, άρχισε να φωτογραφίζει με μια Ρolaroid στην αρχή (και μια Hasselblad μετά) όλα τα άτομα που αποτελούσαν τους κύκλους μέσα στους οποίους μπαινόβγαινε κοινωνικά. Ποιητές, συγγραφείς, τραγουδιστές, εικαστικοί, πρώην και νυν εραστές του, άτομα από τις gay fetish subcultures της Νέας Υόρκης, όλοι και όλα έμπαιναν στον φωτογραφικό του φακό μ’ έναν τρόπο πρωτόγνωρο για τότε, μακριά από glossy κι εμπορικές συνθήκες.

Ο τρόπος που απεικόνιζε ο Μapplethorpe δεν στόχευε στην μονόπλευρη διέγερση. Αυτό ήταν ξεκάθαρο απ’ την πρώτη στιγμή που ερχόσουν σ’ επαφή με την ωμή (και πάντα χορογραφημένη) σεξουαλικότητα που ανέδιδαν οι εικόνες του. Υπήρχε εκεί σχεδόν απ’ την πρώτη του άγουρη περίοδο, στις αρχές των ‘70s, όταν ακόμα ψαχνόταν υφολογικά, αυτή η αχνή υπενθύμιση της θνητότητας, άρρηκτα συνδεδεμένης με τον ερωτισμό. Μια υπενθύμιση, που τα τελευταία του χρόνια έγινε ξεκάθαρα υπενθύμιση θανάτου, βέβαια.

Στα ‘80s όλα είναι χορογραφημένα πια στην εντέλεια. Το ύφος του ώριμου Μapplethorpe βασίζεται στη φόρμα και στον ολικό έλεγχο του κάδρου, το οποίο έχει μετατοπιστεί απ’ τον φυσικό φωτισμό και τους όχι και τόσο ελέγξιμους χώρους στο στούντιo. Φιλτράροντας τις επιρροές του (Horst και Riefenstahl, κατά κύριο λόγο) κι έχοντας πια μπει για τα καλά ως επαγγελματίας πορτρετίστας στον χώρο του Τύπου, κατασταλάζει τεχνικά στα γνωστά του ασπρόμαυρα πορτρέτα, στην εκπληκτικά μεταφυσική χρήση του λευκού φωτός και, παράλληλα, στα προσωπικά του –γκέι ερωτισμού- πρότζετκ τελειοποιεί φορμαλιστικά ό,τι ερωτικό του δίδαξαν τα ‘70s, φτιάχνοντας μερικές απ’ τις πιο δυνατές και κλασικές εικόνες του.

Αν αυτές οι εικόνες μάς αφορούν ακόμη σήμερα, είναι γιατί μέσα στο έργο του κατοικεί αφενός μοναδικά η εποχή του (τα ερωτικά ‘70s και τα αυνανιστικά ‘80s), αλλά και γιατί, οραματιζόμενος την τέχνη του ως μια διαρκή υπόμνηση θανάτου, ξεδίπλωσε το πέπλο μιας απεικόνισης, μιας εντελώς εύθραυστης ανθρώπινης κατάστασης (παρά το σωματικό μεγαλείο) και μας βοήθησε να σχηματίσουμε (όσο κι αν είναι όλα ελεγχόμενα στην επικράτεια της δικής του φόρμας και επιθυμίας) και τη δική μας. Κάνοντας ένα σχόλιο για τη φαυλότητα αλλά και τη βιαιότητα του ερωτισμού και τοποθετώντας τον απ’ το περιθώριο στο προσκήνιο, χρησιμοποίησε τα υλικά των παλιών δασκάλων, μεταστοιχειωμένα μέσα απ’ τη δική του αισθητική. Οι συντηρητικοί είδαν εκεί από την πρώτη στιγμή κάτι που το φοβήθηκαν και δεν το κατάπιαν ποτέ (ακόμα προκαλούν αντιδράσεις οι εκθέσεις του). Οι υπόλοιποι συνεχίζουμε να παραβιάζουμε το πρωτόκολλο. Όπως αυτός μας έμαθε.

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ισπανία: Έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Ίρβινγκ Πεν στο Ίδρυμα MOP στη Λα Κορούνια

Φωτογραφία / Ισπανία: Έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Ίρβινγκ Πεν στο Ίδρυμα MOP στη Λα Κορούνια

Πορτρέτα διάσημων και σκηνές δρόμου περιλαμβάνονται στην έκθεση «Irving Penn: Centennial» που διοργανώνεται από το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης και παρουσιάζεται στην Ισπανία
LIFO NEWSROOM
Tependris vs Tependris

Εικαστικά / Tependris vs Tependris

Μια αναδρομική έκθεση με πίνακες και γλυπτά, εικονογραφήσεις και ηχογραφήσεις, έργα του Κωνσταντίνου Κακανιά από το 1996 μέχρι σήμερα, με θεματικές που εκτείνονται από τα βαθιά παιδικά τραύματα μέχρι το χιούμορ που χαρακτηρίζει τον πολυδιάστατο καλλιτέχνη.
ΝΙΚΟΣ ΤΣΕΠΕΤΗΣ
Μέσα στη μεγαλειώδη έκθεση των πορτρέτων του Φράνσις Μπέικον

