Eileen Myles
Μπορείς να φανταστείς πώς είναι να μεγαλώνεις ως ένας από αυτούς... Πώς είναι να μεγαλώνεις ως Κένεντι;
♦
NA ΞΕΚΙΝΗΣΩ λέγοντας πως την τέχνη του Eileen Myles δυσκολεύτηκα να τη συμπαθήσω. Ούτε όταν κυκλοφόρησε στα ελληνικά μια συλλογή ποιημάτων του –από τις εκδόσεις Αντίποδες– κατάφερα να συνδεθώ ιδιαίτερα με αυτά τα ποιήματα που μου έμοιαζαν φασαριόζικα και κάπως πονηρά θεατρικά.
Έβρισκα και βρίσκω τον σκληρό πυρήνα της δουλειάς του κάπως σαν πυροτέχνημα. Νιώθω πως μαντεύει τι θέλουμε να ακούσουμε και μας το σερβίρει, όπως περίπου κάνει και ένας κωμικός stand-up, διαβάζοντας το βλέμμα μας και ακροβατώντας μεταξύ μιας τεράστιας δουλοπρέπειας απέναντι στον θεατή και μιας ακόμη μεγαλύτερης φιλαρέσκειας. Ίσως εδώ βεβαία να κολλάω σε μια στερεοτυπική εικόνα του τι είναι ποιητής. Γιατί ένας ποιητής να μην μπορεί να απολαύσει το χειροκρότημα, να μην πρέπει να φανεί πως λατρεύει τη σκηνή, τα φώτα, την αποδοχή και την αγάπη του κόσμου;
Και ίσως και η εμμονή μου αυτή σε πιο χαμηλόφωνες περιπτώσεις να λέει περισσότερα για εμένα... Μπορεί κιόλας να το αδικώ κάπως, καθώς είναι πολύ πιθανό κατά τα '80s να είχε διαβάσει την ποίησή του απέναντι σε κοινό πραγματικά πολύ εχθρικό. Και είναι γεγονός πως στη live απαγγελία του είναι πράγματι αριστουργηματικό: Ξέρει πως να κερδίζει τον θεατή, πως να τον τραβάει κυριολεκτικά από τα μαλλιά. Πως να πατάει το συναίσθημα του για να βγει έξω –συχνά εκβιαστικά–, σαν πύον που πετάγεται μέσα από σπυρί.
Επιστρέφω πριν από μερικές ημέρες στον κόσμο του, εν μέρει τυχαία, και εν μέρει προετοιμαζόμενος για την επίσκεψή μου στο πρόγραμμα σύγχρονης τέχνης Phenomenon Anafi, στο οποίο τόσο το Eileen Myles όσο και η Zoe Leonard, για την οποία θα μιλήσω παρακάτω, έχουν βρεθεί ως καλεσμένα. Και γιατί υπάρχουν δύο στάσεις στο σύμπαν που λέγεται Eileen Myles οι οποίες με συναρπάζουν και νομίζω έρχονται να αναιρέσουν σε κάποιο βαθμό τα όσα είπα παραπάνω.
Η πρώτη, το –γνωστότερο ίσως– ποίημά του με τίτλο «An American Poem», όπου μιλά ως ένα –φανταστικό– μέλος της οικογένειας των Κένεντι για τη στεγαστική κρίση, το AIDS και τις δυσχέρειες τού να ζει ως καλλιτέχνης. Και η δεύτερη, το ποίημα-απάντηση στην υποψηφιότητα που έβαλε το Myles το 1992 για την αμερικανική Προεδρία, γραμμένο από την τεράστια Αμερικανίδα καλλιτέχνιδα/φωτογράφο και ακτιβίστρια Zoe Leonard.
