Όταν πρωτοάκουσα για την κομπούτσα αρχικά γέλασα, γιατί αλλού πήγε το μυαλό μου. Αμέσως μετά έμαθα ότι είναι ένα μύκητας που τον καλλιεργείς, πίνεις το ζουμί του και γίνεσαι καινούργιος μέσα-έξω. Στην Ελλάδα τη λέμε κομπούχα γιατί το κoμ-πούτσα παραπέμπει αλλού. Με την κομπούχα, τέλος πάντων (μεταξύ μας, προτιμώ να τη λέω κομπούτσα), έχει ξεκινήσει μια μαζική υστερία στην πόλη, κάτι σαν εκκεντρικό κίνημα, που ενώ δεν έχει έναν αρχηγό, όσοι την πίνουν είναι μυημένοι στο ζεν ή στη λογική του «είμαστε αυτό που τρώμε». Η γνώση ανήκε μέχρι πρότινος σε λίγους και μυημένους. Να ’ναι καλά όμως το Ίντερνετ, η μόδα δεν άργησε να ξεσπάσει και εδώ σαν επιδημία. Και ενώ η κομπούχα υπάρχει από το 200 μ.Χ., έκανε ένα ρετούς στο image της, μπήκε στα σπίτια και προκαλεί εκδηλώσεις λατρείας. Μοιάζει με ένα νέο υδρόβιο κατοικίδιο που το φροντίζεις και αυτό σου γυρνάει την αγάπη τoυ με τεράστια οφέλη στον οργανισμό. Ομολογώ ότι πήγα να γνωρίσω τους κομπουχικούς με μια μικρή επιφύλαξη γιατί είχα ακούσει ότι έβαζαν κλασική μουσική στον μύκητα και σκεφτόμουν ότι, όσο να ’ναι, έκαναν τη Φαλακρή του Ιονέσκο να φαίνεται μια απελπιστικά λογική τραγουδίστρια. Είναι όμως να μην πας να χλευάσεις στη ζωή, γιατί με τούτα και με κείνα απέκτησα κι εγώ το δικό μου κομπουτσάκι και το ταΐζω με την ελπίδα μια μέρα να γίνει κομπούτσαρος. Και επειδή τη δική μου κομπούτσα την ορίζω εγώ, τη λέω κομπούτσα να γεμίζει το στόμα μου και όχι αυτό το μετα-φλώρικο «κόμπουχα». Πάμε παρακάτω.
Αν δεις μια κομπούτσα, θα μείνεις άφωνος από την ασχήμια της (θυμίζει κάτι ανάμεσα σε μεγάλη τσούχτρα και εξωγήινο περίττωμα), αλλά αν διαβάσεις πόσο ωφέλιμο είναι για τον οργανισμό αυτό το πλάσμα, θα χάσεις εντελώς τη φωνή σου. Συναντήσαμε κάποιους φίλους φίλων που έχουν ήδη μια μικρή ή μεγάλη εμπειρία με το νέο τους κατοικίδιο και ακούσαμε εκδηλώσεις λατρείας κι ενθουσιασμού για τον μύκητα, που κοντεύει να δημιουργήσει μαζικό κίνημα. Στα καταστήματα με βιολογικά είδη και άλλα συναφή υγιεινής διατροφής τα ροφήματα με κομπούτσα πωλούνται σε αρκετά τσουχτερές τιμές, πράγμα που σημαίνει ότι συμφέρει να φτιάξεις τη δικιά σου, από κάθε άποψη (τσέκαρε τη συνταγή, είναι πολύ εύκολο).
