Πριν από λίγες μέρες έφτασε το cd ενός νέου pop - rock τραγουδοποιού στα χέρια μου. Λέγεται Δημήτρης Βεριώνης και ο δίσκος του, δεύτερος κατά σειρά, Κάτω απ' το ίδιο φεγγάρι. Αμέσως τράβηξε την προσοχή μου ένα κομμάτι του με τίτλο Το μαγεμένο καλοκαίρι, που ερμηνεύει ο Δάκης. Καλός είναι ετούτος, έξυπνη κίνηση, σκέφτηκα, να γράψει τραγούδι με τέτοιο τίτλο και να το δώσει στον Δάκη! Τηλεφώνησα του Βεριώνη εν συνεχεία και τον παρακάλεσα να κλείσει τον Δάκη για μία αποκλειστική συνέντευξη, αυτήν που θα διαβάσετε ευθύς αμέσως. Πράγματι, το ραντεβού κλείστηκε και είχα την ευκαιρία να συναντήσω από κοντά και να συνομιλήσω με έναν ζωντανό θρύλο της εγχώριας - pop να την πω; - σκηνής των 60s. Εντυπωσιακά αειθαλής ο Δάκης, ορίτζιναλ καλλιτέχνης και ειλικρινής άνθρωπος, όπως θα διαπιστώσετε, κάθισε απέναντι μου και το μαγνητοφωνάκι ξεκίνησε να γράφει. Λεπτομέρειες: Δεν ήπιαμε τσάι με λεμόνι, αν και βρισκόμασταν σε μπαλκόνι, ο Δάκης προτίμησε έναν εσπρέσσο κι εγώ μια πορτοκαλάδα, έχοντας πιεί απ' το πρωί άλλους τρεις καφέδες. Καθ' όλη τη διάρκεια της συζήτησης μας, νέοι άνθρωποι περνούσαν από δίπλα μας, Δεν το πιστεύω!, αναφωνούσαν με θαυμασμό και του έσφιγγαν το χέρι.
— Τό'χει η μοίρα σας να τραγουδάτε για καλοκαίρια;
Μετά απ' τα Τόσα καλοκαίρια, Αυτό το καλοκαίρι, Εκείνο το καλοκαίρι και τώρα Το μαγεμένο καλοκαίρι του Βεριώνη, φαίνεται ότι όντως τό'χει η μοίρα μου. Δεν ξέρω αν είναι σύμπτωση, αλλά κάθε καλοκαίρι ξαναγεννιέμαι. Ίσως επειδή γεννήθηκα Αύγουστο; Νά'χει σχέση αυτό, δεν ξέρω...Δηλαδή, ενώ για μένα ο χειμώνας είναι ότι χειρότερο, με το που μπαίνει ο Ιούνιος ανανεώνομαι. Είμαι πολύ ευτυχισμένος, κάνω μπάνια κάθε μέρα, άρα - πιστέψτε με - ζω για το καλοκαίρι.
— Την ηλικία σας δεν την κρύβετε, με ένα γκουγκλάρισμα βρίσκει κανείς το ότι είστε ακριβώς 70 ετών. Πώς καταφέρνετε και διατηρείστε σε τόσο καλή φυσική κατάσταση;
Δεν κάνω τίποτα ειδικό και ευτυχώς πού'μαι έτσι και διατηρείται καλά η φωνή μου. Οπτικά βέβαια έχω μεγαλώσει, αλλά στο μισοσκόταδο δεν πολυφαίνεται (γέλια). Τα τελευταία δέκα χρόνια έκοψα το κάπνισμα και άλλα δέκα χρόνια πίσω έχω να φάω τηγανητά και κόκκινο κρέας.
— Επομένως, προσέχετε.
Όχι, δεν προσέχω, γιατί πρέπει να προσέξω, απλά δε μπορώ τα βαριά φαγητά. Μη γελάσετε, αλλά μαγειρεύω στον ατμό, πρώτον γιατί είμαι μόνος μου και δεύτερον επειδή δε μπορώ τη λαδίλα και την τηγανίλα.
— Λέτε Είμαι μόνος μου και παίρνω το θάρρος να ρωτήσω αν παντρευτήκατε ποτέ ή αν κάνατε παιδιά.
Όχι, υπήρξαν εποχές που υπήρξα σαν παντρεμένος, αλλά πάντα χάλαγε. Παραμονές του γάμου... Δε νοσταλγώ ούτε τον έγγαμο βίο, ούτε θα ήθελα να είχα παιδιά, για πολλούς λόγους. Τώρα νιώθω ελεύθερος, ό,τι ώρα θέλω γυρνάω σπίτι μου, ξυπνάω, δεν εξαρτώμαι από τίποτα. Γενικά σα χαρακτήρας δε μπορώ με τίποτα την καταπίεση.
