Στις αρχές της δεκαετίας του '90 πέρασα το κατώφλι του πιο παράξενου και εντυπωσιακού σπιτιού που είχα επισκεφθεί ποτέ. Ανήκε στην εικαστικό και καθηγήτρια βασικού σχεδίου στη Σχολή Βακαλό Ηρώ Κανακάκη και βρισκόταν δίπλα σχεδόν στο Αρχαιολογικό Μουσείο. Θυμάμαι να μπαίνω και να μένω ακίνητη: ήταν ένα σπίτι ζωγραφισμένο ολόκληρο, τα ταβάνια, οι τοίχοι, τα έπιπλα δημιουργούσαν ένα σύνολο σαν να μπαίνω σε μια χώρα θαυμάτων. Στάθηκα κοιτάζοντας ψηλά και γύρω μου, καθηλωμένη, σε μια κατάσταση διαρκούς οφθαλμαπάτης, και θυμάμαι να λέω εμβρόντητη, σχεδόν ψιθυριστά, «αυτό δεν το 'χω ξαναδεί ποτέ», με την Ηρώ να γελάει με ένα δυνατό βραχνό γέλιο.
Η Ηρώ ήταν τότε 47 ετών και στα μάτια μου φάνταζε σαν ηρωίδα, ήταν ένας άνθρωπος δυναμικός, πολύπλοκος, έντονος, που, αν σε συμπαθούσε, σου έδειχνε μεγάλη γενναιοδωρία και ενδιαφέρον. Ανήκε σε μια γενιά καλλιτεχνών που έκαναν την εμφάνισή τους στις αρχές της δεκαετίας του ’70 και δεν έμοιαζαν με καμία προηγούμενη: είχαν σπουδάσει στο εξωτερικό, είχαν συνδεθεί με τα διεθνή κινήματα, είχαν αντιστασιακή δράση –σπούδασαν μέσα στη δικτατορία–, το έργο τους αποτύπωνε την κοινωνική και πολιτική συνθήκη της εποχής μέσα στην οποία μεγάλωναν και ωρίμαζαν, συγκροτώντας το μετέπειτα αποτύπωμά τους.
Η ζωγραφική της, όταν τη γνώρισα, μου φαινόταν σκοτεινή, δραματική, τα έργα ταξίδευαν σε πεδία που εξερευνούσαν με πάθος τον εξπρεσιονισμό. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1997, άφησε την τελευταία της πνοή, στο σπίτι της στην Αθήνα. Ήταν μόλις 52 ετών.
Με την Ηρώ μπορούσες να μιλήσεις για τη ζωγραφική, την όπερα, τη μόδα, τη μαγειρική, το θέατρο, σου άνοιγε μια χαραμάδα να σκεφτείς διαφορετικά, λοξά. Είχε μεταφράσει σημαντικά βιβλία, Βίζενταλ, Μέιλερ και Φούλερ, ενώ ανήκε στους νέους καλλιτέχνες που τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης είδαμε στην Ώρα του Ασαντούρ Μπαχαριάν. Ο Αλέξανδρος Ξύδης το 1977 τη συμπεριέλαβε στον Δεσμό, σε μια έκθεση των νέων αξιόλογων καλλιτεχνών που έκαναν την εμφάνισή τους το πρώτο μισό́ της δεκαετίας του '70.
Η Ηρώ Κανακάκη ήταν αυτή που φιλοτέχνησε το πρώτο εξώφυλλο του περιοδικού «ΑΝΤΙ», μια γυναίκα πολιτικοποιημένη, ηγετικό στέλεχος της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη και της ΕΦΕΕ, που συνελήφθη και εξορίστηκε στη Γυάρο τις πρώτες μέρες της δικτατορίας της 21ης Απριλίου, ενώ ήταν σπουδάστρια στην Καλών Τεχνών, στο Εργαστήρι Χαρακτικής του Κωνσταντίνου Γραμματόπουλου. Η ζωγραφική της, όταν τη γνώρισα, μου φαινόταν σκοτεινή, δραματική, τα έργα ταξίδευαν σε πεδία που εξερευνούσαν με πάθος τον εξπρεσιονισμό. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1997, άφησε την τελευταία της πνοή, στο σπίτι της στην Αθήνα. Ήταν μόλις 52 ετών. Κάποιους μήνες αργότερα, η γκαλερί Νέες Μορφές, με τη φροντίδα της οικογένειας της ζωγράφου, της Ελένης Βαροπούλου, της Χρύσας Βουδούρογλου και της Βουβούλας Σκούρα, σε συνεργασία με τη Σχολή Βακαλό, παρουσίασε την έκθεση «Ηρώ Κανακάκη 1945-1997». Ήταν η τελευταία φορά που είδα έργα της.
