ΣΤΙΣ 11 ΝΟΕΜΒΡΗ έκλεισαν 10 χρόνια από την κυκλοφορία του δίσκου «Τ.Κ.Π.» του ΛΕΞ, του πρώτου του προσωπικού δίσκου δηλαδή. Την ίδια στιγμή, 11 μέρες μετά, στις 22 Νοέμβρη, περιμένουμε τον νέο του δίσκο, με κάποια hints να δείχνουν την επιστροφή στην προ «ΜΕΤΡΟ» αισθητική.
Τα πιο πολλά που θα μπορούσε να πει ή να γράψει κανείς για τον πρώτο του δίσκο έχουν γραφτεί και έχουν ειπωθεί, οπότε εξαρχής δεν υπάρχει και η φιλοδοξία πως εδώ θα γραφτεί κάτι νέο ή πρωτάκουστο. Εδώ μάλλον υπάρχει ένας προβληματισμός και μια νοσταλγία, παρά κάτι άλλο.
Η δεκαετία στην οποία βγήκε ο δίσκος ήταν πολύ διαφορετική και ταυτόχρονα αρκετά ίδια με τη δεκαετία που διανύουμε. Το «Τ.Κ.Π.» μας βρήκε μετά το «τέλος» της κρίσης (η οποία στην πραγματικότητα δεν τελείωσε ποτέ, αλλά ας όψεται το αφήγημα της Ιθάκης που κατάπιαμε συλλογικά), στην οποία οι τότε τελευταίοι 30άρηδες του κόσμου δεν έβλεπαν ούτε παρόν ούτε μέλλον και οι 20άρηδες (εμείς δηλαδή) ήμασταν τόσο απορροφημένοι στο παρόν που το μέλλον δεν υπήρχε ούτε ως υπόνοια.
Μέσα στα χαλάσματα της ελληνικής κοινωνίας, που χτυπήθηκε από τον κομήτη της κρίσης, το μόνο πράγμα που παρήγαγε λάμψη ήταν οι ραδιενεργές ρίμες του «Τ.Κ.Π.» μαζί με τα αρτιότατα και υπέροχα σκοτεινά beats του Dof, κι αυτή η λάμψη ήταν τόσο ισχυρή, σαν φάρος, που τράβηξε όλη τη σκηνή προς το μέρος της.
O δίσκος έσκασε σαν κεραυνός εν αιθρία και παρέσυρε σταδιακά όλη τη ραπ σκηνή. Δεν περίμενε κανείς πως ο ΛΕΞ θα κυκλοφορούσε έναν τέτοιο δίσκο μετά τη διάλυση των Βορ.Ας. Υπήρχαν σίγουρα κάποια ψήγματα της πιο σκοτεινής αισθητικής και της κατεύθυνσης που θα έπαιρνε ο ΛΕΞ στο «Film Noir» ή το «Lost Sixteen», αλλά ήταν ακριβώς αυτό, ψήγματα, τα οποία κατανοήσαμε εκ των υστέρων.
ΛΕΞ - ΟΙ ΛΟΒΟΤΟΜΗΜΕΝΟΙ
Σύντομα, οι εικόνες των κατεστραμμένων από τη μεγάλη πυρκαγιά κτιρίων της Θεσσαλονίκης πλημμύρισαν τη σκέψη μας, τα κλειστοφοβικά beats του Dof (συνυπεύθυνου του «Τ.Κ.Π.» και του φαινομένου ΛΕΞ συνολικότερα), το μιξάρισμα του Skive, η cyberpunk noir αισθητική και η αγανάκτηση ενός φτωχού βασιλιά που κοιτούσε με προσμονή τη σκηνή και σηκώθηκε για να πάρει πίσω τον θρόνο του. Έναν θρόνο που περιβάλλεται από χαλάσματα, θρυμματισμένες εικόνες που μπλέκουν το παρελθόν με το μέλλον και το παρόν, παράγοντας μια ιδιαίτερη χρονικότητα, τη χρονικότητα της Τέχνης για Κολλημένους.
Οι D.R.I, ο Lovecraft, το Akira, το Μπρούκλιν, το Κουίνς, η αγριότητα της φτώχειας, η επισφάλεια μαζί με μια απαισιοδοξία για το μέλλον βγαλμένη από τα γραπτά του Μαρκ Φίσερ, γεμάτη μίσος για τη σύγχρονη «κουλτούρα», ραπ και μη, που είχε καταλήξει ακίνδυνη και είχε χάσει την επαφή της με την κοινωνία. Μέσα στα χαλάσματα της ελληνικής κοινωνίας, που χτυπήθηκε από τον κομήτη της κρίσης, το μόνο πράγμα που παρήγαγε λάμψη ήταν οι ραδιενεργές ρίμες του «Τ.Κ.Π.» μαζί με τα αρτιότατα και υπέροχα σκοτεινά beats του Dof, κι αυτή η λάμψη ήταν τόσο ισχυρή, σαν φάρος, που τράβηξε όλη τη σκηνή προς το μέρος της.
