Μετά από 38 επιθέσεις σε έργα τέχνης, κανείς δεν συγκινείται πλέον από τους ακτιβιστές για το κλίμα

Μετά από 38 επιθέσεις σε έργα τέχνης, κανένας δεν συγκινείται από τους ακτιβιστές για το κλίμα Facebook Twitter
Η τελευταία, η επίθεση στη Μόνα Λίζα στο Λούβρο με κολοκυθόσουπα, ουδόλως ανησύχησε το μουσείο.
0

Από τότε που οι διαδηλωτές για το κλίμα άρχισαν να πετάνε μπογιές και σούπα σε μεγάλα έργα τέχνης στα μουσεία, έχουν καταμετρηθεί 38 επιθέσεις. Η τελευταία, η επίθεση στη Μόνα Λίζα στο Λούβρο με κολοκυθόσουπα, ουδόλως ανησύχησε το μουσείο. Όσοι την παρακολούθησαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τη χαρακτήρισαν «αξιολύπητη ενέργεια». Ο ακτιβισμός κατά των εταιρειών πετρελαίου μοιάζει να πέφτει στο κενό και το κοινό δεν παίρνει το μήνυμα. 

Ο Τζιοβάνι Αλόι, καθηγητής στη Σχολή του Ινστιτούτου Τέχνης του Σικάγο, γράφει στον «Guardian» αναλύοντας το φαινόμενο και αναρωτιέται πόσες από τις 38 περιβαλλοντικές διαμαρτυρίες που έγιναν σε μουσεία το 2022 θυμόμαστε. Μάλιστα, σημειώνει ότι μερικές από τις πιο πρόσφατες προκάλεσαν μόνο την οργή του κοινού και καθόλου δεν το ευαισθητοποίησαν με το μήνυμά τους, που μπορεί να είναι σημαντικό και επείγον, ωστόσο δεν περνάει με αυτό τον τρόπο.

Η επανάληψη καλλιεργεί μια ανεπανόρθωτη αίσθηση απάθειας. Μας το έδειξε ο Γουόρχολ με τα Brillo Boxes και τις πολλαπλές εκτυπώσεις της Μέριλιν Μονρόε, όταν παρουσίασε ένα καπιταλιστικό μοτίβο ριζωμένο στους υπερκορεσμένους τρόπους παραγωγής και κατανάλωσης. Πόσες φορές είναι πολλές; Η επανάληψη είναι ένα πολύπλοκο φαινόμενο: μπορεί να μας κάνει να εμβαθύνουμε ή να αποστασιοποιηθούμε από εμπειρίες, ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται. Κάτι που μας σοκάρει, όταν επαναλαμβάνεται γίνεται συνηθισμένο. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι καλοί καλλιτέχνες ειδικά προσπαθούν να μην επαναλαμβάνονται. Αντίθετα, προσπαθούν να επανεφευρίσκουν συνεχώς τον εαυτό τους.

Παγιδευμένοι οι διαδηλωτές στο να επιζητούν την προσοχή, επαναλαμβάνουν τον ίδιο κύκλο δράσεων και αυτό δεν θα μας γλιτώσει σε καμία περίπτωση από τον καπιταλισμό. Η επανάληψη των δράσεων είναι κόλπο του ίδιου του καπιταλισμού που αποστρέφονται.

Όταν η ντοματόσουπα έπεσε στα «Χρυσάνθεμα» του Βαν Γκογκ και ο πουρές πατάτας εκσφενδονίστηκε στα «Σταροχώραφα» του Μονέ, οι ακτιβιστές των Last Generation και Just Stop Oil ήθελαν να τους ακούσουμε. «Τι είναι πιο σημαντικό; Η τέχνη ή το δικαίωμα σε υγιεινό, βιώσιμο φαγητό;» φώναξαν οι δύο διαδηλώτριες του Riposte Alimentaire, αφού πέταξαν κολοκυθόσουπα στη Μόνα Λίζα τον περασμένο μήνα.

Μετά από 38 επιθέσεις σε έργα τέχνης, κανένας δεν συγκινείται από τους ακτιβιστές για το κλίμα Facebook Twitter
Όταν η ντοματόσουπα έπεσε στα «Χρυσάνθεμα» του Βαν Γκογκ και ο πουρές πατάτας εκσφενδονίστηκε στα «Σταροχώραφα» του Μονέ, οι ακτιβιστές των Last Generation και Just Stop Oil ήθελαν να τους ακούσουμε.

