Αν ρωτήσεις έναν ντόπιο στο Εδιμβούργο πού να πας και τι να δεις εκτός από το ιστορικό κέντρο και την καινούργια πόλη, το πρώτο πράγμα που σου προτείνει είναι το Leith. Το Leith είναι ένα παραθαλάσσιο προάστιο στο βόρειο άκρο της πόλης που είναι από τα αξιοθέατα της περιοχής, για διάφορους λόγους. Για τους γιαπωνέζους τουρίστες και τις αγγλίδες θείτσες με το γαλάζιο μαλλί που καταφθάνουν σωρηδόν με πούλμαν είναι το λιμάνι που βρίσκεται αραγμένο το Royal Yacht Britannia, το πολυτελές γιοτ της βασίλισσας με το οποίο -όταν ήταν σε κατάσταση να ταξιδέψει- πήγαινε βόλτες. Σήμερα που η βασίλισσα είναι σχεδόν παροπλισμένη, το πλοίο είναι μόνιμα αγκυροβολημένο στο Ocean Terminal και το επισκέπτονται στίφη τουριστών.
Για τους foodies το Leith είναι κάτι σαν γαστρονομικός παράδεισος, γιατί σε δυο από τους δρόμους του βρίσκονται μαζεμένα τα περισσότερα εστιατόρια με αστέρια Μισελέν σε ολόκληρη τη Σκοτία. Η ανάπτυξή του τα τελευταία χρόνια είναι πολύ μεγάλη και η κατάσταση στην περιοχή ελάχιστα θυμίζει τα τέλη των ’80s, όταν είχε το μεγαλύτερο ποσοστό φορέων του AIDS στην Ευρώπη. Σήμερα είναι κάτι σαν τα σκοτσέζικα Docklands και δεν έχει και μεγάλη σχέση με τις περιγραφές του Irvin Welsh στο Trainspotting.
Η ανάπτυξη του Leith τα τελευταία χρόνια είναι πολύ μεγάλη και η κατάσταση στην περιοχή ελάχιστα θυμίζει τα τέλη των '80s, όταν είχε το μεγαλύτερο ποσοστό φορέων του AIDS στην Ευρώπη. Σήμερα είναι κάτι σαν τα σκοτσέζικα Docklands και δεν έχει και μεγάλη σχέση με τις περιγραφές του Irvin Welsh στο Trainspotting.
Ο Irvin Welsh γεννήθηκε στο Leith και παρόλο που από πολύ μικρός μετακόμισε στο διπλανό και πολύ πιο χάι Muirhouse, στο πρώτο του βιβλίο έβαλε τους ήρωές του να κινούνται στους δρόμους του ταπεινού Leith, στις παλιές παμπ, στα συνοικιακά κλαμπ και στις εργατικές κατοικίες, ανάμεσα από ναρκωτικά, πουτάνες, καυγάδες και ευκαιριακά πηδήματα. Το Trainspotting είναι σταθμός για την σύγχρονη κουλτούρα της Σκοτίας και αυτό το καταλαβαίνεις από την πρώτη στιγμή που πατάς το πόδι στο Εδιμβούργο. Είναι παντού, σε αφίσες στους δρόμους που διαφημίζουν το θεατρικό, στα δισκάδικα που έχουν σε πρώτη μούρη το Blu-ray -παρόλο που κοντεύει να περάσει μια εικοσαετία από τότε που πρωτοβγήκε η ταινία, στις Trainspotting tour που οργανώνονται για να δεις τα σημεία που αναφέρονται στο βιβλίο, δηλαδή πού είναι η πιο βρόμικη τουαλέτα της Σκοτίας –στην οποία βούτηξε ολόκληρος ο Ρέντον για να πιάσει το χάπι. Στην ταινία μόνο τα 24 από τα 93 λεπτά γυρίστηκαν στο Leith και το Εδιμβούργο, τα υπόλοιπα γυρίστηκαν στη Γλασκόβη και στο Λονδίνο, οπότε η ξενάγηση περιορίζεται στα περιστατικά του βιβλίου.
Τις αγαπούν πολύ τις τουρ οι τουρίστες στο Εδιμβούργο. Και υπάρχουν για όλα τα γούστα (η μία χειρότερη από την άλλη): τουρ με ανοιχτό λεωφορείο για να σου δείξουν την πόλη, ghost tour, τουρ στην υπόγεια παλιά πόλη, τουρ στα νεκροταφεία, τουρ στα μουσεία, τουρ να σου δείξουν τα mural στο Leith, τουρ στο κάστρο. Ατελείωτες. Εννοείται ότι όλα όσα σου δείχνουν μπορείς να τα δεις και μόνος σου πολύ καλύτερα και τσάμπα.
