Από τις οροσειρές της Πίνδου μέχρι τις Καρυές της Λακωνίας και από το Πήλιο μέχρι το δάσος της Φολόης, τα γήινα χρώματα του φθινοπώρου ξεπροβάλλουν και τίποτα, δεν μπορεί να σταματήσει αυτή την οπτική πανδαισία που σχηματίζουν οι χρωματισμοί των φυλλωμάτων των δέντρων στα δάση της χώρας μας. Για όσους αγαπούν να κάνουν πεζοπορία μέσα στο κομφετί των κίτρινων φύλλων, τώρα είναι η πιο κατάλληλη περίοδος για να πάρουν τα βουνά.
Τα χρώματα, η βροχή, ακόμα και η μυρωδιά του χώματος είναι εδώ για να μας θυμίζουν πως η επαφή με τη φύση μπορεί να λειτουργήσει ως διαφυγή από τις σκοτούρες των δύσκολων καιρών που ζούμε. Γι' αυτόν τον λόγο ζητήσαμε από ταξιδιώτες, πεζοπόρους και φυσιολάτρες να μας μιλήσουν για τις φθινοπωρινές τους εμπειρίες και να μας προτείνουν τους απόλυτους προορισμούς της εποχής.
Καρυές Λακωνίας
Πεζοπορία στην πατρίδα των Καρυάτιδων
«Μόλις δύο ώρες από την Αθήνα, στις δυτικές πλαγιές του Πάρνωνα στην κεντρική Πελοπόννησο, οι Καρυές Λακωνίας είναι ένας από τους κορυφαίους προορισμούς για τους λάτρεις του φθινοπωρινού δάσους. Τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο οι καστανιές, οι καρυδιές, οι μηλιές και τα πλατάνια, που αφθονούν στις βουνοπλαγιές και στα ρέματα γύρω από το χωριό, γίνονται ένας πίνακας ζωγραφικής με τα κίτρινα, καφέ και κόκκινα χρώματα στα κλαδιά τους, που ανακατεύονται με το βαθυπράσινο χρώμα των μαυρόπευκων.
Δεν χρειάζεται να είστε έμπειροι πεζοπόροι, δεδομένου ότι η σηματοδότηση των μονοπατιών σας κατευθύνει με ασφάλεια στη σωστή κατεύθυνση σε κάθε διασταύρωση.
Οι βελανιδιές διατηρούν μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου τα περισσότερα φύλλα τους, αλλά έχουν στρώσει ήδη ένα καφέ χαλί στο έδαφος, ανάμεσα στα κυκλάμινα και τα μανιτάρια» λέει ο Στέφανος Ψημένος, συγγραφέας ταξιδιωτικών οδηγών, χαρτογράφος και ιδρυτής της εταιρείας Terrain, μέσα από την οποία δημιούργησε το Caryatides Trails, ένα δίκτυο οκτώ σηματοδοτημένων πεζοπορικών διαδρομών και τεσσάρων διαδρομών ποδηλασίας βουνού.
«Είναι όλες τους κυκλικές και σχεδόν όλες έχουν αφετηρία και τερματισμό την κεντρική πλατεία του χωριού. Αυτό είναι πολύ βολικό, γιατί στο τέλος της πεζοπορίας σας βρίσκεστε στο σημείο όπου έχετε αφήσει το όχημά σας και εκεί όπου είναι συγκεντρωμένα τα περισσότερα εστιατόρια και καφέ του χωριού. Γίδα βραστή με θεϊκό ζουμάκι στο εστιατόριο του Θοδωρή Κουτσόγιωργα στην πάνω πλατεία, ψητά της ώρας στο απέναντι εστιατόριο του Παπασταύρου και εξαιρετικό χοιρινό με πατάτες στη γάστρα και ψητό αρνί στον φούρνο στην ταβέρνα "Αρετή" στην κάτω πλατεία.