Αλλά οι περιβόητες διαμαρτυρίες που περιλαμβάνουν κόλλα, μπογιές και ρίψη τροφίμων είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Αυτές οι ομάδες ακτιβιστών συμμετέχουν τακτικά σε πραγματικά σημαντικές προσπάθειες, πολλές από τις οποίες αγνοούνται από τα μέσα ενημέρωσης λόγω έλλειψης εντυπωσιασμού. Οπότε ο τρόπος να τους δώσουμε σημασία είναι μια προβοκάτσια, μια επίθεση που θα κάνει τον γύρο του κόσμου. Παγιδευμένοι οι διαδηλωτές στο να επιζητούν την προσοχή, επαναλαμβάνουν τον ίδιο κύκλο δράσεων και αυτό δεν θα μας γλιτώσει σε καμία περίπτωση από τον καπιταλισμό. Η επανάληψη των δράσεων είναι κόλπο του ίδιου του καπιταλισμού που αποστρέφονται.

Μια μελέτη από την Apollo Academic Surveys το 2023 έδειξε ότι αυτές οι τακτικές δεν μπορούν να δημιουργήσουν αλλαγές. Έχουν χαμηλή υποστήριξη και έχουν επηρεάσει αρνητικά την κοινή γνώμη, κάτι που μπορεί να διαπιστώσει κάποιος όταν δει την ατέλειωτη λίστα υβριστικών σχολίων σε κάθε μέσο που δημοσιεύει τη δράση τους. Ενώ η καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης είναι μια συλλογική προσπάθεια, μια μελέτη που δημοσιεύτηκε από τον κλιματολόγο Michael Mann το 2022 έδειξε ότι, ως αποτέλεσμα των διαμαρτυριών, οι περισσότεροι άνθρωποι ένιωθαν λιγότερο διατεθειμένοι να συμμετάσχουν στις περιβαλλοντικές προσπάθειες από ό,τι πριν.

Το χειρότερο που μπορεί να συμβεί σε αυτές τις οργανώσεις είναι η αποσύνδεσή τους από το κοινό. Πρόκειται για μια κακή ευθυγράμμιση μεταξύ του τόπου διαμαρτυρίας, του μηνύματος και του επιδιωκόμενου στόχου, που είναι βαθιά ριζωμένη σε ιστορικά λανθασμένες αντιλήψεις και μια άστοχη εμπιστοσύνη στον ρομαντικό μύθο του ηρωικού σωτήρα. 

Μετά από 38 επιθέσεις σε έργα τέχνης, κανένας δεν συγκινείται από τους ακτιβιστές για το κλίμα Facebook Twitter
Ακτιβιστές για το κλίμα βανδάλισαν πίνακα του Βελάσκεθ στο Λονδίνο.

Όσοι πετάνε φαγητά σε πίνακες επικαλούνται τη σουφραζέτα Μέρι Ρίτσαρντσον που το 1914 μπήκε στην Πινακοθήκη του Λονδίνου με έναν μπαλτά και χτύπησε την πλάτη της Αφροδίτης του Βελάσκεθ για να διαμαρτυρηθεί για τη φυλάκιση της επίσης σουφραζέτας Έμελιν Πάνκχερστ. Το συγκεκριμένο γεγονός τότε τράβηξε την προσοχή του Τύπου, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι επηρέασε το αίτημα για ψήφο στις γυναίκες που υπερασπίζονταν οι σουφραζέτες. Αυτό που έπαιξε ρόλο ήταν η διαρκής και συντονισμένη προσπάθειά τους και η στοχοπροσήλωσή τους. 

Τα προηγούμενα χρόνια είδαμε το ίδιο κόλπο να επαναλαμβάνεται σε μουσεία με τη ρίψη τροφών κάθε μορφής. Το κόλπο πάλιωσε γρήγορα, η επίθεση στη Μόνα Λίζα κρίθηκε περιττή, αν όχι αξιολύπητη. «Είναι καιρός να εφαρμόσουμε πραγματικά αποτελεσματικές τακτικές» λέει ο Αλόι. «Οι ομάδες ακτιβιστών πρέπει τώρα να βρουν νέους τρόπους για να αποσπάσουν την προσοχή των μέσων ενημέρωσης αντί να αφήνουν τα μέσα ενημέρωσης να τους βάζουν στη γωνία. Εναλλακτικά επιτυχημένα μοντέλα βρίσκονται ακριβώς κάτω από τη μύτη των ακτιβιστών. Το 2016, διαδηλωτές κατά του πετρελαίου τερμάτισαν την 26χρονη χρηματοδότηση των γκαλερί Tate από την BP οργανώνοντας ένα ευρύ φάσμα εξαιρετικά ευφάνταστων και δημιουργικών παραστάσεων, εκδηλώσεων και καθιστικών διαμαρτυριών στην Tate Modern και την Tate Britain. Η εκστρατεία της Ναν Γκόλντιν κατά της μεγάλης οικογένειας φαρμακοβιομήχανων Σάκλερ αποδείχτηκε απίστευτα αποτελεσματική, με πολλά ιδρύματα να διακόπτουν τους δεσμούς τους και να αφαιρούν το όνομα των φαρμακοβιομήχανων από τους τοίχους των μουσείων».

