Η Tate Modern τιμά τον Τζιακομέτι με μεγάλη αφιερωματική έκθεση που γνωρίζει τεράστια επιτυχία Facebook Twitter
Φωτογραφία του Αλμπέρτο Τζιακομέτι με τα γλυπτά του στην Μπιενάλε της Βενετίας το 1956. Φωτο: Archives of the Giacometti Foundation

Η Tate Modern τιμά τον Τζιακομέτι με μεγάλη αφιερωματική έκθεση που γνωρίζει τεράστια επιτυχία

0

Έξι γύψινες ψηλές γυμνές γυναίκες που δημιουργήθηκαν από τον Αλμπέρτο Τζιακομέτι για την Μπιενάλε της Βενετίας το 1956, επανασυνδέθηκαν για πρώτη φορά μετά από εξήντα χρόνια τον Μάιο και είναι οι κεντρικοί άξονες στη μεγάλη αναδρομική έκθεση που συνεχίζεται μέχρι σήμερα με επιτυχία και υπό τον τίτλο «Giacometti» στην Tate Modern και φυσικά είναι ένα εκτενέστατο αφιέρωμα στον σπουδαίο γλύπτη. Μαζί με τις έξι κυρίες, παρουσιάζονται ακόμη δύο γλυπτά από την ίδια σειρά, τα οποία ο καλλιτέχνης παρουσίασε στην Kunsthalle Bern το ίδιο έτος. «Τα γλυπτά μπορούν να θεωρηθούν ως το αποκορύφωμα των πειραματισμών του καλλιτέχνη στην προσπάθειά του να απεικονίσει την ουσία της ανθρώπινης μορφής», σύμφωνα με την Tate Modern, η οποία έχει επιμεληθεί εξ ολοκλήρου την πρώτη αναδρομική με έργα του Τζιακομέτι, που παρουσιάστηκε ποτέ στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά από είκοσι χρόνια. Μπορεί οι εκλεπτυσμένες μπρούντζινες φιγούρες του γλύπτη να συγκαταλέγονται μεταξύ των σημαντικότερων γλυπτών του 20ού αιώνα, τα έργα του από γύψο και πηλό όμως είναι λιγότερο γνωστά, κάτι που η Tate ελπίζει να αλλάξει. «Θεωρούμε ότι ο Τζιακομέτι είναι καλλιτέχνης του χαλκού, αλλά φυσικά αυτό είναι το τελικό αποτέλεσμα μιας διαδικασίας που ξεκίνησε με πολύ πιο μαλακά και απλά υλικά.

Αυτό που πραγματικά αγάπησε ο Τζιακομέτι ήταν υλικά που αποτελούσαν πρόκληση, που ήταν ρευστά μέχρι να σκληρυνθούν, που μπορούσε να διαμορφώσει και να ξύσει», λέει η Frances Morris, διευθύντρια της Tate Modern και συνεπιμελήτρια της έκθεσης. «Ξεκίνησε να κάνει χάλκινα, επειδή οι άνθρωποι ήθελαν να συλλέξουν το έργο του, αλλά δεν ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για τη διαδικασία χύτευσης, την οποία επέβλεπε ο αδερφός του Ντιέγκο», εξηγεί. Ο γλύπτης χρειάστηκε περίπου τρεις εβδομάδες για να δημιουργήσει καθεμία από τις «Γυναίκες της Βενετίας» σε πηλό, πριν τις φτιάξει με γύψο και επεξεργαστεί την επιφάνειά τους με μαχαίρι. Στη συνέχεια ζωγράφισε μερικά από τα γλυπτά με κόκκινο και μαύρο χρώμα, λεπτομέρειες που χάνονται στις χάλκινες εκδοχές των αγαλμάτων. Τα γύψινα αγάλματα που ο γλύπτης δημιούργησε με μοντέλο τη σύζυγό του Annette υπέστησαν αρκετές ζημιές κατά τη διάρκεια παραγωγής χάλκινων αντιγράφων, ζημιές που κατόρθωσαν να επανορθώσουν οι συντηρητές του Fondation Alberto et Annette Giacometti που εδρεύει στο Παρίσι. «Αυτό είναι ένα από τα πιο φιλόδοξα έργα αποκατάστασης που έχει αναλάβει το ίδρυμα και το γεγονός ότι το κάνουν μόνο για την Tate είναι συναρπαστικό. Παρά την αποκατάσταση, τα έργα θα είναι πολύ ευάλωτα στο εξής», δήλωσε η Morris, ενημερώνοντας ότι μετά την έκθεση τα γλυπτά θα επιστρέψουν στο Παρίσι, όπου θα είναι διαθέσιμα μόνο για τους μελετητές.