★ΑΝ ΑΜERICAN POEM★
I was born in Boston in
1949. I never wanted
this fact to be known, in
fact I’ve spent the better
half of my adult life
trying to sweep my early
years under the carpet
and have a life that
was clearly just mine
and independent of
the historic fate of
my family. Can you
imagine what it was
like to be one of them,
to be built like them,
to talk like them
to have the benefits
of being born into such
a wealthy and powerful
American family. I went
to the best schools,
had all kinds of tutors
and trainers, traveled
widely, met the famous,
the controversial, and
the not-so-admirable
and I knew from
a very early age that
if there were ever any
possibility of escaping
the collective fate of this famous
Boston family I would
take that route and
I have. I hopped
on an Amtrak to New
York in the early
‘70s and I guess
you could say
my hidden years
began. I thought
Well I’ll be a poet.
What could be more
foolish and obscure.
I became a lesbian.
Every woman in my
family looks like
a dyke but it’s really
stepping off the flag
when you become one.
While holding this ignominious
pose I have seen and
I have learned and
I am beginning to think
there is no escaping
history. A woman I
am currently having
an affair with said
you know you look
like a Kennedy. I felt
the blood rising in my
cheeks. People have
always laughed at
my Boston accent
confusing “large” for
“lodge,” “party”
for “potty.” But
when this unsuspecting
woman invoked for
the first time my
family name
I knew the jig
was up. Yes, I am,
I am a Kennedy.
My attempts to remain
obscure have not served
me well. Starting as
a humble poet I
quickly climbed to the
top of my profession
assuming a position of
leadership and honor.
It is right that a
woman should call
me out now. Yes,
I am a Kennedy.
And I await
your orders.
You are the New Americans.
The homeless are wandering
the streets of our nation’s
greatest city. Homeless
men with AIDS are among
them. Is that right?
That there are no homes
for the homeless, that
there is no free medical
help for these men. And women.
That they get the message
—as they are dying—
that this is not their home?
And how are your
teeth today? Can
you afford to fix them?
How high is your rent?
If art is the highest
and most honest form
of communication of
our times and the young
artist is no longer able
to move here to speak
to her time…Yes, I could,
but that was 15 years ago
and remember—as I must
I am a Kennedy.
Shouldn’t we all be Kennedys?
This nation’s greatest city
is home of the business-
man and home of the
rich artist. People with
beautiful teeth who are not
on the streets. What shall
we do about this dilemma?
Listen, I have been educated.
I have learned about Western
Civilization. Do you know
what the message of Western
Civilization is? I am alone.
Am I alone tonight?
I don’t think so. Am I
the only one with bleeding gums
tonight. Am I the only
homosexual in this room
tonight. Am I the only
one whose friends have
died, are dying now.
And my art can’t
be supported until it is
gigantic, bigger than
everyone else’s, confirming
the audience’s feeling that they are
alone. That they alone
are good, deserved
to buy the tickets
to see this Art.
Are working,
are healthy, should
survive, and are
normal. Are you
normal tonight? Everyone
here, are we all normal.
It is not normal for
me to be a Kennedy.
But I am no longer
ashamed, no longer
alone. I am not
alone tonight because
we are all Kennedys.
And I am your President.
—του Eileen Myles
ΘΕΛΩ ΜΙΑ ΛΕΣΒΙΑ ΓΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟ
Το 1992, το Eileen Myles αποφασίζει να διεκδικήσει τη θέση του Αμερικανού Προέδρου, λίγο καιρό αφότου ο Bush θα πει πως ο μεγαλύτερος εχθρός της ελευθερίας του λόγου είναι τα politically correct άτομα. Και με αυτό τον όρο, σύμφωνα με το Myles, εννοούσε τα μέλη της ACT UP, τα θύματα ρατσιστικής βίας: τις γυναίκες, τα ομοφυλόφιλα άτομα, τις εθνικές και φυλετικές μειονότητες, όλους όσοι, δηλαδή, θα ήθελε να βγάλουν τον σκασμό. Σε συνέντευξή του χρόνια μετά, το Myles θα πει: «Η χρονιά ήταν 1992 και δεν υπήρχε καμία πιθανότητα να υπάρξει γυναίκα υποψήφια, γκέι υποψήφιος, καλλιτέχνης υποψήφιος, υποψήφιος που έβγαζε κάτω από $50.000 τον χρόνο, υποψήφιος από μειονότητα…».
