Όταν η Jakoline Vinke εξέδωσε το 2006 το πρωτότυπο βιβλίο-οδηγό «Small hotels in Greece» με ογδόντα ατμοσφαιρικά και ιδιαίτερα μικρά ξενοδοχεία (αυτά που τώρα λέμε boutique hotels), το Imaret είχε ανοίξει λίγα χρόνια πριν, φέρνοντας τον Έλληνα ή τον ξένο ταξιδιώτη μάλλον για πρώτη φορά για διακοπές στην Καβάλα, το λιμάνι με το υποτυπώδες τότε τουριστικό αποτύπωμα στον χάρτη της Ελλάδας, συνήθως μια πόλη-γέφυρα καθ’ οδόν προς τη Θάσο.
Το Ιmaret, όπως και τα υπόλοιπα ξενοδοχεία του διαχρονικού και αξιόλογου βιβλίου, χαρακτηρίζονταν από την ιδιαίτερη ή παραδοσιακή αρχιτεκτονική τους, τη σημαντική ιστορία του κτιρίου ή την πολιτιστική αξία του πέραν της δεδομένης όμορφης τοποθεσίας ή θέας.
Σημαντική όμως αναδεικνυόταν για πρώτη φορά μέσα από την επιλογή της Ολλανδέζας συγγραφέως η αξία της προσωπικής εμπλοκής των ιδιοκτητών και των εργαζομένων. Αυτό είχε συγκινήσει και την ίδια και της έδωσε την ιδέα για το βιβλίο, η άμεση, ειλικρινής και αφτιασίδωτη ελληνική φιλοξενία στα συγκεκριμένα ξενοδοχεία, μακράν διαφορετική από την τυπική, εξυπηρετική σχέση με τους επισκέπτες που ήταν η κυρίαρχη πρακτική στα μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα.
Στο πεντάστερο Imaret λοιπόν, ναι, λειτουργεί αυτή η «αγκαλιά» συνεχούς φροντίδας στην οποία αν αφεθείς θα κάνεις πραγματικές διακοπές, λίγες μέρες που θα ικανοποιήσουν νου και αισθήσεις εξίσου. Θα φύγεις από κοντά τους πιο μορφωμένος, πιο ξεκούραστος και αισιόδοξος που κάποιοι κάπου ανακάλυψαν επιτέλους τι χρειάζεται ο σημερινός επισκέπτης για να περάσει καλά, σαν ο κώδικας του σύγχρονου τουρισμού να έχει συνταχθεί εδώ, στο Imaret στην Καβάλα.
Η λέξη «ιμαρέτ» ουσιαστικά σημαίνει «χώρος όπου προετοιμάζεται η σούπα», με ρίζα στην αραβική λέξη «εμιράτο» που σημαίνει κέντρο της πόλης. Ακόμα και σήμερα στο Imaret σε κάθε δείπνο σερβίρεται μια νόστιμη σούπα ως μια γαστρονομική σύνδεση με το παρελθόν.
Διαμονή σε ένα μνημείο
Το Imaret βρίσκεται στην παλιά πλευρά της Καβάλας και προσφέρει στον υπερθετικό βαθμό όλα τα πιο πάνω χαρακτηριστικά και γι' αυτό η διαμονή εδώ άνετα χαρακτηρίζεται «μοναδική εμπειρία ζωής».
Αρχικά, δεν είναι λίγο να μπορείς να μείνεις σε ένα ιστορικό μνημείο που ξεκίνησε να χτίζεται το 1813 και ολοκληρώθηκε το 1840 με έξοδα του Οθωμανού στρατηγού Μωχάμετ Άλι εκ Καβάλας.
Αργότερα προστέθηκαν τα γραφεία διοίκησης δίπλα στο οικοτροφείο και την ιερατική σχολή, αλλά και κουζίνα που λειτουργούσε όχι μόνο για τους νεαρούς μουσουλμάνους οικότροφους αλλά προσέφερε φιλανθρωπία σε όλη την οθωμανική κοινότητα της Καβάλας, όπως επιτάσσει το Κοράνι για κάθε πιστό. Υπήρχαν τότε πολλά ιδρύματα ιμαρέτ (κιουλγιέ) στις κοντινές πόλεις, όπως στη Θεσσαλονίκη το Αλατζά Ιμαρέτ που σώζεται ακόμα και σήμερα.