Πολλές φορές μέσα στα επόμενα χρόνια σκέφτηκα πόσο παραγνωρισμένες είναι οι σημαντικές γυναίκες εικαστικοί. Σκεφτόμουν την Ηρώ κάθε φορά που περνούσα από το Μουσείο, μέχρι που τριάντα σχεδόν χρόνια αργότερα πήρα ένα mail από τον πρώην σύζυγό της Βασίλη Καπετανγιάννη για την έκθεσή της στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας (ΕΒΕ). Και πέρασα με συγκίνηση ξανά το κατώφλι του σπιτιού της οδού Σαριπόλου για να τον συναντήσω μαζί με τον επιμελητή της έκθεσης και ιστορικό τέχνης Σπύρο Μοσχονά.
Η Ηρώ Κανακάκη και η συνέπεια της ζωγραφικής διαδικασίας
Είκοσι έξι χρόνια μετά την έκθεση στις Νέες Μορφές, λίγους μήνες μετά τον θάνατό της, στην αίθουσα πολλαπλών προβολών, στον 2ο όροφο του κτιρίου της ΕΒΕ στο ΚΠΙΣΝ, παρουσιάζεται μια επιλογή από το πλούσιο έργο της Κανακάκη, που θα διαρκέσει από τις 23/1 έως τις 22/3. Σαράντα πίνακες ζωγραφισμένοι με ακρυλικά, καθώς και είκοσι σχέδια και χαρακτικά από το σύνολο της εικαστικής της παραγωγής περιγράφουν τη διαδρομή της από τα χρόνια των σπουδών της στην ΑΣΚΤ, τη δικτατορία και τη μακρά παραμονή στην Αγγλία μέχρι την ύστατη ελληνική της περίοδο.
«Η ιδέα μιας έκθεσης αφιερωμένης στην καλλιτεχνική εργασία της Ηρώς Κανακάκη δεν είναι νέα. Οφείλεται πρωτίστως στον τέως σύζυγό της, τον ζωγράφο Βασίλη Καπετανγιάννη, και την κόρη τους Κωνσταντίνα. Αμφότεροι επιθυμούσαν εδώ και καιρό να αναδείξουν μέσα από μία έκθεση και ένα βιβλίο τη ζωγραφική της Κανακάκη. Ήδη το 2019 η οικογένεια είχε προσεγγίσει το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης. Ο τότε διευθυντής του ΜΙΕΤ, Διονύσης Καψάλης, είχε συμφωνήσει και το αρχικό πλάνο ήταν η έκθεση να φιλοξενηθεί στο Μέγαρο Εϋνάρδου. Άλλωστε, αυτός είναι ο λόγος που το αρχείο της Κανακάκη δωρίσθηκε από την οικογένεια στο ΜΙΕΤ το 2020. Ωστόσο, οι διοικητικές αλλαγές στην κορυφή του ιδρύματος επέφεραν την ακύρωση πολλών προγραμματισμένων δράσεων. Η έκθεση της Κανακάκη ήταν μία από αυτές. Έτσι, η οικογένεια προσέγγισε την Εθνική Βιβλιοθήκη, προτείνοντας μια μικρότερης κλίμακας έκθεση στους φιλόξενους χώρους της. Ο πρόεδρος του εφορευτικού συμβουλίου της ΕΒΕ Σταύρος Ζουμπουλάκης αποδέχθηκε αμέσως την πρόταση και δρομολογήθηκαν όλες οι σχετικές διαδικασίες. Γίνεται, βεβαίως, αντιληπτή εδώ η επιμονή και η υπομονή της οικογένειας που προσπαθούσε γι' αυτή την έκθεση ήδη από το 2018.
Σκοπός αυτής της μικρής αναδρομής είναι να γνωρίσει το κοινό αλλά και οι ειδικοί την Ηρώ Κανακάκη. Ή, ορθότερα, να την ξαναθυμηθούν. Η Κανακάκη δεν είναι ξεχασμένη. Έχει κατακτήσει ήδη τη θέση της, και αυτό το βλέπουμε σε κάποιες εκδόσεις ιστορίας της νεοελληνικής τέχνης, παλιότερες και νεότερες. Η έκθεση, ουσιαστικά, στοχεύει, μέσα από την παρουσίαση των διαφόρων φάσεων της ζωγράφου, την προβολή της στο νεότερο κοινό», λέει ο επιμελητής της έκθεσης Σπύρος Μοσχονάς.
