Τα τελευταία χρόνια υπάρχει έντονη ανάγκη επαναπροσδιορισμού της γαστρονομικής κουλτούρας κάθε τόπου, η οποία έφερε και σημαντικές αλλαγές σε παγκόσμιο επίπεδο. Η εντοπιότητα θεωρήθηκε σημαντική και αναγκαία κατεύθυνση για όλους εκείνους που ήθελαν να υποστηρίξουν με κάθε τρόπο τη βιωσιμότητα. Η παράδοση κάθε χώρας και η επιστροφή στις ρίζες και στις αυθεντικές συνταγές βρέθηκαν στο προσκήνιο και έδωσαν νέους ορίζοντες στην έμπνευση.
Η περιφρόνηση ταπεινών υλικών που υποστήριζαν την καθημερινή διατροφή κρίθηκε ξεπερασμένη, προκατειλημμένη και κακόβουλη. Μπροστά σε έναν πλανήτη που αιμορραγεί, οι εκπρόσωποι της γαστρονομίας όφειλαν να επανεξετάσουν τις τακτικές τους και να ξαναδώσουν στις τοπικές κουζίνες τη χαμένη τους αίγλη. Οι μικροί παραγωγοί, οι δουλευτές της γης και ονειροπόλοι δημιουργοί προϊόντων που αποπνέουν το άρωμα, την ιστορία και τη γευστική κουλτούρα μικρών κοινοτήτων έγιναν οι μεγάλοι πρωταγωνιστές των νέων μενού.
Ένα δυναμικό κίνημα ξεκίνησε την πορεία του εκπροσωπώντας όλους εκείνους που δεν θέλουν να σπαταλούν πρώτες ύλες, δεν έχουν ανάγκη να ψάχνουν μακριά από τη χώρα τους για τη γεύση των πιάτων τους, αγαπούν τη γη, ακούνε τις ανάγκες της και προσαρμόζουν τις προτάσεις τους ανάλογα με την εποχικότητα και τους ρυθμούς μιας αγνής παραγωγής. Θα αλλάξει ο κόσμος; Μπορεί ναι, μπορεί όχι. Σίγουρα είναι όμορφο να παρακολουθείς την προσπάθεια αλλαγής και να εμπνέεσαι από τους πρωτοστάτες της.
Στο πλαίσιο αυτής της μεταβατικής περιόδου αρχίσαμε να μαθαίνουμε πιο καλά τα προϊόντα που παράγονται στον τόπο μας και θελήσαμε να γνωρίσουμε ακόμα περισσότερα για τους ανθρώπους που βρίσκονται πίσω από την παραγωγή τους. Εξάλλου, εμείς, οι άνθρωποι της πόλης, ανέκαθεν θεωρούσαμε ως εξωτικούς όλους εκείνους που επιμένουν να μένουν μακριά από το άστυ, αφοσιώνονται στη γη τους και φέρνουν στην πόρτα μας τα αγνά προϊόντα της παράγωγή της, που ξυπνούν μνήμες και θρέφουν αποτελεσματικά το σώμα και το μυαλό μας.
Εκείνοι, πάλι, έπρεπε να διαχειριστούν μια νέα πραγματικότητα, να υποστηρίξουν ακόμα καλύτερα την παραγωγή τους, να γίνουν πιο εξωστρεφείς, να δουλέψουν καλύτερα την εικόνα τους και στο τέλος να κατακτήσουν μια σίγουρη θέση στον γαστρονομικό χάρτη.
Η Ελλάδα είχε πάντα αγάπη στα βότανα που έβγαιναν από τη γη της. Τα γιατροσόφια είχαν εξέχουσα θέση στην κουλτούρα μας. Με τα χρόνια, βέβαια, άλλα ξεχάστηκαν και άλλα κρίθηκαν γραφικά. Τα ροφήματα, εκεί που ήταν φυσικά, αγνά υλικά, μπήκαν στο περιθώριο.
