ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΘΑ ΕΠΡΕΠΕ να ξεκινήσουμε από τον Αλέξανδρο Μολφέση, γιατί δικό του είναι το tribute, στα τραγούδια του Κώστα Τουρνά, που κυκλοφόρησε σε ωραία διπλή κασετίνα, ως «Στην Σοφίτα του Κώστα Τουρνά» [Καθρέφτης Ήχων Αληθινών] πριν από λίγο καιρό, όμως νομίζουμε πως μια εισαγωγή γύρω από τον Τουρνά των σέβεντις θα πρέπει να προηγηθεί – ώστε να γίνει και πιο κατανοητή η ωραία δουλειά του Μολφέση.
Ο Κώστας Τουρνάς στην δεκαετία του ’70
Ο Κώστας Τουρνάς στην δεκαετία του ’70, γιατί αυτή, εδώ, μας ενδιαφέρει, αποτέλεσε κάτι το εντελώς ξεχωριστό στο χώρο του ελληνικού ποπ-ροκ.
Τραγουδοποιός με πολύ μεγάλο ταλέντο, κατόρθωσε μέσα σε λίγα χρόνια να παρουσιάσει, είτε με τους Poll είτε μόνος του, σπουδαίες δουλειές, βασισμένος σε λίγα (όπως ήταν φυσικό, για ’κείνα τα χρόνια), αλλά καλώς μελετημένα ακούσματα «ξένης μουσικής», στα οποία κατορθώνει να εμφυσήσει τη δική του άποψη.
Έχοντας καλή σχέση με το διάβασμα –είναι προφανές αυτό– ο Τουρνάς αναπτύσσει από τα 21-22 χρόνια του, μαζί, κι έναν στιχουργικό λόγο αρκετά διανοητικό, που ξεχωρίζει σαν τη μύγα μεσ’ στο γάλα, εκεί στις αρχές του ’70, στο χώρο του ελληνικού ποπ-ροκ.
Τραγουδοποιός με πολύ μεγάλο ταλέντο, κατόρθωσε μέσα σε λίγα χρόνια να παρουσιάσει, είτε με τους Poll είτε μόνος του, σπουδαίες δουλειές, βασισμένος σε λίγα (όπως ήταν φυσικό, για ’κείνα τα χρόνια), αλλά καλώς μελετημένα ακούσματα «ξένης μουσικής», στα οποία κατορθώνει να εμφυσήσει τη δική του άποψη.
Μπορεί ο λόγος του να μην έχει την ποιητική διεισδυτικότητα, με το υποδόριο κοινωνικό σχόλιο, του Διονύση Σαββόπουλου, που ήταν πέντε χρόνια μεγαλύτερος εξάλλου, αλλά έχει μια ωριμότητα και μια νεανική φρεσκάδα, που σε κάνει ν’ απορείς, σκεπτόμενος τον «μέσο» νεανικό στίχο της εποχής.
Και δεν απορείς μόνο με τον λόγο του Κώστα Τουρνά, αλλά απορείς και με τις μουσικές του. Πώς είναι δυνατόν, δηλαδή, ο άνθρωπος αυτός με τα περιορισμένα ακούσματα εκείνων των χρόνων να κατορθώνει να δημιουργεί τόσο προχωρημένα άλμπουμ;
Του αρκούσε το ελάχιστο του Κώστα Τουρνά, ώστε να πάρει φόρα, αρχίζοντας να δημιουργεί τα δικά του τραγούδια, έργα... πείτε το όπως θέλετε.
Βλέποντας την ταινία «Φράουλες και Αίμα» (1970) ο Τουρνάς γράφει το «Άνθρωπε αγάπα...», συγκροτώντας ουσιαστικά τους Poll. Ακούει λίγο Crosby, Stills, Nash & Young (το “Déjà Vu”) και φτιάχνει το ελληνικό ανάλογό τους – που είναι τα δύο άλμπουμ των Poll, το 1971-72. Ακούει το “Thick as a Brick” (1972) των Jethro Tull και δημιουργεί τα «Απέραντα Χωράφια» [Polydor], έναν αξεπέραστο δίσκο.