Παύλος, ο μετρ της κομπούχα
Στον δρόμο της αναζήτησης της πηγής της κομπούχας στην Αθήνα άκουσα αρκετές φορές το όνομα του Παύλου και όλοι τού έδιναν εύσημα. «Στον Παύλο να πας», έλεγαν, «αυτός την έφερε από την Κίνα. Ο Παύλος είναι ρεφλεξολόγος, ασχολείται με τον βελονισμό και την κινέζικη ιατρική». Πράγματι, είναι κουλ τύπος που αγαπάει την κινέζικη ιατρική και τον πειραματισμό και ρισκάρει να δοκιμάσει ό,τι θεωρεί ότι είναι καλό για την υγεία του. Κάνει πρώτα πάνω του το πείραμα και αφού διαπιστώσει τα ευεργετικά αποτελέσματα, διαδίδει τα καλά νέα. Για την κομπούχα είχε ακούσει χρόνια πριν από έναν φίλο του, τον Κένταυρο, που κυκλοφορούσε με ένα μπουκάλι και κέρναγε τους φίλους. «Ο Κένταυρος πίνει πάνω από δέκα χρόνια και έχει μείνει ο ίδιος, αναλλοίωτος στον χρόνο» μου λέει ο Παύλος με μεγάλη πειθώ. «Είναι μεγάλο ελιξίριο νεότητας». Το εντυπωσιακό με αυτό το ρεπορτάζ είναι ότι ο ένας με έστελνε στον άλλο. Εκεί που νομίζεις ότι έφτασες στον αρχι-κομπούχο, μαθαίνεις ότι υπάρχει κι άλλος, πιο παλιός και πιο μάγκας. Ο Παύλος απέκτησε μόλις πριν από έναν χρόνο τη δική του κομπούχα και πιστεύει πολύ στη συγχρονικότητα. Εκείνη ήταν η δική του στιγμή για την κομπούχα. Την περιποιείται και τη φροντίζει με μεγάλη προσοχή. Τον χειμώνα την κρατούσε ζεστή μέσα σε ηλεκτρική κουβέρτα. «Αν αγαπάς κάτι και ξέρεις ότι σου κάνει σίγουρα καλό, το φροντίζεις» λέει. Στο κόλπο έβαλε και τη μητέρα και τη θεία του και τώρα έχουν γίνει κι αυτές «μανούλες» στην κομπούχα. Έχουν φτιάξει ολόκληρο κομπουχο-σύμπαν και κάνουν διάφορα δικά τους πειράματα: τη βάζουν σαν μάσκα στο πρόσωπο, κερνάνε τα εγγόνια τους, ψεκάζουν με αυτή τα φυτά τους και αυτά θεριεύουν. Ο Παύλος, μέσες-άκρες, μου λέει ότι μοιάζει με ένα υγιεινό αναψυκτικό πολλών βιολογικών ενεργών μέσων, γεμάτο δύναμη ζωής. «Βοήθησε την αδερφή μου να κόψει τα αναψυκτικά, που είχε σχεδόν εξάρτηση». Το πρώτο πράγμα που στρώνει είναι το στομάχι. Και τα εντερικά προβλήματα. Άνθρωποι με δυσκοιλιότητα βρίσκουν το φυσικό τους καθαρτικό και το έντερο με την κομπούχα έρχεται και γίνεται φουλ λειτουργικό. «Η γνώση για την κομπούχα υπάρχει εδώ και 2.500 χρόνια, αλλά έμεινε μια μυστική συνταγή ευδαιμονίας. Είναι βολική η εποχή που ζούμε, γιατί η γνώση ανοίγει. Εγώ είμαι πρόθυμος να δοκιμάζω τι μου κάνει και τι δεν μου κάνει. Η κομπούχα είναι κάτι τέλειο, γιατί σε αποτοξινώνει πολύ γρήγορα. Με πολύ μικρό κόστος έχεις σπίτι σου το δικό σου αποτοξινωτικό και μόνος σου βρίσκεις τη δοσολογία. Ξεκινάς με ένα σφηνάκι και το πας όσο μακριά θέλεις».