Η παρουσίαση της Ηρώς Κανακάκη δεν γίνεται ερήμην του κοινωνικοπολιτικού και καλλιτεχνικού περίγυρου. Η καλλιτεχνική δημιουργία δεν παράγεται αποκομμένη από το περιρρέον κλίμα. Στην περίπτωση της Κανακάκη μια τέτοια συνθήκη είναι η δικτατορία. Και είναι ευτύχημα που η έκθεση συμπίπτει με την επέτειο των πενήντα χρόνων από την αποκατάσταση της δημοκρατίας.
«Η Κανακάκη δεν κρύφτηκε τα χρόνια της δικτατορίας. Πρώτα-πρώτα, εξορίστηκε στη Γυάρο τους πρώτους μήνες του καθεστώτος. Βίωσε, δηλαδή, από πρώτο χέρι τη σκληρότητα της "Επαναστάσεως". Και όταν επέστρεψε από την εξορία, δεν ιδιώτευσε. Ενεπλάκη στην έκδοση του περιοδικού "Αντί" (φιλοτέχνησε το εξώφυλλο του πρώτου τεύχους), μετέφρασε και εικονογράφησε βιβλία πολιτικού περιεχομένου και, βέβαια, με το έργο της στηλίτευσε τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες της Χούντας. Φυσικά, η εργασία της απλώνεται και στην εποχή της Μεταπολίτευσης. Στα χρόνια της Αγγλίας (1973-1989) και αργότερα στην Ελλάδα της δεκαετίας του ’90. Η ενδελεχής μελέτη του αρχείου της, της βιβλιοθήκης της, των συνεντεύξεών της, φωτίζει (στον κατάλογο περισσότερο) την καλλιτεχνική της εξέλιξη που εκτείνεται πέρα από την πολιτικοποιημένη τέχνη της Επταετίας. Ήταν σαφής επιμελητική επιλογή να αναδειχθούν οι λιγότερο γνωστές φάσεις του έργου της, να συνδεθούν με τη σύγχρονη αγγλική και ευρωπαϊκή τέχνη και, συνολικότερα, με το κλίμα της εποχής», λέει ο κ. Μοσχονάς.
Στην έκθεση υιοθετείται σκοπίμως μια γραμμική παρουσίαση του έργου της από τα παλαιότερα στα πιο πρόσφατα έργα της. Έτσι, στη μικρή αίθουσα εκτίθενται πρώτα οι συνθέσεις από την εποχή της δικτατορίας, έργα του κριτικού ρεαλισμού ζωγραφισμένα με πινέλο ή αερογράφο, όπως επίσης και οι μεταξοτυπίες που φιλοτέχνησε ενόσω σπούδαζε στο Croydon College of Art (1973-1974). Αυτά είναι και τα πιο δυνατά «πολιτικά» της έργα, εκείνα με τα οποία θα ταυτιστούν οι παλαιότεροι. Ακολουθεί η φάση του μαγικού ρεαλισμού (1975-1985) και στη συνέχεια η ρεαλιστική γραφή της ύστατης αγγλικής περιόδου (1985-1990). Υπάρχει, ωστόσο, και η πολύ ιδιαίτερη, ενδιαφέρουσα και εν τέλει βαθιά προσωπική, όψιμη καλλιτεχνική της παραγωγή: μνημειακοί πίνακες με εξπρεσιονιστικές, αποσπασματικές συνθέσεις και επίσης τα μεγάλα σχέδια με κάρβουνο από τη σειρά «Η Κασσάνδρα και οι εκτελεστές της», που χρονολογούνται στη δεκαετία του ’90. Αυτή η βαθιά τραγική ζωγραφική (χειρονομιακή, δραματική, τραυματική και κυρίως έντονα συναισθηματική) αξίζει να προσεχθεί από το κοινό. Αυτά τα μεγάλα, όψιμα έργα της Κανακάκη, όπως εκτίθενται στην ΕΒΕ, ζωντανεύουν τον χώρο και θα εντυπωσιάσουν τον θεατή.
