Τζία Ζάνγκε, ο Κινέζος εθνολόγος του σινεμά

Τζία Ζάνγκε, ο εθνολόγος της κινεζικής συνείδησης Facebook Twitter
Fiction κάνει, αν και με τη ρευστότητα που διακρίνει το βλέμμα του, ενσωματώνει την κοινωνία ξεκολλώντας την από το αδρανές φόντο.
0



ΕΧΩ ΜΠΡΟΣΤΑ ΜΟΥ
τον Τζία Ζάνγκε, καθισμένο αρχοντικά σε μια ψηλή καρέκλα στη βεράντα του Salon des Ambassadeurs στις Κάννες, με τη σύζυγο και μούσα του, Τάο Τζάο, πάντα στο πλευρό του. Είναι συγκινημένος για την επιστροφή του στο φεστιβάλ, από την υποδοχή που του επιφύλαξαν στην επίσημη πρεμιέρα, και φαντάζομαι για το κατόρθωμά του να ολοκληρώσει, επιτέλους, το χρονικό των αλλαγών στη χώρα του στον 21ο αιώνα, σε μια ταινία-ποταμό, που μαζεύει τα κομμάτια της φιλμογραφίας του και τα ενώνει κάτω από την πονεμένη ερωτική ιστορία μιας γυναίκας που αγαπά κι ενός άνδρα που δραπετεύει.

Οι εικόνες της ταινίας, μια ταπετσαρία από την πρωτοχρονιά της νέας χιλιετίας ως το σημερινό κομφούζιο, με ενδιάμεσο σταθμό την εξαιρετικά κομβικής σημασίας, όπως αποδείχθηκε ιστορικά, ανάληψη των Ολυμπιακών Αγώνων από το Πεκίνο για το 2008, με πρόσωπα από τις μητροπόλεις και τις γωνιές της χώρας, απίθανη φύση και συντρίμμια μιας επανάστασης που μετεξελίσσεται σε κάτι που δεν μπορούμε να αντιληφθούμε επαρκώς, με μουσικές τοπικές και δυτικές (το ιδιαίτερο σάουντρακ στις ταινίες του δεν παύει να ξαφνιάζει) και την πρόφαση της μυθοπλασίας να πλαισιώνει το εγχείρημα, αναγάγουν το «Caught by the Tides» στην κορωνίδα της φιλμογραφίας του. Ταυτόχρονα, εγείρουν και ένα ερώτημα: γιατί αισθάνθηκε την προσωπική ανάγκη να επισκεφθεί ξανά γνωστούς κινηματογραφικούς του τόπους, να ψάξει εκ νέου την άκρη του νήματος;

Αντίθετα με τον Γιμού Ζανγκ, που το έριξε στη φαντασία και το φαντεζί, ο Τζία αποτελεί κλασικό παράδειγμα της έκτης γενιάς Κινέζων σκηνοθετών, οπαδός του νατουραλισμού και της απόχρωσης. Προτιμά να δίνει το «παρών» στο γκρέμισμα ενός φράγματος, ή να στριμώχνεται από τις παλίρροιες, παρά να στροβιλίζεται γύρω από τίγρεις, δράκους και ιπτάμενα στιλέτα. 

«Λόγω του lockdown», μου λέει, για να εξηγήσει πως όταν πρωτολανσαρίστηκε η ψηφιακή τεχνολογία, κάπου στο 2001, ξεκίνησε να κινηματογραφεί συνεπαρμένος, μαζί με φίλους και συνεργάτες, υλικό που δεν χρησιμοποιήθηκε και στοιβάχτηκε, ή μέρος του απλώς εντάχθηκε περιστασιακά σε άλλα projects. Η ταινία που είχε σκεφτεί τότε θα είχε τον τίτλο «Ο τύπος με την κάμερα» − και ίσως γι’ αυτό ο Βραζιλιάνος Βάλτερ Σάλες ονόμασε «Ο τύπος από τη Φενγιάνγκ» το ντοκιμαντέρ-πορτρέτο για τον Τζία, το 2014.

Τζία Ζάνγκε, ο εθνολόγος της κινεζικής συνείδησης Facebook Twitter
O Τζία Ζάνγκε, καθισμένο αρχοντικά σε μια ψηλή καρέκλα στη βεράντα του Salon des Ambassadeurs στις Κάννες, με τη σύζυγο και μούσα του, Τάο Τζάο, πάντα στο πλευρό του. Φωτ.: Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος/LiFO