Όπου και να φάτε στο χωριό, θα απολαύσετε τις εξαιρετικές ντόπιες πατάτες, ενώ πολύ συχνά στο μενού υπάρχει και κυνήγι (αγριογούρουνο που ζει σε τεράστιους πληθυσμούς στον Πάρνωνα και λαγός). Ο ξενώνας «Το Αρχοντικό του Πάρνωνα» είναι αυτό που λέει το όνομά του, ένα μικρό πέτρινο παλατάκι μέσα στο δάσος με ευρύχωρα πολυτελή δωμάτια με πανοραμική θέα προς το χωριό και στον γειτονικό Ταϋγετο, και «Τα Πέτρινα» στο κέντρο του χωριού είναι οι καλύτερες επιλογές σας για διαμονή στις Καρυές» λέει ο κ. Ψημένος και συνεχίζει:
Περπατώντας στο δάσος γύρω από τις Καρυές τώρα το φθινόπωρο, θα έχετε την ευκαιρία να κόψετε μήλα από κάποια ξεχασμένη μηλιά, να μαζέψετε από το χώμα νοστιμότατα καρύδια, που θα τα απολαύσετε επί τόπου, και να γεμίσετε την τσέπη σας με κάστανα για να τα ευχαριστηθείτε βραστά ή ψητά στο τζάκι μετά την πεζοπορία σας.
Δεν χρειάζεται να είστε έμπειροι πεζοπόροι, δεδομένου ότι η σηματοδότηση των μονοπατιών σας κατευθύνει με ασφάλεια στη σωστή κατεύθυνση σε κάθε διασταύρωση. Υπάρχει ωστόσο και ένας σύγχρονος πεζοπορικός χάρτης στη λεπτομερή κλίμακα 1:15.000 που αποτυπώνει με ακρίβεια όλο το δίκτυο των δασικών δρόμων και όλα τα υπόλοιπα μονοπάτια αυτής της γωνιάς του Πάρνωνα, στην περίπτωση που θέλετε να βγείτε από τις σηματοδοτημένες διαδρομές και να ζήσετε την απολαυστική περιπέτεια της πεζοπορίας σε «άγνωστα νερά».
Το «Μονοπάτι του Χωριού» (4,7 χλμ., 1 ώρα και 50 λεπτά) είναι μια μεγάλη και εύκολη βόλτα που σας ξεναγεί σε όλα τα αξιοθέατα μέσα και γύρω από το χωριό. Το «Μονοπάτι των Βοσκών» (7,4 χλμ., 3 ώρες) διασχίζει ένα πανέμορφο τοπίο με παλιά κτήματα, γκορτσιές και πλατανοσκεπασμένες ρεματιές. Το «Αρχαίο Μονοπάτι» (11,1 χλμ., 5 ώρες) είναι μια ολοήμερη πεζοπορία για τους πιο δυνατούς.
Το «Μονοπάτι του Νερού» (4,4 χλμ., 1 ώρα και 45 λεπτά) είναι μια θαυμάσια επιλογή για μια εύκολη βόλτα στη φύση, στη πιο δροσερή περιοχή του δάσους. Το «Μονοπάτι του Δάσους» (9,5 χλμ., 5 ώρες), το «Μονοπάτι της Καστανιάς» (9,7 χλμ., 5 ώρες και 30 λεπτά), το «Μονοπάτι της Βελανιδιάς» (5,8 χλμ., 2 ώρες και 30 λεπτά) καθώς και ένα συνδετικό σκέλος που συνδέει τις δύο τελευταίες διαδρομές, μήκους 3,9 χλμ., προσφέρουν όλα τους μια εξαιρετική πεζοπορική εμπειρία μέσα σε ένα από τα πιο πυκνά, τα πιο αδιατάρακτα και τα πιο όμορφα δάση της Ελλάδας.».
Νότιο Πήλιο
Βολτάροντας με τους Φίλους των Καλντεριμιών
Οι Φίλοι των Καλντεριµιών του νότιου Πηλίου είναι ένας σύλλογος, σκοπός του οποίου είναι να διατηρήσει ανοιχτά και να συντηρήσει τα παλιά καλντερίµια και µονοπάτια στο νότιο Πήλιο και να τα σηµατοδοτεί ώστε οι περιπατητές, ντόπιοι και ξένοι, να απολαµβάνουν το περπάτηµα στο όµορφο φυσικό περιβάλλον. Είναι ένα περιβάλλον που είναι ένας σχεδόν µοναδικός συνδυασµός καταπράσινων λόφων και πλαγιών, κρυφών παραλιών, και πάντα µε καταπληκτική θέα στη χερσόνησο του Πηλίου και στα νησιά των Σποράδων.
«Η θέα στο βουνό µπορεί να είναι υπέροχη κατά τη διάρκεια της ψυχρότερης εποχής του φθινοπώρου, αφού η ζέστη του καλοκαιριού έχει περάσει και τα φύλλα των δέντρων αλλάζουν χρώµατα, παίρνοντας όμορφες αποχρώσεις του πορτοκαλί και του κόκκινου. Τα δάση είναι γεµάτα πεύκα, βελανιδιές και καστανιές. Ελαιώνες και οπωρώνες µε αχλαδιές και μηλιές καλύπτουν τις χαµηλότερες πλαγιές, πλατάνια µεγαλώνουν στα πολλά φαράγγια και στις ρεµατιές.