Όπως έχει αποδείξει μέχρι στιγμής η ιστορία, αυτού του είδους οι διαμαρτυρίες έφεραν μέχρι σήμερα ένα αποτέλεσμα και μόνο: Τα σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καλούν τακτικά τους ακτιβιστές να σταματήσουν τις διαμαρτυρίες στα μουσεία και να κλιμακώσουν τη δράση τους, στοχεύοντας τα κεντρικά γραφεία των εταιρειών πετρελαίου. Μήπως ήρθε η ώρα οι διαδηλωτές να αρχίσουν να ακούν τους επισκέπτες του μουσείου αντί να επαναλαμβάνουν την ίδια άκαρπη τακτική;

Με πληροφορίες από Guardian

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η μακρά και περίπλοκη ιστορία του βανδαλισμού έργων τέχνης

Εικαστικά / Η μακρά και περίπλοκη ιστορία του βανδαλισμού έργων τέχνης

Από τα μαχαίρια και σφυριά μέχρι τα σύγχρονα μπουγελώματα με ντοματόσουπα και καφέ, ο βανδαλισμός της τέχνης είναι ένα φαινόμενο με ποικίλα κίνητρα και αμέτρητες περιπετειώδεις υποθέσεις.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Όλη η ομορφιά και η αιματοχυσία

Οθόνες / «Όλη η ομορφιά και η αιματοχυσία»: Η Ναν Γκόλντιν, τα οπιοειδή και ένας ηθικός θρίαμβος

Η ταινία της Πόιτρας διασταυρώνει αβίαστα και οργανικά την καλλιτεχνική με την ακτιβιστική πλευρά μιας γυναίκας που ξεκίνησε τη ζωή της με ένα τεράστιο τραύμα, την αυτοκτονία της μεγαλύτερης αδελφής της (μια κατάσταση που οι «ανίκανοι στην ανατροφή παιδιών» γονείς της δεν παραδέχτηκαν ποτέ), και την καριέρα της με την έκθεση των ανθρώπων που την ενδιέφεραν, με την ίδια πάντα στο κάδρο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ισπανία: Έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Ίρβινγκ Πεν στο Ίδρυμα MOP στη Λα Κορούνια

Φωτογραφία / Ισπανία: Έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Ίρβινγκ Πεν στο Ίδρυμα MOP στη Λα Κορούνια

Πορτρέτα διάσημων και σκηνές δρόμου περιλαμβάνονται στην έκθεση «Irving Penn: Centennial» που διοργανώνεται από το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης και παρουσιάζεται στην Ισπανία
LIFO NEWSROOM
Tependris vs Tependris

Εικαστικά / Tependris vs Tependris

Μια αναδρομική έκθεση με πίνακες και γλυπτά, εικονογραφήσεις και ηχογραφήσεις, έργα του Κωνσταντίνου Κακανιά από το 1996 μέχρι σήμερα, με θεματικές που εκτείνονται από τα βαθιά παιδικά τραύματα μέχρι το χιούμορ που χαρακτηρίζει τον πολυδιάστατο καλλιτέχνη.
ΝΙΚΟΣ ΤΣΕΠΕΤΗΣ
Μέσα στη μεγαλειώδη έκθεση των πορτρέτων του Φράνσις Μπέικον

Εικαστικά / Μέσα στη μεγαλειώδη έκθεση των πορτρέτων του Φράνσις Μπέικον

Η National Portrait Gallery του Λονδίνου φιλοξενεί μια από τις κορυφαίες εικαστικές εκθέσεις της χρονιάς παγκοσμίως, μια ρετροσπεκτίβα στο έργο του Βρετανού καλλιτέχνη που άλλαξε την προσωπογραφία, δημιουργώντας μια ανεπανάληπτη ζωγραφική της φιγούρας με σπαραγμό, απελπισία και ευαισθησία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ Ο Τζάκσον Πόλοκ και η επιρροή που είχαν στο έργο του ο Πικάσο και οι μεξικανικές τοιχογραφίες