Εικαστικά / Μέσα στη μεγαλειώδη έκθεση των πορτρέτων του Φράνσις Μπέικον

Η National Portrait Gallery του Λονδίνου φιλοξενεί μια από τις κορυφαίες εικαστικές εκθέσεις της χρονιάς παγκοσμίως, μια ρετροσπεκτίβα στο έργο του Βρετανού καλλιτέχνη που άλλαξε την προσωπογραφία, δημιουργώντας μια ανεπανάληπτη ζωγραφική της φιγούρας με σπαραγμό, απελπισία και ευαισθησία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ Ο Τζάκσον Πόλοκ και η επιρροή που είχαν στο έργο του ο Πικάσο και οι μεξικανικές τοιχογραφίες

Πολιτισμός / Ο Πικάσο και οι μεξικανικές τοιχογραφίες στα πρώιμα έργα του Τζάκσον Πόλοκ

Μια μοναδική έκθεση στο Παρίσι παρουσιάζει πίνακές του από τα χρόνια που τον επηρέαζαν οι σουρεαλιστές και ο Καρλ Γιουνγκ, πριν ακόμα γίνει γνωστός για τα αφηρημένα έργα του με την τεχνική «dripping», το 1947.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ Μια έκθεση για τον Λουκά Σαμαρά με κύβους, τραπεζοειδή και παραισθητικές πύλες

Εικαστικά / Μια έκθεση για τον Λουκά Σαμαρά με κύβους, τραπεζοειδή και παραισθητικές πύλες

Η μοναδική οπτική του Λουκά Σαμαρά παρουσιάζεται στο μουσείο Dia Beacon της Νέας Υόρκης, στην πρώτη μεταθανάτια έκθεσή του και τελευταία στην οποία συνεργάστηκε ο ίδιος ο καλλιτέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το πέρασμα του Χατζηκυριάκου-Γκίκα από τη Δύση στην Ανατολή μέσα από μια μνημειώδη έκθεση

Εικαστικά / Το πέρασμα του Χατζηκυριάκου-Γκίκα από τη Δύση στην Ανατολή μέσα από μια μνημειώδη έκθεση

Tο Μουσείο Μπενάκη, με αφορμή την επέτειο 30 χρόνων από τον θάνατό του σπουδαίου Έλληνα καλλιτέχνη, διοργανώνει μια έκθεση αφιερωμένη στο ταξίδι του από τη Δύση στην Ανατολή το 1958. Ένα ταξίδι κυριολεκτικό και μεταφορικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μια νέα γκαλερί τέχνης άνοιξε στην οδό Χαλκοκονδύλη στην Ομόνοια

Εικαστικά / Μια νέα γκαλερί τέχνης άνοιξε στην οδό Χαλκοκονδύλη στην Ομόνοια

Η Χριστίνα Ανδρουλιδάκη μετέφερε τη γκαλερί CAN από το Κολωνάκι στην Ομόνοια και μιλά για τη γοητεία του κέντρου και για την αρμονική συνύπαρξη με τις προκλήσεις της σύγχρονης τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Στην Tate Modern και Tate Britain, στα έργα της δωρεάς Δ. Δασκαλόπουλου

Εικαστικά / «Η τέχνη έχει νόημα μόνο όταν βρίσκεται σε συνδιαλλαγή»: Η Tate υποδέχεται τα έργα της δωρεάς Δασκαλόπουλου

Έργα των Louise Bourgeois, Βλάση Κανιάρη, Martin Kippenberger, Damien Hirst και πολλών ακόμα μεγάλων ονομάτων της σύγχρονης τέχνης περιλαμβάνονται στη δωρεά του Δημήτρη Δασκαλόπουλου και φιλοξενούνται πλέον σε νέες εκθέσεις στην Tate Modern και στην Tate Britain.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τι δουλειά έχει ένα ρομπότ στην οδό Κριεζώτου;

Εικαστικά / Τι δουλειά έχει ένα ρομπότ στην οδό Κριεζώτου;

Η γκαλερί Ζουμπουλάκη εγκαινιάζει τη φθινοπωρινή της βιτρίνα με ένα ρομπότ εντυπωσιακών διαστάσεων, φιλοδοξώντας να ανοίξει μια νέα συζήτηση για το αποτύπωμα της τεχνητής νοημοσύνης σε πεδία δημιουργίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Anna Boghiguian: Μια ακάματη ταξιδεύτρια επιστρέφει με νέα έκθεση στην Ελλάδα

Εικαστικά / Το εκπληκτικό ταξίδι της Anna Boghiguian καταλήγει στην Αθήνα ― μια συνέντευξη

Με αφορμή τη νέα της έκθεση στον Πειραιά, η σπουδαία καλλιτέχνις, που παρουσιάζει παράλληλα μια εκπληκτική εγκατάσταση στην Tate Modern, μας μίλησε για τις εμπειρίες μιας ζωής και για όσα τη συνδέουν με τον Καβάφη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