Η Ελλάδα είχε πάντα αγάπη για τα βότανα που έβγαιναν από τη γη της. Τα γιατροσόφια είχαν εξέχουσα θέση στην κουλτούρα μας. Με τα χρόνια, βέβαια, άλλα ξεχάστηκαν και άλλα κρίθηκαν γραφικά.
Τα ροφήματα, από εκεί που ήταν φυσικά, αγνά υλικά, μπήκαν στο περιθώριο. Ήταν πιο εύκολο να πάρεις ένα χάπι για να ξεπεράσεις μια μικρή αδιαθεσία και πιο απλό να καταναλώσεις ένα έτοιμο ρόφημα που δεν ήξερες καν τη σύνθεσή του. Αν σε ένα κάλεσμα πρότεινες τσάι του βουνού, χαμομήλι ή τίλιο, θα ερχόσουν αντιμέτωπος με τα έκπληκτα μάτια των καλεσμένων σου. Πιθανότατα να σου έκαναν χιούμορ, ότι τους θυμίζεις τη γιαγιά τους, και να σου έριχναν ένα σάλι στους ώμους.
Κοίτα όμως πώς αλλάζουν τα πράγματα και πώς εκείνα που απορρίπταμε με υπεροψία και ολοφάνερη αμάθεια ήρθε ο καιρός να πάρουν τη ρεβάνς και να ξαναβρεθούν με γενναιότητα και πείσμα στη ζωή μας.
Κάπως έτσι συνέβη να απολαμβάνω τα ροφήματα του Grizo & Prasino, μιας επιχείρησης με έδρα την Κομοτηνή που καλλιεργεί βιολογικά βότανα με ορθές πρακτικές καλλιέργειας, συγκομιδής, διαλογής και συσκευασίας.
Παρόλο που αυτή η πραγματικότητα θα αρκούσε για να αναζητήσω περισσότερες πληροφορίες για την επιχείρηση, εκείνο που κέντρισε το ενδιαφέρον μου ήταν ο λογαριασμός τους στο Ιnstagram, ο οποίος σε παρακινεί σε έναν πιο όμορφο τρόπο ζωής, σε κάνει να θέλεις να γνωρίσεις τα βότανα και να ενστερνιστείς τη φιλοσοφία τους, σε βάζει στη διαδικασία να εκτιμήσεις περισσότερο τις μικρές χαρές της καθημερινότητας.
Και αν νομίζεις πως η επικοινωνία του μέσου δεν παίζει κάποιον σημαντικό ρόλο και ουσία έχει μόνο η ποιότητα των προϊόντων, θα σου πω ότι πέφτεις έξω. Για να μπορέσει ένας παραγωγός να ζήσει αξιοπρεπώς από το επάγγελμά του και να συνεχίσει να παράγει αειφορικά, οφείλει να ξέρει να προβάλλει σωστά τη δουλειά του και να κάνει ελκυστική στους καταναλωτές τη σοδειά του.
Το Grizo & Prasino έχει καταφέρει μια κατακόρυφη ανάπτυξη γιατί δεν πουλάει μόνο βότανα αλλά υποστηρίζει συνολικά μια κουλτούρα την οποία, αν ακολουθήσουμε, θα είμαστε πιο χαρούμενοι και υγιείς άνθρωποι.
Η επιχείρηση ξεκίνησε με την Αγγελική Δράκου και τον Κώστα Παπάζογλου, ζευγάρι στη ζωή και στη δουλειά. Η Αγγελική είναι δικηγόρος και ο Κώστας γεωπόνος. Όταν κάποια στιγμή σκέφτηκαν τι θα ήθελαν να κάνουν στη ζωή τους για να τη ζουν πιο ουσιαστικά και με χαρά, κατέληξαν στην καλλιέργεια βοτάνων. Ο δρόμος δεν ήταν ανθόσπαρτος. Έπρεπε να δοκιμάσουν καλλιέργειες, να πειραματιστούν, να περιμένουν την παραγωγή, να μάθουν να ακούνε το χωράφι και να χτίζουν παράλληλα μια επικοινωνία.