Όλβια, σκηνοθέτις
«Ο Παύλος μού έδωσε μια κόρη. Έτσι τις λέμε της μικρές κομπούχες – έμοιαζε με μωρό μέδουσας. Ήταν σε ένα πολύ μικρό βαζάκι, την πήγα στο σπίτι και της ετοίμασα το φαγητό της, δηλαδή ένα λίτρο νερό με τρία φακελάκια τσάι πράσινο, καλής ποιότητας, και σαράντα γραμμάρια ζάχαρη. Άφησα το φαγητό της να κρυώσει, μετά έβαλα μέσα το πλασματάκι και μέσα σε τρεις μέρες ζωντάνεψε. Δεν το πίστευα ότι μπορείς να δημιουργήσεις σχέση με αυτόν το μύκητα, αλλά επειδή την ταΐζεις, το βλέπεις ότι είναι κάτι ζωντανό και, επιπλέον, επειδή σου κάνει και πολύ καλό στον οργανισμό, δένεσαι. Άρα, χωρίς να καταλάβεις πολύ καλά πώς και τι, γίνεται το ζωντανό σου. Στη γεύση μοιάζει με μηλόξιδο, νιώθεις τη ζύμωση, έχει λίγο αλκοόλ, αλλά πολύ λίγο, 0,1%, και κάπως σαμπανίζει. Πίνω ένα σφηνάκι το πρωί και ένα το βράδυ και είμαι καινούργια. Βέβαια, τη δοσολογία την καθορίζεις μόνος σου. Ο Παύλος που μου την έδωσε και τον θεωρώ γκουρού της κομπούχας πίνει ένα ποτήρι του νερού τρεις φορές τη μέρα και το αντέχει. Δεν χρειάζεται πολλά πράγματα η κομπούχα. Θέλει την ησυχία της, όχι φως, αλλά ζεστασιά, και έχεις μέσα στο σπίτι σου ένα ελιξίριο νεότητας κι ένα φάρμακο για τον οργανισμό. Η κομπούχα πρέπει να έρθει στα χέρια σου όταν είσαι πραγματικά έτοιμος και μετά θέλει και λίγη προσοχή και φροντίδα. Και κυρίως αγάπη. Απαγορεύεται να την πιάσεις, για παράδειγμα, με μέταλλο, γιατί πεθαίνει. Εμένα μου πέθανε μία. Δεν κατάλαβα τι έκανα, αλλά μάλλον έκανα κάτι βιαστικά. Όταν γύρισα στο σπίτι ήταν ανάσκελα και στο πλάι (συνήθως είναι κάτω το τσάι και πάνω εκείνη) και κατάλαβα ότι είχε πεθάνει. Στενοχωρήθηκα, είπα «πάει το ζωντανό μου». Τη νιώθω ζωντανή. Όταν θα έχεις κι εσύ τη δική σου κομπούχα θα καταλάβεις τι εννοώ. Μπορεί να ακούγεται παράξενο, αλλά επειδή τη φροντίζεις, δένεσαι. Εγώ παρατήρησα ότι τα πάει καλύτερα, αν της βάλεις κλασική μουσική – όταν φεύγω από το σπίτι της βάζω Μότσαρτ. Κι άλλοι το κάνουν αυτό, τους μιλάνε κιόλας – ο Παύλος τους μιλάει κανονικά. Εντάξει, όχι απαραίτητα Μότσαρτ, και με Σοπέν μια χαρά τα πηγαίνει. Η κομπούχα κάνει παντού καλό. Μου κάνει πολύ καλό στο δέρμα. Ακόμα και μετά από πολύ ποτό, το δέρμα είναι σαν να κοιμήθηκες οκτάωρο. Αν της ρίξεις ζεστό νερό πάει, πέθανε. Θέλει, όμως, να είναι σε ζεστό μέρος. Τον χειμώνα την είχα τυλιγμένη με κασκόλ, γιατί και στο κρύο μπορεί επίσης να πεθάνει. Ο Παύλος όλο τον χειμώνα είχε τη δική του σε ηλεκτρική κουβέρτα. Όμως, όσο τη φροντίζεις, ξέρεις ότι και αυτή θα φροντίσει εσένα κι έτσι μέσα από τη φροντίδα αναπτύσσεται μια σχέση και μια πυραμίδα ανθρώπων. Εγώ πήρα την κόρη της κομπούχας του Παύλου, ο Παύλος την πήρε από κάπου αλλού, εγώ έδωσα στον Γιάννη και στην Τζωρτζίνα. Είναι καταπληκτικό, γιατί δημιουργούνται σχέσεις. Μιλάμε όλοι για τις κομπούχες μας. Καμιά δεν είναι σαν την άλλη. Ακόμα και η δική σου μπορεί να αλλάξει. Καμιά φορά, όταν την πλένω κάτω από τη βρύση, νιώθω ότι έχει αλλάξει το βάρος της. Άλλωστε, δεν μπορείς να την αγοράσεις από κάποιο μαγαζί. Πρέπει να την πάρεις από φίλο. Σου τη βάζουν στο βάζο με λίγο ζουμάκι και η κόρη μεγαλώνει και γίνεται μαμά και γεννάει συνέχεια. Το κόστος είναι μόνο το τσάι που τη ταΐζεις (τρία φακελάκια τσάι κάθε πέντε μέρες) και η ζάχαρη. Είναι το πιο δυνατό αντιοξειδωτικό. Σκέψου πόσο θα χρειαζόσουν για να πάρεις κάψουλες από το φαρμακείο, και δεν θα έκαναν και τόση δουλειά. Κι έχει ενδιαφέρον, γιατί ο καθένας βγάζει άλλη γεύση στην κόμπουχα του. Γίνεται διαφορετική, ανάλογα με το είδος της ζάχαρη (αν είναι ξανθή, μαύρη ή λευκή) και ανάλογα με την ποικιλία του πράσινου τσαγιού. Μετά, τα γούστα κυμαίνονται. Μπορεί να την αφήσεις για οκτώ μέρες ατάιστη – απλώς θα έχει φάει όλη τη ζάχαρη και το ρόφημα δεν θα είναι τόσο γλυκό».