Η Tate Modern τιμά τον Τζιακομέτι με μεγάλη αφιερωματική έκθεση που γνωρίζει τεράστια επιτυχία Facebook Twitter
Alberto Giacometti, 'Bust of Annette IV' 1962, cast 1965 © Alberto Giacometti Estate, ACS/DACS, 2017

Τα γλυπτά μπορούν να θεωρηθούν ως το αποκορύφωμα των πειραματισμών του καλλιτέχνη στην προσπάθειά του να απεικονίσει την ουσία της ανθρώπινης μορφής

H έκθεση είναι σημαντική για την Tate Modern, καθώς η σχέση της με τον γλύπτη έχει τις ρίζες της στη δεκαετία του '40, όταν ο διευθυντής του μουσείου John Rothenstein πήρε την «τολμηρή απόφαση» να αγοράσει το 1949 το χάλκινο «Pointing Man» (1947), ανοίγοντας τον δρόμο στα άλλα γαλλικά μουσεία και συμβάλλοντας στην καθιέρωση του γλύπτη. Εκεί, εξάλλου, πραγματοποιήθηκε το 1965 μία από τις τελευταίες μεγάλες εκθέσεις του Τζιακομέτι πριν από το θάνατό του. Μετά την ολοκλήρωσή της ο γλύπτης έδωσε τη δυνατότητα στην Tate να αποκτήσει οκτώ γλυπτά και δύο πίνακες με μόλις 20.000 λίρες. «Ο Τζιακομέτι αγάπησε την Tate. Αυτή η αναδρομική είναι ένα μεταθανάτιο ευχαριστώ», λέει η Morris. Εκτός από τις «Γυναίκες της Βενετίας», η φιλόδοξη και ευρεία έκθεση της Tate Modern, που πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Fondation Alberto et Annette Giacometti, συγκεντρώνει πάνω από 250 έργα – ανάμεσά τους σπάνια γύψινα και σχέδια που δεν έχουν εκτεθεί ποτέ και παρουσιάζουν την πλήρη εξέλιξη της καριέρας του γλύπτη μέσα σε πέντε δεκαετίες. Η έκθεση θα περιλαμβάνει επίσης δείγματα των πρώιμων προσπαθειών του να πειραματιστεί με άλλα σύγχρονα κινήματα τέχνης, όπως ο κυβισμός και ο σουρεαλισμός, έργα που εξερευνούν πιο σκοτεινά θέματα βιαιότητας και σαδισμού, καθώς και στοιχεία σχετικά με την ενασχόλησή του με την Ιστορία της Τέχνης. «Είχε μια εξαιρετική βιβλιοθήκη, την οποία χρησιμοποιούσε εντατικά», λέει η Morris. «Δεν υπάρχει καμία σχεδόν σελίδα που να μη σχολιάζει με σχέδια. Ερευνούσε συνεχώς τη γλυπτική της Αφρικής, της αρχαίας Αιγύπτου, των Κυκλάδων και της Αναγέννησης. Είδε τον κόσμο μέσω παραδειγμάτων του παρελθόντος».