Ξεκίνησαν με την παραγωγή καλέντουλας σε μεγάλη έκταση, όσο καιρό πειραματιζόντουσαν με τα υπόλοιπα. «Μέχρι να καταλήξουμε στα βότανα που θέλαμε και μπορούσαμε να καλλιεργούμε, ασχοληθήκαμε με την παραγωγή καλέντουλας, την οποία δίναμε στην Κορρέ για την παρασκευή των προϊόντων της. Παρόλο που ήμασταν ευχαριστημένοι με τη συνεργασία μας, σύντομα είδαμε πως όλο αυτό δεν είχε νόημα γιατί δεν ήμασταν αγρότες και ούτε θέλαμε να περιοριστούμε σε αυτό.
Τα χωράφια μας είναι μικρής έκτασης και για να μπορέσουν να μας επιστρέψουν τα χρήματα που χρειαζόμασταν θα έπρεπε να τα διαχειριστούμε διαφορετικά, με τον δικό μας αγρο-οικολογικό τρόπο, με πολλές και διαφορετικές διατάξεις βοτάνων και το δικό μας σύστημα. Έτσι, αποφασίσαμε να συστήσουμε το δικό μας brand και να καθετοποιήσουμε την παραγωγή, αναλαμβάνοντας όλη τη διαδικασία της καλλιέργειας, της συγκομιδής, της επεξεργασίας, της συσκευασίας και της διάθεσης, επιτυγχάνοντας καλύτερα έσοδα. Κάτι τέτοιο σπάνια συμβαίνει στην Ελλάδα, γι' αυτό και πολύ δύσκολα μπορεί κανείς να ζήσει από την παραγωγή του», μου λέει η Αγγελική, προσθέτοντας ότι αν και παραμένουν στα δέκα στρέμματα με τα οποία ξεκίνησαν, έχουν καταφέρει μεγάλη πρόοδο και εξέλιξη σε κάθε τομέα.
Βέβαια, τώρα από τη γη τους βγαίνουν πολλά παραπάνω βότανα. Τα στρέμματα είναι χωρισμένα σε μικρά χωράφια, στα οποία καλλιεργούνται περισσότερα από τριάντα βότανα, άλλα σε πειραματικό στάδιο και άλλα σε μικρές παραγωγές.
Έχουν καταλάβει πως έτσι λειτουργεί καλύτερα η γη τους και βελτιώνεται η ποιότητα του εδάφους τους, πράγμα πολύ σημαντικό για τον Κώστα. Παράλληλα, καλλιεργώντας ποικιλία βοτάνων, έχουν τη δυνατότητα να κάνουν γευστικούς συνδυασμούς και να δοκιμάζουν νέα μείγματα.
Έτσι, συνεχίζουν την απαιτητική καθημερινότητά τους, μοιράζοντας τη μέρα τους σε κάθε πόστο. Από το κτήμα στο εργαστήριο, στη συσκευασία, στην παραγγελία και στην επικοινωνία. Με επιμονή και τόλμη, με συγκρούσεις, άγχη που βασανίζουν, χαρές που μοιράζονται, δυσκολίες και επιτυχίες. Οπότε, μάλλον όσοι ασχολούνται με τη γη είναι λιγότερο εξωτικοί και περισσότερο άξιοι θαυμασμού. Στην τελική, δουλεύουν καθημερινά για εμάς και την καλοπέρασή μας.
Για τους συγκεκριμένους καλλιεργητές βοτάνων, δε, αρχίζω να πιστεύω ότι μέσα στο κεφάλι τους γίνονται διάφορα μαγικά πράγματα. Ο βοτανικός κόσμος είναι ανεξάντλητος και ικανός να σε εκπλήσσει συνεχώς. Ψάχνω να βρω τι κάνει διαφορετικό, πολύτιμο και μοναδικό ένα βότανο. Ξέρω ότι μεγάλο ρόλο παίζει η ποιότητα του εδάφους, το κλίμα, η υγρασία ή το υψόμετρο, αλλά σίγουρα υπάρχει κάτι ακόμη.