Στο πλαίσιο της επαναστατικής του υποψηφιότητας, το Myles ταξίδεψε σε 28 Πολιτείες και εμφανίστηκε live στο MTV, εδραιώνοντας έτσι το status του ως μιας πολύ δημοφιλούς cult φιγούρας ανάμεσα στους κατοίκους του East Village, αλλά φέρνοντας παράλληλα και στο προσκήνιο μια πολύ απλή ερώτηση: τι χρειάζεται τελικά κανείς για να γίνει Πρόεδρος της Αμερικής;
Η υποψηφιότητα αυτή δεν ήρθε ως αστείο ή πλάκα, αλλά ως μια επαναστατική άσκηση του τι θα μπορούσε να είναι η τέχνη όσο περισσότερο πλησιάζει προς το κόκκαλο. Και μονάχα ένα άτομο σαν εκείνο θα μπορούσε να τολμήσει κάτι τέτοιο.
Ως απάντηση, η καλλιτέχνις Zoe Leonard θα γράψει το συγκλονιστικό της κείμενο «Θέλω έναν πρόεδρο», το οποίο με τον κίνδυνο της ακροδεξιάς να κυκλώνει τις δημοκρατίες του κόσμου γίνεται σήμερα πιο επίκαιρο από ποτέ. Μαθαίνοντας μας πως η ιστορία προχωρά με πολύ αργούς ρυθμούς, και ορισμένες φορές χρειάζεται και καμία στον κώλο για να πάει παρακάτω...
ΘΕΛΩ ΜΙΑ ΛΕΣΒΙΑ ΓΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟ και θέλω ένα άτομο με AIDS για Πρόεδρο και θέλω μια αδερφή για αντιπρόεδρο. Θέλω κάποιον χωρίς ασφάλεια υγείας και θέλω κάποιον που μεγάλωσε σε ένα μέρος της γης τόσο κορεσμένο με τοξικά απόβλητα που δεν είχε άλλη επιλογή παρά να πάθει λευχαιμία. Θέλω μια Πρόεδρο που έκανε έκτρωση στα 16 και θέλω έναν υποψήφιο που δεν είναι το λιγότερο από δύο κακά. Και θέλω έναν Πρόεδρο που έχασε τον τελευταίο του εραστή από AIDS, και η εικόνα αυτή ακόμη τον στοιχειώνει κάθε φορά που πέφτει για ύπνο, έναν Πρόεδρο που κράτησε τον εραστή του στην αγκαλιά του γνωρίζοντας πως πεθαίνει. Έναν Πρόεδρο χωρίς air-condition, που έχει σταθεί σε ουρά στην κλινική, στο γραφείο της πρόνοιας. Που έχει μείνει άνεργος και απολυθεί και πέσει θύμα σεξιστικών και ομοφοβικών επιθέσεων. Έναν Πρόεδρο που έχει απελαθεί. Θέλω κάποιον που έχει κοιμηθεί μέσα σε τάφους και που έκαψαν σταυρούς στο γκαζόν του. Έναν Πρόεδρο που έχει βιαστεί και επιβίωσε. Θέλω κάποιον που αγάπησε και πληγώθηκε, που σέβεται το σεξ, που έχει κάνει λάθη και έχει μάθει από αυτά. Θέλω μια μαύρη γυναίκα για Πρόεδρο. Θέλω έναν Πρόεδρο με χαλασμένα δόντια και υφάκι, κάποιον που έχει φάει αυτό το άνοστο νοσοκομειακό φαγητό. Ένα παρενδυτικό άτομο για Πρόεδρο, και ένα άτομο που έχει πάρει ναρκωτικά και κάνει ψυχοθεραπεία. Θέλω έναν πολιτικό αντιρρησία για Πρόεδρο.
Και θέλω να μάθω γιατί όλα αυτά δεν είναι πιθανά. Και γιατί κάποια στιγμή ξεκινήσαμε να μαθαίνουμε ότι ένας Πρόεδρος είναι πάντα ένας κλόουν. Πάντα πελάτης και ποτέ πόρνη. Πάντα το αφεντικό και ποτέ ο εργάτης. Πάντα ψεύτης... Πάντα ένας κλέφτης που ποτέ δεν θα πιάσουν...
★★★