Γιάννης
«Την κομπούχα μού την έδωσε η Όλβια. Δουλεύουμε στον ίδιο χώρο και μου είπε ότι της έκανε καλό στον οργανισμό. Εγώ είμαι μέσα σε όλα αυτά τα υγιεινά, προσέχω πολύ τι τρώω και τι πίνω. Εντάξει, δεν έχω πάθει και κανένα κομπουχο-κόλλημα. Τη φροντίζω μεν, αλλά δεν της έχω δώσει όνομα και τέτοια, ούτε της βάζω κλασική μουσική. Τα θεωρώ υπερβολές αυτά, χωρίς όμως να κρίνω αρνητικά όποιον το κάνει. Κοροϊδευτικά την κομπούχα μου τη λέμε “Βαλεντίνα” γιατί μου την έδωσε η Όλβια του Αγίου Βαλεντίνου. Δεν ξέρω πόσο καλό κάνει, γιατί δεν πίνω το ζουμί της συστηματικά. Δεν μου κάνει ούτε καλό, ούτε κακό. Αλλά δεν είμαι παράδειγμα προς μίμηση. Η Όλβια και η Τζωρτζίνα έχουν δει, λένε, μεγάλη διαφορά πίνοντας κομπούχα. Εγώ απλώς τη φροντίζω να μην πεθάνει, αλλά μέχρι εκεί. Από την άλλη, προσέχω πολύ τη διατροφή μου, δεν πίνω, γυμνάζομαι, οπότε δεν ξέρω αν η ευεξία που νιώθω έχει να κάνει με κάτι συνολικότερο. Το πιο αστείο είναι που μιλάμε για τις κομπούχες μας. “Τι κάνει η δική σου; Η δική μου μεγάλωσε”… Η όλη διαδικασία είναι ωραία, σ’ τη δίνει κάποιος με αγάπη για να σου κάνει καλό, της βάζεις τσάι και ζάχαρη και αυτή αναπτύσσεται. Δεν πιστεύω ότι μπορείς να πάθεις κάτι – και ένα χαλασμένο μύδι να φας, μπορεί να πάθεις ζημιά. Δεν υπάρχουν ασφαλείς ενδείξεις για τίποτα, αλλά νιώθω ότι είναι safe. Αν είσαι από αυτούς που φοβούνται, σίγουρα κάτι στραβό θα σου τύχει, έτσι κι αλλιώς. Την έχω εδώ και μερικούς μήνες και όλο μεγαλώνει. Της έχω αλλάξει ήδη βάζο – και μόνο από αυτό καταλαβαίνεις ότι είναι κάτι ζωντανό. Και ένα λουλούδι όμως σε μια γλάστρα ζωντανό είναι. Δεν ξέρω αν θα την πάρω μαζί μου στις διακοπές ή αν θα την αφήσω να πεθάνει. Αυτό είναι ένα ερώτημα που ακόμα μένει αναπάντητο. Θα δούμε μέχρι τότε».
