Λόρδος Μπάιρον: 200 χρόνια μοναξιά

Λόρδος Μπάιρον: 200 χρόνια μοναξιά Facebook Twitter
Ο Μπάιρον ήταν ένα είδος σούπερ σταρ πριν εγκαταλείψει τα εγκόσμια και τα κοσμικά για το Μεσολόγγι.
0

ΠΑΡΟΤΙ ΣΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΜΑΣ οι υπόλοιποι του κινήματος μοιάζουν πιο σημαντικοί και πιο «σύγχρονοι» ως ποιητές από εκείνον, στην εποχή του, αλλά και πολύ μετά, ο Λόρδος Μπάιρον ήταν με διαφορά ο πιο διάσημος από τους επιφανείς εκπροσώπους του Αγγλικού Ρομαντισμού, όπως ο Κιτς, ο Γουόρντσγουορθ, ο Σέλεϊ και ο Κόλριτζ, ο οποίος είχε περιγράψει το πρόσωπο του Μπάιρον ως «το πιο όμορφο που είδα ποτέ... τα μάτια του ήταν οι ανοιχτές πύλες του ήλιου – πράγματα του φωτός και για το φως».

Αυτή την εξωτερική ομορφιά όμως, ο Μπάιρον έπρεπε να τη συντηρεί με κόπο και με πόνο. Επιρρεπής καθώς ήταν από μικρός στην παχυσαρκία, ήταν αναγκασμένος να καταφεύγει σε μια αυστηρή δίαιτα που περιλάμβανε μπόλικη σόδα και πολλά καθαρτικά. Ήταν ακόμα και στην πάση θυσία συντήρηση μιας ελκυστικής δημόσιας εικόνας, μπροστά από την εποχή του. 

Ο Μπάιρον ήταν ένα είδος σούπερ σταρ πριν εγκαταλείψει τα εγκόσμια και τα κοσμικά για το Μεσολόγγι και η ιδέα (ή ο μύθος) του «βυρωνικού ήρωα» που ξεπήδησε από το έργο του, υπήρξε βαθιά επιδραστική σε χιλιάδες μιμητές του αλλά και σε σπουδαίες προσωπικότητες των γραμμάτων, των τεχνών αλλά και της ποπ κουλτούρας, από τον Γκαίτε, τον Μπαλζάκ, τον Πούσκιν και τον Νίτσε, μέχρι τον Ντελακρουά, τον Μπερλιόζ, τη Λένι Ρίφενσταλ, τον Λέοναρντ Κοέν και τον Ντέιβιντ Μπόουι.

Όποια αντίληψη κι αν έχει κανείς για τον Μπάιρον και τον ρόλο του στην υπόθεση της Ελληνικού Αγώνα για την Ανεξαρτησία, όλοι φαίνεται να συμφωνούμε, σιωπηλά τουλάχιστον, ότι νεκρός απεδείχθη πιο χρήσιμος για μας απ' ό,τι ζωντανός.

Ο Μπέρτραντ Ράσελ του είχε αφιερώσει ένα ολόκληρο κεφάλαιο στην «Ιστορία της Δυτικής Φιλοσοφίας» όχι επειδή τον θεωρούσε συστηματικό στοχαστή, αλλά επειδή ο «βυρωνισμός», αυτή η «τιτάνια αυτοπεποίθηση», κατοχύρωσε μια αντίληψη για την ανθρωπότητα και τον κόσμο που στην πορεία βοήθησε τον Νίτσε να διαμορφώσει την έννοια του Υπερανθρώπου, ενός ήρωα που στέκεται μακριά από τα ευρέως αποδεκτά κριτήρια του καλού και του κακού. Ο βυρωνικός μύθος αποδείχτηκε πολύ πιο σημαντικός από την πραγματική ζωή του Μπάιρον, όσο συναρπαστικά χαοτική και ταραχώδης κι αν αυτή υπήρξε. 

Έγραφε η Μαίρη Σέλεϊ, έξι χρόνια μετά τον θάνατό του: «Ο δικός μας Λόρδος Μπάιρον, αυτό το συναρπαστικό - ελαττωματικό - παιδικό - φιλοσοφικό ον - που προκαλεί τον κόσμο - παρορμητικός και νωθρός - μελαγχολικός και όμως πιο χαρούμενος από οποιονδήποτε άλλον. Συμφιλιώθηκα (όπως έκανα συχνά και όσο ζούσε) με εκείνες τις ιδιοτροπίες του που με ενοχλούσαν, μέσα από τον απολαυστικό και ζωηρό τόνο της συνομιλίας και των τρόπων του».