Και μια και θυμήθηκα τα τουρ, μια μέρα που ’βρεχε αποφασίσαμε να δούμε τις 6 μεγάλες τοιχογραφίες στο Leith και να ακολουθήσουμε μόνοι μας τη διαδρομή που έκανε και ο ξεναγός (υποθέτω). Για να τις βρούμε χρησιμοποιήσαμε το φυλλάδιο που μοίραζαν δωρεάν στο Forest Fringe, έναν από τους χώρους του φεστιβάλ που είδαμε δυο περίεργες και free παραστάσεις. Είναι αυτές στις παρακάτω φωτογραφίες. Οι πιο πολλές τοιχογραφίες στην Αθήνα είναι ασύγκριτα καλύτερες.
Leith History Mural (1985/6)
Μια συνεργασία των Tim Chalk και Paul Grime
Όλη η ιστορία του Leith σε μια τοιχογραφία –την οποία ιστορία δεν γνωρίζαμε, οπότε χαζέψαμε απλά την τέχνη. Βρίσκεται δίπλα στη βιβλιοθήκη, στην Ferry Road.
Swanfield Mill Mural (1986)
Του David Wilkinson
Φτιαγμένο απέναντι από τον Μύλο Swanfield όπου σήμερα σώζεται μόνο ένα κτίριο από τα αρχικά. Ο David Wilkinson μαζί με τους Tim Chalk και Paul Grime ήταν μέλη των Artist’s Collective, της καλλιτεχνικής κολεκτίβας που έφτιαξαν τη δεκαετία του ’80 και γέμισαν με έργα την πόλη. Σήμερα σώζονται ελάχιστα. Το κάτω μέρος του έργου που είχε ζωγραφιστεί σε στοκαρισμένο τσιμέντο έχει σπάσει και έχει καταρρεύσει, έτσι πήραμε ένα μικρό κομμάτι από τα θραύσματα για φυλαχτό. Για να δεις την τοιχογραφία πρέπει να κοιτάξεις ψηλά στο Gable end της Bonnington Road, μόλις στρίψεις αριστερά από την Great Junction Street. Μοιάζει με διαφημιστική αφίσα.
Το mural του Paolozzi (2014)
Του Russell Ian Dempster
Είναι το πιο πρόσφατο, περσινό, και δείχνει τον Paolozzi σε νεαρή ηλικία. Ο Paolozzi ήταν πολύ σημαντικός καλλιτέχνης της ποπ αρτ στη Βρετανία, ο μεγαλύτερος από τα παιδιά μιας οικογένειας Ιταλών μεταναστών που μεγάλωσε πάνω από το παγωτατζίδικο των γονιών του στην Albert Street. O Russell είναι εικαστικός που ζει στη Γλασκόβη και λατρεύει την ποπ κουλτούρα. Το έργο του βρίσκεται πίσω από μία στάση λεωφορείου στο νούμερο 77 της Henderson Street.
Άτιτλο mural (1984)
Των Artist’s Collective, σε σχέδιο του Tim Chalk
Οι σκηνές παραλίας με τους γλάρους και τις διάφορες σημαίες ζωγραφίστηκαν το 1984 μπροστά από το συγκρότημα κατοικιών Links View House, πάνω σε ιδέες των ανθρώπων που κατοικούσαν στην τεράστια πολυκατοικία. Στην αρχική κατασκευή υπήρχαν και πάνελ με σχέδια των παιδιών που απεικόνιζαν γνωστά σημεία του Leith αλλά σήμερα δεν έχει σωθεί ούτε ένα. Βρίσκεται στην αυλή πίσω από το Links View House, στην Tolbooth Wynd.
Leith Dockers Club Mural (2013)
Του Tom Ewin
Ένα mural που φτιάχτηκε προς τιμήν του Leith και του Dockers Club, το οποίο εγκαινίασε ο Irvin Welsh στην αρχή του 2014. Δείχνει το Leith Walk και διάφορα αξιοθέατα της περιοχής που αν είσαι ντόπιος τα αναγνωρίζεις. Αν δεν είσαι ντόπιος κοιτάζεις απλά ένα μέτριο mural που είναι αδύνατο να φωτογραφίσεις ολόκληρο. Είναι τόσο μακρόστενο που είναι αδύνατο να το χωρέσεις σε ένα πλάνο. Στην 17-17Ατης Academy Street.
