Σταύρος Ζουμπουλάκης Πώς να στέκεσαι δίπλα σε κάποιον που περνάει ζόρια, δίχως να λες ψέματα
Μια πυκνή, ουσιώδης συνέντευξη του Σταύρου Ζουμπουλάκη δημοσιεύεται στο τελευταίο τέυχος της «Οδού Πανός». Την έχει πάρει με ιδιαίτερη μαστοριά ο Γιάννης Αντωνόπουλος, που δείχνει να είναι ταλέντο στο είδος. Στη μεγάλη κουβέντα τους διατρέχουν πολλά θέματα, κυρίως της Πίστης και της συγγραφής ― ξεχώρισα αυτό, που ακούγεται ως υψηλή συμβουλή θεολογικού lifestyle. Ωραία περίπτωση ο συγγραφέας του «Στ΄ αμπέλια», πραγματικά.
― Έχετε καταλήξει μέσα σας σε κάποια απάντηση, γιατί οι δυστυχίες δεν είναι ισοβαρώς κατανεμημένες στους ανθρώπους;
Όχι, πιστεύω ότι δεν υπάρχει απάντηση.
― Δικαιοσύνη υπάρχει; Έστω μια δικαιοσύνη που να μην την αντιλαμβανόμαστε εμείς;
Όλος ο μεσσιανισμός, το αίτημα μιας άλλης ζωής, είναι στο βάθος ένα αίτημα δικαιοσύνης, επειδή ακριβώς δεν υπάρχει σε αυτή τη ζωή και επειδή θέλει ο άνθρωπος να ελπίζει, ότι κάποια στιγμή θα δικαιωθούν οι αθώοι, θα δικαιωθούν οι αδικημένοι. Κι αυτό θα γίνει στη Βασιλεία, η οποία δεν είναι μετά, είναι κάτι, που έχει εγκαινιαστεί, που το ζούμε.
― Η “σιωπή” του Θεού στον ανθρώπινο πόνο θα μένει πάντα χωρίς απάντηση;
Αυτό είναι το πιο ζόρικο ερώτημα, είναι αυτό, που δοκιμάζει την πίστη των ανθρώπων κι εγώ φθάνω ακόμα να λέω ότι, εάν κάποιος εξέλθει από την πίστη με αυτό το επιχείρημα, το σέβομαι, γιατί έχουμε μια έξοδο πραγματικά θεολογική. Έχει στη συνείδησή του τον Θεό ως Θεό ελέους και αγάπης και δεν μπορεί να συμφιλιωθεί με την ιδέα της σιωπής Του, όταν υποφέρουν οι αθώοι. Κι αυτό συνέβη σε πολλούς ανθρώπους.
― Εχετε πει, ότι συνέβη και σε εσάς για ένα διάστημα. Με τα χρόνια βρήκατε μέσα σας κάποια απάντηση;
Δεν νομίζω ότι υπάρχει. Θεωρώ ότι ανήκει στην αξιοπρέπεια του πνεύματος κάποια ερωτήματα να μένουν αναπάντητα. Να μην κοιτάμε να τα μπαλώσουμε με λογικοφανή επιχειρήματα, αυτό δηλαδή που κάνουν πολλοί ιερείς και θεολόγοι. Εγώ πιστεύω ότι ο ιερέας, σε έναν άνθρωπο που έχασε το παιδί του, που έχασε τη γυναίκα του, καλύτερα να κάτσει σιωπηλός δίπλα του, παρά να του αρχίζει τα κούφια λόγια. Αυτό που λέμε στην καθημερινή μας κουβέντα σε κάποιον που τον χτύπησε κάτι βαρύ “σε καταλαβαίνω” είναι ένα πάρα πολύ μεγάλο ψέμα. Ευγενές, αλλά ψέμα. Δεν είναι δυνατόν να μπεις στη θέση του άλλου. Μπορείς απλώς να είσαι δίπλα του.''
― Για την ύπαρξη του κακού υπάρχει απάντηση;
Υπάρχει εδώ η εύκολη απάντηση, ότι το κακό είναι καρπός της ελευθερίας του ανθρώπου. Και είναι σωστή η απάντηση αυτή. Υπάρχει το κακό, επειδή είμαστε ελεύθεροι να κάνουμε και το ένα και το άλλο, και το καλό και το κακό.
― Ο άνθρωπος δηλαδή είναι η αιτία του κακού;
Ναι. Είναι έκφραση της ανθρώπινης ελευθερίας και αυτό η Βίβλος το ξέρει εξ αρχής. Είμαστε όλοι απόγονοι του Κάιν. Η Βίβλος ξεκινάει με ένα φόνο, που δεν εκλογικεύεται, δεν γίνεται επειδή μου πήρες κάτι και σε σκοτώνω, όπως γίνεται στην Ιλιάδα. Είναι ένας φόνος άνευ λόγου. Επειδή εγώ ερμηνεύω, ότι η θυσία η δική σου ήταν πιο αρεστή στο θεό, σε σκοτώνω. Αυτά όλα όμως αφορούν το ηθικό κακό. Το πρόβλημα του φυσικού κακού, οι άνθρωποι δηλαδή που χάνονται από φυσικές καταστροφές, επιδημίες, αρρώστιες, είναι άλυτο θεολογικά. Αυτό είναι ένα πρόβλημα που βασανίζει τη συνείδηση μόνο του πιστού και απάντηση δεν έχει.
― Η φυσική μας ροπή είναι προς το καλό ή προς το κακό;
Θεωρώ φυσικότερη τη ροπή του ανθρώπου προς το κακό. Το να σου κλέψω το ψωμί είναι φυσικότερο, το αφύσικο είναι να βγάλω την μπουκιά μου να στη δώσω. Το αληθινό σκάνδαλο είναι η καλοσύνη.
________
Από το τεύχος 189 του περιοδικού Οδός Πανός που κυκλοφορεί.