Πιάνει το αυτί του κάτι από το “The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars” (1972) του David Bowie και δημιουργεί τα «Αστρόνειρα» [Polydor], βρίσκεται κοντά στην χριστιανική πίστη εκεί στα μέσα του ’70 (δεν εξετάζουμε, τώρα, το πριν και το μετά) και φτιάχνει ένα καταπληκτικό «μεταφυσικό» άλμπουμ με πολλά κοινωνικά μηνύματα, όπως είναι το «Λευκά Φτερά» [Polydor], δίχως να ξεχνάμε το αναλόγου προβληματικής «Επί Γης Ειρήνη», το έξοχο «Κυρίες & Κύριοι» ή ακόμη και τα «Στο Σινεμά» και «Αγαπημένη», όλα σε ετικέτα Polydor και όλα από τα σέβεντις.
Γενικά θα λέγαμε πως ο Κώστας Τουρνάς στην δεκαετία του ’70 δημιουργεί ένα σώμα τραγουδιών πολύ υψηλού επιπέδου, για τον χώρο της ελληνικής ποπ και του ροκ, που είχε μεγάλη διείσδυση στις εφηβικές ηλικίες, σε αγόρια και κορίτσια. Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου, πως τα κοριτσίστικα περιοδικά της εποχής, η «Μανίνα» και η «Κατερίνα», τον είχαν τακτικά στα εξώφυλλά τους, όπως και στις σελίδες τους. Ενώ το ίδιο συνέβαινε και με τα διάφορα «οικογενειακά» έντυπα («Φαντάζιο») και βεβαίως με τα μουσικά («Μοντέρνο Τραγούδι»).
Και δεν ήταν μόνο τα τραγούδια του Τουρνά, που ακούγονταν παντού, ήταν και η εικόνα του, η ωραία φιγούρα του, με την κιθάρα στα χέρια ή όχι, τα ντυσίματά του, τα ρούχα του, οι μπότες του κ.λπ. Όλα μετρούσαν, ώστε ο Τουρνάς να καταστεί «εικόνα» στα χρόνια 1972-1975, καθώς εκείνη την εποχή συναγωνιζόταν μόνο με τον Πασχάλη για την κορυφή, και οι δυο τους με τον... David Cassidy.
Τα «Απέραντα Χωράφια» σκάνε μάλλον απρόσμενα στο τέλος του ’72 (ένας δίσκος ένα κομμάτι), αν και, από δισκογραφικής άποψης, δείγματα εντοπίζονται ήδη από το δεύτερο LP των Poll (το λευκό άλμπουμ), που είχε κατά τι προηγηθεί. Όπως έγραφε ο ίδιος ο Κώστας Τουρνάς στο innersleeve:
«Ένας καλός φίλος και εξαιρετικός συνθέτης με ανέλυσε: “Είσαι φίλτρο μέσα στη γενιά σου και στον ευρωπαϊκό χώρο. Μείνε Έλληνας”. Είχε δίκαιο. Πράγματι σας δίνω πίσω ό,τι εφιλτράρησα όλα αυτά τα χρόνια, κάνοντας το αμαρτωλό πείραμα και μένω Έλληνας. Μέσα στα αυθόρμητα “Απέραντα Χωράφια” κρύβω καλά την αρχή μου. Είμαι 23 χρονών, κουρασμένος αλλά σκυλί, απογοητευμένος αλλά οπτιμιστής, φίλος σας και εχθρός μου, χωρίς παρελθόν, αλλά με 23 τουλάχιστον χρόνια ακόμα. Καλή μας συνέχεια. Ευχαριστώ όλους και όλες, ο χώρος είναι λίγος. Αφιερώνω τον κόπο μου στους γονείς μου. Γεια σας, Κώστας».
Όταν κυκλοφόρησαν τα «Απέραντα Χωράφια» δεν υπήρχε κάτι ανάλογο στο είδος, στην Ελλάδα – όπως γράφαμε εδώ. 2022. Ένα concept άλμπουμ εννοούμε, από μουσικής και στιχουργικής πλευράς, που να συνδυάζει κάποια ελαφρά συμφωνικά στοιχεία, με την δυναμική ενός ροκ γκρουπ, και κυρίως με την πληθωρική παρουσία ενός ανθρώπου πίσω απ’ όλο αυτό το πλέγμα. Και κάπως έτσι ένα πρώτο ζήτημα που τίθεται, είναι το... από πού μπορεί να ήταν επηρεασμένος ο Κώστας Τουρνάς, όταν δημιουργούσε τα «Απέραντα Χωράφια»;
Εκείνη την εποχή οι Jethro Tull είχαν ήδη δώσει το “Thick As a Brick”, που κυκλοφορούσε κανονικά στην Ελλάδα από την Lyra (σε ετικέτα Reprise), ενώ είχαν προϋπάρξει και οι Moody Blues – υπήρχε θέλουμε να πούμε μία αίσθηση, σε σχέση με τα ακούσματα, όμως υπήρχε και αρκετή φαντασία.