The Leith Aquatic Mural (2013)
Των Blameless Collective
Κύκνοι, ερωδιοί, ένα πλοίο, πλάσματα της θάλασσας, γαλάζια πλοκάμια, ο στίχος wha’l buy my caller herrin’ από το τραγούδι Newhaven fishwife και η φράση sunshine on Leith που ξεπροβάλει από μια τεράστια ανθρώπινη σιλουέτα και συμβολίζει την καινούργια περίοδο της περιοχής. Στην Halmyre Street.
Εκτός από το Trainspotting, το άλλο πρόσφατο βιβλίο που συνδέεται πολύ στενά με το Εδιμβούργο είναι το πρώτο του Χάρι Πότερ, επειδή η συγγραφέας του το έγραψε σε ένα συγκεκριμένο τραπέζι στο The Elephant House, ένα καφέ στο κέντρο της παλιάς πόλης -στο 21 George IV Bridge- με υπέροχη θέα το νεκροταφείο και το κάστρο. Η J.K. Rowling κοίταζε το κάστρο πίνοντας Arabica και κατέβαζε ιδέες για τον νεαρό ήρωα που την έκανε την πιο πλούσια γυναίκα στη Βρετανία. Αν δεν υπήρχε το Elephant House, πολύ πιθανόν ο κόσμος να είχε στερηθεί τον Χάρι Πότερ. Μέσα στο χώρο του καφέ, εκτός από αμέτρητους ελέφαντες σε μπιμπελό και κάδρα έχουν κορνιζαρισμένες συνεντεύξεις της Rowling, ενώ το τραπέζι που καθόταν είναι τρελή ατραξιόν γιατί μπαινοβγαίνει κόσμος μόνο για να το φωτογραφίσει. Μετά βγαίνουν έξω και βγάζουν και μία σέλφι στην πρόσοψη. Δυστυχώς για τους ζαβούς τουρίστες που ακολουθούν κατά γράμμα ό,τι τους προτείνουν οι οδηγοί, το πιο ενδιαφέρον σημείο του μαγαζιού δεν φαίνεται για να το φωτογραφίσουν: στις γυναικείες τουαλέτες χιλιάδες φαν του Χάρι Πότερ και της Rowling έχουν γεμίσει όλα τα σημεία από το πάτωμα μέχρι το ταβάνι με χειρόγραφες αφιερώσεις, εκδηλώσεις αγάπης, θαυμασμού, όμορφες βρισιές και άσχημα σχέδια.
Την ημέρα με τη βροχή, χαμένοι κοντά στο Ocean Terminal και μπροστά στο mall σταματήσαμε μια νεαρή γυναίκα που έσπρωχνε το καρότσι με το μωρό της, χωρίς να δίνει μία για τις σταγόνες που του μαστίγωναν στο πρόσωπο, για να τη ρωτήσουμε πώς να πάμε στο κέντρο. Και αυτή, αφού μας έδειξε, μας πρότεινε να πάμε στης Mimi’s για πρωινό «επειδή εκεί πάει όλος ο καλός κόσμος της πόλης». Επέμενε. Και πήγαμε.
Το Mimi’s είναι ένα καινούργιο μαγαζί που μοιάζει σαν λέσχη γυναικών της δεκαετίας του ’60, όλα γαλάζια και ροζ, με τεράστια φουσκωτά κέικ στη βιτρίνα και όλα αυτά τα στεγνά και υπερβολικά γλυκά μπισκοτοκέικ που είναι εντελώς βρετανικά και σε χορταίνουν μόνο που τα βλέπεις. Η ατμόσφαιρα είναι υπερβολικά θηλυκή και μαμαδίστικη, κάτι που μάλλον το εκτιμούν πολύ οι Σκωτσέζοι, γιατί λίγο πριν μπεις στην τουαλέτα είχε μια στοίβα από βραβεία και διακρίσεις που παραήταν πολλά για τόσο νέο μαγαζί. Τα γλυκά που δοκιμάσαμε ήταν Ok και το πρωινό πολύ καλό, αλλά όχι και για βραβείο. Δοκίμασα και για πρώτη φορά black pudding (που είναι φτιαγμένη από χοιρινό αίμα) και μου άρεσε. Πολύ. Η Mimi είναι αυτή η πληθωρική κυρία που φαινόταν ερωτευμένη με τα κέικ της.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
σχόλια