Κατά καιρούς πίστευα ότι ερωτευόμουν κι εγώ πολλές φορές. Αλλά τώρα, μεγαλώνοντας, ανακαλύπτω ότι ίσως να μην είχα ερωτευθεί πραγματικά. Να μην ήταν τίποτα άλλο δηλαδή πέρα από σεξουαλική έλξη και ενθουσιασμό. Πιστεύω πάντως πως ο έρωτας περνάει και μόνο η αγάπη μένει.
— Πώς νιώσατε που χτύπησε το τηλέφωνο σας και ένα νέο παιδί ζήτησε να πείτε τραγούδι του;
Μού'χει ξανασυμβεί αυτό! Το βρήκα κάπου φυσιολογικό, διότι θα ήθελα να σας θυμίσω ότι πριν την ιστορία με τον Βεριώνη, είχα κάνει με τον Πλέσσα τα βραβευμένα τραγούδια του σε πολλές διαφορετικές γλώσσες. Ήταν μια πρόταση της γυναίκας του, της Λουκίλας Καρρέρ.
— Δεν είναι το ίδιο όμως. Ο Πλέσσας έχει μια τεράστια ιστορία, ο Δημήτρης Βεριώνης είναι ένας νέος τραγουδοποιός.
Έχετε δίκιο, το συναίσθημα είναι διαφορετικό. Κατ'αρχάς το ότι με πήρε ένας νέος συνθέτης, τον οποίο εγώ δε γνώριζα, ήταν κάτι ψιλοκολακευτικό. Να, είπα, κοίταξε που κι οι νέοι με θυμούνται και με ακούνε. Και πήγα με πολλή χαρά και το έκανα! Πρόκειται για ένα πολύ όμορφο τραγούδι!
— Όπου, όπως είπατε πριν, πράγματι η φωνή σας ακούγεται αναλλοίωτη.
Ευτυχώς! Πάντως, να ξέρετε, μόλις δω τα πρώτα συμπτώματα, θα σταματήσω να τραγουδάω.
— Το ενοχλητικό βιμπράτο, ε;
Ακριβώς, άμα αρχίσουν εκείνα τα βιμπράτα, που αρκετοί συνάδελφοι δεν τα ακούνε...
— Είναι εύκολο όμως για κάποιον που ζει από και με το τραγούδι, να σταματήσει;
Και μένα η ζωή μου το τραγούδι είναι, εκτονώνομαι, περνάω πολύ ωραία, αλλά όταν δω ότι δε μπορώ να ευχαριστηθώ το αποτέλεσμα, όταν δε μ' αρέσει να μ'ακούω, θα αποσυρθώ. Το θέμα είναι να μην έχεις ανάγκες και να τραγουδάς για χόμπι, αλλά να βρίσκεις τη δύναμη να σταματάς όταν η φωνή σου δεν θά'ναι όπως παλιά. Εκτός πια κι αν τραγουδάς από μεγάλη ανάγκη, όπου δυστυχώς έχουμε άπειρα τέτοια παραδείγματα.
— Το Δάκης βγαίνει από το Βρασίδας. Βρασιδάκης, λοιπόν;
Με λένε Βρασίδα Χαραλαμπίδη. Η μάνα μου δεν ήθελε καθόλου να με φωνάζει Βρασίδα, δεν της άρεσε, κι όλο έλεγε Βρασιδάκη, Βρασιδάκη, Δάκη, Δάκη κι έμεινε. Κι όταν το 1964 πήγα να κάνω τον πρώτο μου δίσκο στη MINOS, μου λέει ο Μάκης ο Μάτσας, νεαρός τότε κι αυτός: Πως σε λένε, νεαρέ μου; Λέω Δάκη. Α, ωραία, το μικρό; Το μικρό είναι, απαντάω. Λέγομαι Βρασίδας Χαραλαμπίδης. Α παπα, κάνει, κρατάμε το Δάκης γιατί το άλλο θα το κρατάγαμε ολόκληρο μόνο αν τραγουδούσες ρεμπέτικα (γέλια).
— Μου δίνετε πάσα τώρα περί μουσικών ειδών. Σε ποια ηλικία ήρθατε από την Αίγυπτο;
Ήρθα το ΄64, 21 ετών.
