Ο τόπος είναι η δυτική Μάνη. Το χωριό είναι το Εξωχώρι στα 550 μ. υψόμετρο. Στην πλάτη μας η αγκαλιά του Ταΰγετου (2.407μ.), στα πόδια μας ο μεσσηνιακός κόλπος με τα πασίγνωστα χωριά της Καρδαμύλης, της Στούπας και της Σελήνιτσας. Αν θα έπρεπε να επιλέξω ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της περιοχής, είναι ο εξαιρετικός συνδυασμός βουνού και θάλασσας με άρρηκτο συνδετικό κρίκο τα αρχαία μονοπάτια.
Όλη η Μάνη, και κυρίως η ημιορεινή ζώνη, είναι μια πεζοπορική διαδρομή στον χρόνο και την Ιστορία. Ο περίπατος, όμως, που μου αρέσει ιδιαίτερα, ξεκινά από το χωριό μου, το Εξωχώρι, συνεχίζει προς το φαράγγι του Βυρού, περνάει από την παλιά πόλη και την Καρδαμύλη και επιστρέφει από το Πετροβούνι στο Εξωχώρι. Είναι μια κυκλική διαδρομή μήκους 10χλμ. με 500 περίπου μέτρα υψομετρική διαφορά χωρίς τεχνικές δυσκολίες, με το τερέν και τη θέα να αλλάζουν συνεχώς, περνώντας διαδοχικά μέσα από ελαιώνες, καλντερίμια, μονοπάτια και μικρούς οικισμούς.
Μένω μόνιμα στην περιοχή από το 2004. Γεννήθηκα και μεγάλωσα εδώ, έπειτα έζησα αρκετά χρόνια στην Αθήνα. Δεν με έφερε πίσω η μοίρα, επέστρεψα στον τόπο αυτό από επιλογή.
Θα άλλαζα την κυρίαρχη αντίληψη ότι η ορθή σκέψη μάς ανήκει αποκλειστικά. Θα ήθελα να υπάρχει καλύτερη αντιμετώπιση και ανοχή στη διαφορετικότητα, με καλύτερη κοινωνική συνοχή και αντίληψη όσον αφορά την πολιτιστική ανάπτυξη του τόπου.
Ξεκινώντας από τα ημιορεινά, θα πρέπει να μιλήσω σίγουρα για την ταβέρνα του Δημήτρη στο Καρυοβούνι, μια μοναδική γαστρονομική εμπειρία μέσα στα βουνά. Έπειτα στο Εξωχώρι η ταβέρνα Με θέα για όσους θέλουν να νιώσουν τι σημαίνει αυθεντικό μανιάτικο σπιτικό φαγητό.
Θα πρέπει να δοκιμάσετε σίγουρα ελαιόλαδο, σύγκλινο (παστό λουκάνικο), ντόπιο τυρί σφέλα με μέλι, λαλάγγια, σαλάτα με κρεμμύδι και πορτοκάλι, πράσινες τσακιστές ελιές λεμονάτες, τσουχτή μακαρονάδα, τραχανά με χοιρινό, τσάι Ταϋγέτου με το αντίστοιχο μέλι φυσικά.
Από τα παραθαλάσσια καταστήματα είναι πολλά αυτά που μου έρχονται κατά νου. Το εστιατόριο Ελιές, για παράδειγμα, είναι ένα χώρος όπου σίγουρα θα φας εάν θες να έχεις ολοκληρωμένη γαστρονομική εμπειρία από την περιοχή. Όμως, θα σταθώ σε δύο πιο μικρά και ιδιαίτερα καταστήματα τα οποία είναι ανοιχτά και τον χειμώνα. Το ένα είναι ο Κρίταμος επάνω στον κεντρικό δρόμο, απέναντι από το δημαρχείο. Μικρός και ποιοτικός κατάλογος με πολύ καλό σέρβις και σταθερή ποιότητα. Θα ακουστεί λίγο παράξενο, αλλά προτείνω μεταξύ άλλων το ζουμερό μπέργκερ του. Κοντά στην παλιά πόλη είναι το κατάστημα Η αυλή της Γιωργίτσας. Εδώ θα δοκιμάσετε την περιβόητη μανιάτικη τσούχτη μακαρονάδα με αυγό και καψαλισμένη μυζήθρα όπως την έφτιαχναν παλιά οι γιαγιάδες μας. Είναι γεγονός ότι το γαστρονομικό κομμάτι στην περιοχή μας βρίσκεται σε υψηλό επίπεδο.
Αν έπρεπε να πάω κάποιον σε ένα σημείο ώστε να καταλάβει μεμιάς τον τόπο μας, θα τον πήγαινα στην κορυφή του Ταΰγετου. Με μία μόνο ματιά γίνονται προφανείς και απόλυτα κατανοητοί οι λόγοι που με οδήγησαν στο να επιστρέψω και να μείνω στη Μάνη.
Είναι δύσκολο να ταξινομήσει κανείς τα ενδιαφέροντα κτίρια του τόπου. Θα έλεγα και πάλι ότι, όπου και να πας, σε όποιο χωριό και να βρεθείς, εάν έχεις ανοιχτό το μυαλό σου, θα βρεις πάντα κάτι να συνδεθείς. Ο τόπος είναι ένα απέραντο λαογραφικό μουσείο.
