Πέντε νέα βιβλία με ανατρεπτικό φεμινιστικό λόγο

Πέντε βιβλία με ανατρεπτικό φεμινιστικό λόγο Facebook Twitter
0

Susan Sontag

Περί γυναικών
μτφρ. Δανάη Σιώζιου
Εκδόσεις Gutenberg

SONTAG
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ

Είναι ο άνθρωπος που πυροδοτούσε όλες τις μεγάλες δημόσιες κουβέντες στην Αμερική για τη θεωρία, τον φεμινισμό, τα αδιέξοδα των ιδεολογιών, την ομορφιά –μόνο αυτή τόλμησε να βάλει στην καρδιά της κοινωνικής θεωρίας το ζήτημα του ωραίου–, επιμένοντας, αντί να γράφει σχοινοτενή βιβλία, να συνοψίζει περιεκτικά τον λόγο της σε ημερολόγια, να δίνει συνεντεύξεις και να παρεμβαίνει ζωντανά στον δημόσιο διάλογο. Τολμούσε, στις αρχές της δεκαετίας του ’70, να γράφει για τη γυναικεία χειραφέτηση, ασκώντας όμως δριμεία κριτική στον στρατευμένο φεμινιστικό λόγο, ενώ οραματιζόταν την αρμονική συνύπαρξη γυναικών και ανδρών που θα οδηγούσε, όπως υποστήριζε, στην εξάλειψη των ανισοτήτων και της πατριαρχίας. Πίστευε, επίσης, στον εξατομικευμένο προσωπικό λόγο που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως πρόταγμα έναντι των ισοπεδωτικών θεωριών των ιδεολογικοποιημένων θέσεων. Όπως πολύ σωστά επισημαίνει η Μερβέ Εμρέ στην εισαγωγή του βιβλίου Περί γυναικών, τα ρηξικέλευθα κείμενά της, που περιλαμβάνονται για πρώτη φορά σε ένα ολοκληρωμένο έργο, «δεν περιέχουν συμβατικές ιδέες, δανεική ρητορική – τίποτα που να παραπέμπει σε δογματισμό ή κατήχηση. Μας προσφέρουν μόνο το θέαμα μιας άγριας ευφυΐας η οποία αφιερώνεται στο έργο που έχει αναλάβει: να αρθρώσει τις πολιτικές και την αισθητική του να είσαι γυναίκα στις ΗΠΑ, στη Λατινική Αμερική, καθώς και στον υπόλοιπο κόσμο». Παρότι έχει περάσει ήδη μία δεκαετία από τότε που η Σούζαν Σόνταγκ έφυγε από τη ζωή, ο λόγος της παραμένει, ειδικά σήμερα, πιο ζωντανός από ποτέ, ενδεχομένως και προφητικός ως προς τα αδιέξοδα των στρεβλών αποχρώσεων ενός γενικευμένου και ασαφούς λόγου περί γυναικείας απελευθέρωσης. Γιατί, όπως έλεγε και η ίδια, «ο σκοπός του αγώνα δεν πρέπει να είναι να προστατέψουμε τις διαφορές μεταξύ των δύο φύλων αλλά να τις υπονομεύσουμε» με την εξάλειψη των συμβατικών διαχωριστών γραμμών και του λόγου περί ετερότητας.

Βερόνικα Ράιμο

Ας πούμε πως είμαι εγώ
μτφρ. Δήμητρα Δότση
Εκδόσεις Δώμα

ΡΑΙΜΟ
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ

Από τις πιο πολυσυζητημένες Ιταλίδες συγγραφείς, η Βερόνικα Ράιμο είναι καταρχάς γνήσιο τέκνο της γενιάς της. Γεννημένη το 1978, γράφει για όλα όσα την απασχόλησαν μεγαλώνοντας σε μια φαινομενικά τυπική ιταλική οικογένεια, όπου όλοι ήταν παραπάνω από εκδηλωτικοί στη συμπεριφορά τους και αγωνίζονταν να ισορροπήσουν ανάμεσα στον συντηρητισμό, τις διαρκείς πολιτικές συγκρούσεις και την προκατάληψη. «Και ο αδελφός μου και εγώ γίναμε συγγραφείς. Δεν ξέρω τι λέει εκείνος όταν τον ρωτάνε, εγώ πάντως λέω ότι αυτό οφείλεται στην πλήξη που μας παρείχαν οι γονείς μας», γράφει με αφοπλιστική ειλικρίνεια η Ράιμο σε ένα άκρως εξομολογητικό κείμενο που θίγει ζητήματα-ταμπού για την κλειστή ιταλική κοινωνία, όπως η γυναικεία απελευθέρωση, η σεξουαλικότητα, η σεξουαλική παρενόχληση, η προβληματική ενηλικίωση. Στο βιβλίο υπάρχουν και οδυνηρές στιγμές που δύσκολα μπορεί να διαχειριστεί μια συγγραφέας, αλλά η ίδια το καταφέρνει με τον δικό της μοναδικό, κωμικό τρόπο που την έχει καταστήσει δημοφιλή πέρα από τα σύνορα της χώρας της. Το βιβλίο ήταν υποψήφιο για το διεθνές βραβείο Booker 2024, ενώ απέσπασε το βραβείο Strega Νέων Συγγραφέων και ετοιμάζεται να μεταφερθεί στον κινηματογράφο.