Η Αγγελική μου απαντάει με τον τρόπο που περίμενα: «Στην ποιότητα των βοτάνων παίζουν πολλά πράγματα ρόλο, αλλά το πιο σημαντικό είναι η ενέργεια των ανθρώπων. Η αγάπη που βάζουν, οι σκέψεις που κάνουν σε κάθε σημείο της συγκομιδής, της συσκευασίας ή ακόμα και της εκτέλεσης μιας παραγγελίας. Το πιστεύω πραγματικά αυτό, όσο αλαφροΐσκιωτο και αν ακούγεται».
Στο Grizo & Prasino, όμως, δεν παίζει ρόλο μόνο η ενέργεια των ανθρώπων της, και ας είμαι κι εγώ αλαφροΐσκιωτη και τα πιστεύω όλα αυτά. Ο Κώστας δεν αφήνει τίποτα στην τύχη. Δεν είναι απλώς ένας γεωπόνος, αλλά ένας άνθρωπος με μεγάλο ενδιαφέρον για την καλλιέργεια, την αγροδιατροφή, τα συστήματα που ακολουθούνται, την αλλαγή όποιου πράγματος δεν βοηθάει τα πράγματα να εξελίσσονται. Παρακολουθεί καθημερινά την παραγωγή από κοντά και είναι εκείνος που ξέρει τι πρέπει να κοπεί και τι όχι, τι θα φυτευτεί, πού και γιατί, πότε και πόσο θα ποτιστεί κάθε βότανο και κάθε άλλη πολύτιμη πληροφορία. Ένας άνθρωπος που η φύση είναι το περιβάλλον που αισθάνεται σαν σπίτι του περισσότερο από κάθε άλλο.
Ωραία αυτά και ακόμα πιο ωραία τα προϊόντα που έχω δοκιμάσει. Αρχικά, βέβαια, αυτό που θα σε τραβήξει στον κόσμο του Grizo & Prasino είναι τα ευρηματικά ονόματα των προϊόντων τους. Δηλαδή, πρώτα θα σε τραβήξει το όνομα «Bee Φλάμουρους» και μετά θα καταλάβεις ότι πρόκειται για ένα βιολογικό, βοτανικό τσάι με άνθη και φύλλα φλαμουριάς, φύλλα μελισσόχορτου και άνθη χαμομηλιού που θα σε χαλαρώσει μοναδικά.
Στη συνέχεια, θα ανακαλύψεις το θεραπευτικό «Forever Bliss» με φύλλα και άνθη σπαθόχορτου, φύλλα δενδρολίβανου και κομμάτια από πορτοκάλι, αλλά και το αναζωογονητικό «Λεμονίντζα» με κομμάτια από λεμόνι και φύλλα λουίζας και δυόσμου.
Αυτά που σίγουρα θα ερωτευτείς είναι τα κρύα βοτανικά τσάγια που προσφέρονται χωρίς ή με λίγη καστανή βιολογική ζάχαρη, μια σχετικά νέα άφιξη για την εταιρεία με πλούσια βοτανική γεύση που πραγματικά σε κάνει να νιώθεις καλύτερα όταν την απολαμβάνεις.
Για πιο ολοκληρωμένη βοτανική εμπειρία, στο e-shop του Grizo & Prasino θα βρεις κούπες, ποτήρια, αξεσουάρ τσαγιού, παγούρια και τσαγιέρες για να επιταχύνεται η διαδικασία παρασκευής τσαγιού και να μπορείς ανά πάσα στιγμή να κάνεις ένα κάλεσμα για τσάι χωρίς να βγάλεις τις πορσελάνες σου και να μεταμορφώσεις το σπίτι σου σε Downton Abbey.