Τα παλιά καλντερίµια, που διατηρούνται από τους εθελοντές των Φίλων των Καλντεριµιών, µπορούν να σας οδηγήσουν ψηλά στις πλαγιές του Πηλίου και σε πανέµορφα παλιά χωριά, όπως ο Άγιος Γεώργιος και η Βυζίτσα, και περνώντας µέσα από ήσυχα και σκιερά φαράγγια, χωράφια και ελαιώνες, να καταλήξετε πάνω από τον Παγασητικό Κόλπο ή στις όμορφες αµµουδιές και τις βραχώδεις, άγριες ακτές του Αιγαίου κάτω από τη Συκή και τη Ξινόβρυση.
Ο Οκτώβριος και ο Νοέµβριος είναι υπέροχοι μήνες για να περπατήσετε στα παλιά καλντερίµια και τα µονοπάτια του νότιου Πηλίου. Οι μέρες είναι ακόµα ζεστές και συχνά ηλιόλουστες, µε δροσερές πρωινές ομίχλες να έρχονται από το Αιγαίο.
Τα µονοπάτια γύρω από το Νεοχώρι και τη Συκή περιβάλλονται από µοβ ρείκια, άγριους θάμνους και κουµαριές µε ώριµα κόκκινα κούµαρα και ευαίσθητα λευκά λουλούδια. Τα κυκλάµινα ανθίζουν σε ανοιχτό ροζ και πορφυρό µέσα στους ελαιώνες πάνω από τον Κάλαµο και το Χόρτο. Τα πλατάνια που αναπτύσσονται στα ρέµατα χάνουν σιγά-σιγά τα φύλλα τους, τα οποία συσσωρεύονται πάνω στα παλιά καλντερίµια, που έχουν συχνά βρύα ‒ εξαιτίας τους µπορεί να γλιστρήσει κάποιος απρόσεκτος περιπατητής. Περπατώντας στα µονοπάτια τον Οκτώβριο, ειδικά στις ψηλότερες πλαγιές του δάσους και στα σκιερά φαράγγια, µπορείτε να συναντήσετε τους εποχικούς κυνηγούς µανιταριών και άλλους συλλέκτες που αναζητούν κάστανα, άγρια φρούτα του δάσους και βότανα, για τα οποία το Πήλιο είναι δικαίως διάσημο.
Στο νότιο Πήλιο µπορείτε να ολοκληρώσετε τη βόλτα σας µε τσίπουρο και μεζέ ή παραδοσιακό µεσηµεριανό γεύµα στην πλατεία οποιουδήποτε από τα ορεινά χωριά, όπως οι Πινακάτες, οι Μηλιές, το Νεοχώρι, ο Λαύκος, ή και στο Τρίκερι στο τέλος της χερσονήσου, µε θέα στα βουνά της Εύβοιας. Το µονοπάτι σας µπορεί να σας οδηγήσει μέχρι την ακτή, για φαγητό δίπλα στη θάλασσα, π.χ. στη Μηλίνα, στο Χόρτο ή στην Κάτω Γατζέα, όπου µπορείτε ακόµα να κολυµπήσετε μετά το µεσηµεριανό γεύµα ή να περάσετε το βράδυ απολαµβάνοντας το γεύµα σας και βλέποντας τα υπέροχα ηλιοβασιλέµατα και τα φώτα των χωριών του νότιου Πηλίου να πλαισιώνουν τον Παγασητικό Κόλπο τη νύχτα» λέει η Βρετανίδα Τζούλι Κάρπεντερ, που ζει εδώ και χρόνια στο Πήλιο και είναι μέλος του συλλόγου.
Δάσος της Φολόης
Μαζεύοντας μανιτάρια
«Ως λάτρης της φύσης, έχω την ευτυχία να αντικρίζω αρκετά συχνά την ομορφιά της μέσα από πεζοπορίες, κυρίως σε δάση. Ωστόσο, το φθινόπωρο αποτυπώνεται μοναδικά στις μαγευτικές εικόνες που συναντά κανείς ειδικά σε ένα δρυόδασος: κίτρινα φύλλα από τεράστιες βελανιδιές πεσμένα στο έδαφος, η μυρωδιά του μουσκεμένου χώματος, εδώ κι εκεί μανιτάρια που ξεπηδούν από το χώμα, ο ήχος των πουλιών, σκιουράκια, χελώνες, κι αν είσαι τυχερός και κανένα ελαφάκι που κάνει τη βόλτα του.