Bell Hooks

Όλα για την αγάπη
μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου
Εκδόσεις Μεταίχμιο

HOOKS
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ

Μία από τις πιο γνωστές ακτιβίστριες στην Αμερική, η μπελ χουκς, κατά κόσμον Γκλόρια Γουότκινς, έφυγε πριν από τρία χρόνια από τη ζωή, βάζοντας ωστόσο τα θεμέλια στις επικρατούσες συζητήσεις στα προγράμματα ταυτότητας στα πανεπιστήμια, τον φεμινισμό και την κοινωνική θεωρία. Η Αφροαμερικανίδα φεμινίστρια επέλεξε το όνομα μπελ χουκς –γραμμένο πάντα με μικρά γράμματα γιατί, σύμφωνα με τη θεωρία της, κανένα γράμμα δεν πρέπει να έχει το προνόμιο του κεφαλαίου χαρακτήρα– ως φόρο τιμής στη μητέρα και τη γιαγιά της, τις πρώτες Αφροαμερικανίδες θεωρητικούς που υποστήριξαν με ενάργεια σε μια σειρά από βιβλία ότι στην πλειονότητά τους τα κοινωνικά θέματα, π.χ. η φυλή, το φύλο, η τάξη και ο σεξουαλικός προσανατολισμός, είναι άρρηκτα συνδεδεμένα και ότι στη σύγχρονη θεωρία δεν πρέπει να παραβλέπουμε τη συνάφειά τους. Εξού και πολέμησε με ιδιαίτερη σφοδρότητα τη «λευκή ρατσιστική καπιταλιστική πατριαρχία» και έγινε σημείο αναφοράς στην πρόσφατη διευρυμένη συζήτηση που πυροδότησε στα πανεπιστήμια το κίνημα του #metoo. Όμως, όλες αυτές οι συζητήσεις που ανοίγει με τα βιβλία της η χουκς δεν εστιάζουν στην αντιπαλότητα αλλά στη συμφιλίωση και διακηρύσσουν το απόλυτα κοινό αιτούμενο, να βρούμε και να διεκδικήσουμε την αγάπη, που, όπως υποστηρίζει, είναι η πιο μεγάλη απώλεια στην κυνική εποχή μας. Χρησιμοποιώντας αναφορές από τη φιλοσοφία και τον κινηματογράφο, μιλώντας βιωματικά και σε εξομολογητικό τόνο, η συγγραφέας, παρά τη θεωρητική της σκευή, ανοίγει το εκτεταμένο αυτό δοκίμιο με αναφορά στο Άσμα Ασμάτων και το κλείνει με τον Ρίλκε – τι πιο ωραίο ο κύκλος της αγάπης να ολοκληρώνεται με ποίηση;

Αγγέλα Καστρινάκη

Έρωτας στον καιρό της ειρωνείας
Εκδόσεις Κίχλη

ΚΑΣΤΡΙΝΑΚΗ
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ

Διατηρώντας την προνομιακή θέση της θεωρητικής επισκόπησης και την ικανότητα της φλεγματικής ειρωνείας, η μυθιστορηματική γραφή της Αγγέλας Καστρινάκη ξεχωρίζει για τη διακειμενική της διάσταση και τη λοξή θεωρητική ματιά. Στο απολαυστικό αυτό μυθιστόρημα που επεξεργάζεται όλες τις ρητές αποχρώσεις του ερωτικού λόγου, αν όχι με τον τρόπο του Ρολάν Μπαρτ, στον οποίο κάποια στιγμή αναφέρεται, σίγουρα με συναφή και αντίστοιχη θεωρητική και ειρωνική διάσταση. Και στις δυο περιπτώσεις, άλλωστε, μπορούμε να δούμε πώς ακριβώς στήνονται τα αφηγήματα γύρω από τις σχέσεις και ταυτόχρονα πως αποδομούνται. Άλλωστε, ακόμα και κατά την ιδανικότερη στιγμή του ερωτικού πόθου συμβαίνει να τίθεται υπό αμφισβήτηση ο τρόπος έκφρασής του, καθώς απειλείται από την ίδια τη δυναμική των προσώπων που εμπλέκονται και τις άπειρες δυνατότητες έκφρασής του, κάτι που απασχολεί με διαφορετικούς τρόπους τη συγγραφέα και πανεπιστημιακό Αγγέλα Καστρινάκη. Πρωταγωνιστές της πρωτότυπης αυτής απόπειρας συγγραφής μιας ερωτικής ιστορίας με διαρκείς παρεκτροπές και παρεκκλίσεις είναι η Μ και ο Μ, με άλλα λόγια η Μέλπω και ο Μάριος. Πώς ακριβώς μπορούν να εκφραστούν σε μια ερωτική ιστορία, ποια είναι τα όρια-αν υπάρχουν-και ποια η λογική της πιθανής τους αντίδραση; Πώς μπορεί, αλήθεια, «να γράψει κανείς μια ερωτική ιστορία, μια ιστορία «μοιχείας», όταν έχει προηγηθεί η Άννα Καρένινα ή ο Βέρθερος, ή ακόμα και το Ο Ιούδας φιλούσε υπέροχα; Το καθένα από αυτά σού λέει «σταμάτα με τον τρόπο του» γράφει χαρακτηριστικά η Καστρινάκη.