Πολύ πρακτική βρήκα και την κανάτα παρασκευής κρύου τσαγιού. Αγαπημένο μου είναι, επίσης, το βοτανικό ατμόλουτρο προσώπου με χαμομήλι, καλέντουλα, ροδοπέταλα, μέντα, αψιθιά, μαντζουράνα και λεβάντα και το αντίστοιχο για το σώμα προϊόν, το Naked Me, με άγριο τριαντάφυλλο, αψιθιά, τσουκνίδα, φασκόμηλο, κενταύριο, σιδερίτη και καλέντουλα.
Εκτός, όμως, από τα μείγματα και τα προϊόντα spa, στο Grizo & Prasino θα βρεις αγνά, αληθινά βότανα, όπως δυόσμο, δενδρολίβανο, θυμάρι, εχινάκεια, λουίζα, μελισσόχορτο, ρίγανη, μέντα και άλλα, για να μπορείς, εκτός από ροφήματα, να κάνεις διάφορα ωραία πράγματα στη μαγειρική και στη ζαχαροπλαστική σου.
Για παράδειγμα, να φτιάξεις έναν αρωματικό τραχανά με φασκόμηλο ή ένα πλιγούρι με λουίζα, να αρωματίσεις το βούτυρο με το οποίο θα φτιάξεις το κέικ σου αλλά και εκείνο που απολαμβάνεις με το ζυμωτό ψωμί σου, να κάνεις ένα σιρόπι για τα pancake και τα μπισκότα σου ή να τα χρησιμοποιήσεις για την παρασκευή των κοκτέιλ σου, αρωματίζοντας το αλκοόλ με τη διαδικασία της εμβάπτισης για να δώσεις χαρακτήρα βοτανικό στο αποτέλεσμα.
Το τελευταίο προϊόν που βγήκε από τα εργαστήριά τους είναι ένα εκπληκτικό θαλασσινό αλάτι με δενδρολίβανο, θυμάρι και ξύσμα πορτοκαλιού. Δεν υπάρχει κάτι στο οποίο δεν ταιριάζει και δεν μπορεί να απογειώσει τη γεύση του, από την πατάτα την τηγανητή έως το αβοκάντο ή την καλοκαιρινή, κόκκινη ντομάτα. Και η ιστορία συνεχίζεται. Γιατί τα παιδιά μόλις έχουν βρει καινούργιες εγκαταστάσεις στο χωριό όπου είναι τα κτήματα και έτσι θα μπορούν να εμφιαλώνουν μόνοι τους τα κρύα τσάγια αλλά και να δημιουργούν διάφορα νέα προϊόντα.
Στα άμεσα σχέδιά τους είναι η παρασκευή μιας σειράς από βοτανικά σιρόπια, τα οποία θα έχουν πολλές εφαρμογής. Θα μπορείς να αρωματίσεις με αυτά το τσάι ή τη σοκολάτα σου, να τα ρίξεις στα μπισκότα σου, να φτιάξεις σορμπέ φρούτων, κοκτέιλ, μοκτέιλ ή λεμονάδες και ό,τι άλλο βάζει ο νου σου. Στα κτήματά τους οι καρυδιές, οι ροδακινιές και οι μηλιές δίνουν έμπνευση για limited βοτανικές μαρμελάδες και είναι και αυτές μέσα στις προτεραιότητές τους.