Αγαπημένος μου και ιδανικός προορισμός για να απολαύσει κανείς τις ομορφιές του φθινοπώρου είναι το δρυόδασος της Φολόης, που βρίσκεται στην ορεινή Ηλεία. Πρόκειται για ένα από τα σπανιότερα δρυοδάση της Ευρώπης και μοναδικό στα Βαλκάνια. Η ομορφιά του πραγματικά μένει αξέχαστη σε όποιον το επισκέπτεται και ιδιαίτερα αυτή την εποχή του χρόνου. Τα χρώματα, οι ήχοι, οι μυρωδιές, όπου κι αν κοιτάξεις γύρω σου, όλα φωνάζουν αλλαγή, ανανέωση. Μια γλυκιά μελαγχολία και συνάμα μια προσμονή για αυτό που έρχεται.
Αυτό είναι το φθινόπωρο και δεν υπάρχει για μένα πιο ιδανικό μέρος να το «ρουφήξεις» από τον υπέροχο αυτό τόπο! Πηγαίνω εκεί όσο συχνά μπορώ αυτή την εποχή, καθώς είναι η κατάλληλη εποχή για τη συλλογή μανιταριών, μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα δραστηριότητα για μένα που έχει μπει στη ζωή μου τον τελευταίο καιρό και με έχει κάνει να συνειδητοποιήσω το μεγαλείο της φύσης, καθώς τόσο απλόχερα προσφέρει τα αγαθά της» λέει ο σεφ Γκίκας Ξενάκης, ο οποίος περπατά συχνά σε αυτό το υπέροχο δάσος, πέφτοντας στην κυριολεξία πάνω σε ένα σωρό είδη μανιταριών που ξεπηδούν από το χώμα αυτή την εποχή του χρόνου.
«Αν έπρεπε να επιλέξω ποια είναι η δική μου ιδανική εικόνα του φθινοπώρου, τότε στο μυαλό μου αυτή αποτυπώνεται μέσα από την ταινία «Φθινόπωρο στη Νέα Υόρκη» γυρισμένη όμως σε ένα ελληνικό και εξαιρετικής ομορφιάς δρυόδασος, όπως είναι αυτό της Φολόης».
Πίνδος
Θαυμάζοντας τις εναλλαγές των χρωμάτων
«Οι χρωματικές αντιθέσεις στα δάση της Πίνδου προκαλούν συχνά την έκπληξη των εκδρομέων, που τα παρατηρούν με ευλάβεια, καθώς δεν μιλάμε μόνο για απέραντα δάση φυλλοβόλων δέντρων και θάμνων που μαγνητίζουν τη ματιά, διεγείροντας τις αισθήσεις μας με αυτόν τον γλυκό, μονότονο τρόπο που έχουμε συνηθίσει, αλλά για μια πραγματικά ξεχωριστή εκτόνωση της φύσης» λέει ο Αποστόλης Τσιμπανάκος, λάτρης των βουνών, εξερευνητής και επικεφαλής του φιλόδοξου πρότζεκτ Pindus Trail.
«Η έκταση της είναι τόσο μεγάλη που καλύπτει σχεδόν όλο τον κορμό της Ηπειρωτικής Ελλάδας, από τον Κορινθιακό κόλπο μέχρι και τον Γράμμο στα Β.Δ. σύνορα της χώρας, στολίζοντας με τα βουνά της την δυτική πλευρά της χώρας.
Κάθε εποχή ξεδιπλώνει τις χάρες της και φανερώνει με διάφορους θαυμαστούς μηχανισμούς τους τρόπους που επιβιώνει και εξελίσσεται το ευαίσθητο αυτό και κατά τόπους σπάνιο οικοσύστημα.
Το φθινοπωρινό τοπίο ξεχωρίζει δημιουργώντας μοναδικές εικόνες για τους ρομαντικούς φυσιολάτρες και δεν είναι λίγοι αυτοί που προσμένουν καρτερικά κάθε χρόνο την εμφάνιση του. Είναι πράγματι μια συναρπαστική εποχή, γεμάτη συγκινήσεις για όσους ζουν ή επιδιώκουν να βρεθούν κοντά στην ορεινή φύση.