Χάρης Βλαβιανός

Βουτιά σε παγωμένα νερά – Μια συζήτηση με τη Μάργκαρετ Άτγουντ
Εκδόσεις Πατάκη

ΒΛΑΒΙΑΝΟΣ
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ

Κάθε φορά που ακούγεται ο λόγος της Μάργκαρετ Άτγουντ νομίζεις ότι είναι σαν εκείνη ακριβώς τη φορά που η έφηβη ακόμα συγγραφέας πειραματιζόταν με τις μούσες, τις αρχαίες ηρωίδες της ή αυτά τα παράξενα πλάσματα που είναι βγαλμένα από το απώτερο δυστοπικό μέλλον για να μας θυμίσουν την καταγωγή μας, καθώς ο λόγος της διατηρεί αυτούσια τη ζωντάνια του και είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στη νεολαία. Σε αυτή την απολαυστική συζήτηση με τον Χάρη Βλαβιανό που είχαμε τη χαρά να παρακολουθήσουμε από κοντά στο θέατρο Pierce του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδας η Άτγουντ είναι πιο αποκαλυπτική από ποτέ, καθώς ξετυλίγει όλο το συγγραφικό της ταξίδι από την «Πηνελοπιάδα μέχρι σήμερα». Σωστά ο Βλαβιανός επισημαίνει ότι το επίθετο «φεμινιστική» περιγράφει με πολύ απλουστευτικό τρόπο το πολύπλοκο μυθιστορηματικό σύμπαν που έχει στήσει η Καναδή συγγραφέας, στον οποίο επιστρέφουμε χρόνια τώρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ερώτηση του Βλαβιανού γιατί επιλέγει τον Κάτω Κόσμο και τη Σίβυλλα, απαντάει παραπέμποντας στην πληθώρα αμέτρητων ιστοριών που φέρνουν μαζί τους οι ποιητές και οι συγγραφείς καθώς επιστρέφουν από τον Κάτω Κόσμο, δίνοντας έμφαση στη χωροχρονική διάσταση, καθώς «οι νεκροί γνωρίζουν το μέλλον, διότι υπάρχουν εκτός του χρόνου. Το αναφέρει και η Βίβλος, στο εδάφιο όπου ο Σαούλ ζητά από τη μάγισσα της Ενδώρ να επικαλεστεί το πνεύμα του Σαμουήλ, ο οποίος λέει “Θα χάσεις τη μάχη. Λυπάμαι”». Μια άκρως ενδιαφέρουσα συζήτηση με πλούσιες διακειμενικές αναφορές που μπορεί να διαβαστεί και ως οδηγός πλοήγησης στον πλούσιο θεωρητικό αλλά και άκρως πολιτικό –βλέπε Η Ιστορία της θεραπαινίδας– κόσμο της Άτγουντ.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

kastrinaki

Βιβλίο / Η Αγγέλα Καστρινάκη αποκαλύπτει τα καλά κρυμμένα μυστικά του «Λεμονοδάσους»

Το «Λεμονοδάσος» του Κοσμά Πολίτη είναι όχι μόνο από τα σπουδαιότερα της ελληνικής λογοτεχνίας αλλά και ένα κείμενο-οδηγός σε ένα μεγάλο ταξίδι στον κόσμο των συμβόλων.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πέθανε ο Νίκος Α. Παναγιωτόπουλος, σημαντικός Έλληνας ποιητής του καιρού μας

Απώλειες / Πέθανε ο Νίκος Α. Παναγιωτόπουλος, σημαντικός Έλληνας ποιητής του καιρού μας