Φανερώνεται έτσι μία δημιουργός μέσα από τη χαρτογράφηση και αξιολόγηση όλης της ζωγραφικής της διαδρομής και τεκμηριώνεται πως καθ’ όλη τη διάρκεια της δημιουργίας της η ζωγραφική ως τεχνική και εκφραστική διαδικασία βρισκόταν στο επίκεντρο των αναζητήσεών της. Ο ζωγραφικός βίος της υπήρξε ευρύτατος και με πολλές μεταβολές: καινοτόμα χαράκτρια στα χρόνια του 1970, ζωγράφος με διεθνή παρουσία στα χρόνια του 1980, δασκάλα με σημαντικό αποτύπωμα στους σπουδαστές της Σχολής Βακαλό τη δεκαετία του 1990. Μολονότι διαμορφώθηκε αρχικά μέσα στο ζοφερό κλίμα της χούντας, αργότερα η πορεία της καθορίστηκε από την παραμονή της στην Αγγλία. Αφομοίωσε επιρροές από την pop art, από την αγγλική μεταπολεμική ζωγραφική και τελικά από το διεθνώς αναδυόμενο τη δεκαετία του ’80 κίνημα του νεο-εξπρεσιονισμού, για να αρθρώσει στις αρχές της δεκαετίας του ’90 έναν πρωτότυπο, εικαστικό λόγο που εκφράστηκε σε μνημειακή κλίμακα και αμφισβήτησε τις επικρατούσες κοινωνικές νοοτροπίες και αξίες μιας εποχής στην οποία οι παθογένειες της Μεταπολίτευσης είχαν αποκτήσει έντονο χαρακτήρα με την εμφάνιση νέων τρόπων κοινωνικής δράσης και συμπεριφοράς. Η Κανακάκη μιλούσε πλέον περισσότερο με τη ζωγραφική της. Αυτά που ήθελε να πει τα έλεγε με την εικαστική της γλώσσα, τη δική της εσωτερικότητα, τα δικά της βιώματα, το δικό της ύφος. Είχε κατακτήσει, μετά από επίμονο αγώνα, ένα ιδιαίτερο επίπεδο καλλιτεχνικής ωριμότητας.
«Κοιτάζοντας κανείς από απόσταση, δεν μπορεί παρά να αναρωτηθεί εάν η Κανακάκη μιλούσε μόνο για το έργο της ή γενικά για τη ζωή της, μια ζωή που απλώθηκε σε θραύσματα, στην Ελλάδα της Επταετίας, στην Αγγλία των δεκαετιών του ’70 και του ’80, στη δεύτερη ελληνική της περίοδο, που ταυτίστηκε με την έκρηξη ενός επείσακτου τρόπου ζωής με την έμφαση στο φαίνεσθαι. Μια ζωή που απλώθηκε στα θραύσματα των ταυτοτήτων, των ρόλων της: ζωγράφος, σύζυγος, μητέρα, δασκάλα, γυναίκα. Μια ζωή που άφησε πίσω της θραύσματα μιας διαδρομής που ο λίγος χρόνος που της δόθηκε δεν αρκούσε για να συντεθεί το εντυπωσιακόν όλον της δημιουργίας της. Ίσως, πάλι, όλα αυτά να είναι απλώς μια δικαιολογία, μια άμυνα της κριτικής ή/και της Ιστορίας της Τέχνης απέναντι σε ένα πληθωρικό έργο που οδηγούνταν νομοτελειακά στην ωριμότητα, σε μια μνημειακή έκφραση σπάνια για τα δεδομένα της ελληνικής τέχνης της περιόδου. Και μάλιστα από μια γυναίκα, μια τολμηρή δημιουργό που δεν δίστασε να αναμετρηθεί με τους ζωγράφους-ήρωές της, να αντιπαρατεθεί στους φόβους της και εν τέλει να λογαριαστεί με τον ίδιο της τον εαυτό, κληροδοτώντας μας μια θεώρηση του κόσμου ιδιωτική και συνάμα παγκόσμια», λέει ο κ. Μοσχονάς.
Μια εξαιρετική περίπτωση που βγαίνει ξανά στο φως
Η Ηρώ Κανακάκη δεν ξεχάστηκε. Με αφορμή την έκθεση και τον κατάλογο, η περίπτωσή της βγαίνει ξανά στο φως. Και η εργασία της μπαίνει σε ένα ιστορικό πλαίσιο και σε διάλογο με την καλλιτεχνική δημιουργία της περιόδου. Ο ιστορικός τέχνης Σπύρος Μοσχονάς, με αφορμή την περίπτωση της Κανακάκη, δεν παραλείπει να εντοπίσει ένα ευρύτερο ζήτημα που αφορά κατά βάση την έλλειψη μιας συστηματικής κρατικής πολιτικής για τα εικαστικά και συγκεκριμένα στο πεδίο της Ιστορίας της Τέχνης, σημειώνοντας ότι λείπουν από τη χώρα οι κρατικοί θεσμοί που θα μελετήσουν τη νεοελληνική τέχνη – ούτε στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών ούτε στην Ακαδημία Αθηνών υπάρχει ερευνητικό κέντρο Ιστορίας της Τέχνης.