Tζορτζίνα
Με την κομπούχα την έχω καταβρεί. Είναι πολύ ωραία φάση, μου αρέσει που έχω την κομπούχα μου και νιώθω ότι κάνω ένα δώρο στον οργανισμό μου κάθε μέρα. Σίγουρα μου κάνει καλό, δεν ξέρω πού ακριβώς, στο δέρμα, στα μαλλιά, σε όλα. Είναι σούπερ δραστικό αντιοξειδωτικό Την έχω αρκετούς μήνες και δεν μου έκανε ποτέ καμιά παρενέργεια, είναι σαν ένα ωραίο τσαγάκι. Ξεκινάω τη μέρα μου με αυτή και μου στρώνει και το στομάχι και η διάθεση. Με αποτοξινώνει και το αισθάνομαι. Δεν φοβάμαι μην πάθω κάτι. Έχω ακούσει κάτι τρελά, ότι μπορεί να μολυνθεί ο οργανισμός μου. Δεν δίνω σημασία. Προσέχω να μην πέσει κανένα μυγάκι μέσα στο βάζο, αλλά μέχρι εκεί. Τώρα, αν ξεκινάς με αμφιβολία και φόβο ότι ντε και καλά κάτι θα σου τύχει, τότε στα σίγουρα κάτι στραβό θα σου συμβεί. Οι περισσότεροι φίλοι μου ζητάνε να τους δώσω κουμπουχάκια όταν γεννήσει η δική μου. Και γεννάει πολύ συχνά. Δεν έχω δώσει ακόμα, αλλά θα ξεκινήσω. Μου αρέσει που αυτό πάει έτσι, σαν αλυσίδα, που δεν την αγοράζεις αλλά σ’ τη χαρίζουν και τη χαρίζεις κι εσύ με τη σειρά σου. Συνήθως προσέχουμε πού πάνε οι κομπούχες, τις δίνουμε σε φίλους που έχουμε μια κοινή φιλοσοφία, γιατί είναι πολύ κρίμα ο άλλος να σου κάνει ένα δώρο ευεξίας και αγάπης και να το αφήσεις να πεθάνει. Οι κομπούχες είναι θηλυκές. Είναι κορίτσια, γιατί είναι μαμάδες και γεννάνε. Όχι, δεν έχω δει όνειρο ότι η κομπούχα μου έγινε τεράστια και με έφαγε. Η αλήθεια είναι ότι αναπτύσσεται πάρα πολύ γρήγορα και σε λίγο καιρό δεν θα έχω βάζο που να τη χωράει. Δεν ξέρω πόσα χρόνια μπορείς να την κρατήσεις, νομίζω μέχρι τη στιγμή που δεν θα χωράει ούτε στην μπανιέρα σου. Αν την αφήσεις να στεγνώσει στον ήλιο γίνεται σαν δέρμα, σαν πετσί. Έχω ακούσει ότι φτιάχνουν και παπούτσια από κομπούτσα. Ίσως τη δική μου την κάνω κάτι άλλο χρήσιμο. Έχω μια φίλη που κάνει τατουάζ πάνω στην κομπούτσα της. Δεν θεωρώ τίποτα τρελό και υπερβολικό. Ο καθένας κάνει ό,τι του αρέσει και τον εκφράζει. Είσαι ελεύθερος να δοκιμάσεις, να μη δοκιμάσεις, να το απορρίψεις ή να το διαδώσεις. Αν είναι χιπστεριά; Τι να σου απαντήσω; Στην Αμερική γίνεται χαμός και στο Facebook υπάρχουν φανατικοί, ορκισμένοι στην κομπούχα. Σίγουρα είναι μια μόδα, αλλά η γνώση υπήρχε πολλά χρόνια πριν.
Πώς να φτιάξετε τη δική σας κομπούχα
Για την προετοιμασία χρειάζεστε μία καθαρή κομπούχα-μύκητα, ένα τηγάνι με νερό, ένα δοχείο από γυαλί, πορσελάνη ή πηλό, περίπου 70 γραμμάρια ζάχαρη και 5 γραμμάρια τσάι ανά λίτρο νερό, μία πετσέτα ή μία κάλτσα, έναν ελαστικό κρίκο, ένα χωνί και ένα κόσκινο.
