Στις συναντήσεις στα group chat η κουβέντα για τα οικονομικά και τη λιτότητα είναι hot issue. Έχουμε γίνει όλοι ξεφτέρια στο girl math και στο να φτιάχνουμε εξελάκια με κελιά με τα εβδομαδιαία έξοδα και τα μηνιαία μας πλάνα. Η ακρίβεια έχει ξεφύγει, τα ενοίκια είναι στον Θεό, το σούπερ μάρκετ πανάκριβο και η πόλη έχει τόσες επιλογές που, αν είμαστε τυχεροί, τις «γευόμαστε» μια στο τόσο.
Μιλήσαμε με millennials που έχουν φάει κρίσεις και μνημόνια με το κουτάλι, πάλεψαν και τώρα παίρνουν τα καλύτερα λεφτά που έπαιρναν ποτέ, κι όμως βρίσκονται στη χειρότερη οικονομική κατάσταση, και με 25άρες που δεν μπορούν να φύγουν από το πατρικό τους. Πώς θα βγει άραγε αυτός ο μήνας;
«Πρέπει να στραγγίζω τα απογεύματα και τα ΣουΚου μου»
Ελίνα, 34
«Όπως καταλαβαίνεις, ανήκω σε μια γενιά που τα έχει δει όλα, οικονομική κρίση, μνημόνια, capital controls, τα πάντα. Θα ήθελα να μπορώ να κάνω αποταμίευση. Είναι αστείο το γεγονός ότι πια παίρνω πάνω από 1.000 και ακόμα γυρνάω με το τρόλεϊ αν τύχει και βγω στο κέντρο για κανένα ποτό».
Η Ελίνα αντιμετωπίζει οικονομικές προκλήσεις και λόγω της συνειδητής επιλογής της να ζει στην ακριβή για τα δεδομένα της Αθήνα. Παρά την κανονική της δουλειά, δουλεύει και ως freelancer για να τα βγάλει πέρα. Τα βασικά της έξοδα περιλαμβάνουν ενοίκιο, σούπερ μάρκετ, ψυχανάλυση, γυμναστήριο, συντήρηση αυτοκινήτου και άλλες πάγιες ανάγκες. Αναζητά έναν τρόπο να κάνει αποταμίευση και να απολαύσει μικρές πολυτέλειες, ενώ ονειρεύεται μια ζωή με οικονομική ελευθερία, που να μπορεί να επενδύει στον εαυτό της.
Η ζωή ενός μέσου 30άρη περιλαμβάνει αυτό το στρέτσινγκ από το 2008. Γιατί όλα με “τεντώνουν” πια, τα πάγια έξοδά μου, το ενοίκιο, το οποίο ακουμπάει τα 500 ευρώ –και ζω μόνη μου–, το σούπερ μάρκετ, που μου κοστίζει 150 τον μήνα – κάνω διατροφή και δεν μπορώ να τη βγάλω με αφυδατωμένα νούντλς.
«Μόλις γύρισα από το σούπερ μάρκετ. Η υφασμάτινη tote στην οποία στοίβαξα τα καλούδια μου περιέχει μια ντουζίνα αυγά, 5 αγγούρια, ένα λαχανάκι, ένα κιλό γιαούρτι, φρυγανιές, καφέ φίλτρου. Σύνολο 18,20 ευρώ. Κινούμαι προσεκτικά στους διαδρόμους. Ψωνίζω προσεκτικά, τα τρόφιμα που χωρίς αυτά δεν ζω. Βρισκόμαστε στο τέλος του μήνα, είναι Σάββατο και αντί να ξεκουράζομαι ή να είμαι κάπου με φίλους για καφέ, γράφω κείμενο που είναι ουσιαστικά tasks της δεύτερης δουλειάς μου ως freelancer. Έχω μια δουλειά κανονική, οκτάωρη και με τις υποχρεώσεις του ενήλικα, αυτά τα ενοίκια και τον μισθό που παίρνω δεν βγαίνω. Πρέπει να στραγγίζω τα απογεύματά μου, να αποστραγγίζω τα ΣουΚου μου, να “τεντώνω” το μυαλό μου. Όποιος με ξέρει, γνωρίζει πώς αυτό μου το άγχος μεταφράζεται σε ώρες που κοιτάζω την οθόνη του κινητού μου σκρολάροντας. Η ζωή ενός μέσου 30άρη περιλαμβάνει αυτό το στρέτσινγκ από το 2008. Γιατί όλα με “τεντώνουν” πια, τα πάγια έξοδά μου, το ενοίκιο, το οποίο ακουμπάει τα 500 ευρώ –και ζω μόνη μου–, το σούπερ μάρκετ, που μου κοστίζει 150 τον μήνα – κάνω διατροφή και δεν μπορώ να τη βγάλω με αφυδατωμένα νούντλς. Σε αυτήν τη μεγάλη αγωνία που περνάω κάθε μήνα με το τι θα γίνει με τα χρήματά μου και πού θα πάει το κάθε μου ευρώ εγώ δεν έχω excel, έχω το ChatGPT στο οποίο δίνω οδηγίες και μου φτιάχνει το πινακάκι με τα εβδομαδιαία έξοδα, μου τα πλανάρει κι έτσι παίρνει από πάνω μου ένα μεγάλο κομμάτι του χάους που μου προκαλούν τα αλλεπάλληλα έξοδα».