«Η νεότερη και σύγχρονη καλλιτεχνική παραγωγή δεν στηρίζεται επαρκώς και δημιουργούς που φεύγουν από τη ζωή, αν δεν ασχοληθούν οι οικείοι τους, γρήγορα η λήθη τούς σκεπάζει. Μας λείπουν μελέτες, μας λείπουν έρευνες για δημιουργούς που καλύπτουν τόσο τον 19ο όσο και τον 20ό αιώνα. Δεν μελετώνται αρχεία, δεν διοργανώνονται επαρκώς αναδρομικές εκθέσεις και όσες γίνονται είναι σε αποσπασματικό πλαίσιο, σε ένα σύστημα που βασίζεται περισσότερο στις καλές προθέσεις των ιθυνόντων και στις προσωπικές γνωριμίες των εκάστοτε κληρονόμων», λέει. «Δεν ξεχάστηκε, λοιπόν, η Κανακάκη λόγω του πρόωρου θανάτου της. Υπάρχει μια γενικότερη αδυναμία κεντρικής (κρατικής, αν θέλετε) διαχείρισης αυτής της καλλιτεχνικής παραγωγής προηγούμενων δεκαετιών. Υπό αυτή την έννοια, το ζήτημα δεν αφορά αποκλειστικά την Κανακάκη ή κάποια άλλη περίπτωση καλλιτέχνη, ασχέτως φύλου ή σεξουαλικού προσανατολισμού, που θα έρθει αύριο στο φως. Αφορά μια διαφορετική, κρατική προσέγγιση σε σχέση με τη διαχείριση της μνήμης της αρχαιότητας, ή του Βυζαντίου. Που δεν είναι και άσχετη με την παρατεινόμενη από τις αρχές της δεκαετίας του 2010 οικονομική κρίση.
Πρέπει, λοιπόν, να γίνουν περισσότερα πράγματα όχι μόνο για την Κανακάκη αλλά για πλήθος ακόμη καλλιτεχνών. Και οι αναδρομικές εκθέσεις λειτουργούν, συνήθως, ως προσωρινή λύση. Ως εφήμερο συμβάν – ένα βότσαλο στη λίμνη· μετά το πέρας τους, όλα επιστρέφουν στη πρότερη κατάσταση. Χρειάζεται, νομίζω, μια άλλη προσέγγιση της τέχνης του ελληνικού 20ού αιώνα. Και όσοι εμπλεκόμαστε σε αυτό το πεδίο πρέπει να δουλέψουμε ώστε να αλλάξει η ισχύουσα κατάσταση».
Λίγα λόγια για την Ηρώ Κανακάκη
Η Ηρώ Κανακάκη γεννήθηκε στον Πειραιά το 1945. Οι γονείς της κατάγονταν από την περιοχή Αμάρι του Ρεθύμνου Κρήτης.
Φοίτησε (1965-1969) με υποτροφία στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, όπου σπούδασε Χαρακτική με καθηγητή τον Κώστα Γραμματόπουλο.
Στον φοιτητικό της βίο υπήρξε ηγετικό στέλεχος της Σπουδαστικής Οργάνωσης της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη, δραστήριο και ηγετικό στέλεχος του φοιτητικού κινήματος ως μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου Φοιτητών της ΑΣΚ και του Κεντρικού Συμβουλίου της Εθνικής Φοιτητικής Ένωσης Ελλάδας (ΕΦΕΕ) την περίοδο 1965-1967. Συνελήφθη τις πρώτες μέρες του στρατιωτικού πραξικοπήματος του 1967 και εξορίστηκε στη Γυάρο.
Πραγματοποίησε την πρώτη της ατομική έκθεση το 1972, στην γκαλερί ΩΡΑ του αείμνηστου Ασαντούρ Μπαχαριάν.
Φιλοτέχνησε το εξώφυλλο του πρώτου τεύχους του περιοδικού «ΑΝΤΙ» που κυκλοφόρησε το 1972 και απαγορεύτηκε μετά από το δικτατορικό στρατιωτικό καθεστώς.