Τα χρόνια λοιπόν πέρασαν, ήρθαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2008 και συνέβησαν πολλά που δεν ολοκληρώθηκαν και άφησαν τον κόσμο με μια αίσθηση ξεριζωμού, εξαιτίας της αυτοθυσίας που χρειάστηκε να επιδείξουν, κάτι που άλλωστε φιγουράρει στο αριστούργημά του, «Ακίνητη Ζωή», το οποίο απέσπασε τον Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας του 2008. «Ένιωσα απογοήτευση, μια μεγάλη λύπη, όταν κλειστήκαμε μέσα, νόμιζα πως ό,τι έκανα πήγε χαμένο», καταλήγει, γι’ αυτό και βάλθηκε να ψάξει την αρχή και να τιμήσει μια βουβή θλίψη, σαν κι εκείνη της Κιάο, όπως την υποδύεται η Τζάο. Όταν τη ρωτώ αν κλίνει περισσότερο προς το πένθος ενός έρωτα κακοποιητικού και καθόλου ρομαντικού, ή προς τη συμβολική ελπίδα, μου απαντά το δεύτερο: είναι ένα από τα πολλά πρόσωπα που αναγκάστηκαν να μετακινηθούν και έδωσαν τον αγώνα τους για να προσαρμοστούν, που τα βλέπουμε στην ταινία να γλεντάνε, να κλαίνε, να αναρωτιούνται για την τύχη τους, να αποχαιρετούν αγαπημένους και να μεθούν άσχημα. Να βιώνουν ένα μετέωρο παρόν, όπως και ο Τζία Ζάνγκε. 

Τζία Ζάνγκε, ο εθνολόγος της κινεζικής συνείδησης Facebook Twitter
Η Zhao Tao (αριστερά) ως η χορεύτρια Qiaoqiao και ο Li Zhubin ως κακοποιός Bin σε στιγμιότυπο από την ταινία Caught by the Tides.

Τον έχουν αποκαλέσει εθνολόγο, ακόμη και αρχαιολόγο του σινεμά, έναν καταγραφέα των αλλαγών και ιστορικό, μέσα από ένα ιδίωμα που πλέον σπανίζει. Αν το καλοσκεφτούμε, ποιοι άλλοι κάνουν ταινίες με ευδιάκριτα ανθρωπολογικά στοιχεία; Ο Ολλανδοαυστραλός Ρολφ ντε Χέερ για τους Αβορίγινες και ο Πέδρο Κόστα για την αγαπημένη του γειτονιά στη Λισαβόνα. Με τον τρόπο τους, ο Βερεσεθάκουλ και ο Λαβ Ντίαζ, αν και δεν τους βάζεις εύκολα στην ίδια κατηγορία. Ο Τζία κατασκευάζει συχνά το δικό του docufiction, διαφοροποιώντας τη δοσολογία της μυθοπλασίας έναντι της τεκμηρίωσης. Fiction κάνει, αν και με τη ρευστότητα που διακρίνει το βλέμμα του, ενσωματώνει την κοινωνία ξεκολλώντας την από το αδρανές φόντο.

Αντίθετα με τον Γιμού Ζανγκ, που το έριξε στη φαντασία και το φαντεζί, ο Τζία αποτελεί κλασικό παράδειγμα της έκτης γενιάς Κινέζων σκηνοθετών, οπαδός του νατουραλισμού και της απόχρωσης. Προτιμά να δίνει το «παρών» στο γκρέμισμα ενός φράγματος, ή να στριμώχνεται από τις παλίρροιες, παρά να στροβιλίζεται γύρω από τίγρεις, δράκους και ιπτάμενα στιλέτα. Πάντα με συμπαραστάτες την Τζάο, και τον οπερατέρ του Αλέν Ρενέ, του Ασαγιάς, του Ανγκ Λι και του Ντεπλεσέν, τον ultimate τυχοδιώκτη της φωτογραφίας, Ερίκ Γκοτιέ. Εμείς τον παρακολουθούμε στο ταξίδι του, όπως η ηρωίδα του διασχίζει μελαγχολικά τον ποταμό Τσιανγκσού, πλέοντας αργά σε ένα σκηνικό μαγείας και αβεβαιότητας.

Οθόνες
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η φωνή του «τέρατος»: Ο Μάνσον με τα δικά του λόγια σ’ ένα αποκαλυπτικό νέο ντοκιμαντέρ

Οθόνες / Η φωνή του «τέρατος»: Ο Μάνσον με τα δικά του λόγια σ’ ένα αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ

Ένα νέο ντοκιμαντέρ εξετάζει και αμφισβητεί όλα όσα νομίζουμε ότι γνωρίζουμε για τη διαβόητη φιγούρα, παρουσιάζοντας για πρώτη φορά ηχογραφημένες συνομιλίες του σε διάστημα είκοσι ετών.
THE LIFO TEAM
Τα γεγονότα της ζωής

Οθόνες / Κασσαβέτης, Σκορσέζε, Ερίθε: 10 άχαστες προβολές στο φετινό Πανόραμα

Πρεμιέρες, παράλληλες εκδηλώσεις, αφιερώματα: Από τις 21 ως τις 27 Νοεμβρίου, οι κινηματογράφοι Τριανόν, Newman και Στούντιο φιλοξενούν το μακροβιότερο αθηναϊκό κινηματογραφικό φεστιβάλ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί

Οθόνες / Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί

Ο αγαπημένος Έλληνας σκηνοθέτης ξεδίπλωσε σημαντικές στιγμές από τη ζωή και την πορεία του και αφηγήθηκε πολύτιμες ιστορίες που διαμόρφωσαν το queer σινεμά του στο φετινό Iconic Talks Powered by Mastercard που πραγματοποιήθηκε στο 65ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Τα δέκα αγαπημένα animation του Αλέξανδρου Βούλγαρη (aka The Boy)

Μυθολογίες / Τα 10 αγαπημένα animation του Αλέξανδρου Βούλγαρη (aka The Boy)

«Κάθε φορά που το βλέπω προσπαθώ να καταλάβω πώς έχει οργανωθεί αυτό το χάος»: Ο Αλέξανδρος Βούλγαρης μάς καλεί να ανακαλύψουμε δέκα animation διαφορετικών τεχνικών, που τον έχουν επηρεάσει βαθιά.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΝΕΤΤΑ ΓΙΑΚΙΝΤΖΗ
65ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: Όσα ξεχώρισαν κοινό και επιτροπές

Οθόνες / 65ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: Όσα ξεχώρισαν κοινό και επιτροπές

Η Fischer, επίσημος χορηγός των Βραβείων Κοινού εδώ και μια δεκαετία, στήριξε για μία ακόμη χρονιά τον θεσμό, απονέμοντας πέντε βραβεία στις ταινίες που συγκέντρωσαν τις περισσότερες ψήφους των θεατών.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Dune: Prophecy»: Το κυνήγι του επόμενου «Game of Thrones» συνεχίζεται

Οθόνες / «Dune: Prophecy»: Το κυνήγι του επόμενου Game of Thrones συνεχίζεται

Η σειρά του HBO, που παίρνει τη σκυτάλη από το πραγματικά αξιόλογο «Penguin», προσπαθεί να επικαλεστεί τη συνταγή του μεγάλου hit του καναλιού και ξεστρατίζει από το ατμοσφαιρικό σύμπαν του Ντενί Βιλνέβ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Οι θρυλικοί boomers του 65ου φεστιβάλ θεσσαλονίκης

Pulp Fiction / Οι θρυλικοί boomers του 65ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

Ρέιφ Φάινς, Ζιλιέτ Μπινός, Ματ Ντίλον: Oι διάσημοι, σχεδόν συνομήλικοι ηθοποιοί που τιμήθηκαν με Χρυσό Αλέξανδρο και έδειξαν με τις διαφορετικές επιλογές τους ισάριθμα σίκουελ στην καριέρας τους.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Μονομάχος II»: Αν και λιγότερο brutal από τον Ράσελ Κρόου, ο Πολ Μέσκαλ υπόσχεται αίμα στην αρένα

Οθόνες / «Μονομάχος II»: Αν και λιγότερο brutal από τον Ράσελ Κρόου, ο Πολ Μέσκαλ υπόσχεται αίμα στην αρένα

Ένα έπος δράσης και χαρακτήρων που κυλά θεαματικά, ουσιαστικά, υπερβολικά, συγκινητικά, χορταστικά και εμφατικά, όπως όλοι οι υποψήφιοι θεατές αναμένουν εδώ και πολύ καιρό.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η πιο διάσημη υπόθεση «απαγωγής από εξωγήινους» αναβιώνει στο Netflix εν μέσω μηνύσεων

Οθόνες / Η απαγωγή του αιώνα αναβιώνει στο Netflix εν μέσω μηνύσεων

Παρότι συμμετείχε στο σενάριο του ντοκιμαντέρ «The Manhattan Alien Abduction», η Λίντα Ναπολιτάνο που ισχυρίζεται ότι απήχθη από εξωγήινους στο κέντρο του Μανχάταν προ 35ετίας μηνύει την πλατφόρμα για αθέτηση της συμφωνίας τους.
THE LIFO TEAM
Ο Άγγελος Φραντζής θέλησε να κάνει μια αστεία ταινία 

Οθόνες / Άγγελος Φραντζής: «Mόνο αν πας στην πηγή των τραυμάτων, μπορείς να απελευθερωθείς»

Μια κουβέντα με τον ακατάτακτο σκηνοθέτη λίγο πριν από την επίσημη πρεμιέρα της νέας του ταινίας «Ο Νόμος του Μέρφυ», μιας σουρεαλιστικής υπαρξιακής κωμωδίας που δεν μοιάζει με καμία από τις προηγούμενες δουλειές του.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Γιατί διχάζει τόσο το «The Substance»;

The Review / Γιατί διχάζει τόσο το «The Substance»;

Ο Αλέξανδρος Διακοσάββας και η δημοσιογράφος και κριτικός κινηματογράφου Ιωσηφίνα Γριβέα συζητούν για την πιο αμφιλεγόμενη ταινία της χρονιάς, που έχει προκαλέσει έντονες διαμάχες στα social media, για τη φεμινιστική της διάσταση και για τις γυναικείες φωνές στο σινεμά, που επιτέλους ακούγονται πιο ηχηρά από ποτέ.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