Έσοδα: €1.300
Λίστα εξόδων (μηνιαίως): Ενοίκιο: €500, σούπερ μάρκετ: €150, ψυχανάλυση: €60, γυμναστική: €20, διατροφολόγος: €60, ρεύμα: €38,50-98,30, νερό: €13, τηλέφωνο: €70, βενζίνη: €80, κοινόχρηστα: €90, οδοντίατρος: €50 (κάθε εξάμηνο), κομμωτήριο: €120 (κερατίνη ανά τρίμηνο), πλατφόρμες streaming: €20
Σκέψεις και σχέδια: «Θα ήθελα στο μέλλον να μετακομίσω σε μια πιο ήρεμη συνοικία, ίσως κάπου πιο βόρεια. Συνολικό κόστος ονείρου; Θα πω €2.500, που συμπεριλαμβάνουν μεταφορική, εγγυήσεις, μεταφορές, συνδέσεις – μπορεί να λέω και λίγα. Ίσως να πρέπει να επενδύσω περισσότερα σ’ εμένα στο άμεσο μέλλον, να κάνω καμιά γλώσσα, αλλά πού χρόνος και χρήμα για όλα αυτά; Δεν υπάρχουν στο κάδρο για την ώρα».
Μετακόμιση σε πιο ήσυχη συνοικία, κόστος: €2.500
Ένα Σάββατο όπως θα έπρεπε να είναι: Πρωινό από Joshua Tree για δύο άτομα: καφέδες (€5), punkcakes (€13,50), avocado toast (€11,80) - Σύνολο: €30 / Δώρο σε αγαπημένο πρόσωπο: Moxha Τ-shirt: (€45) / Φαγητό και ποτά στο Tre Sorelle, κόστος ανά άτομο: (€40) / Γενική είσοδος Ρομάντσο: €7, μπίρα: €5 - Σύνολο: €12 / Ταξί επιστροφής: €8. Σύνολο εξόδων Σαββάτου: €135,30
«Είμαι τυχερή που οι γονείς μου δεν με έχουν διώξει ακόμα»
Αναστασία, Gen Z
Η Αναστασία ανήκει στην Gen Z. Μένει με τους γονείς της και προσπαθεί να επιβιώσει με τον κατώτατο μισθό. «Πάντα είμαι πολύ τσίμα-τσίμα γιατί έχω φροντίσει να μη μου λείψει τίποτα, και είμαι τυχερή που οι γονείς μου δεν με έχουν διώξει ακόμα. Να θυμάστε πάντα ότι “ο καταναλωτισμός είναι ένα φετίχ και ο καπιταλισμός στο ύστερο στάδιο μια κατάρα”».
Ενώ δεν έχει ενοίκιο, τα πάγια έξοδά της περιλαμβάνουν συνδρομές λογισμικών και κινητό, καθώς και κάποιες βασικές ανάγκες, όπως σούπερ μάρκετ. Ενθουσιάζεται με τη δημιουργικότητα και τη ζωή της πόλης, αλλά θεωρεί την ιδανική της ζωή πανάκριβη.
«Όλες οι δουλειές που έχω κάνει δωρεάν στον χώρο που με αφορά μού έχουν προσφέρει τον κατώτατο μισθό, διότι είμαι ακόμα στο ξεκίνημα και επειδή “η τέχνη δεν πληρώνει”. Όσες δουλειές έχω κάνει ως σερβιτόρα πληρώνονται παραπάνω. Παράλληλα, τελειώνω τη σχολή μου, η οποία λόγω εργαστηρίων δεν επιτρέπει δεύτερη δουλειά. Δεδομένου ότι δεν πληρώνω ενοίκιο και μένω με τους γονείς μου, δεν έχω τα γνωστά πάγια έξοδα, εκτός από το τηλέφωνο. Στο διά ταύτα, η ιδανική για μένα ζωή είναι πολύ πιο ακριβή. Μπορεί να μη με ελκύουν τα υλικά αγαθά, αλλά είμαι “a woman of means”, πράγμα που θα φαινόταν και στο πώς θα ξόδευα τα χρήματά μου αν είχα την άνεση να το κάνω».