Η λέξη «ιμαρέτ» ουσιαστικά σημαίνει «χώρος όπου προετοιμάζεται η σούπα», με ρίζα στην αραβική λέξη «εμιράτο» που σημαίνει κέντρο της πόλης. Ακόμα και σήμερα στο Imaret σε κάθε δείπνο σερβίρεται μια νόστιμη σούπα ως μια γαστρονομική σύνδεση με το παρελθόν, τότε που περισσότεροι από διακόσιοι οικότροφοι μαθητές σπούδαζαν και σιτίζονταν εδώ. Το χαμάμ, που λειτουργεί ανακαινισμένο σήμερα, τότε προοριζόταν αποκλειστικά για τους καθηγητές της σχολής, ενώ οι φοιτητές πήγαιναν στα δημόσια χαμάμ της πόλης.
Το 1849 που πεθαίνει ο Μωχάμετ Άλι (ο οποίος από διοικητής και στρατηγός των οθωμανικών στρατευμάτων έγινε βασιλιάς της Αιγύπτου) το Ιμαρέτ αυτονομείται και για τα έξοδά του λαμβάνει υποστήριξη από τους Οθωμανούς κατοίκους της πόλης της Καβάλας, που τότε ήταν πλειοψηφία.
Στις αρχές του 20ού αιώνα όμως, όταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία νικήθηκε στους Βαλκανικούς Πολέμους γύρω στο 1912-13, πληθυσμιακή πλειοψηφία της Καβάλας γίνονται οι Εβραίοι, οι Έλληνες και οι Αρμένιοι. Τότε σταματούν να λειτουργούν οι μεντρεσέδες στο Ιμαρέτ, το 1920 κλείνει η κουζίνα και το συσσίτιο και το 1923 αποχωρούν όλοι οι μουσουλμάνοι από όλη τη Μακεδονία μετά τη Συνθήκη της Λωζάνης και την ανταλλαγή πληθυσμών.
Στην Καβάλα καταφθάνουν τότε χιλιάδες Έλληνες χριστιανοί πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και μερικοί βρίσκουν στέγη στο Ιμαρέτ, μένοντας σχεδόν μέχρι το 1970, όταν φεύγει και η τελευταία προσφυγική οικογένεια. Στα χρόνια ανάμεσα στο 1970-1990 το Ιμαρέτ εγκαταλείπεται εντελώς, όπως και οι όμορφοι κήποι του, σημαντικό χαρακτηριστικό της οθωμανικής αρχιτεκτονικής. Μόνη εξαίρεση; Η ταινία «Τοπ Καπί» με τη Μελίνα Μερκούρη, που γυρίστηκε το 1984 στους χώρους του.
Το 1990 η Άννα Μισσιριάν, γοητευμένη από την ιστορία του ετοιμόρροπου πλέον κτιρίου, ξεκινά διαπραγματεύσεις με τον οργανισμό βακουφίων (θρησκευτικές περιουσίες) Αιγύπτου που διαρκούν έξι ολόκληρα χρόνια, προκειμένου να αναστηλώσει το Ιμαρέτ, φωτίζοντας παράλληλα ένα σημαντικό κομμάτι της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.
Για τους μουσουλμάνους, ας θυμίσουμε, ο μόνος ιδιοκτήτης των θρησκευτικών περιουσιών είναι ο Θεός και ο εκάστοτε βασιλιάς γίνεται εκπρόσωπος και διαχειριστής τους, μια πολιτιστική και νομική διαφορά εκ διαμέτρου αντίθετη με το ρωμαϊκό δίκαιο στο οποίο βασίζεται η ελληνική νομοθεσία. Εξαιτίας τούτου και μόνο οι διαπραγματεύσεις ήταν πολύ δύσκολες. Συμβολικά, όμως, εκατόν πενήντα χρόνια μετά την ημέρα του θανάτου του Μωχάμετ Άλι στην Αλεξάνδρεια, στις 2 Αυγούστου 2001, το Ιμαρέτ περνά επιτέλους για 50 χρόνια στη δικαιοδοσία της Α. Μισσιριάν.
Τρία χρόνια αδιάκοπης αναστήλωσης και έκτοτε μια διαρκής ανακαίνιση και συντήρηση φέρνουν το Ιμαρέτ στο εξαιρετικό σημερινό αποτέλεσμα. Το 2001 ξεκινά να λειτουργεί ως ξενοδοχείο και το 2006 εγκαινιάζεται εδώ το ερευνητικό κέντρο MOHA που έκτοτε λειτουργεί στο ίδιο ιστορικό κτίριο με σκοπό τη μελέτη της συμβολής των μουσουλμάνων στον πολιτισμό και τις επιστήμες με κοσμικό και όχι θρησκευτικό τρόπο.