Για μας που έχουμε τη δυνατότητα να παρατηρούμε τις εναλλαγές από κοντά είναι ένα Θείο δώρο! Εκτός από τις μαγευτικές εικόνες που αντικρίζεις σε κάθε φευγαλέα ματιά, έρχεται να μας θυμίζει πως υπάρχει κάτι ανώτερο από την δική μας δημιουργική φαντασία, κάτι αξιολάτρευτο και κυριολεκτικά απερίγραπτο.
Μια μεγάλη ποικιλία ζωηρών δέντρων, καρποφόρων και μη, και δεκάδες είδη θάμνων προετοιμάζονται να υποδεχτούν τον χειμώνα, αλλάζοντας διαρκώς χρωματισμούς από τα τέλη του Σεπτέμβρη μέχρι και τα τέλη του Νοέμβρη, προσπαθώντας να εκτείνουν το δικό τους έδαφος μέσα στα πυκνά κωνοφόρα δάση και στις κοιλάδες της οροσειράς.
Με την απότομη μετακίνηση του πληθυσμού από τα ορεινά της Πίνδου στις πόλεις και τη μείωση της κτηνοτροφικής και αγροτικής δραστηριότητας που έχει επέλθει εδώ και τέσσερις δεκαετίες άρχισαν να μεγαλώνουν ολοένα και περισσότερα κωνοφόρα δέντρα, κυρίως έλατα και πεύκα που αναπτύσσονται σκεπάζοντας με γοργούς ρυθμούς τις βουνοπλαγιές κάθε ορεινού συγκροτήματος της Πίνδου, προσδίδοντας μια αίγλη στη δασική ζώνη που περιβάλλει κάθε της βουνό.
Ωστόσο, πολύχρωμα φυλλοβόλα ξεπροβάλλουν από παντού, μεμονωμένα ή σε συστάδες, και σπάνε τη μονοτονία του βαθυπράσινου των κωνοφόρων που κυριαρχεί στη μακροσκελή οροσειρά. Αν θέλεις να πάρεις κοντά σου τις πιο όμορφες φθινοπωρινές εικόνες, το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να ακολουθήσεις κάποια πεζοπορική διαδρομή, κάποιο βατό μονοπάτι, έστω και σύντομο, για να βρεθείς μέσα στο δάσος.
Όχι πως μια βόλτα με το αυτοκίνητο δεν θα σου δείξει τη μαγεία του φθινοπώρου, όπου κι αν ταξιδέψεις, αλλά αν δεν το μυρίσεις, δεν το αγγίξεις, σίγουρα έχεις χάσει ένα σημαντικό κομμάτι της επαφής με αυτό. Παρατηρώντας την φύση το Φθινόπωρο, όπως και τις υπόλοιπες εποχές του χρόνου, μπορούμε να καταλάβουμε πως η ίδια λειτουργεί και συντηρείται με τους αξιοθαύμαστους για τη δική μας νόηση τρόπους και καταφέρνει με απόλυτη συνέπεια να μας αποκαλύπτει τα μυστικά της ζωής.
Έτσι κι αλλιώς είμαστε κομμάτι αυτής της φύσης που μας περιτριγυρίζει και θα χρειαστεί σίγουρα να επαναπροσδιορίσουμε τον τρόπο που κοιτάμε τα δέντρα, τα φυτά και κάθε είδος ή στοιχείο που ευδοκιμεί σε αυτήν μαζί με εμάς.» λέει ο κ. Τσιμπανάκος.
Οροσειρά της Τύμφης
Ένα μέρος για πολλές συγκινήσεις
Η Τύμφη είναι ο ορεινός όγκος που φιλοξενεί αμέτρητους φυσικούς και πολιτιστικούς προορισμούς: είναι ίσως το δεύτερο πιο δημοφιλές βουνό στην Ελλάδα, και όχι άδικα, η γη ενός παγκοσμίως διάσημου φαραγγιού, μιας πολυσυζητημένης δρακόλιμνης και τροφοδότης των δύο πιο γαλάζιων ποταμών της Ευρώπης. Επίσης, είναι το μέρος όπου λατρεύει να πεζοπορεί, κατά τους φθινοπωρινούς μήνες, ο Λευτέρης Τσουρής, ο οποίος, μέσα από την εκδοτική εταιρεία Geopsis, κυκλοφορεί πεζοπορικούς και ταξιδιωτικούς οδηγούς.