Όλα φαίνονται ιδανικά και πιθανότατα να είναι σε μεγάλο βαθμό, αλλά όταν ρώτησα την Αγγελική αν θα πρότεινε σε κάποιον που έχει ένα ξεχασμένο κτήμα στο χωριό να το αξιοποιήσει κατάλληλα, εκείνη μου επισήμανε κάποια πράγματα: «Δεν είναι εύκολο να κάνεις επιχείρηση στην Ελλάδα, ούτε καν να εργάζεσαι ως απλός υπάλληλος. Θέλει πείσμα, αφοσίωση και χρόνο. Η γη απαιτεί όλο τον εαυτό σου και δεν σου δίνει χρήματα τα πρώτα χρόνια. Θα πρέπει να αγαπάς τη ζωή στην εξοχή, να θυσιάσεις κάποια πράγματα που αγαπάς στην πόλη και να έχεις την πολυτέλεια να περιμένεις. Φυσικά, αν τα καταφέρεις και βγεις νικητής από αυτήν τη φάση, θα μπορείς να απολαμβάνεις τους καρπούς των κόπων σου και ταυτόχρονα να γίνεις πολύ πιο πλούσιος μέσα σου με όλα αυτά που σου προσφέρει απλόχερα η φύση».
Λίγο πριν κλείσω τη συζήτησή μου με την Αγγελική, την τσίγκλησα λίγο και της είπα ότι τα προϊόντα τους είναι φανταστικά αλλά είναι και ακριβά. «Αν μου λες ότι είναι ακριβά για τον μέσο Έλληνα, θα συμφωνήσω μαζί σου, γιατί πιστεύω ότι ο μισθός του είναι τόσο κακός, που δύσκολα μπορεί να ανταποκριθεί ακόμα στις βασικές ανάγκες του. Εμείς όμως απευθυνόμαστε ακριβώς σε αυτόν και αυτόν θέλουμε να εκπαιδεύσουμε και να μυήσουμε στα άριστα προϊόντα βασικής διατροφής. Και αν θέλουμε να συνεχίσουν να υπάρχουν παραγωγοί καλών προϊόντων και ρομαντικοί καλλιεργητές, πρέπει να τους δίνουμε το δικαίωμα να ζουν από τη δουλειά τους.
Είμαστε μια μικρή, οικογενειακή επιχείρηση και θέλουμε να πληρώνουμε αξιοπρεπώς όποιον δουλεύει κοντά μας. Δεν θα μας ταίριαζε ιδεολογικά τίποτε άλλο. Σχετικά με αυτό που προσφέρουμε, ξέρω ότι αξίζει μέχρι το τελευταίο cent τα λεφτά του. Αν σκεφτείς και μόνο πόση προσωπική εργασία χρειάζεται έστω ένα σακουλάκι βοτάνων για να φτάσει στο ράφι, θα καταλάβεις πως τα προϊόντα μας έχουν χαμηλή τιμή. Ο κόπος του καλλιεργητή δεν αμείβεται ποτέ».
Είναι όμορφο και ελπιδοφόρο να υπάρχουν τέτοιοι επίμονοι καλλιεργητές. Ακόμη περισσότερο όταν έχουν την εξωστρέφεια που χρειάζεται για να παρασύρουν στη φιλοσοφία τους και εμάς τους υπόλοιπους. Γιατί κι αυτό είναι ένα απ' όσα προσφέρει το Grizo & Prasino. Προσπαθεί να μεταδίδει τις γνώσεις του σε όλους, ακόμα πιο πολύ στα παιδιά.
Εδώ και χρόνια, και με αφορμή τη γέννηση του γιου τους Μίμη, η Αγγελική και ο Κώστας έχουν ξεκινήσει τη δράση «Σχολείο της Γης». Με αυτήν μαθαίνουν στα παιδιά να αγαπούν τη γη και να απολαμβάνουν την επαφή μαζί της. Ο Κώστας έχει την ικανότητα να διεισδύει στο μυαλό τους και να τους μαγεύει με τον τρόπο του. Προσφέροντάς τους την κουλτούρα των βοτάνων, βάζουν το δικό τους λιθαράκι στη διαμόρφωση της πράσινης συνείδησης και της βιώσιμης διαβίωσης. Άλλωστε, αν κάτι πρόκειται να σωθεί στον κόσμο μας, αυτό θα γίνει από τα παιδιά.