Και ο ίδιος ο Μπάιρον όμως είχε σαφή αντίληψη της άστατης και κυκλοθυμικής συμπεριφοράς του. «Είμαι τόσο ευμετάβλητος, είμαι τα πάντα για λίγο και τίποτα για πολύ – είμαι ένα τόσο παράξενο μείγμα καλού και κακού που θα ήταν δύσκολο να με περιγράψει κανείς», θα ομολογούσε στη Λαίδη Μπλέσινγκτον. «Υπάρχουν μόνο δύο συναισθήματα στα οποία είμαι σταθερός – μια ισχυρή αγάπη για την ελευθερία και μια έντονη απέχθεια για την κοροϊδία»

Μόνο εικασίες μπορούμε να κάνουμε για την ψυχοσυναισθηματική του κατάσταση τις τελευταίες μέρες της ζωής του στο Μεσολόγγι. Ο ίδιος αναφερόταν στην αποστολή του στην Ελλάδα ως «ο Σκοπός» ή «ο Αγώνας» (the Cause). Όποια αντίληψη κι αν έχει κανείς για τον Μπάιρον και τον ρόλο του στην υπόθεση της Ελληνικού Αγώνα για την Ανεξαρτησία –είτε τον θεωρεί ηρωική μορφή είτε τυχοδιωκτική φιγούρα, είτε ευγενικό ιδεαλιστή είτε έκφυλο αριστοκράτη–, όλοι φαίνεται να συμφωνούμε, σιωπηλά τουλάχιστον, ότι νεκρός απεδείχθη πιο χρήσιμος για μας απ' ό,τι ζωντανός.

Μια πύλη στο μυαλό του εκείνο τον καιρό θα μπορούσε να είναι ένα από τα τελευταία ποιήματα που έγραψε ποτέ, ανήμερα των γενεθλίων του στις 22 Ιανουαρίου του 1824, τρεις μήνες πριν από τον θάνατό του, και έχει τίτλο On This Day I Complete My Thirty-Sixth Year (Σήμερα συμπληρώνω τα τριάντα έξι μου χρόνια): «Οι μέρες μου χλωμά κίτρινα φύλλα / τ’ άνθη και της αγάπης οι καρποί / είναι σκουλήκια βούρκος και σαπίλα / και κούφιοι οι παλμοί» (μτφρ.: Νίκος Σπάνιας). 

Daily
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η μεταμόρφωση του Λόρδου Μπάιρον από εξεγερμένο ρομαντικό ποιητή σε φιλέλληνα διπλωμάτη

Βιβλίο / Η μεταμόρφωση του Λόρδου Μπάιρον από εξεγερμένο ρομαντικό ποιητή σε φιλέλληνα διπλωμάτη

Η μελέτη του Ρόντρικ Μπήτον για τη σύνθετη προσωπικότητα του Μπάιρον που γεννήθηκε σαν σήμερα δεν είναι άλλη μία βιογραφία του ανάμεσα στις διακόσιες ήδη υπάρχουσες.
ΕΥΗ ΜΑΛΛΙΑΡΟΥ
5 βιβλία για τον Λόρδο Βύρωνα που πέθανε σαν σήμερα

Βιβλίο / 5 βιβλία για τον Λόρδο Βύρωνα που πέθανε σαν σήμερα

Στις 19 Απριλίου 1824, πεθαίνει στο Μεσολόγγι ο Άγγλος ποιητής και μεγάλος φιλέλληνας Λόρδος Βύρων. Αυτά είναι πέντε ενδιαφέροντα βιβλία για τη ζωή και το έργο του, που καταπιάνονται με όλες τις πλευρές της πολυδιάστατης προσωπικότητάς του.
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Παραπονεμένα λόγια: Είναι σκληρό να ζεις καθημερινά στο πετσί σου την «τυραννία της μειοψηφίας» 

Daily / Παραπονεμένα λόγια: Είναι σκληρό να ζεις καθημερινά στο πετσί σου την «τυραννία της μειοψηφίας» 

Η επανεκλογή του Τραμπ έχει αλλάξει ξαφνικά τον τόνο της δημόσιας συζήτησης, κάνοντάς την πολύ πιο φιλική ως προς τις θέσεις της «λαϊκίστικης δεξιάς».
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Έκανε τελικά κακό στην Κάμαλα Χάρις η κουστωδία των διάσημων που την στήριξαν;

Daily / Έκανε τελικά κακό στην Κάμαλα Χάρις η κουστωδία των διάσημων που τη στήριξαν;