Ο Κώστας Κλάββας ήταν εκείνος που θα διηύθυνε την ορχήστρα της Λυρικής Σκηνής προσφέροντας τα classic ηχοχρώματα στον δίσκο, θα συνέπρατταν οι Ρουθ, δηλαδή ο Γιώργος Στεφανάκης hammond (από τους Πελόμα Μποκιού), ο Γιώργος Φιλιππίδης μπάσο (από τον Εξαδάκτυλο) και ο Χρήστος Στασινόπουλος ντραμς, ενώ ο Κώστας Τουρνάς θα τραγουδούσε και θα έπαιζε κιθάρες.
Μπορεί τα classic μέρη να φαίνονται, σήμερα, κάπως απλοϊκά, είναι όμως προτιμότερα από τις συμφωνικές εξτραβαγκάντζες τύπου Deep Purple ή Procol Harum, της ίδιας πάνω-κάτω περιόδου.
Ο Τουρνάς είχε πιάσει, οπωσδήποτε, την αίσθηση του ποπ, το λεπτό γούστο ή μάλλον το κρίσιμο σημείο πέρα από το οποίο το όλον πράγμα θα κυλούσε προς το «ψεύδο» ή προς το “giga”, ενώ, και σε σχέση με τα ροκ μέρη, υπάρχουν σημεία, που είναι πράγματι εντυπωσιακά (στη μέση της πρώτης πλευράς και στην αρχή της δεύτερης).
Φυσικά, εκείνο που ανεβάζει ακόμη περισσότερο στα μάτια μας (και στ’ αυτιά μας) τα «Απέραντα Χωράφια» είναι οι στίχοι. Ο Κώστας Τουρνάς παρά το νεαρό της ηλικίας του (ήταν δεν ήταν 23 ετών), γράφει αληθινά ποιοτικούς στίχους, που μισό αιώνα αργότερα εξακολουθούν να συγκινούν και να εκπλήσσουν.
Τα «Απέραντα Χωράφια» μπορεί να μην γνώρισαν εμπορική επιτυχία στον καιρό τους, όμως ο Κώστας Τουρνάς θα τα υποστηρίξει σθεναρά στη Σοφίτα (Μνησικλέους 29), στην Πλάκα, με τα προγράμματα να ξεκινάνε στις 9 Νοεμβρίου 1972.
Δίπλα στον Τουρνά θα βρίσκονταν όχι η ορχήστρα της Λυρικής προφανώς (όπως συνέβαινε στον δίσκο), μα τέσσερα έγχορδα, οι Ρουθ φυσικά, ενώ θα συνέπρατταν και οι Γιάννης Πετρίτσης, Γιάννης Κιουρκτσόγλου, Peter McNamee και οι Δίδυμοι.
Τα «Αστρόνειρα», τώρα, κυκλοφορούν τον Οκτώβριο του 1973, λίγο καιρό πριν από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, αποτελώντας, και αυτά, ένα concept άλμπουμ, με πολλά στοιχεία glam-rock, επηρεασμένα καταφανώς από κομμάτια του David Bowie και βασικά από την περσόνα του Ziggy Stardust.
Ο δίσκος πήγε πολύ καλύτερα εμπορικά από τα «Απέραντα Χωράφια» και είναι αυτός βασικά, που κάνει «πρώτο όνομα» τον Κώστα Τουρνά – καθώς τραγούδια σαν τα «Η μηχανή του χρόνου» και «Ο πιο καλός τραγουδιστής» θεωρούνται πλέον κλασικά (και για τον Τουρνά και για το ελληνικό ποπ-ροκ).