  

Η Tate Modern τιμά τον Τζιακομέτι με μεγάλη αφιερωματική έκθεση που γνωρίζει τεράστια επιτυχία Facebook Twitter
O σκύλος, 1951 © Alberto Giacometti Estate, ACS/DACS, 2017


Ο Αλμπέρτο Τζιακομέτι γεννήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 1901 σε μια απομακρυσμένη ελβετική κοιλάδα και ήταν γιος ιμπρεσιονιστή ζωγράφου. Το πρώτο του γλυπτό ήταν η προτομή του αδελφού του Ντιέγκο, την οποία φιλοτέχνησε σε ηλικία 13 ετών – ο αδελφός του υπήρξε μοντέλο του για όλη του τη ζωή. Φοίτησε στη Σχολή Καλλιτεχνικών Επαγγελμάτων της Γενεύης και το 1922 αποφάσισε να μετακομίσει στο Παρίσι, όπου μαθήτευσε δίπλα στον γλύπτη Αντουάν Μπουρντέλ. Αγαπούσε πολύ τη γλυπτική, ταυτόχρονα όμως ζωγράφιζε και σχεδίαζε – «είτε πρόκειται για γλυπτική είτε για ζωγραφική, τελικά το μόνο που μετράει είναι το σχέδιο» έλεγε χαρακτηριστικά. Στο Παρίσι ανακαλύπτει τον σουρεαλισμό και γίνεται φίλος του Αντρέ Μπρετόν. Στα μέσα της δεκαετίας του '30 εγκαταλείπει τον σουρεαλισμό και στρέφεται στο ανθρώπινο σώμα και πρόσωπο. Το 1940 έχει καταλήξει πια στις χαρακτηριστικές του φιγούρες: σώματα ισχνά, επιμήκη άκρα, μικρά κεφάλια. Την ίδια χρονιά γνωρίζεται με τη Σιμόν ντε Μποβουάρ και τον Ζαν Πολ Σαρτρ και προσχωρεί στο κίνημα του υπαρξισμού. Κατά τη διάρκεια του πολέμου επιστρέφει στην Ελβετία, όπου γνωρίζεται με την Annette Arm, τη γυναίκα που θα γίνει σύζυγος αλλά και διαχρονική μούσα του. Τα γλυπτά του συρρικνώνονται συνεχώς, πολλές φιγούρες δεν είναι μεγαλύτερες από ένα δάχτυλο και ο ίδιος ισχυρίζεται ότι αυτό συμβαίνει παρά τη θέλησή του. Επιστρέφει στο Παρίσι το 1945 και μια μέρα, βγαίνοντας από έναν κινηματογράφο στη λεωφόρο Μονπαρνάς, βιώνει μια «πλήρη μεταμόρφωση της πραγματικότητας» και καταλαβαίνει ότι μέχρι εκείνη τη στιγμή το όραμά του για τον κόσμο ήταν φωτογραφικό. Εγκαταλείπει τις μινιατούρες και αρχίζει να επιμηκύνει τα γλυπτά του, αλλαγή η οποία γρήγορα τον ανταμείβει με φήμη και κάποια οικονομική άνεση. Κάνει βόλτες με τον Σάμιουελ Μπέκετ και επισκέπτεται συχνά το ατελιέ του Πικάσο. Οι δύο καλλιτέχνες ήταν φίλοι, ωστόσο δεν δίσταζαν να ασκήσουν κριτική ο ένας στον άλλο: ο Πικάσο επέκρινε τον Τζιακομέτι για έλλειψη εμβέλειας, χλευάζοντας την ατελείωτη επανάληψή του, ενώ ο γλύπτης θεωρούσε τα έργα του Πικάσο επιφανειακά και «απλή διακόσμηση». Ο πιο αυστηρός, ωστόσο, κριτής του Τζιακομέτι δεν ήταν άλλος από τον ίδιο τον γλύπτη. Προσπαθώντας να κατανοήσει καλύτερα το όραμά του, επαναλάμβανε τα ίδια στοιχεία και επέστρεφε συνεχώς στις ίδιες γύψινες φιγούρες, ακόμα και μετά από είκοσι ή τριάντα χρόνια. Πολλές φορές έμοιαζε να κινείται στα όρια της ψυχαναγκαστικής τρέλας: τα τελευταία χρόνια της ζωής του έφτιαξε μια σειρά από επίμονα πορτρέτα της τελευταίας του μούσας, Caroline, καθώς και δέκα περίπου προτομές της Annette, προσπαθώντας «να καταφέρει, για μία μόνο φορά, να κάνει το κεφάλι σαν το κεφάλι που έβλεπε». Όλη μέρα εργαζόταν στην Annette, όλη νύχτα στην Caroline. Πέθανε στις 11 Ιανουαρίου 1966 από ασθένειες που οι γιατροί του θεώρησαν πως, εν μέρει, προκλήθηκαν από την πολύχρονη κόπωση.