Στην Ελλάδα, πάντως, οι διασημότητες συχνά δεν κάνουν τον κόπο καν να δηλώσουν επίσημα την εκλογική στήριξή τους. Απλά, βάζουν υποψηφιότητα οι ίδιοι και οι ίδιες και εκλέγουν απευθείας τους εαυτούς τους σε θέσεις βουλευτών και ευρωβουλευτών.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Το «πογκρόμ» στο Άμστερνταμ και οι λέξεις που χάνουν το νόημά τους

Daily / Το «πογκρόμ» στο Άμστερνταμ και οι λέξεις που χάνουν το νόημά τους

Μια συντονισμένη απόπειρα να παρουσιαστούν οι φανατικοί οπαδοί της Μακάμπι ως αθώα θύματα ή και ήρωες ακόμα, παρά τις επιθέσεις και τις προκλήσεις στις οποίες προέβησαν πριν και κατά τη διάρκεια του αγώνα της ομάδας τους εναντίον του Άγιαξ.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Bruce Springsteen & the E Street Band: Το ροκ του παρελθόντος και του μέλλοντος μας

Daily / Bruce Springsteen & the E Street Band: Το ροκ του παρελθόντος και του μέλλοντός μας

«Μετά από 50 χρόνια στον δρόμο, είναι πολύ αργά για να σταματήσουμε τώρα», δηλώνει μ’ ένα διακριτικό μειδίαμα ο 75χρονος ροκ σταρ σ’ ένα νέο ντοκιμαντέρ που παρακολουθεί από απόσταση αναπνοής την πρόσφατη περιοδεία του Μπρους Σπρίνγκστιν και της θρυλικής μπάντας του.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Ελληνικές σειρές των 90s: comfort zone ή ζώνη του λυκόφωτος;

Daily / Ελληνικές σειρές των '90s: Comfort zone ή ζώνη του λυκόφωτος;

Οι τηλεοπτικές σειρές της πρώτης δεκαετίας των ιδιωτικών καναλιών φαίνονται να έχουν υποκαταστήσει σ’ ένα μεγάλο κοινό τον ρόλο που έπαιζαν για μισό αιώνα σχεδόν οι ελληνικές ταινίες της ακμής του βιομηχανικού σινεμά.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Στο μεταξύ, η Γάζα πεθαίνει 

Daily / Στο μεταξύ, η Γάζα πεθαίνει 

«Το Ισραήλ πάνω απ' όλα», έγραψε με εθνικοσοσιαλιστικό ρίγος, αν και ιστορικός του Ολοκαυτώματος, ο Αριέλ Λεκαδίτης αμέσως μετά (και παρά) την ανακοίνωση του εκδοτικού του οίκου ότι διακόπτει τη συνεργασία τους εξαιτίας «των χυδαίων αναρτήσεών του».
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Η παλιά παραλιακή και η σύγχρονη «Αθηναϊκή Ριβιέρα»

Daily / Η παλιά παραλιακή και η σύγχρονη «Αθηναϊκή Ριβιέρα»

Μια ονομασία που μοιάζει συγχρόνως νεοπλουτίστικη και φτωχομπινέδικη, ειδικά σε όσους από εμάς μεγαλώσαμε στα Νότια και δεν νιώσαμε ποτέ ότι υπήρχε ανάγκη ούτε για τόσο ισοπεδωτική «ανάπλαση» ούτε και για τέτοιους τουριστικούς ευφημισμούς.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Όλα είναι λαϊκισμός

Daily / Όλα είναι λαϊκισμός

Δεν επιτρέπεται να συμβαίνουν αντικυβερνητικά γεγονότα. Δεν είναι σωστό. Είναι αχαριστία, είναι cringe, είναι λαϊκισμός. Η αμφισβήτηση είναι λαϊκισμός. Η διαμαρτυρία είναι λαϊκισμός. Η επίκληση του θυμικού είναι λαϊκισμός. Τα μνημόσυνα είναι λαϊκισμός.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Eno: Ένα μοναδικό ντοκιμαντέρ για έναν μέγα οραματιστή και δημιουργό

Daily / Eno: Ένα μοναδικό ντοκιμαντέρ για έναν μέγα οραματιστή και δημιουργό

Η εκδοχή του ντοκιμαντέρ για τον Brian Eno που είδαμε στις Νύχτες Πρεμιέρας ήταν μοναδική και αποκλειστική για τη συγκεκριμένη προβολή, αυτό που μένει όμως σε κάθε περίπτωση είναι η μαγνητικά χαρισματική και πάντα προσηνής προσωπικότητά του.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