Τα προγράμματα ξεκινούν, στην Σοφίτα ξανά, στις 26 Οκτωβρίου του ’73, με τον Τουρνά να έχει δίπλα του, πέρα από τους Ρουθ, τις τραγουδίστριες Ρένα Παγκράτη, Σάσα Κυπραίου και Αλέκα Λαμπρινού. Βασικά εδώ υπάρχει concept. Όπως διαβάζουμε στον «Ταχυδρόμο» (τεύχος #1021, 2 Νοε. 1973):
«Ένα ρομπότ που ζει στα 2300 μ.Χ. υποδύεται από την περασμένη Παρασκευή ο τραγουδιστής Κώστας Τουρνάς στη μπουάτ Σοφίτα της Πλάκας, όπου παρουσιάζεται κάθε βράδυ η σύνθεση “Αστρόνειρα”. Η υπόθεση του έργου εκτυλίσσεται κάπου στο διάστημα. Γίνονται κι εκεί φασαρίες (σ.σ. γιατί, μήπως γίνονταν και στην Αθήνα φασαρίες, στις αρχές Νοέμβρη του ’73; - ρητορική η ερώτηση) και το ρομπότ –ο Τουρνάς–, για να κάνει τους συμπατριώτες του να ηρεμήσουν και να μονιάσουν, τους παροτρύνει με το “χωροχρονόπλοιο” σ’ ένα ταξίδι στο παρελθόν, για να δουν τα σφάλματα των προγόνων τους και να συνετισθούν. “Σήμερα, βλέποντας το χθες, θα εκτιμήσετε το αύριο”».
Το σώου του Κώστα Τουρνά ήταν εντυπωσιακό για την εποχή, με τα εφφέ, τα φώτα, τον σκηνικό διάκοσμο, τα κοστούμια κ.λπ. να δημιουργούν όλο αυτό το φουτουριστικό κλίμα, το οποίον είχε ανάγκη η παράσταση.
Μέσα στο 1974, προς το τέλος της χρονιάς, στην Μεταπολίτευση πια, κυκλοφορούν, ταυτοχρόνως σχεδόν, ακόμη δύο δίσκοι με μουσικές και τραγούδια του Κώστα Τουρνά, τα άλμπουμ «Κυρίες & Κύριοι» και «Επί Γης Ειρήνη».
Στο δεύτερο, ο Τουρνάς γράφει πρωτότυπη μουσική, πάνω στους θρησκευτικούς στίχους της Ρέας Συλβία (Μαρία Φερεντίνου), έχοντας για ερμηνευτές (πέρα από τον εαυτό του) και τους Robert Williams, Γιάννη Πετρίτση, Ιπποκράτη Εξαρχόπουλο, Μπέσσυ Αργυράκη, Λία Βίσση, την μικρή Ρούλα Χριστοπούλου και παιδική χορωδία. Ο δίσκος είχε κάποιες ενδιαφέρουσες στιγμές, αλλά γενικώς θα περνούσε ψιλο-απαρατήρητος.
Δεν θα συνέβαινε, όμως, το ίδιο και με το LP «Κυρίες & Κύριοι», που ακούστηκε πολύ, βγάζοντας δυνατά τραγούδια όπως τα «Κυρίες & κύριοι», «2009 μ.Χ.», «Ο χρόνος ο καλύτερος» και πάνω απ’ όλα τον «Πέτρο», ίσως το κορυφαίο τραγούδι, που έγραψε ποτέ ο Κώστας Τουρνάς, σχετικό με τα όνειρα της νεότητας, την προσγείωση στην πραγματικότητα κ.λπ.
Είναι η χριστιανική περίοδος του Κώστα Τουρνά (το «Κυρίες & Κύριοι» είναι αφιερωμένο «στον Καλό Θεό των Κυριών και Κυρίων», όπως διαβάζουμε), που θα ολοκληρωθεί βασικά με τον επόμενο δίσκο του, και για ορισμένους τον κορυφαίο του, τα «Λευκά Φτερά» [Polydor, 1975].
Το άλμπουμ έχει για μιαν ακόμη φορά την ενορχηστρωτική επιμέλεια του Κώστα Κλάββα, στην παραγωγή θα είναι πάντα ο Κώστας Φασόλας, ενώ τα σπουδαία τραγούδια αναδύονται συνεχώς, χωρίς ενδιάμεσες παύσεις. «Σαν πολύτιμο πετράδι», «Για να ζης», «Δεν μπορεί», «Σωρός αιτίες (Στιγμές)», «12 άλογα με φτερά», «Λευκά φτερά», «Ένας κύκνος» κ.λπ.