«Η ζεστούλα του καλοκαιριού και το αστραφτερό χιόνι του χειμώνα ωχριούν μπροστά στα δώρα του φθινοπώρου της Τύμφης. Απότομες θερμοκρασιακές μεταβολές δημιουργούν σχεδόν κάθε πρωί ένα μυστηριακό πέπλο ομίχλης στον Βίκο. Πενήντα αποχρώσεις του κόκκινου κλέβουν τη μιλιά σου στις πλαγιές της Τσούκα Ρόσα. Ένας χλωμός ήλιος πέφτει απαλά στις 7:30 στην επιφάνεια του καταγάλανου Αώου στην Κόνιτσα. Μια διάφανη πάχνη απλώνεται στα πλακόστρωτα καλντερίμια στο Μονοδένδρι. Η διάθλαση του γλυκού φωτός της ανατολής στον καπνό μιας καμινάδας στο Βρυσοχώρι αιχμαλωτίζει το βλέμμα. Η θερμοκρασία για βόλτα και περπάτημα είναι σαν τους πρωθυπουργούς: η καταλληλότερη.
Η Τύμφη προσφέρει στιγμές για όλους. Διάσχιση ολόκληρου του βουνού από το Βρυσοχώρι προς την Κόνιτσα. Πεζοπορία στο φαράγγι του Βίκου. Βόλτα με το αυτοκίνητο για εξερεύνηση και φωτογράφιση πέτρινων γεφυριών. Πρωινό καφεδάκι σε πλατεία με θέα εξ ολοκλήρου λιθόκτιστα χωριά. Εύκολη πεζοπορία δίπλα στον Αώο μέχρι τη Μονή Στομίου. Μια ανάσα δίπλα είναι τα Γιάννενα, το νησάκι, το κάστρο και άλλη μια, το Μέτσοβο και η Βάλια Κάλντα.
Για τους δύσπιστους του καλοκαιριού, που δικαιωματικά ανακαλύπτουν τη μαγεία στα κρυστάλλινα νερά και την ζεστασιά των ελληνικών παραλιών, για αυτούς τους αμφιβάλλοντες που επισκέφτηκαν την Τύμφη και το Ζαγόρι το καλοκαίρι και έμειναν απλώς ικανοποιημένοι, έχω μια πρό(σ)κληση. Ταξιδέψτε ξανά το φθινόπωρο, στους ίδιους προορισμούς του Ζαγορίου που βιώσατε το καλοκαίρι. Θα γίνετε μάρτυρες ενός φαινομένου που μόνο το ανθρώπινο είδος μπορεί να "δει", να νοιώσει, μιας μεταμόρφωσης που για όλα τα υπόλοιπα ζώα είναι απλώς μια επαναλαμβανόμενη ρουτίνα» λέει ο κ. Τσουρής.
Ανατολικό Πήλιο
Ήχοι και χρώματα
Το Ανατολικό Πήλιο, κατά τον Φιλάρετο Ψημμένο, τον ιδιοκτήτη του ξενώνα Αμανίτα στην Τσαγκαράδα του Πηλίου και δεινού φυσιολάτρη, είναι η άγρια πλευρά του «γλυκού βουνού». Ορίζεται από τα χωριά Πουρί, από τη μια μεριά, και Ξουρίχτι, από την άλλη, και οι πιο μεγάλοι οικισμοί του είναι η Ζαγορά και η Τσαγκαράδα.
«Κάθε χρόνο τέτοια εποχή το καλοκαίρι γλιστράει αδιόρατα προς το Φθινόπωρο μέρα τη μέρα. Την αλλαγή πρώτοι πιστοποιούν οι γρύλοι, που αντικαθιστούν επάξια τα τζιτζίκια. Αίφνης ο φρύνος που μας επισκεπτόταν κάθε βράδυ, είναι απών στο ραντεβού του.
Τα δροσισμένα από τη θάλασσα σώματά μας, αισθάνονται τη βραδινή ψυχρούλα. Αναζητούν μια ζακέτα, ένα πουκάμισο, μια εσάρπα. Οι ορτανσίες γέρνουν τα αποχρωματισμένα κεφάλια τους.
Στον μπαξέ οι όψιμες ντομάτες σκίζονται ζαχαρωμένες. Μπουκέτα κυκλάμινα στα βράχια, κάτω από τα φύλλα, στις αυλές, στο δάσος. Παντού. Το μοναχικό γεράκι κάνει κύκλους κρώζοντας. Η θάλασσα στραφταλίζει ασημένια κάτω από τον αδύναμο ήλιο. Ο αέρας παρασέρνει τα πλατανόφυλλα και τα σέρνει στις πλάκες της αυλής, σωρεύοντάς τα στη γωνία.