Πολιτισμός / Ο Πικάσο και οι μεξικανικές τοιχογραφίες στα πρώιμα έργα του Τζάκσον Πόλοκ

Μια μοναδική έκθεση στο Παρίσι παρουσιάζει πίνακές του από τα χρόνια που τον επηρέαζαν οι σουρεαλιστές και ο Καρλ Γιουνγκ, πριν ακόμα γίνει γνωστός για τα αφηρημένα έργα του με την τεχνική «dripping», το 1947.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ Μια έκθεση για τον Λουκά Σαμαρά με κύβους, τραπεζοειδή και παραισθητικές πύλες

Εικαστικά / Μια έκθεση για τον Λουκά Σαμαρά με κύβους, τραπεζοειδή και παραισθητικές πύλες

Η μοναδική οπτική του Λουκά Σαμαρά παρουσιάζεται στο μουσείο Dia Beacon της Νέας Υόρκης, στην πρώτη μεταθανάτια έκθεσή του και τελευταία στην οποία συνεργάστηκε ο ίδιος ο καλλιτέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το πέρασμα του Χατζηκυριάκου-Γκίκα από τη Δύση στην Ανατολή μέσα από μια μνημειώδη έκθεση

Εικαστικά / Το πέρασμα του Χατζηκυριάκου-Γκίκα από τη Δύση στην Ανατολή μέσα από μια μνημειώδη έκθεση

Tο Μουσείο Μπενάκη, με αφορμή την επέτειο 30 χρόνων από τον θάνατό του σπουδαίου Έλληνα καλλιτέχνη, διοργανώνει μια έκθεση αφιερωμένη στο ταξίδι του από τη Δύση στην Ανατολή το 1958. Ένα ταξίδι κυριολεκτικό και μεταφορικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μια νέα γκαλερί τέχνης άνοιξε στην οδό Χαλκοκονδύλη στην Ομόνοια

Εικαστικά / Μια νέα γκαλερί τέχνης άνοιξε στην οδό Χαλκοκονδύλη στην Ομόνοια

Η Χριστίνα Ανδρουλιδάκη μετέφερε τη γκαλερί CAN από το Κολωνάκι στην Ομόνοια και μιλά για τη γοητεία του κέντρου και για την αρμονική συνύπαρξη με τις προκλήσεις της σύγχρονης τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Στην Tate Modern και Tate Britain, στα έργα της δωρεάς Δ. Δασκαλόπουλου

Εικαστικά / «Η τέχνη έχει νόημα μόνο όταν βρίσκεται σε συνδιαλλαγή»: Η Tate υποδέχεται τα έργα της δωρεάς Δασκαλόπουλου

Έργα των Louise Bourgeois, Βλάση Κανιάρη, Martin Kippenberger, Damien Hirst και πολλών ακόμα μεγάλων ονομάτων της σύγχρονης τέχνης περιλαμβάνονται στη δωρεά του Δημήτρη Δασκαλόπουλου και φιλοξενούνται πλέον σε νέες εκθέσεις στην Tate Modern και στην Tate Britain.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τι δουλειά έχει ένα ρομπότ στην οδό Κριεζώτου;

Εικαστικά / Τι δουλειά έχει ένα ρομπότ στην οδό Κριεζώτου;

Η γκαλερί Ζουμπουλάκη εγκαινιάζει τη φθινοπωρινή της βιτρίνα με ένα ρομπότ εντυπωσιακών διαστάσεων, φιλοδοξώντας να ανοίξει μια νέα συζήτηση για το αποτύπωμα της τεχνητής νοημοσύνης σε πεδία δημιουργίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Anna Boghiguian: Μια ακάματη ταξιδεύτρια επιστρέφει με νέα έκθεση στην Ελλάδα

Εικαστικά / Το εκπληκτικό ταξίδι της Anna Boghiguian καταλήγει στην Αθήνα ― μια συνέντευξη

Με αφορμή τη νέα της έκθεση στον Πειραιά, η σπουδαία καλλιτέχνις, που παρουσιάζει παράλληλα μια εκπληκτική εγκατάσταση στην Tate Modern, μας μίλησε για τις εμπειρίες μιας ζωής και για όσα τη συνδέουν με τον Καβάφη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