Τραγούδια με μεταφυσικό-χριστιανικό περιεχόμενο («3ος χρόνος») υπάρχουν και στο επόμενο LP του Κώστα Τουρνά, το μάλλον υποτιμημένο «Στο Σινεμά» [Polydor, 1976]. Το λέμε «μάλλον υποτιμημένο», γιατί ενώ περιέχει πολλά ενδιαφέροντα τραγούδια διαφορετικού περιεχομένου (ακόμη και αντιπολεμικά) σαν δίσκος, συνολικώς, θεωρείται κατώτερος από τα προηγούμενα τέσσερα long plays. Πάντα, όμως, υπάρχουν περιθώρια για αναθεωρήσεις... Και δεν αναφερόμαστε στους πολυάριθμους fans του Κώστα Τουρνά, γιατί αυτοί δεν ξεχωρίζουν εύκολα. Έχουν όλα τα άλμπουμ του τοποθετημένα πολύ ψηλά.
Η δεκαετία του ’70, στο επίπεδο των μεγάλων δίσκων, θα κλείσει για τον Κώστα Τουρνά με το LP «Αγαπημένη» [Polydor, 1979]. Πολύ συμπαθητικό άλμπουμ, αναλογιζόμενοι και την εποχή (όχι μόνο στο χώρο της ελληνικής ποπ, μα και διεθνώς), που έβγαλε και αυτό τραγούδια που ακούστηκαν σαν τα «Κοίτα τι κάνεις», «Πού να ’σαι εσύ» (με την Ελπίδα), «Αγαπημένη» κ.λπ.
Να προσθέσουμε, επίσης, πως στην δεκαετία του ’70 ο Κώστας Τουρνάς έδωσε πολλά live σε όλη την Ελλάδα, πως έγραφε τραγούδια και για άλλους καλλιτέχνες (Μαρίνα, Μαριάντζελα, Robert Williams, Μαριάννα Τόλη, Πασχάλης...), συμμετέχοντας επίσης στην ροκ-όπερα των Γιάννη Πετρίτση-Γιάννη Κοζάτσα «Τρωϊκός Πόλεμος» (1975), ανεβάζοντας στο Κύτταρο την σεζόν 1976-77 το μιούζικαλ «Πρόβα» (με Φραγκίσκο Μανέλλη, Δημήτρη Ψαριανό, Gelsomina, Λήδα, Robert Williams, Πωλίνα κ.ά.), «χιτάροντας», περαιτέρω, και στις ντισκοτέκ με το “Dance on”, το 1978.
Απέραντα Χωράφια, Μέρος 4ο / Λευκά Φτερά
Ο Αλέξανδρος Μολφέσης σήμερα
Κατ’ αρχάς να πούμε πως ο Αλέξανδρος Μολφέσης είναι ένας μουσικός, που κινείται στον χώρο του ελληνικού ποπ-ροκ, εδώ και δεκαετίες – εμφανώς, δε, από τις αρχές της δεκαετίας του ’80.
Γεννημένος δέκα χρόνια μετά τον Κώστα Τουρνά, το 1959, ο Μολφέσης δεν είναι γνωστός μόνο για τους εννέα μεγάλους δίσκους και τα live του, μα και για την παρουσία του στο ιδιωτικό ραδιόφωνο και την τηλεόραση (έχει δουλέψει από διάφορες θέσεις για τους σταθμούς Top FM, AΝΤ1, Ηχώ FM, Jeronimo Groovy, Cool FM, Capital), με τη φωνή του να ακούγεται στο τηλεπαιχνίδι «Ο Τροχός της Τύχης», στο πρώτο μισό της δεκαετίας του ’90, έχοντας ασχοληθεί, επίσης, με τον υποτιτλισμό και την μετάφραση.
Η κάπως πιο επαγγελματική πορεία του Αλέξανδρου Μολφέση στην μουσική ξεκινά κατά βάση το 1980-81, μέσω του συγκροτήματος Αστάρτη (υπήρχε κι ένα σχολικό γκρουπάκι πιο πριν, στα σέβεντις, οι Casper), ηχογραφήσεις του οποίου ακούσαμε για πρώτη φορά πρόπερσι, στην ωραία έκδοση της B-otherSide Records «Αλέξανδρος Μολφέσης με Αστάρτη» (2021), με το εξώφυλλο να αποτυπώνει σχέδιο του χορογράφου, χορευτή και σκηνοθέτη performances Δημήτρη Παπαϊωάννου – πασίγνωστου σήμερα, αλλά παντελώς αγνώστου τότε.