Ο σκοτεινός ήχος έγινε μοτίβο και για άλλους καλλιτέχνες, η νοοτροπία του πεινασμένου έγινε δεδομένο και ζητούμενο πλέον και ο κοινωνικός στίχος έλαβε άλλα χαρακτηριστικά, από τα πιο σκληρά και στρατευμένα ιδεολογικά της προηγούμενης περιόδου. Άναψε ένας διακόπτης σε ένα σκοτεινό δωμάτιο.
Ένα σημείο-τομή για την ελληνική ραπ σκηνή, ίσως και για την ελληνική μουσική συνολικότερα, ήταν η αρχή της εποχής των streams, η αρχή της εποχής που η ραπ θα έπαιρνε οριστικά διαζύγιο από το «underground», η αρχή της εποχής που οι δισκογραφικές εμφανίστηκαν με νέο άρωμα entrepreneurship, η αρχή της εποχής των νέων ήχων, η αρχή της εποχής του Die Nasty, η αρχή της εποχής που η ραπ θα έπαιζε στα ακουστικά όλου του κόσμου, η αρχή της εποχής που οι φαν του έντεχνου και του ροκ θα έσκαγαν πλέον στα ραπ live όχι ως τουρίστες αλλά από ανάγκη να είναι κομμάτι αυτής της μεγάλης πολιτισμικής αλλαγής που συντελείται.
ΛΕΞ - ΜΟΥΣΙΚΗ ΓΙΑ ΤΣΟΓΛΑΝΟΥΣ
Οι κραυγές του ΛΕΞ, από την πρώτη στιγμή, πως δεν είναι πρότυπο, δεν είναι παράδειγμα προς μίμηση, δεν είναι άξιος αυτής της σχεδόν μεταφυσικής λατρείας, σαν να λατρεύουμε κάποιον μεσσία, κάποιον που δεν βρίσκεται πια στη ζωή, έπεσαν στο κενό και το μήνυμα αποκόπηκε τελείως από τον πομπό και μετασχηματίστηκε σε κάτι άλλο από τον δέκτη.
Τώρα η ραπ είναι mainstream, σχεδόν pop. Συζητιέται στα κανάλια, συζητιέται στη Βουλή, στο ΕΣΡ, στα σόσιαλ, αλλά αυτός ο διάλογος φαίνεται λίγο επιφανειακός, λίγο εφήμερος. Ακολουθεί τη ροή της πληροφορίας, όπως την προσλαμβάνει ένας εγκέφαλος με διάσπαση προσοχής. Αποσπασματικά, για λίγο, κάτι δημιουργείται για λίγο, μέχρι να το διαδεχθεί το επόμενο γεγονός.
Η λογική του concept album, δηλαδή η λογική της κατασκευής ενός σύμπαντος που ξεκινάει με το intro και τελειώνει με το outro, όπως ήταν το «Τ.Κ.Π.», δεν είναι ούτε ζητούμενο ούτε επίδικο. Η ψηφιακή πλατφόρμα έχει βάλει τους ράπερ σε έναν αγώνα δρόμου για το επόμενο κομμάτι, το επόμενο χιτ, δεν υπάρχει χρόνος να φιλτράρουμε, να επεξεργαστούμε, να συγκρίνουμε, να εμπνευστούμε. Η ροή της πληροφορίας μάς κρατάει συνδεδεμένους αυστηρά στο τώρα και το παρελθόν βιώνεται μόνο ως νοσταλγικό προϊόν. Το μέλλον, δε, άσ’ το καλύτερα.
Το «Τ.Κ.Π.» δεν ήταν απλώς ένα σημείο τομής για τη ραπ ή για τη μουσική. Ήταν ένα σημείο τομής για το ποια μορφή πρέπει να έχει ένα πολιτισμικό προϊόν κόντρα ακριβώς στη διασπασμένη και πολυσχιδή πληροφορία. Ήταν κάτι που σε άρπαζε και σε προσγείωνε με το ζόρι στην καθημερινότητα, στην απτή πραγματικότητα. Δεν ήταν παράθυρο απ’ το οποίο κοιτούσες προς τα έξω, ήταν είσοδος στον πραγματικό κόσμο. Και ευχαριστούμε που το ζήσαμε. Και ξέρουμε πως αν δεν το έκαναν αυτοί, δεν θα το έκανε κανείς. Είναι πραγματικά σημαντικό σε έναν κόσμο που όλα είναι εφήμερα και γρήγορα να υπάρχει η θαλπωρή της μονιμότητας, της σιγουριάς, ακόμη κι αν αυτή η σιγουριά διαρκεί 52 λεπτά και 37 δευτερόλεπτα.
ΛΕΞ - Τ.Γ.Κ.
Ο (δρ.) Κώστας Σαββόπουλος είναι κάτοχος διδακτορικού πάνω στη ραπ μουσική, αρθρογράφος, DJ και συγγραφέας του «I still love her. Τι μου έμαθε για τον σεξισμό και την αρρενωπότητα η ραπ».