Η προθυμία της ελληνικής φιλοξενίας
Η γνήσια προθυμία της ομάδας των εργαζομένων του Imaret να ικανοποιήσουν στο έπακρο κάθε επισκέπτη είναι πράγματι πρωτοφανής. Ο Αντώνης στη ρεσεψιόν θα σου στείλει στο τηλέφωνό σου το λινκ με τις οδηγίες για το οινοποιείο που επιλέξατε μαζί για γευσιγνωσία, τις ώρες λειτουργίας κάθε μουσείου ή αρχαιολογικού χώρου (οι Φίλιπποι είναι μισή ώρα δρόμος με το αυτοκίνητο), όπως και πού θα παρκάρεις ακριβώς για να περπατήσεις δίπλα στον ποταμό Νέστο.
Θα συζητήσουν με τον Γιώργο Παγώνη, τον food and beverage manager και ταλαντούχο σομελιέ, σε ποιο ουζερί πρέπει να πας (εσύ, ειδικά εσύ!) και θα ρωτήσει τη γνώμη σου όταν γυρίσεις, πήγαν όλα καλά, άξιζε τον κόπο, είχε ενδιαφέρον, να το συστήσει και σε άλλους; Τους νοιάζει γνήσια να περάσεις καλά εντός Imaret αλλά και εκτός, ανακαλύπτοντας την Καβάλα αλλά και την κοντινή Δράμα και την Ξάνθη. Θα σου προτείνουν ταβέρνες και ουζερί, για ψάρι ή για τραγανές πανσέτες, μαγαζιά για κουραμπιέδες (μια και η Καβάλα θεωρείται η πρωτεύουσα του κουραμπιέ) ή για ένα ποτό.
Να σταθώ στον σομελιέ Γιώργο Παγώνη, όχι μόνο γιατί η λίστα κρασιών του είναι υποδειγματική, με κρασιά από όλο τον κόσμο και φυσικά την Ελλάδα και τη Δράμα, αλλά γιατί κάθε βράδυ η παρουσία του στο εστιατόριο ως maître d’ προσδίδει επιπλέον χαρά· όλα θα κυλήσουν όμορφα, τίποτα δεν θα σε ενοχλήσει, για σκέψου το αυτό, πόσο σημαντικό είναι στις διακοπές σου.
Ναι, υπάρχει μαέστρος φυσικά πίσω από όλα αυτά, συνήθως εκτός σκηνής αλλά διακριτικά πανταχού παρούσα, σε κάθε λεπτομέρεια, κάθε βιβλίο στη βιβλιοθήκη, κάθε φυτό στους κήπους, ενήμερη για τις ανάγκες κάθε επισκέπτη, για κάθε τι ανά πάσα στιγμή. Η Άννα Μισσιριάν έχει επιτύχει κάτι πολύ σημαντικό στο Imaret, μια δεμένη ομάδα εργαζομένων (πολλοί δουλεύουν εδώ δέκα ή και δεκαπέντε χρόνια, όπως οι σεφ) και τη διακριτική φροντίδα των επισκεπτών σε εντελώς προσωπικό επίπεδο.
Η ίδια μοιράζει τον χρόνο της ανάμεσα στο Παρίσι, την Καβάλα και το Βέλγιο, μια και η οικογένειά της είναι από τις τελευταίες –αν όχι η τελευταία– που ακόμα ασχολείται με το εμπόριο καπνού από την Καβάλα.
Limoges και μαρμελάδες από γυναικείους συνεταιρισμούς
Ό,τι και να πεις για το Imaret είναι λίγο, και ευτυχώς, γιατί έτσι ο επισκέπτης πάντα μένει με ανοιχτό το στόμα, όσα και αν έχει διαβάσει ή ακούσει από συστάσεις φίλων. Δεν είναι μόνο η όμορφη θέα προς την πόλη της Καβάλας που κυριολεκτικά ξεκινά στα πόδια σου, λίγα μέτρα έξω από το ξενοδοχείο, ή η πολιτιστική κληρονομιά του κτιρίου που η ιστορικός Ισμήνη Μίχου του MOHA την περιγράφει με την υπέροχη φωνή της στην ωριαία ξενάγηση (είναι από τις ελάχιστες περιπτώσεις παγκόσμια που ένα ξενοδοχείο προσφέρει ξενάγηση των χώρων του για να αντιληφθεί ο επισκέπτης την ιστορική σημασία του μνημείου).
Στην αξέχαστη εμπειρία συμβάλλει και η διακριτική διακόσμηση των χώρων, το φροντισμένο art de la table με σερβίτσια Limoges (αλλά και τα εξαιρετικά κεραμικά πιάτα ή τις πιατέλες του σημαντικού Καβαλιώτη γλύπτη Κώστα Καρακίτσου, που αυτή την εποχή εκθέτει τη δουλειά του στους χώρους και τους κήπους του Imaret), η καθημερινή φροντίδα των τριών κήπων με τις τριανταφυλλιές και τις πορτοκαλιές που η φλούδα τους αποξηραίνεται και μετατρέπεται σε άρτυμα για επιπλέον γεύση στη δική τους μαρμελάδα πορτοκάλι στο πρωινό.