Προσωπικώς, με τις μουσικές και τα τραγούδια του Αλέξανδρου Μολφέση συνδέομαι από πολύ παλιά, από τα νεανικά χρόνια μου ήδη, καθότι τότε είχα αγοράσει το πρώτο LP του, το «Ξεκίνημα» [Polydor, 1983], διαβάζοντας στα περιοδικά της εποχής τις κριτικές που γράφονταν για τον δίσκο και βεβαίως τις συνεντεύξεις του.
Ο Μολφέσης είναι ένας τραγουδοποιός, που έχει μεγαλώσει με την ποπ και το ροκ των δεκαετιών του ’60 και του ’70 (από Beatles μέχρι και Genesis). Κάτι πολύ λογικό. Γράφει τα λόγια του στη ελληνική γλώσσα και υιοθετεί για τα τραγούδια του φόρμες που πρωτακούσαμε στα καθ’ ημάς από τον Γιώργο Ρωμανό, τους Poll και τους τραγουδοποιούς που ξεπήδησαν από ’κει (Κώστας Τουρνάς, Σταύρος Λογαρίδης, Robert Williams), μα και από τον Λουκιανό Κηλαηδόνη ακόμη. Εξάλλου και η φωνή του, που μοιάζει με του Κώστα Τουρνά, παραπέμπει εκεί ακριβώς.
Από πλευράς στίχου ο Μολφέσης επίσης κινείται στο χώρο του... ψαγμένου ελληνικού (ελληνόφωνου) ροκ, προτείνοντας λόγια με απλές διατυπώσεις, που προβάλλουν όμως γενικότερο ζητήματα (και πολιτικοκοινωνικά και πιο προσωπικά, υπαρξιακά κ.λπ.). Θυμηθείτε ξανά –όχι ως κάτι ίδιο– τους Poll και τον Κώστα Τουρνά ή ακόμη και των Λουκιανό Κηλαηδόνη των «Μικροαστικών» (τον στιχουργό Γιάννη Νεγρεπόντη δηλαδή).
Το 1985 θα υπάρξει κι ένα δεύτερο LP του Αλέξανδρου Μολφέση, σε ανεξάρτητη παραγωγή, το «Οι Δυο Ξανθιές» [Stigma], μετά θα ακολουθήσει μια 20ετής παύση, και από το 2006 και πέρα μια επαναδραστηριοποίηση, με συνεχείς κυκλοφορίες μέχρι και σήμερα, στην εταιρεία του Μωυσή Ασέρ «Καθρέφτης Ήχων Αληθινών».
Η αγάπη του Αλέξανδρου Μολφέση για τις μουσικές και τα τραγούδια του Κώστα Τουρνά, περιττό να το πούμε, είναι διαχρονική – και κάπως έτσι απλώνεται (η αγάπη) μέσα σε όλες τις δεκαετίες. Από τα σέβεντις, έως και τώρα. Απλώς, στις μέρες μας, κεφαλαιώνεται αυτή με την παρούσα έκδοση-tribute «Στην Σοφίτα του Κώστα Τουρνά», με τα δύο CD και με τα 42(!) συνολικώς κομμάτια.
Απ’ αυτά τα 42 κομμάτια, τα 41 έχουν μουσικές του Κώστα Τουρνά, ενώ ένα μόλις, το «Στη Σοφίτα», έχει μουσική και στίχους του Αλέξανδρου Μολφέση. Αν και... ακόμη κι αυτό το τραγούδι περιέχει φράσεις από ανέκδοτα κομμάτια του Τουρνά, της εποχής τού «Αστρόνειρα», που ακούγονταν ζωντανά στη Σοφίτα, τη σεζόν 1973-74.
Ο Μολφέσης είχε δει, 14χρονος, live τον Κώστα Τουρνά, στη Σοφίτα του ’73, και αυτή η εμπειρία έμελε να καθορίσει την ζωή του, ή και –γιατί όχι;– να την αλλάξει. Το περιγράφει τόσο παραστατικά ο ίδιος στο μοναδικό δικό του τραγούδι, αυτού του πακέτου:
«Στην Αθήνα του Περικλέους, της ζωής μία κίνηση ματ / στα σκαλιά ψηλά στη Μνησικλέους, ψάχνω νύχτα να βρω την μπουάτ / Στα σοκάκια της Πλάκας η τσίκνα, πρώτη βόλτα χωρίς τους γονείς / καρδιά μου βάστα ψυχή μου ξύπνα, όσα για πρώτη φορά θα δεις / Καταλαμβάνεσαι εξ απήνης, δεκατεσσάρων χρονών πριν να γίνεις / είναι αυτό που άλλοι λένε μαγεία, ένα φως που σε καίει μέσα στην εφηβεία».
