Καθ' όλη σχεδόν τη διάρκεια του 20ου αιώνα, η αρχιτεκτονική των οικισμών της Ανταρκτικής υπήρξε μια στενά λειτουργική και συχνά αυτοσχέδια υπόθεση, εστιάζοντας στο να κρατά απ' έξω τις δριμύτατες καιρικές συνθήκες – θερμοκρασίες που πέφτουν κάτω από τους 15 βαθμούς υπό το μηδέν και ανέμους που φτάνουν τα 100 μίλια την ώρα – και να διατηρεί τους ενοίκους ζωντανούς.
Εδώ και αρκετά χρόνια όμως, o κατασκευαστικός τομέας στην παγωμένη άκρη του κόσμου, έχει αναπτυχθεί σε βαθμό που δεν προσελκύει μόνο μηχανικούς, αλλά και διάσημους σχεδιαστές – αρχιτέκτονες που επιχειρούν να προσδώσουν (εκτός από λειτουργικότητα, ανθεκτικότητα και ενεργειακές λύσεις) στοιχεία απαράμιλλης αισθητικής στα κτίσματα των ερευνητικών αποστολών.
Αντί να στέλνει κοντέινερ γεμάτα κατασκευαστικά υλικά στην Ανταρκτική και μετά να επιστρέφουν άδεια, οι αρχιτέκτονες ενσωμάτωσαν τα κοντέινερ στον σχεδιασμό, περιορίζοντας σημαντικά το κόστος και την χρονική διάρκεια της κατασκευής.
Όταν το 2005, ο βρετανικός ερευνητικός σταθμός Halley χρειαζόταν επειγόντως ανακατασκευή για έκτη φορά από την ίδρυσή του το 1956, οι ιθύνοντες της Βρετανικής Τοπογραφικής Υπηρεσίας στην Ανταρκτική προκήρυξαν σε συνεργασία με το Βασιλικό Ινστιτούτο Βρετανών Αρχιτεκτόνων διαγωνισμό, στον οποίο επικράτησε το αρχιτεκτονικό γραφείο του Hugh Broughton, που σχεδίασε τον σταθμό Halley VI με προοπτική αντοχής στην παρούσα μορφή του για τουλάχιστον είκοσι χρόνια.
Εκτός από την εντυπωσιακή του εμφάνιση, ο Halley VI παρέχει στο ερευνητικό προσωπικό περισσότερο χώρο, πιο άνετη διαβίωση και ένα υπερσύγχρονο εργασιακό περιβάλλον. Τα κτίσματα είναι τοποθετημένα σε υδραυλικούς ορθοστάτες που επιτρέπουν την ανόρθωση τους σε περίπτωση ισχυρής χιονόπτωσης, ενώ μπορούν ακόμα και να μετακινηθούν με την βοήθεια των σκι που έχουν τοποθετηθεί στις βάσεις αυτών των στύλων.
Το βρετανικό παράδειγμα ακολούθησαν και άλλες χώρες που διατηρούν ερευνητικές αποστολές στην περιοχή. Το 2018, η Ισπανία ανέθεσε κι αυτή με τη σειρά της τον σχεδιασμό ενός νέου σταθμού στο γραφείο του Broughton, ο οποίος επίσης σχεδιάζει αυτόν τον καιρό την βάση της Νέας Ζηλανδίας στην Ανταρκτική.
Όταν το Εθνικό Κέντρο Ερευνών της Ινδίας για την Ανταρκτική και τον Ωκεανό αποφάσισε να χτίσει ένα νέο ερευνητικό σταθμό, το αρχιτεκτονικό γραφείο που επέλεξε – το bof architekten της Γερμανίας – βρήκε έναν πρωτότυπο τρόπο να κάνει την κατασκευαστική διαδικασία απολύτως λειτουργική. Αντί να στέλνει κοντέινερ γεμάτα κατασκευαστικά υλικά στην Ανταρκτική και μετά να επιστρέφουν άδεια, οι αρχιτέκτονες ενσωμάτωσαν τα κοντέινερ στον σχεδιασμό, περιορίζοντας σημαντικά το κόστος και την χρονική διάρκεια της κατασκευής.
Ο πιο εντυπωσιακός αισθητικά όμως σύγχρονος ερευνητικός σταθμός στην Ανταρκτική, ανήκει στην Βραζιλία, όπως ήταν αναμενόμενο ίσως, αν αναλογιστεί κανείς την πλούσια αρχιτεκτονική κληρονομιά της χώρας. Σε λίγες μέρες θα κάνει τα επίσημα εγκαίνιά του, ο σταθμός αυτός με την επωνυμία Comandante Ferraz, ο οποίος θα αντικαταστήσει μια παλαιότερη εγκατάσταση που κάηκε ολοσχερώς σχεδόν το 2012. Ο νέος σταθμός σχεδιάστηκε από την βραζιλιάνικη αρχιτεκτονική φίρμα Estudio 41, και θα μπορούσε κανείς εκ πρώτης όψεως, άνετα να τον μπερδέψει με μουσείο σύγχρονης τέχνης ή με boutique hotel.
Με στοιχεία από τους New York Times
σχόλια