— Κουβαλώντας κάποια από τα εκεί ακούσματα;
Μόνο ξένο τραγούδι ακούγαμε εκεί. Από ελληνικά, ακούγαμε Βογιατζή, Μούσχουρη, Γιοβάννα, άντε και κάναν Καζαντζίδη.
— Πώς σας φαινόταν το κλάμα αυτό του Καζαντζίδη;
Η φωνή του μου άρεσε πάρα πολύ, τα τραγούδια του δε με αντιπροσώπευαν. Άλλος κόσμος μάλλον.
— Τον γνωρίσατε ποτέ;
Βέβαια, μία φορά και με συνεχάρηκε. Το θυμάμαι σαν τώρα: Αυτός κατέβαινε τις σκάλες της MINOS, εγώ ανέβαινα, χαιρετηθήκαμε και μου έδωσε συγχαρητήρια.
— Πώς βλέπατε την άνθηση της ελληνικής pop σκηνής σε σχέση με το εξωτερικό;
Τώρα θα πω κάτι που θα σας παραξενέψει, αλλά δε σκέφτηκα ποτέ τίποτα περί μουσικών ειδών. Εμένα μ' ενδιέφερε να τραγουδάω και ζούσα για το τραγούδι, όσο μπανάλ κι αν ακούγεται αυτό που λέω τώρα. Να σκεφτείτε ότι ήμουν στα πρώτα μου βήματα και δεν με ενδιέφερε να φτάσω άλλους φτασμένους συναδέλφους μου. Δεν είχα καμία επαφή με τον περίγυρο, ήθελα μόνο να λέω ωραία τραγούδια. Τίποτα, μα τίποτα άλλο.
— Πού οφειλόταν αυτό πιστεύετε;
Ίσως στο χαρακτήρα μου. Δεν ασχολήθηκα ποτέ σε βάθος με τη δουλειά μου ή μάλλον με τα γύρω απ' αυτήν.
— Κι όταν ανοίγατε το ραδιόφωνο κι ακούγατε Χατζιδάκι - Θεοδωράκη, με ποιον αισθανόσασταν πιο συγγενής;
Ο Θεοδωράκης έχει γράψει σπουδαία τραγούδια, η Όμορφη πόλη είναι το αγαπημένο μου ever τραγούδι. Σαφώς όμως ήμουν πιο κοντά στον Μάνο Χατζιδάκι, αυτόν τον μαγικό μελωδό. Το ξένο τραγούδι ωστόσο με εξέφραζε εκείνη την περίοδο. Πάντως, αν με ρωτήσετε αν έχω απωθημένα στην καριέρα μου, θα έλεγα με παράπονο που δεν έτυχε να τραγουδήσω Μάνο Χατζιδάκι. Τον γνώρισα κι αυτόν πάλι μια μέρα στην εταιρεία, αλλά ενδεχομένως να μη με ήξερε μια και τραγουδούσα άλλο τραγούδι ή να μην ήθελε η εταιρεία να συνεργαστούμε.
— Έχετε εμφανιστεί και σε αρκετές ταινίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου.
Στη Θεία μου τη χίπισσα και στο Γοργόνες και μάγκες εμφανίστηκα με τραγούδια γραμμένα αποκλειστικά γι' αυτές τις ταινίες. Όλες οι άλλες περιείχαν τραγούδια που τα είχα ηχογραφήσει και απλώς με καλούσαν να τα πω.
— Ένδειξη της δημοφιλίας ενός τραγουδιστή, έτσι;
Ακριβώς, πουλούσε κι η ταινία και διαφημιζόταν κι ο καλλιτέχνης.
— Πληρωνόσασταν γι' αυτές τις κινηματογραφικές συμμετοχές;
Όχι, όχι, τα στραβά της Ελλάδας.
— Μου κάνει εντύπωση τη στιγμή που ο Φίνος ήταν βιομηχανία τότε και οι ηθοποιοί του καλοπληρώνονταν.
Γιατί, πληρώθηκε ποτέ κανείς μας από τις εμφανίσεις του στην τηλεόραση; Η μόνη χώρα είναι η Ελλάδα που δεν πληρώνει!
— Πολιτικοποιημένος υπήρξατε ποτέ;
Ποτέ, ποτέ, δεν καταλάβαινα κανέναν και τίποτα, παρ' ότι έχω ψηφίσει ακόμη και ΚΚΕ. Έχω αλλάξει κατά καιρούς, ψήφιζα ότι θεωρούσα ως το πιο σωστό.