Και πιο κάτω, όταν πλέον θα βρισκόταν μέσα στη Σοφίτα:
«Τα γόνατά μου κομμένα σαν μπήκα, μέσα στη κάπνα μια σκόνη χρυσή / Σε μια στιγμή όσα έψαχνα βρήκα, σε μια κιθάρα και μία φωνή / Ήταν Αστρόνειρα νότες με όνειρα, οι στίχοι λέγαν για τον Άρχοντα Νου / Κι όσα ανήκουν σε μένα να τα δώσω σε σένα / ο φαύλος κύκλος τού εδώ και του αλλού / Ένα αυτόγραφο σε χαρτοπετσέτα, κι όλο το πρόγραμμα κρυφά σε κασέτα / στο μαγικό συρτάρι χρόνια φυλάω, στη Σοφίτα του ονείρου να πάω... πηγαίνω, πετάω».
Πέτρος
Δεν χρειάζεται να πούμε πως ο Αλέξανδρος Μολφέσης είναι ίσως ο μοναδικός Έλληνας, που έχει ουσιαστικό λόγο να επιχειρήσει ένα tribute στον Κώστα Τουρνά. Ο άνθρωπος παρακολουθεί τον Κώστα Τουρνά από την εποχή των Poll, από τότε που ήταν 12χρονο παιδί. Και όχι απλώς τον παρακολουθεί, αλλά (ο Τουρνάς) τον επηρεάζει κιόλας στη δική του τραγουδοποιητική τέχνη, και γιατί όχι και στην ίδια τη ζωή του, όπως προείπαμε – καθότι οι στίχοι του Τουρνά δεν είναι παίξε-γέλασε.
Φαίνεται λοιπόν πως ο Μολφέσης ζούσε όλα αυτά τα χρόνια, καλλιτεχνικά, και γι’ αυτό που έπραξε το 2022. Να χωρέσει σε δύο CD και σ’ ένα booklet την αγάπη ή μάλλον τη λατρεία του για το σέβεντις-έργο του Κώστα Τουρνά, δίνοντας ο ίδιος το δισκογραφικό έργο της ζωής του.
Εννοούμε με όλα τούτα πως ο Μολφέσης δεν είναι κάποιος που άκουσε περιστασιακά κάτι, αποφασίζοντας να κάνει μια τέτοια κίνηση κάπως τυχαία ή από σπόντα. Δεν του το ζήτησε περαιτέρω καμία εταιρεία, ούτε φυσικά ο ίδιος ο Κώστας Τουρνάς. Παίρνει πάνω του, μόνος του, τα πάντα, και την ευθύνη και το ρίσκο, να διασκευάσει όλο αυτό το καταπληκτικό corpus, καταφέρνοντας να διαπρέψει! Τι ωραία που το διατυπώνει ο Κώστας Τουρνάς σε κάτι μικρό που γράφει, για την προσπάθεια του Μολφέση:
«Είναι χαρά να ανακαλύπτεις πάλι και πάλι πως τα τραγούδια σου άρεσαν και σε κάποιο βαθμό επηρέασαν ανθρώπους, ζωές, αλλά και καλλιτέχνες. Είναι χαρά ακόμα ένας φίλος από τα παλιά να ξανακάνει τα τραγούδια σου. Εύχομαι στον Αλέξανδρο χαρές, ακόμα μεγαλύτερες από αυτές που έχω γευτεί. Καλοτάξιδος...».
Δύο άνθρωποι, που ανήκουν κατ’ ουσίαν στην ίδια μουσική γενιά, αφού αμφότεροι μεγάλωσαν με την ποπ και το ροκ του ’60, συνυπάρχουν, σήμερα, μ’ έναν απολύτως συγκινητικό και οπωσδήποτε εμπνευσμένο τρόπο. Το λέμε, γιατί η δουλειά που έχει κάνει ο Αλέξανδρος Μολφέσης πάνω στα τραγούδια του Κώστα Τουρνά είναι απολύτως σωστή (αισθητικά) και εν τέλει εκπληκτική!