Εισόδημα: Κυμαίνεται στα €600
Λίστα εξόδων (μηνιαίως): Συνδρομές λογισμικών: €65 / Κινητό: €30 / Σούπερ μάρκετ: €70 / Διάφορα αναγκαία: €250
Μια τέλεια μέρα: «Θα ήθελα να απολαύσω ένα 3-course meal στο Φαραώ με καλό κρασί (€200), σούσι για γεύμα αντί για instant σούπα (€35) και να αγοράσω ένα νέο πουκάμισο του “It’s a shirt” (€150).
«Έχω γίνει εξπέρ στην οργάνωση των εξόδων μου για να τα καταφέρω όλα»
Ελένη, 31
Η Ελένη ζει στο κέντρο της Αθήνας και εργάζεται σε εξυπηρέτηση πελατών, ενώ τα βράδια παίζει DJ σε μπαρ. Σπουδάζει Προγραμματισμό και Web Development και παράλληλα παίζει ποδόσφαιρο. Τα μηνιαία της έσοδα κυμαίνονται μεταξύ €1000-1.100 και συγκατοικεί στον Νέο Κόσμο με μια φίλη της. Στόχος της είναι να εξοικονομήσει χρήματα για να αγοράσει ένα van και να το μετατρέψει σε mini camper για ταξίδια στην Ευρώπη, ενώ παράλληλα να καταφέρνει να καλύπτει τα βασικά της έξοδα.
«Έχω γίνει εξπέρ στην οργάνωση των εξόδων μου για να καταφέρω να τα οργανώσω όλα. Η αλήθεια είναι πως αυτού του τύπου η οργάνωση με βοηθάει να νιώθω ότι ελέγχω πραγματικά πού ακριβώς πάνε τα χρήματά μου και είναι κάτι που γενικά ενθαρρύνω και τις φίλες μου να κάνουν. Για τις καθημερινές μετακινήσεις μου, που είναι πολλές, χρειάζομαι βενζίνη για το μηχανάκι μου, το οποίο είναι πολύ οικονομικό, συνολικά μού κοστίζει περίπου 30 ευρώ τον μήνα. Ασφάλεια, τέλη κυκλοφορίας και σέρβις, αν διαιρεθούν, μηνιαίως κοστίζουν περίπου άλλα 30 ευρώ. Δύο φορές τον μήνα πηγαίνω σε ένα καλό σούπερ μάρκετ για να προμηθευτώ τρόφιμα για το σπίτι και κοινόχρηστα είδη, κι αυτό μού έρχεται περίπου 150 ευρώ τον μήνα. Επίσης, για την εκλεπτυσμένη τροφή και τα αναγκαία παρελκόμενα για το ευαίσθητο μαλινουά μου ξοδεύω περίπου 40 ευρώ τον μήνα.
Το ποδόσφαιρο και άλλες αθλητικές δραστηριότητες που μπορεί να προκύψουν μέσα στον μήνα, μαζί με το πιο οικονομικό πακέτο γυμναστηρίου, κοστίζουν περίπου 30 ευρώ τον μήνα. Βιταμίνες και άλλα απαραίτητα προϊόντα από το φαρμακείο κοστίζουν περίπου 20 ευρώ. Και μην ξεχνάμε τα έξοδα συνδρομών σε πλατφόρμες και υπηρεσίες που συνολικά είναι περίπου 20 ευρώ. Τα υπόλοιπα 100-200 ευρώ γίνονται καπνός, κυριολεκτικά και μεταφορικά, καθώς ξοδεύω περίπου 30 ευρώ τον μήνα για τσιγάρα. Επίσης, βγαίνω ελάχιστα για καμιά μπίρα, ποτό ή φαγητό, το οποίο μπορεί και να παραγγείλω απ’ έξω.