Μυστικό όχι, δεν θα μπορούσα να αποκαλύψω, όχι από μυστικοπάθεια, αλλά γιατί εδώ στη Μάνη ναι μεν είμαστε φιλόξενοι, αλλά δεν ανοιγόμαστε με τη μία, πρέπει πρώτα να γνωρίσουμε τον άλλο, να δούμε τις ποιότητές του και μετά να τον αφήσουμε να δει τα κρυμμένα που κάνουν αυτό τον τόπο τόσο ιδιαίτερο. Ανάλογα με το ποιος είσαι, ανάλογη θα είναι και η εμπειρία σου.
Με ρώτησες για έναν ιδιαίτερο άνθρωπο και στο μυαλό μου αβίαστα ήρθε ο Κώστας Ξυδέας. Είναι ο επικεφαλής της ΓΑΙΑ, μιας ομάδας πολιτικής προστασίας που έχει τη βάση της εδώ στην περιοχή. Ο Κώστας και η ομάδα του, εκτός του τεράστιου κοινωνικού έργου που ακούραστα προσφέρουν, κρατούν ζωντανή την ιδέα της αλληλεγγύης, του αλτρουισμού και της βοήθειας προς τον συνάνθρωπο, δίχως όρους και ανταλλάγματα.
Θα άλλαζα την κυρίαρχη αντίληψη ότι η ορθή σκέψη μάς ανήκει αποκλειστικά. Θα ήθελα να υπάρχει καλύτερη αντιμετώπιση και ανοχή στη διαφορετικότητα, με καλύτερη κοινωνική συνοχή και αντίληψη όσον αφορά την πολιτιστική ανάπτυξη του τόπου.
Η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζουμε εδώ είναι η μεγάλη αντίθεση που υπάρχει μεταξύ της ζωής το καλοκαίρι και της ζωής τον χειμώνα. Το καλοκαίρι υπερπληθυσμός και τον χειμώνα ερημιά. Δεν έχεις την αίσθηση της ροής της ζωής. Μεγάλη αντίθεση. Βέβαια, εάν είσαι ευρηματικός και δημιουργικός, παραμένεις στους στόχους σου και έχεις ποιότητα ζωής όλο τον χρόνο.
Αγαπημένη συνήθεια το καλοκαίρι είναι οι πεζοπορίες στις σκιές των μεγάλων φαραγγιών της περιοχής, στην κορυφή και στα βουνά του Ταΰγετου. Με κολύμπι για αποθεραπεία.
Τώρα, για τον χειμώνα, πρέπει να αναλογιστείτε ότι βρισκόμαστε στο νοτιότερο σημείο της ηπειρωτικής Ευρώπης. Ο Ταΰγετος δημιουργεί ένα μικροκλίμα με ήπιο χειμώνα, χωρίς ιδιαίτερα χαμηλές θερμοκρασίες. Ως εκ τούτου το ορεινό τρέξιμο και η ποδηλασία έχουν την τιμητική τους. Επίσης η ενασχόληση με την ανεξάρτητη καλλιτεχνική ομάδα αυτομόρφωσης West Mani Frames που έχουμε δημιουργήσει εδώ και πέντε χρόνια δίνει στον χειμώνα μας μια ποιοτική και ουσιαστική νότα. Ασχολούμαστε ως ομάδα με τη φωτογραφία δρόμου αλλά και με την εικόνα γενικότερα. Έχουμε διοργανώσει στην περιοχή μας δύο φωτογραφικά φεστιβάλ και πρόσφατα ολοκληρώσαμε τα γυρίσματα της δεύτερης ταινίας μας μικρού μήκους.
Η Μάνη είναι ένας τόπος με ιδιαιτερότητες. Αν θέλει κάποιος να ζήσει μόνιμα εδώ, δεν θα μιλήσουμε τα πρακτικά ζητήματα πρώτα. Για να δώσω το στίγμα θέλω να πω ότι βασική προϋπόθεση για να σε κρατήσει ο τόπος είναι να έχεις μια ισορροπημένη σχέση με τον εαυτό σου και τις αναζητήσεις σου. Δεν μου αρέσει ιδιαίτερα να δίνω συμβουλές. Παρ' όλα αυτά θα πρότεινα μία επίσκεψη το καλοκαίρι και μία τον χειμώνα πριν πάρει κανείς μια απόφαση ζωής. Εάν έρθεις και αφήσεις το ένστικτο να λειτουργήσει, είμαι σίγουρος ότι θα πάρεις τη σωστή απόφαση. Ο τόπος είναι ιδιαίτερος, είναι το μεγαλείο των μικρών πραγμάτων και του ανεπαίσθητου. Εάν τον νιώσεις, θα σε κερδίσει για πάντα. Εάν προσπαθήσεις να τον προσεγγίσεις μόνο υπολογιστικά και στερεοτυπικά, θα σε διώξει τελικά.
Ο Γιάννης Αβραμέας είναι οδηγός βουνού, ιδιοκτήτης της εταιρείας 2407 Outdoor Experience και διοργανωτής του Taygetos Challenge.