Έχοντας στη διάθεσή του λίγους βασικά μουσικούς, τους Truth, που παραπέμπουν, ως όνομα, στους Ρουθ, δηλαδή τους Κώστα Χριστοδούλου ντραμς, Παύλο Διαμαντόπουλο μπάσο (δοκιμασμένος sessionman) και Ραφαήλ Μολφέση κιθάρες, φωνή, και κρατώντας για τον εαυτό του, ο ίδιος ο Αλέξανδρος Μολφέσης, τον ρόλο του τραγουδιστή, του κιμπορντίστα (σύνθια, πιάνο, μέλοτρον, hammond) και του κιθαρίστα, και φυσικά του διασκευαστή και ενορχηστρωτή, απλώς διαπρέπει.
Δίπλα, τώρα, σ’ αυτά τα βασικά ονόματα υπάρχουν και άλλα ακόμη σε πιάνο (Λίλα Βιολέτα Σούση), φωνές (Ειρήνη Ασπιώτη, Θάνος Λαμπρίδης) και μαντολίνο (Νίκος Ρογκάκος), ενώ υπάρχει και μια ομάδα ξένων μουσικών, που συμμετέχει στις ηχογραφήσεις, όπως ο αναγνωρισμένος αμερικανός πιανίστας Mike Garson, ο πνευστός John Thicker, o βρετανός σαξοφωνίστας Gary Barnacle, που έχει παίξει σε άπειρους δίσκους με τους πάντες (από το “Sandinista!” των Clash, μέχρι όπου αλλού θέλετε) και ο επίσης Βρετανός πνευστός Albie Donnelly (από Supercharge κ.λπ.).
Πρώτη ύλη για τον Αλέξανδρο Μολφέση αποτελούν τα άλμπουμ του Κώστα Τουρνά «Απέραντα Χωράφια» και «Αστρόνειρα», που παρουσιάστηκαν σε πρώτο χρόνο στην Σοφίτα, της Πλάκας, στο διάστημα 1972-1974, αλλά από ’κει και πέρα υπάρχουν κομμάτια και απ’ όλα τα υπόλοιπα LP των σέβεντις, μα ακόμη και τραγούδια του Κώστα Τουρνά, που είπαν πρώτοι άλλοι τραγουδιστές (όπως το θαυμάσιο «Κάτι άλλο μου θυμίζει», που το πρωτακούσαμε από την Μαρίνα), καθώς και ανέκδοτα tracks (όπως η «Πρόβα» από το μιούζικαλ του ’76).
Γενικώς, η επιλογή είναι πολύ καλή με τις διασκευές να είναι όντως διασκευές, δηλαδή να περιστρέφονται γύρω από τον βασικό πυρήνα των πρωτότυπων συνθέσεων, κινούμενες σ’ ένα progressive rock ύφος, δίχως να ταυτίζονται μ’ εκείνες (υπάρχουν πολλές παρεμβάσεις, αλλά είναι πολύ συγκεκριμένες και ηχητικά ουσιαστικές), προσδίδοντας στο 2CD «Στην Σοφίτα του Κώστα Τουρνά» την βεβαιότητα του απολαυστικού – μα ταυτόχρονα και του ντοκουμέντου. Βοηθάει δε προς αυτό και η πολύ ωραία ηχογράφηση, βασικά στο Studio Sierra (από τους Ηλία Κουτσουλιέρη και Αλέξανδρο Χρυσίδη).
Πώς λοιπόν ένας 63χρονος μπόρεσε και διατύπωσε, σήμερα, τα νεανικά τραγούδια ενός 73χρονου, κάνοντας όλους μας, ξανά, να νοιώσουμε όπως και τότε, που ακούγαμε, για πρώτη φορά στη ζωή μας, αυτά τα καταπληκτικά tracks; Αυτό είναι το ερώτημα που προκύπτει μέσα από την ακρόαση – με την απάντηση να κρύβεται στις στροφές αυτού του υπέροχου double CD.
Ένα τεράστιο μπράβο στον Αλέξανδρο Μολφέση κι ένα ακόμη υπερτεράστιο στον Κώστα Τουρνά. Τους είμαστε ευγνώμονες γι’ αυτή τη μοναδική… χρονομετάβαση. Τους είμαστε ευγνώμονες γι’ αυτό το κορυφαίο tribute της ελληνικής δισκογραφίας!
Στην Σοφίτα του Κώστα Τουρνά - Το φιλμ
