Οι μάταιες βραδιές του Ρολάν Μπαρτ στο Μαρόκο
Ξαναδιαβάζοντας τα "Συμβάντα" (εκδ. Ράππα)
Για ένα μεγάλο διάστημα ο Ρολάν Μπαρτ πλάγιαζε νωρίς. Το Παρίσι τον Αύγουστο ήταν άδειο. Στις 11 το βράδυ συναντούσες, λέει, μόνο τα ζιγκολό της οδού Rennes ή καμιά θεά των μετόπισθεν, που είχε βγάλει βόλτα το σκύλο της. Ο Μπαρτ, τριγύριζε μάλλον ασκοπα. Δειπνούσε με βραστό ψάρι και λαχανικά στου Boringer ή αν είχε όρεξη πήγαινε για σαμπάνια στο Chez Francis. Ξαλάφρωνε με συναντήσεις στα όρθια και για 20 βραδιές («μάταιες») κρατούσε ημερολόγιο. 24 Αυγούστου- 17 Σεπτ.1979.
Δέκα χρόνια πριν, το ίδιο τρωτός, ο Μπαρτ περίμενε να 'βγει το φεγγάρι στο Μαρόκο –για να κάνει μισή ώρα μετά, σεξ (λόγω του Ραμαζανιού). Ένα κόκκινο λαμπάκι άναβε στην κορυφή των μιναρέδων που σήμαινε το τέλος της νηστείας (κάθε νηστείας) κι ο κόσμος, πεινασμένος στα μπαλκόνια, το περίμενε.
Ανάμεσα σ' ένα στρατό διαθέσιμων ζιγκολό (του Αβεσαλώμ που ήρθε στην πόλη για ν'αγοράσει μια αντιρευματική αλοιφή και ξεχάστηκε, του Αλίβα που φοράει πάντα άσπρα, του Αμπντελατίφ με τη δροσερή νωχέλεια στο κορμί, του Ντρις, του Σλάουι, του Μοχάμεντ, του...) ο Μπαρτ διοργάνωνε άσεμνα γλέντια για τα οποία κράταγε επίσης άσεμνες σημειώσεις. Με ολίγη από ποίηση.
Ξεφύλλισα ξανά το βιβλίο του "Σύμβαντα" (από τις ληγμένες εκδόσεις Ράππα, που τα βιβλία τους ήταν ένα κι ένα), που ενώ είναι φίσκα από σχεδόν πεζές καταγραφές αυτής της φάσης του, λέει πολλά. Τον καταλαβαίνεις.
Μέσα σε 126 σελίδες βλέπουμε τον Μπαρτ να συχνάζει στο Flore, να καπνίζει πούρα, να διαβάζει τη Monde και να χωνεύει με λικέρ αχλάδι. Τον ακούμε να μας λέει για τα μπατιρημένα ζιγκολό που τον πλησιάζουν στα καφενεία, για το «ποικιλόμορφο καμάκι» στα λουτρά V, την πλατεία Voltaire ή το πορνοσινεμά Dragon. Κι ακόμα για τους δίσκους του Σατί και του Στραβίνσκι που ακούει στο εργένικο σπίτι του, την ιστορία του Ναπολέοντα με την οποία αποκοιμιέται,τις φωνές και τη "μουσικούλα" του νυχτερινού ραδιοφώνου...
Τέλος τον ακούμε να μιλάει να τους λεκέδες από σπέρμα σε μια κελεμπία, τα κόκκινα νύχια της υπαλλήλου της Iberia, ένα λουστράκι ονόματι «Μικρός δερβίσης», και μια γριά που μυεί τ' αγόρια στο σεξ μέσα στον τάφο, αρ.61. του νεκροταφείου.
Τι λέει μέσα απ' όλες τις μάλλον πεζές εικόνες; Τα λέει όλα! Ακριβώς επειδή αποφεύγει τα ήξεις αφήξεις, το συνήθη γαλλικό στόμφο, τις μετωνυμίες, τις υπερβολές, τις θολούρες κ.λπ. συνθέτει τη ζωή ενός μονήρους τύπου που κυνηγάει το σεξ (ή τον έρωτα;), κουρασμένος από τα παλιά.
Κορωνίδα του έργου του θεωρείται βέβαια, ένα πολύ αντίθετο βιβλίο: Το "Αποσπάσματα του ερωτικού λόγου". Στο οποίο σημειολογούνται εξαντλητικά οι ανάσες, τα βλέμματα, έως και η τελευταία σπαστική κίνηση του ερωτευμένου, δημιουργώντας τρόπον τινά μιαν "επιστήμη" του έρωτα, που βέβαια έχει τη ρίζα της στον Πλάτωνα.
Όμως εγώ καταλαβαίνω τον καημό του Μπαρτ καλύτερα με τα "Συμβάντα". Γιατί είναι γραμμένα με πρωτοφανή ευθύτητα και ειλικρίνεια. Καταδεικνύοντας ότι η ζωή είναι μάλλον ένα πακέτο μικρών στιγμών, παρά οι μεγάλες χειρονομίες που νομίζουμε.
Κλαίμε σε πρώτο πρόσωπο -σωστά;- όχι σε τρίτο.
Άλλα τα λόγια περί έρωτος, άλλα τα λόγια της αγάπης.
Άλλος ο σημειολόγος, άλλος ο άνθρωπος.