Τα αλυσοπρίονα σκίζουν τη σιωπή του απογεύματος κόβοντας τα καυσόξυλα. Η βαθειά πρασινάδα του βουνού αντικαθίσταται από τη φθινοπωρινή τριχρωμία. Κόκκινο στη ζώνη της οξιάς ψηλά, καφετί στη ζώνη της καστανιάς στη μέση, κίτρινο χαμηλότερα. Αγροτικά κουβαλάνε τα κάστανα στο διαλογέα. Τα πρώτα μανιτάρια σηκώνουν κεφάλι κάτω από τα πεσμένα, υγρά φύλλα. Οι προετοιμασίες του Χειμώνα μας τραβάνε από το μανίκι. Καμένο ξύλο μυρίζει η ατμόσφαιρα από τα πρώτα τζάκια. Κάθε μέρα επιβεβαιώνει τον ποιητή «Γλυκιά η ζωή κι ο θάνατος μαυρίλα».
Περπατήστε από την πλατεία της Αγίας Παρασκευής με τον χιλιόχρονο πλάτανο στην Τσαγκαράδα ως το εκκλησάκι του Αγίου Αθανασίου του εν Άθω στα 900 μ. υψόμετρο. Θα περάσετε μέσα από καλλιεργημένα καστανοχώραφα μέχρι να φτάσετε στο δάσος της οξιάς. Καθίστε στο καθιστικό δίπλα στο εκκλησάκι για να φάτε το κολατσιό σας πριν πάρετε τον δρόμο της επιστροφής, που σας οδηγεί στην πλατεία των Ταξιαρχών. Φωτογραφίστε όσα άγρια μανιτάρια βρείτε στον δρόμο σας.
Με την ίδια αφετηρία κατεβείτε περπατώντας το παλιό μονοπάτι έως το γραφικό λιμανάκι της Νταμούχαρης. Απολαύστε την εναλλαγή φυλλοβόλων δένδρων και θάμνων με σκληρά βαθυπράσινα φύλλα και κατάληξη το γαλάζιο του Αιγαίου. Πιείτε ένα τσίπουρο πριν γυρίσετε πίσω.
Κατεβείτε με αφετηρία την πλατεία του γραφικού χωριού του Κισσού στο Μέγα Ρέμα έως ότου φτάσετε στον τριπλό καταρράκτη του Τυμπάνου με το μυστηριώδες τούνελ. Απολαύστε την πηλιορείτικη φύση στην πιο πυκνή και άγρια εκδοχή της: βαθύ δάσος, ορμητικά τρεχούμενα νερά, κελαηδίσματα πουλιών.
Πάρτε το κατηφορικό μονοπάτι από την πλατεία των Ταξιαρχών στην Τσαγκαράδα, ανάμεσα σε καστανιές και δάσος. Περάστε τα τελευταία σπίτια και φτάστε έως το ειδικά διαμορφωμένο χώρο στη βίγλα της Σουρβιάς. Καθίστε στα παγκάκια και κλείστε τα μάτια. Ακούστε τον θυμωμένο Μυλοπόταμο να βουίζει, καθώς κατεβαίνει ορμητικός προς τη θάλασσα. Ανοίξτε τα μάτια, σηκώστε το κεφάλι και θαυμάστε τη μεγαλοπρέπεια του βουνού με τις δεκάδες εναλλαγές χρωμάτων, στρίψτε το κεφάλι και ξεκουράστε το βλέμμα σας στο απόλυτο γαλάζιο του Αιγαίου» λέει ο κ. Ψημμένος, αποκαλύπτοντας το δικό του Πήλιο.
Παρθένο Δάσος Χαϊντούς
Το τελευταίο αδιατάρακτο δάσος της Ροδόπης
Στο δάσος της Χαϊντούς, που γεωφυσικά καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της ανατολικής Ροδόπης., διασχίζει κανείς μερικά από τα ωραιότερα δάση της Ευρώπης και η πιο κατάλληλη εποχή για να περιπλανηθεί κανείς στα μυστικά του είναι το φθινόπωρο.
«Το μοναδικό περιβάλλον που απαρτίζουν οι εδαφολογικές συντεταγμένες του, το ιδιαίτερο μικροκλίμα, οι βαθιές τομές των ποτάμιων δρόμων, η σχετική προσέγγισή του με την θερμή ζώνη της Μεσογείου επώασαν αυτή την εξαιρετική χλωρίδα με την πληθωριστική ποικιλία των δασών και την άγρια πανίδα.