Το 1973 μετέβη στο Λονδίνο, όπου συνέχισε τις σπουδές της (1973-1975) στο Croydon College of Art, σε μεταπτυχιακό επίπεδο master (μεταξοτυπία, λιθογραφία, χαρακτική, βιβλιοδεσία και Ιστορία της Τέχνης).
Την περίοδο 1975-1980 εργάστηκε στην Ελληνική Υπηρεσία του BBC, δημιουργώντας και μεταδίδοντας πολλά προγράμματα για σημαντικά γεγονότα τέχνης στο Λονδίνο.
Το 1980 εκπροσώπησε, μαζί με άλλους συναδέλφους της, την Ελλάδα στην Μπιενάλε του Παρισιού.
Επέστρεψε στην Αθήνα το 1989 και εγκαταστάθηκε κοντά στο Αρχαιολογικό Μουσείο (Εξάρχεια), όπου ήταν και το εργαστήριό της. Σύντομα προσελήφθη από τη Σχολή Βακαλό όπου δίδαξε βασικό σχέδιο μέχρι τον θάνατό της, ενώ συνέχιζε να ζωγραφίζει και να εκθέτει.
Πραγματοποίησε πληθώρα ατομικών και ομαδικών εκθέσεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό, όπου και διακρίθηκε. Έργα της βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές και μουσεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Πάνω απ' όλα τη διέκρινε η απόλυτη αφοσίωση και εντιμότητα στη δουλειά της, οι επαγγελματικές αρχές και αξίες της, τις οποίες και υπηρετούσε με απαράμιλλη συνέπεια και εμμονή. Υποστήριζε πάντα εμφατικά ότι η επαγγελματικότητα, η σοβαρότητα, η σεμνότητα, η συνέπεια και η εντιμότητα απέναντι στο ίδιο τους το έργο είναι η καλύτερη υπηρεσία που οι ζωγράφοι, ως διανοούμενοι, μπορούν στην ουσία να προσφέρουν στην κοινωνία και στον δημόσιο βίο, πέραν της πολιτικής τους ένταξης, των ιδεολογικών τους πεποιθήσεων και της τυχόν άμεσης ανάμειξής τους στα κοινά.
Στο πρώιμο έργο της υπάρχει ένα αδρό ρεαλιστικό ιδίωμα με ανθρώπινες μορφές, άλογα, λουλούδια και λογής λογής αντικείμενα σε απροσδόκητες διατάξεις και αντιπαραβολές που δραματοποιούν την πραγματικότητα, φορτίζοντάς τη συχνά με σουρεαλιστικές προεκτάσεις. Τα χρώματά της κινούνται σε σκληρές τονικές αντιπαραθέσεις, εντείνοντας την άρθρωση των συνθέσεων.
Με την πάροδο των ετών, ζωγραφίζοντας πάντα σε πείσμα των νέων ρευμάτων και των διερωτημάτων περί της αξίας και της χρονικής αντοχής της ζωγραφικής, υιοθέτησε αφαιρετικότερους χειρισμούς με θραυσματικές θεματικές δηλώσεις.
Από το 1990 πρωτοπόρησε στην Ελλάδα με χρωματικές επεμβάσεις στο σύνολο των εσωτερικών επιφανειών κτιρίων καθώς και με την προβολή της ζωγραφικής δράσης σε ανοιχτούς χώρους.
Ως ζωγράφος αναδείχθηκε σε μία από τις πιο σημαντικές εκπροσώπους της γενιάς της στην Ελλάδα, με αφετηρία τον κριτικό ρεαλισμό.
Πέθανε ξαφνικά, στην ακμή της σταδιοδρομίας της, στις 14 Σεπτεμβρίου του 1997, σε ηλικία 52 ετών. Στο Α' Νεκροταφείο, όπου κηδεύτηκε, την αποχαιρέτησαν χιλιάδες φίλοι, μαθητές και συνάδελφοί της.
Η τελευταία της έκθεση έγινε μετά τον θάνατό της, το 1998, στην γκαλερί «Νέες Μορφές» της Τζούλιας Δημακοπούλου στην Αθήνα.
Ηρώ Κανακάκη: H συνέπεια της ζωγραφικής διαδικασίας
Επιμέλεια έκθεσης: Σπύρος Μοσχονάς
Αίθουσα Πολλαπλών Προβολών, 2ος όροφος, ΕΒΕ - ΚΠΙΣΝ
Διάρκεια έκθεσης: 23/1-22/3
Καθημερινά: 09:30-20:00
Είσοδος ελεύθερη