Η Tate Modern τιμά τον Τζιακομέτι με μεγάλη αφιερωματική έκθεση που γνωρίζει τεράστια επιτυχία Facebook Twitter
Alberto Giacometti, 'Bust of Diego' 1955 © Alberto Giacometti Estate, ACS/DACS, 2017
Η Tate Modern τιμά τον Τζιακομέτι με μεγάλη αφιερωματική έκθεση που γνωρίζει τεράστια επιτυχία Facebook Twitter
Alberto Giacometti, 'Caroline' 1965 © Alberto Giacometti Estate, ACS/DACS, 2017
Η Tate Modern τιμά τον Τζιακομέτι με μεγάλη αφιερωματική έκθεση που γνωρίζει τεράστια επιτυχία Facebook Twitter
Alberto Giacometti, 'Jean Genet' 1954 © Alberto Giacometti Estate, ACS/DACS, 2017
Η Tate Modern τιμά τον Τζιακομέτι με μεγάλη αφιερωματική έκθεση που γνωρίζει τεράστια επιτυχία Facebook Twitter
Alberto GiacomettiWoman of Venice III1956 © Alberto Giacometti Estate, ACS/DACS, 2017

Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 10 Σεπτεμβρίου 2017

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT
Project Mycelium: Η διάβρωση, η αναγέννηση και τα μανιτάρια που φυτρώνουν σε μια φανταστική τουαλέτα της Κάλλας

Εικαστικά / Μια πρωτοποριακή συνάντηση τέχνης, επιστήμης, ιστορίας και οικολογίας

Στο Project Mycelium, τρία εντυπωσιακά κοστούμια, που θα μπορούσαν να φοράνε η Μαρία Κάλλας, η βασίλισσα Αμαλία και ο Ιωάννης Καποδίστριας, καταβροχθίζονται από ζωντανούς μύκητες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Εικαστικά / Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Η 27χρονη εικαστικός μιλά για τη διαδρομή της από την Αθήνα στο Λος Άντζελες, για το πώς το ερωτικό πάθος μεταμόρφωσε την τέχνη της, καθώς και για τη μυστικιστική διάσταση στα έργα της. Για τη γνωριμία της με τη Lana Del Rey απέφυγε να μιλήσει.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
«Η εμμονή του βλέμματος»: Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

The Review / Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

Ποιο είναι το αποκαλούμενο «εθνικό αφήγημα» που υπηρετεί η Εθνική Πινακοθήκη; Ο Χρήστος Παρίδης συζητά με τον δημοσιογράφο και επιμελητή εκθέσεων Δημήτρη Τρίκα για τη νέα επετειακή έκθεση στη μνήμη του Παναγιώτη Τέτση, η οποία μόλις εγκαινιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου / Περικλής Βυζάντιος: από το Παρίσι της Μπελ Επόκ στο φως της Ύδρας 