Ο δημιουργός του «Σύσσημον ή Τα κεφάλαια», ενός έπους της παρακμής που αποτελεί θηριώδες κατόρθωμα της σύγχρονης ελληνικής ποίησης, υπήρξε βαθύς γνώστης της παράδοσης και της λογοτεχνίας
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Βλέπει, τελικά, κανένας μας ηθικό και φεμινιστικό πορνό;

Living / Βλέπει, τελικά, κανένας μας ηθικό και φεμινιστικό πορνό;

Γιατί, ακόμη κι αν νιώθουμε ή, έστω, δηλώνουμε φεμινιστές, δεν στρεφόμαστε προς μια πιο ηθική και φεμινιστική πορνογραφία; Υπάρχει, τελικά, κάποια ρεαλιστική εναλλακτική στον βόθρο του mainstream πορνό, κι αν ναι, ποια είναι;
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
ΤΕΤΑΡΤΗ 29/06 - ΕΧΕΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΕΙ-Αγγέλα Καστρινάκη: «Είναι δημοκρατική μια κοινωνία όταν ένα μεγάλο μέρος της φοβάται;»

Άκου την επιστήμη / Αγγέλα Καστρινάκη: «Είναι δημοκρατική μια κοινωνία όταν ένα μεγάλο μέρος της φοβάται;»

Ο Γιάννης Πανταζόπουλος συζητά με την Αγγέλα Καστρινάκη, διακεκριμένη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και πεζογράφο, για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, την πανεπιστημιακή αστυνομία, την έννοια της ατομικής ευθύνης και τα υπαρξιακά κενά των ανθρώπων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Βιογραφίες: Aπό τον Γκαρσία Μάρκες στην Άγκελα Μέρκελ

Βιβλίο / Πώς οι βιογραφίες, ένα όχι και τόσο δημοφιλές είδος στη χώρα μας, κατάφεραν να κερδίσουν έδαφος

Η απόλυτη επικράτηση των βιογραφιών στη φετινή εκδοτική σοδειά φαίνεται από την πληθώρα των τίτλων και το εύρος των αφηγήσεων που κινούνται μεταξύ του autofiction και των βιωματικών «ιστορημάτων».
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Βιβλίο / Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Ο Ιωάννης Στεφανίδης, καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική του ΑΠΘ και επιμελητής του τρίτομου έργου του ιστορικού Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, εξηγεί γιατί πρόκειται για ένα κορυφαίο σύγγραμμα για την εποχή που καθόρισε την πορεία του έθνους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Βιβλίο / Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο θάνατος του συγγραφέα» ο δημοσιογράφος μιλά για την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπαρξιακή διάσταση της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Άλαν Χόλινγκερστ: «Η γραμμή της ομορφιάς»

Το πίσω ράφι / Η γραμμή της ομορφιάς: Η κορυφαία «γκέι λογοτεχνία» του Άλαν Χόλινγκχερστ

Ο Χόλινγκχερστ τοποθέτησε το βραβευμένο με Booker μυθιστόρημά του στα θατσερικά '80s και κατάφερε μια ολοζώντανη και μαεστρική ανασύσταση μιας αδίστακτης δεκαετίας.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Βιβλίο / Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Η Σανόρα Μπαρμπ είχε περάσει πολύ καιρό στους καταυλισμούς των προσφύγων από την Οκλαχόμα που είχαν πληγεί από την Μεγάλη Ύφεση και την ξηρασία, προκειμένου να γράψει το μυθιστόρημά της. Έκανε όμως το λάθος να δείξει την έρευνά της στον διάσημο συγγραφέα, ο οποίος την πρόλαβε.
THE LIFO TEAM
Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι σπουδαιότερες μορφές του 19ου αιώνα

Βιβλίο / Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι παρεξηγημένοι του 19ου αιώνα

Το βιβλίο του Γερμανού θεωρητικού και πανεπιστημιακού Χέρφριντ Μίνκλερ αναλαμβάνει να επαναπροσδιορίσει το έργο τους, που άλλαξε τα δεδομένα του αστικού κόσμου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Βιβλίο / Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Ο Νίκος Ψιλάκης ερευνά και μελετά την κρητική παράδοση εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα βιβλία του είναι μνημειώδεις εκδόσεις για το φαγητό, τις λαϊκές τελετουργίες και τα μοναστήρια της Κρήτης που διασώζουν και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό.
M. HULOT
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Βιβλίο / Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Σε όλα τα έργα του πρωταγωνιστούν οι γυναίκες και μια υπόγεια Αθήνα, ενώ ο ίδιος δεν κρίνει τους ήρωές του παρά το αφήνει σε εμάς: Μια κουβέντα με τον χαμηλόφωνο συγγραφέα του «Άχρηστου Δημήτρη» και της «Πλατείας Κλαυθμώνος».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