— Παρ' όλα αυτά, το 1969 τραγουδήσατε στην Ολυμπιάδα της χούντας.
Σάμπως ήξερα τι γινόταν τότε; Κακώς, αλλά ίσως δε μεγάλωσα έτσι.
— Τι ακριβώς εννοείτε;
Όταν πρωτοήρθα στην Ελλάδα και γίνονταν οι φασαρίες με τον Γέρο Παπανδρέου, δεν είχα πάρει χαμπάρι, αν και κοτζάμ γάιδαρος. Διότι στην Αίγυπτο δε μιλούσαμε καθόλου για πολιτικά, σα να ζούσαμε σε άλλο κόσμο εντελώς.
— Σήμερα ποια είναι η εικόνα που σας έχει μείνει από εκείνη την Ολυμπιάδα;
Τι ακριβώς θέλετε να σας απαντήσω; Ήτανε λίγο κιτς, αλλά και πολλά πράγματα είναι κιτς δυστυχώς. Βλέπω πολλά στραβά πράγματα στην Ελλάδα. Εκείνο που δε μπορώ να καταλάβω με τίποτα είναι η ασυλία των βουλευτών. Δηλαδή είναι δημοκρατικό αυτό; Να μην έχουμε εμείς ασυλία και νά'χουν όλοι αυτοί; Είναι αδιανόητο για μία δημοκρατία! Με απασχολεί όλη αυτή η υποκρισία...
— Πάμε πάλι στα μουσικά. Αληθεύει ότι ένα τραγούδι που σας είχε καθορίσει ήταν η Μπαλάντα των αισθήσεων και των παραισθήσεων (Σαν παλιό σινεμά) του Χατζιδάκι;
Αυτό πάλι τό 'χα τραγουδήσει σε live, όχι στη δισκογραφία. Μου κάνει εντύπωση που το γνωρίζετε! Εννοούσα τότε πως ήταν ένα τραγούδι που το λάτρεψα. Τό 'χα βάλει στο πρόγραμμα μου στο Διογένης και γινόταν χαμός.
— Τι σας άγγιζε περισσότερο, ο στίχος του Δαβαράκη, η μουσική του Χατζιδάκι;
Το πάντρεμα και των δύο! Η μελωδία, όλο αυτό, ήταν φοβερό!
— Πόσες γλώσσες μιλάτε;
Αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, αραβικά, λίγα ισπανικά και ελληνικά φυσικά. Θυμάμαι στο δημοτικό σχολείο στην Αλεξάνδρεια να παίζουμε με Αγγλάκια, Γαλλάκια, μαυράκια, όπου κι αυτά μάθαιναν λίγα ελληνικά. Ζούσαμε σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία. Οι ξένες γλώσσες ήταν η φυσική ροή της ζωής μου.
— Αν σας ζητούσα να κάνετε μια αναδρομή από τότε που ξεκινήσατε να τραγουδάτε επαγγελματικά;
Το 1962 πρωτοξεκίνησα στην Αίγυπτο ερασιτεχνικά. Τραγουδούσα σ' ένα μαγαζί χωρίς να με πληρώνουν κυρίως ξένα τραγούδια, αλλά έλεγα και κάνα δυο ελληνικά. Είχαν έρθει, θυμάμαι, στην Αλεξάνδρεια η Νάντια Κωνσταντοπούλου με τον Μωράκη κι αυτά ήταν τα πρώτα ελληνικά τραγούδια που έλεγα κι εγώ. Στη συνέχεια, ήρθα στην Ελλάδα για διακοπές και έμεινα καθαρά από τύχη. Εγώ Γαλλία ήθελα να πάω και να γίνω τραγουδιστής, ο πατέρας μου επέμενε να έρθω στην Ελλάδα. Ήρθα, λοιπόν, και πήγα με ένα φίλο μου πιανίστα στο Auto-Club της Κηφισιάς, όπου αυτός ήξερε τους μουσικούς. Μου λέει Ανέβα πες ένα τραγούδι γαλλικό, ανέβηκα, το είπα το γαλλικό μου, ο καταστηματάρχης ενθουσιάστηκε και με κράτησε. Αυτό ήταν!
— Και έκτοτε σαρώσατε...
Μα, δεν κάθισα και ποτέ μου. Δούλευα συνεχώς και μόνο τα τελευταία χρόνια δε δουλεύω τα καλοκαίρια. Μιλάω για τα τελευταία πέντε - έξι χρόνια.