Στο δάσος της Χαϊντού, το τελευταίο ανάχωμα της ανατολικής Ροδόπης, διασχίζει κανένας μερικά από τα ωραιότερα δάση της Ευρώπης. Η πιο κατάλληλη εποχή για να περιπλανηθεί κανείς στα μυστικά της Χαϊντού, είναι το φθινόπωρο.
Η αφετηρία όλων των διαδρομών βρίσκεται στο δασικό χωριό του Ερύμανθου. Παραμυθένιες στοές από πυροκόκκινα και χρυσαφιά μέλη σημύδων, οξιάς κι ερυθρελάτης κάνουν αδιατίμητη εμφάνιση κάτω από ένα οξύ, συντριπτικό φως που το εξαϋλώνουν οι κορφές και οι κορμοί των δέντρων. Αυτή η ομορφιά είναι τόσο απλόχερα χαρισμένη από τη φύση που θαρρείς πως θα σπάσει το κέλυφός της και θα ξεχυθούν από μέσα του όλα τα ξωτικά, οι νεράιδες και τ' αερικά του δάσους.
Σε κάθε σελίδα του βουνού αφουγκραζόμαστε το αναφιλητό του αέρα, μέσα στον υπερβατικό κι υπέροχο τόμο της ροδόπιας φύσης. Εισχωρούμε στον αειφόρο πλούτο του βουνού. Βγαίνοντας από το δάσος της οξιάς, ξεμπουκάρει ένας απίστευτος βοτανικός κήπος από λογής υπέροχα πρέμνα, κέδρα, αγριομολόχες, βολίτες και κρίνους.
Μοναδικής ομορφιάς λιβαδωτά γαληνεύουν το ατιθάσευτο βλέμμα. Οι οξιές γυμνώνουν κρατούν σπόρους και καρπίδια κατακόκκινα. Εδώ βρίσκεται το δασοόριο της οξιάς. Το μπάσιμο στο τελευταίο δάσος είναι παραμυθένιο, καθώς οι οξιές με τα πανύψηλα φιλντισένια κορμιά τους δίνουν μιαν άλλη διάσταση στο ύφος του φθινοπώρου αφήνοντας διάτρητες στοές μες από τις οποίες το βάδισμα γίνεται συναρπαστικό. Βρισκόμαστε απάνω ακριβώς στην παλιά συνοριακή λουρίδα της ελληνοβουλγαρικής τομής. Η στρογγυλεμένη κορυφούλα του Γυφτόκαστρου, με υψόμετρο 1.827 μέτρα, μας απονέμει το αριστείο μιας πολυσήμαντης θέας.
Ύστερα θα κατηφορίσουμε ως το Παρθένο δάσος. Τα χρώματα γλυκαίνουν από την κατολίσθηση του ήλιου, τα φύλλα κοκκινίζουν και το δάσος αποβάλλει εκείνα τα σκληρά κάθετα διαγράμματα του φωτός. Φτάνουμε στην είσοδο του δασικού προμαχώνα που ανοίγει σαν βεντάλια τις προκλήσεις του και αρχίζει αναπάντεχα να μας μυεί στα μυστήρια της παρθένας ζωής. Βρισκόμαστε σε υψόμετρο 1.540 μέτρων και μπροστά μας δυναμώνει ένα αλλιώτικο φως που βγαίνει κατευθείαν μέσα από τις κάθετες ροές των διυλισμένων ακτίνων.
Μπαίνουμε με κάθε προφύλαξη γι' αυτό που θα συναντήσουμε. Οι πελώριες οξιές πάνω στην ώρα ξεφλουδίζουν τα φυλλένια τους μαλλιά κι αφήνουν να υψωθεί ο περιούσιος λόγος τους, έτσι όπως τον ύφανε και τον έπλεξε η μοίρα ετούτου δω του τόπου. Το αδιατάρακτο δάσος της Χαϊντού ως διατηρητέο μνημείο είναι κρυμμένο βαθιά μέσα στον σφυγμό της δασικής πνοής και στον φλοιό της παρθένας γης και του γάργαρου νερού. Κι από τέτοια είναι πάμπλουτη η φύση της Ροδόπης και της Χαϊντού ειδικότερα.» σημειώνει ο ταξιωδικός συντάκτης του περιοδικού «Ελληνικό Πανόραμα» Κυριάκος Παπαγεωργίου.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.
ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΥΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΙΣ 25.10.2020