Τώρα, αν κάτι περισσέψει, παραμένει στον λογαριασμό μου, καθώς κάθε μήνας έχει και ένα έξοδο-έκπληξη. Μπορεί να είναι κάποια επίσκεψη στον γιατρό για μένα ή την Τάρα, το ευαίσθητο δεινοσαυροσκυλάκι μου, ή έξοδα για το μηχανάκι μου. Ίσως χρειαστεί να πληρώσω φόρο στο κράτος, επειδή κάνω δύο δουλειές και ξεπερνάω την κλίμακα. Μπορεί να είναι ένα impulsive buy που μου φαίνεται πολύ καλή ιδέα εκείνη την ώρα. Σε όλα αυτά, βέβαια, με βοηθάει η μαμά μου ή η πιστωτική μου κάρτα, φυσικά, με τους απαραίτητους διακανονισμούς στο fund του επόμενου μήνα, ώστε να μη βγαίνω εκτός budget».
Μηνιαίο εισόδημα: €1.000-1.100
Μηνιαία έξοδα: Ενοίκιο και λογαριασμοί: €350 / Σχολή προγραμματισμού και Web Development: €120 / Αποπληρωμή δανείου για ανακατασκευή βάρκας: €90 / Βενζίνη: €30 / Ασφάλεια, τέλη κυκλοφορίας και σέρβις: €30 / Σούπερ μάρκετ και κοινόχρηστα είδη: €150 / Φροντίδα σκύλου: €40 / Ποδόσφαιρο και γυμναστήριο: €30 / Φαρμακευτικά και αυτοφροντίδα: €20 / Συνδρομές σε πλατφόρμες και υπηρεσίες: €20 / Τσιγάρα: €30 / Έξοδοι-διασκέδαση: €70. Σύνολο: €980
Πιθανά έκτακτα έξοδα: Οι απρόβλεπτες ανάγκες μπορεί να ανέλθουν στα €150 συνολικά, άρα το συνολικό φτάνει τα €1.130.
Ιδανικό Σαββατοκύριακο στο Μιλάνο, με αφορμή το τριήμερο της 28ης Οκτωβρίου: Αεροπορικά εισιτήρια: €140 / Διαμονή: €280 / Μετακινήσεις με τραμ: €1,50-2,00 ανά δρομολόγιο / Επισκέψεις σε μουσεία: περίπου €50 / Γεύματα και καφέδες: €70-120
Σάββατο: Πρωινό στο Giacomo Caffè (€5-10) / Επίσκεψη στο Ντουόμο και ανάβαση στη στέγη (€15) και στην Πινακοθήκη Μπρέρα για (€12) / Περιήγηση στη Rotonda della Besana (δωρεάν) / Βραδινό στο Trattoria Trippa με φρέσκα ιταλικά πιάτα (€20-30)
Κυριακή: Brunch στο Cascina Nascosta (€10-15) / Περίπατος στο Parco Sempione (δωρεάν) και επίσκεψη στο Κάστρο Σφόρτσα (€5) / Επίσκεψη στο Μυστικό Δείπνο (€15) και ψώνια στην Galleria Vittorio Emanuele II / Δείπνο στο Trattoria Trippa (€20-30) και aperitivo στο Camparino In Galleria με θέα την πλατεία του Ντουόμο (€15-20)
«Απόψε έχω να βγω, οπότε είμαι ήδη εκτός του εβδομαδιαίου budget»
Στέλλα, 32
Η Στέλλα φαίνεται να αντιμετωπίζει αρκετό στρες όσον αφορά τη διαχείριση των εξόδων της, ενώ έχει συγκεκριμένες επιθυμίες για το πώς θα ήθελε να ζει. Είναι φανερό ότι τα οικονομικά την έχουν περιορίσει στις βασικές ανάγκες, αφήνοντας τα όνειρα και τις επιθυμίες της σε δεύτερη μοίρα.
«Συζώ με τον σύντροφό μου και τον σκύλο μας στα βόρεια προάστια. Μόλις υπολόγισα ότι απόψε έχω να βγω, οπότε είμαι ήδη εκτός του εβδομαδιαίου budget που έχω αρχίσει και ορίζω για να μπορώ να αποταμιεύω και κάτι στο τέλος του μήνα ή, έστω, για να μην τρώω από τα έτοιμα. Ουσιαστικά, τους τελευταίους τρεις μήνες έχω θέσει στόχο να βάζω στην άκρη το 10% του εισοδήματός μου, πράγμα που έχει πάει καλά, αλλά με πάρα πολλές περικοπές. Όλη αυτή η ανάγκη ξεκίνησε γιατί τα έτοιμα έχουν σχεδόν εξαφανιστεί, οπότε, σε περίπτωση ανάγκης, τον ήπιαμε.