Εικαστικά / Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου

Μια ανασκόπηση της ζωής και του έργου του ζωγράφου, που ήταν γνωστός για τα ελληνικά τοπία και την Ύδρα, με αφορμή την αναδρομική έκθεση του Περικλή και του Ντίκου Βυζάντιου στο Ίδρυμα Θεοχαράκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
 Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Εικαστικά / Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Με αφορμή την αναδρομική έκθεση στη Συλλογή Peggy Guggenheim στη Βενετία, έφτασε η στιγμή να ανακαλύψουμε τη ζωγράφο που θεωρείται εθνικός θησαυρός για την Πορτογαλία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Εικαστικά / Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Μια νέα έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι με πορτρέτα της κόρης του Ανρί Ματίς, Μαργκερίτ, προσφέρει μια νέα οπτική στο έργο του μεγάλου Γάλλου καλλιτέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που ξεκινούν τον Απρίλιο

Εικαστικά / Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Αφρικανική τέχνη, κριτική στην αποικιοκρατία, έργα για τα δικαιώματα των ζώων και εμπνευσμένα από διαστημικά ταξίδια, νέοι καλλιτέχνες και αναδρομικές εκθέσεις σε μουσεία και γκαλερί της Αθήνας.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τέσσερις σημαντικοί διεθνείς καλλιτέχνες αποτελούν τον προπομπό της μεγάλης έκθεσης που έρχεται τον Μάιο στο ΕΜΣΤ

Εικαστικά / ΕΜΣΤ: Τέσσερις διεθνείς καλλιτέχνες και μία θεματική έκθεση για τα ζώα που δεν έχει ξαναγίνει ποτέ

Δύο ατομικές εκθέσεις και δύο μεγάλης κλίμακας in situ εγκαταστάσεις φωτίζουν τη σχέση μας με τα ζώα και τις οικολογικές συνέπειες της αποικιοκρατίας ενώ αποτελούν προπομπό μιας μεγάλης έκθεσης που έρχεται τον Μάιο στο ΕΜΣΤ.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μιλώντας για τα ζώα σε υποταγή μιλώ για όλα τα υποταγμένα σώματα»

Εικαστικά / «Μιλώντας για τα ζώα σε υποταγή μιλώ για όλα τα υποταγμένα σώματα»

Στην υποβλητική της έκθεση στο ΕΜΣΤ, η εικαστικός Τζάνις Ράφα αναδημιουργεί ένα φανταστικό περιβάλλον άδειων στάβλων για να μιλήσει για τη σχέση του ανθρώπινου και του ζωικού κόσμου, ενώ μας προκαλεί να σκεφτούμε τις έννοιες της φροντίδας και της αγάπης, αλλά και την ανάγκη μας για κυριαρχία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Λάκης Παπαστάθης: Ένας ανήσυχος καλλιτέχνης, ένας υπέροχος άνθρωπος

Εικαστικά / Λάκης Παπαστάθης: Ένας ανήσυχος καλλιτέχνης, ένας υπέροχος άνθρωπος

Το Μουσείο Μπενάκη τιμά με μια σημαντική έκθεση τη μνήμη του σκηνοθέτη, διανοούμενου, ιστοριοδίφη και ερευνητή του λαϊκού μας πολιτισμού, συνδημιουργού του θρυλικού «Παρασκηνίου». Ο επιμελητής της έκθεσης, Γιώργος Σκεύας, μας μιλά γι’ αυτήν.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η μεγάλη έκθεση του Steve McQueen για τα κινήματα που διαμόρφωσαν τη Μεγάλη Βρετανία

Εικαστικά / Η Μεγάλη Βρετανία που αντιστάθηκε υπάρχει ακόμα στις φωτογραφίες αυτής της έκθεσης

Από τις σουφραζέτες των αρχών του 20ού αιώνα μέχρι τις διαμαρτυρίες για τον πόλεμο στο Ιράκ, η έκθεση σε επιμέλεια του Steve McQueen συγκεντρώνει τις πιο δυνατές εικόνες μιας χώρας που βγήκε πολύ συχνά και πολύ δυνατά στους δρόμους.  
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