ΕΙΝΑΙ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΟ. Στις 6 Απριλίου 2023, σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ, εκπέμφθηκαν παγκοσμίως τα περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου από τότε που ξεκίνησε η καταγραφή. Μέσα σε δώδεκα ημέρες το ρεκόρ αυτό καταρρίφθηκε εκ νέου. Το γεγονός αυτό από μόνο του καταδεικνύει μια σειρά προβλημάτων που οφείλονται στην ανθρώπινη παρουσία στον πλανήτη, για την οποία υπάρχουν εκτενείς αναλύσεις με γνωστά σε όλους μας πορίσματα.
Περίπου έναν μήνα μετά είχαν προγραμματιστεί οι εθνικές εκλογές στη χώρα μας, παρ’ όλα αυτά από τη δημόσια συζήτηση, και κυρίως από τις θέσεις των κομμάτων, η κλιματική αλλαγή απουσίαζε παντελώς.
Οι αιτίες της κλιματικής κρίσης χρειάζονται αντιμετώπιση και όχι διαχείριση, γι' αυτό σκόπιμο θα ήταν η επόμενη κυβέρνηση που θα προκύψει από την κάλπη να το λάβει σοβαρά υπόψη της αυτό. Διαφορετικά, η επιδείνωση είναι βέβαιη και οι ευθύνες όλων μας.
Ως πολίτες, έχουμε κι εμείς συνηθίσει να ακούμε γι’ αυτήν, να ζούμε με αυτήν και να μην κάνουμε τίποτα. Είναι απορίας άξιο πώς, σε μια χώρα σαν την Ελλάδα που βρίσκεται στη Μεσόγειο, περιοχή που πλήττεται δυσανάλογα πολύ απ’ την επιτάχυνση της κλιματική αλλαγής σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο, κάνουμε σαν η κλιματική κρίση να είναι «κάτι μακριά από εμάς». Δεν παραγνωρίζω ότι ζούμε σε έναν κόσμο με πάρα πολλά προβλήματα, αλλά μου είναι δύσκολο να κατανοήσω πώς γίνεται να μη μας απασχολεί ένα πρόβλημα που επιδεινώνει πάρα πολλούς τομείς: τον επισιτισμό, το βιοτικό επίπεδο, τη μετανάστευση και εν τέλει την ασφάλεια, την οποία συνήθως ως πολίτες απαιτούμε από το κράτος να μας την προσφέρει.
Είναι αλήθεια ότι το πρόβλημα της κλιματικής κρίσης είναι οντολογικό και υπαρξιακό. Για να το αντιμετωπίσουμε πρέπει να αλλάξουμε άμεσα τον τρόπο ζωής μας. Ωστόσο, έχει γίνει σαφές πλέον πως κάτι τέτοιο δεν το θέλει ο (παγκόσμιος) πληθυσμός, επομένως συνεχίζουμε να ζούμε όπως θα ζούσαμε αν δεν υπήρχε, θεωρώντας ότι η κλιματική αλλαγή είναι κάτι που επηρεάζει «άλλους». Το ίδιο ισχύει και για τους Έλληνες και για τις Ελληνίδες.
Στο διά ταύτα των εκλογών: αν και στην Ελλάδα οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής φαίνονται και στα έντονα καιρικά φαινόμενα που οδηγούν ακόμη και σε θανάτους, στον δημόσιο διάλογο η κλιματική κρίση είτε χρησιμοποιείται προσχηματικά είτε δεν αναφέρεται. Η προσοχή είναι στραμμένη αλλού και οι αναφορές των πολιτικών στην κλιματική κρίση που κατέγραψε η πολύ χρήσιμη, και άκρως απογοητευτική ως προς το αποτέλεσμά της, έρευνα του ΕΤΕΡΟΝ ήταν ελάχιστες.
Σημειώνω πως τις πρώτες σκέψεις για την ανάδειξη της αδιαφορίας των κομμάτων για την κλιματική κρίση ξεκίνησα να τις γράφω στις 14/4/23. Από τότε μέχρι σήμερα δεν άλλαξε κάτι – και προσπάθησα να παρακολουθήσω τις εξαγγελίες τους με προσοχή. Η ανάγκη για γενναία, αποτελεσματικά και ίσως αντιδημοφιλή μέτρα είναι μεγάλη, αλλά δυστυχώς δεν βρίσκει ευήκοα ώτα και ορισμένες κινήσεις που γίνονται μοιάζουν περισσότερο να έχουν σκοπό τον εντυπωσιασμό, θυμίζοντας πρακτικές greenwashing.
Δυστυχώς, στο δύσκολο διεθνές πλαίσιο που ζούμε διαφαίνεται μια απομάκρυνση από τις δεσμεύσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, με την Ελλάδα να μην αποτελεί εξαίρεση. Οι αιτίες της κλιματικής κρίσης χρειάζονται αντιμετώπιση και όχι διαχείριση, γι' αυτό σκόπιμο θα ήταν η επόμενη κυβέρνηση που θα προκύψει από την κάλπη να το λάβει σοβαρά υπόψη της αυτό. Διαφορετικά, η επιδείνωση είναι βέβαιη και οι ευθύνες όλων μας.
Ο δρ Γιώργος Δικαίος διδάσκει και είναι μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Είναι ερευνητής της Έδρας UNESCO για την Κλιματική Διπλωματία και του ΕΛΙΑΜΕΠ.