Πάντα ο άνθρωπος ψάχνει πώς θα κάνει τη ζωή του καλύτερη, οπότε, όσο κι αν βιοπορίζομαι και έχω ένα σπίτι κι ένα πιάτο φαΐ, δεν είναι αυτά τα όνειρά μου ούτε κόπιαζα και σπούδαζα τόσα χρόνια για να επιβιώνω. Θέλω να ζω.
Τι κάνω; Μόλις μπει ο μήνας, αφαιρώ το ενοίκιο από τον μισθό μου, άρα 325 ευρώ (το πλήρες ποσό είναι 650 ευρώ), τον ψυχολόγο, που πάω ανά δύο εβδομάδες πια, ώστε από τα 200 ευρώ τον μήνα να πάω στα 120, το μόνο χόμπι που έχω, την κεραμική, που κι αυτή προέκυψε για να κάνω κάτι με τα χέρια μου και να μη σκέφτομαι τόσο πολύ πια.
Δεν θυμάμαι ποτέ να ήμασταν τέλεια οικονομικά, από παιδί. Όταν άρχισα να δουλεύω, μου έπαιρνα πράγματα που στερήθηκα μικρή, αλλά αυτή η περίοδος κράτησε πολύ λίγο γιατί μετά άρχισα να μένω μόνη μου. Είμαστε μια γενιά μεγαλωμένη στην κρίση, μια ζωή να μετράμε και να μην ονειρευόμαστε. Ονειρεύομαι να μπορέσω να φύγω από τη χώρα για να ζήσω όπως ονειρεύομαι – και είναι κρίμα. Δεν μπορώ να σκεφτώ πώς μπορώ να ζω καλά εδώ, ειδικά στην πόλη, γιατί στην επαρχία δεν έχεις πιέσεις, όλα είναι πιο φτηνά και δεν χρειάζεσαι κεραμική ή πολυβιταμίνες για να μην καταρρεύσεις από το άγχος. Πιστεύω πως όλα μας τα έξοδα στην πόλη προκύπτουν ή για να μην καταρρεύσουμε ή για να κάνουμε στον εαυτό μας πατ-πατ.
Γνωρίζω ότι είμαι τυχερή, δουλεύω στον τομέα μου με καλό μισθό. Άλλοι άνθρωποι δεν έχουν ούτε τα βασικά. Όμως πάντα ο άνθρωπος ψάχνει πώς θα κάνει τη ζωή του καλύτερη, οπότε, όσο κι αν βιοπορίζομαι και έχω ένα σπίτι κι ένα πιάτο φαΐ, δεν είναι αυτά τα όνειρά μου ούτε κόπιαζα και σπούδαζα τόσα χρόνια για να επιβιώνω. Θέλω να ζω».
Μηνιαία έξοδα: Ενοίκιο: €325 / Ψυχολόγος: €120 / Κεραμική: €60 / Ρεύμα: €90 / Κοινόχρηστα: €70 / Νερό, ίντερνετ, κινητό: €65 / Σούπερ μάρκετ, λαϊκή και κρεοπωλείο (για 2 άτομα): €425 / Αυτοκίνητο: €65 / Έξοδα σκύλου: €50 / Φαρμακείο: €25 / Βαφή μαλλιών: €20 / Συνολικό ποσό: περίπου €1.330
Εκτίμηση έκτακτων εξόδων: Έκτακτες επισκευές αυτοκινήτου: €100 / Έξοδα γιατρού: μεταβλητά / Έξοδοι για δώρα, συνδρομές (Netflix, Spotify), έξτρα βενζίνη: €50-100 / Συνολικό ποσό: €1.480-1.530
Στόχος αποταμίευσης: 10% του μισθού (αν υποθέσουμε μισθό €1.800: €180).
Μια ιδανική μέρα: Πρωινό: κρουασάν από Bread BC, ζεστός, γεμάτος καφές από άλλο κατάστημα: €10-12 / Ψώνια: ένα καλό πουλόβερ (€80-100), ένα διαχρονικό τζιν (€70-90), κόσμημα από το αγαπημένο της μαγαζί (€30-40) / Φαγητό στο Birdman, χωρίς περιορισμό (€60-70) / Γλυκό για το σπίτι, ένα μεγάλο cheesecake από Sweet Nolan ή προφιτερόλ από Ανδριά (€30-35), κρασί για την παρέα (€10-15) / Εισιτήρια θεάτρου και για τους γονείς (€56) / Ποτό στον Vretto (€24-36) / Χορός (€7-10) / Ταξί (€7-10). Συνολικό κόστος: περίπου €350-400