Επίσης συγκινητική είναι και η συνεχής συντήρηση αυτού του κτιρίου που μετρά 200 χρόνια ιστορίας. Δεν έχει τέλος ο επαγγελματισμός εδώ, ακόμα και οι γάτες που περιφέρονται τη μέρα στους χώρους του Imaret μπορεί να εκτελούν χρέη φυσικής μυοκτονίας για το ιστορικό κτίριο αλλά έχουν την επίβλεψη του υπέροχου Τάσου, του pet manager του πεντάστερου ξενοδοχείου, μάλιστα, καλά διαβάσατε, p-e-t manager (εμάς που λατρεύουμε τα γατιά μάς άφησε να βάλουμε την ολόμαυρη Τασούλα στο δωμάτιό μας για λίγο)!
Όλα όσα θέλεις να γευτείς είναι από εδώ
Αξιοσημείωτο είναι το πρωινό και ιδίως το δείπνο (συνήθως σερβίρεται φρέσκο ψάρι ή θαλασσινά ημέρας, μια και η Καβάλα είναι μία από τις τρεις μεγαλύτερες ελληνικές ιχθυόσκαλες, και από κρεατικά αποκλειστικά μοσχαρίσιο φιλέτο hallal που προμηθεύονται από τη Ροδόπη).
Χωρίς στεγανά γαστριμαργικής δημιουργίας και χωρίς αυστηρές μαγειρικές ιδεολογικές εμμονές, οι δύο σεφ, Στέλιος Χατζηαβραμίδης και Παναγιώτης Κουτσουβέλης, ετοιμάζουν τα δύο εξαιρετικά γεύματα που περιλαμβάνονται στην τιμή της διαμονής, και δικαιολογημένα, μια και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της φιλοξενίας.
Οι σεφ θα παρουσιάσουν το μενού όσο απολαμβάνεις δίπλα στο τζάκι ένα σπάνιο ρούμι από τη Βενεζουέλα, αναφέροντας τα τοπικά προϊόντα και τους παραγωγούς που επιλέγουν με βάση την ποιότητα και την εποχικότητα, και θα χρησιμοποιήσουν τα πάντα χωρίς φύρα. Για παράδειγμα, όταν προετοιμάζουν ψάρι, τα μικροσκοπικά φρέσκα αυγά του θα τα περιλάβουν στο amuse bouche.
Όταν δειπνήσαμε στο Imaret απολαύσαμε καθημερινά φρέσκο ψάρι (όπως γλώσσα που είναι η εποχή της μέχρι μέσα Ιανουαρίου), το ωραιότερο κριθαράκι με θαλασσινά, εξαίσιες σούπες αρτυμένες με σπάνια αλάτια και πιπέρια (όπως η σούπα κουνουπίδι με αυγοτάραχο και πιπέρι).
Στο δωμάτιο μάς προσφέρθηκε ένα όμορφο πήλινο πιάτο του γλύπτη Κ. Καρακίτσου με λωτούς, φρέσκο βασιλικό ιπποφαές και φεϊζόα από τον παραγωγό Γιάννη Ορφανίδη στο Μικροχώρι Δράμας αντί για εισαγόμενο μάνγκο ή εκτός εποχής φράουλες και τις κλασικές μπανάνες. Έχει άλλη συγκίνηση να γνωρίζεις και να γεύεσαι τη φύση και την ιστορία ενός τόπου και οι σεφ στο Imaret προτιμούν να σερβίρουν ακριβώς αυτό, με μια γευστική ισορροπία ανάμεσα στη γαλλική και την ελληνική κουζίνα. Το φαγητό στο Imaret είναι εξαιρετικό.
Ο Γιώργος Παγώνης είναι ο food and beverage manager του Imaret και υπεύθυνος για την ενδιαφέρουσα λίστα κρασιών από τον ελληνικό, δραμινό και παγκόσμιο αμπελώνα. Μας σύστησε το Traveller του 2020 που μαζί με το Syrah 2017 από τους βιολογικούς Κίκκονες έγιναν τα αγαπημένα μας κόκκινα κρασιά.
Τον Γιώργο θα τον βρεις παντού, να προετοιμάζει ένα negroni στο όμορφο μπαρ με τις βιβλιοθήκες δίπλα στην τραπεζαρία ή να εκπαιδεύει για το πρωϊνό στην orangerie με θέα το λιμάνι τον νέο υπάλληλο, προτείνοντας εν τω μεταξύ να πάρουμε ένα κομμάτι galette μαζί μας για τον περίπατο δίπλα στον Νέστο.