Ζεσταίνετε το νερό στο τηγάνι μέχρι να βράσει, βγάζετε το τηγάνι από το μάτι και βάζετε το τσάι στο νερό. Αφήστε το για περίπου 15 λεπτά. Βγάλτε τα φύλλα του τσαγιού από το νερό. Ρίξτε τη ζάχαρη στο τσάι και ανακινήστε το μέχρι να διαλυθεί η ζάχαρη. Αφήστε το τσάι να κρυώσει (στους 20-25 βαθμούς Κελσίου), σουρώστε καλά και ρίξτε το στο δοχείο. Μη βάλετε την κομπούχα-μύκητα στο ζεστό νερό.
Ρίξτε περίπου το 10% από το υγρό στο οποίο βρίσκεται ο μύκητας στο δοχείο.
Βάλτε τον μύκητα στο δοχείο.
Κλείστε το δοχείο με την πετσέτα (ή την κάλτσα) για να το προστατέψετε από σκόνη και έντομα.
Αφήστε το για 8-12 μέρες σε ήσυχο και ζεστό μέρος. Δεν χρειάζεται φως.
Βγάλτε τον μύκητα με καθαρά χέρια.
Το ποτό είναι έτοιμο. Βάλτε το σε μπουκάλια.
Ξεπλένετε τον μύκητα προσεκτικά με νερό.
Ξεκινήστε από την αρχή.
Δοσολογία
Ξεκινήστε πίνοντας μισό ποτήρι νερού χυμό κομπούχα την ημέρα. Η καλύτερη ώρα για να πιείτε το ρόφημα κομπούχα είναι το πρωί. Μετά από μία εβδομάδα προσθέστε μισό ακόμη ποτήρι νωρίς το βράδυ. Αυξήστε σταδιακά τη δοσολογία μέχρι να φτάσετε στα 3 ποτήρια ημερησίως. Η αποτοξινωτική δράση του ροφήματος μπορεί να σας προκαλέσει αρχικά κάποιες παρενέργειες (όπως διάρροια). Σε αυτή την περίπτωση, επιτρέψτε στον οργανισμό σας να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες, μειώνοντας προσωρινά τη δόση. Κομπούχα μπορείτε ακόμα να χρησιμοποιήσετε και για την παρασκευή διάφορων καλλυντικών συνταγών.
Tα οφέλη της κομπούχας
Μέσω της ζύμωσης του μύκητα απελευθερώνονται πολλές θρεπτικές ουσίες, μεταξύ των οποίων προβιοτικά στοιχεία που συμβάλλουν στην αποτοξίνωση του οργανισμού, στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και στην εξισορρόπηση της λειτουργίας του ήπατος. Πολλοί πιστεύουν ότι μπορεί να ενισχύσει τον οργανισμό όσων πάσχουν από ασθένειες του ανοσοποιητικού.
Αποτοξινώνει τον οργανισμό και συμβάλλει στην απομάκρυνση των επιβλαβών βαρέων μετάλλων.
Ρυθμίζει και εξισορροπεί τη λειτουργία του ήπατος.
Ρυθμίζει τον μεταβολισμό και βοηθά στην απώλεια βάρους.
Βοηθά την πέψη, ανακουφίζει από τη δυσκοιλιότητα.
Κάνει πιο ήπια τα συμπτώματα του εκζέματος και του άσθματος.
Βελτιώνει την όψη του δέρματος και των μαλλιών.
Βοηθά στην καταπολέμηση της αϋπνίας.
Λειτουργεί γενικά ως θαυμάσιο τονωτικό του οργανισμού.
Ροφήματα κομπούχας μπορείς να βρεις όπου πουλάνε είδη υγιεινής διατροφής, βιολογικά προϊόντα και λοιπά χίπικα. Με ένα μπουκάλι μπορείς να ξεκινήσεις τη δικιά σου αποικία.
Υ.Γ. Δεν υπάρχει δημοσιευμένη έρευνα σε έγκυρο επιστημονικό περιοδικό το οποίο να υποστηρίζει οποιοδήποτε από τα επιχειρήματα για το Kombucha Tea. Αντιθέτως, υπάρχουν σοβαρές επιπτώσεις και θάνατοι συνδεδεμένοι με το τσάι.
© ΓΚΡΕΚΑ 2015/ LIFO