— Λόγω κούρασης;
Και γιατί αποφάσισα να ξεκουράζομαι, αλλά και γιατί δεν υπάρχει πια τόση δουλειά, δεν πάει καλά το επάγγελμα μας.
— Στις αρχές του 1970 πολλοί άνθρωποι ερωτεύονταν με τη φωνή σας. Το ερωτικό στοιχείο σας καθόρισε ως προσωπικότητα;
Κατά καιρούς πίστευα ότι ερωτευόμουν κι εγώ πολλές φορές. Αλλά τώρα, μεγαλώνοντας, ανακαλύπτω ότι ίσως να μην είχα ερωτευθεί πραγματικά. Να μην ήταν τίποτα άλλο δηλαδή πέρα από σεξουαλική έλξη και ενθουσιασμό. Πιστεύω πάντως πως ο έρωτας περνάει και μόνο η αγάπη μένει.
— Είναι εύκολο να μου ξεχωρίσετε κάποιο δίσκο σας;
Α, είναι πολύ δύσκολο αυτό, ειλικρινά δε μπορώ να απαντήσω. Έγραψα δίσκους με τον Πλέσσα, τον Κατσαρό, τον Σπανό, τον Χατζή, συνεργάστηκα σε live με τον Χατζηνάσιο. Τι να πρωτοξεχωρίσω; Υπήρξαν βέβαια αρκετά τραγούδια που τα ηχογράφησα και μετά το μετάνιωσα!
— Όπα, αυτό έχει ενδιαφέρον!
Ναι, κι είναι και αστείο, αφού ένα τραγούδι που ποτέ δεν μ' άρεσε κι έγινε μεγάλη επιτυχία ήταν το γαλλικό ''Tu veux ou tu veux pas''. Μετάνιωσα που το τραγούδησα! Δε μ'άρεσε ούτε όπως τό'πα, ούτε σαν τραγούδι. Είπα μάλιστα του Μάτσα Μην το βάλεις αυτό στο δίσκο, συμφώνησε και τελικά το έβαλε!
Όταν τό 'δα λοιπόν μεσ' στο δίσκο, σκέφτηκα Πάει η καριέρα μου, καταστράφηκε...Κι αυτό όμως έγινε το μεγάλο σουξέ μου! Ήταν ένα τραγούδι που το έλεγε ναζιάρικα η Μπριζίτ Μπαρντό κι ο Μάτσας ήθελε να το πω. Δεν έβρισκα το δικό μου τρόπο ερμηνείας και γι 'αυτό θεωρώ ότι το τραγούδησα απαίσια! Ούτε σήμερα μπορώ να τ' ακούω!
— Παρ' ότι έγινε το σουξέ σας; Αυτό δείχνει πόσο σοβαρά αντιμετωπίζετε γενικά το τραγούδι.
Αυτό ειν' αλήθεια. Να σκεφτείτε ότι στα μαγαζιά συνηθίζεται το τελευταίο βράδυ της σεζόν, οι τραγουδιστές να κάνουν άνω - κάτω την παράσταση και να διακωμωδούν τα τραγούδια. Ποτέ μου δεν μπόρεσα να το κάνω! Πώς θα γίνει, τους λέω, θα βγω και θα γελοιοποιήσω τα Τόσα καλοκαίρια; Δε γίνεται... Ούτε καν ντυνόμουν στα αποκριάτικα πάρτι, ποτέ δε μ' άρεσε το αλαλούμ ή να ντύνομαι σούργελο. Δεν ξέρω πώς λέγεται αυτό, πιθανώς ιδιοτροπία μου.
— Να σας πω όμως τώρα κάτι, γιατί αισθάνεστε άσχημα για το Tu veux ou tu veux pas και όχι, λόγου χάριν, για τα τραγούδια που κάνατε με τον Καρβέλα;
Ο Καρβέλας είναι ένας πάρα πολύ τρυφερός, ευφυής και παρεξηγημένος συνθέτης.
— Εγώ μιλάω για τραγούδια τύπου Θωρακισμένη Μερσεντές που μάλλον δεν ήταν του Καρβέλα. Θυμόσαστε τι σας είχε γράψει στην κριτική του ο Αργύρης Ζήλος;
Όχι, για πες (γέλια)
— Έγραφε Δάκης - Θωρακισμένη Μερσεντές κι από κάτω: Θα τη χρειαστείς, μεγάλε!
(γέλια) Δεν το θυμάμαι, αλήθεια! Ένα ανώδυνο κομμάτι ήταν αυτό του Νιάρχου και του Σοφού. Με τον Σοφό είχαμε κάνει και το Τσάι με λεμόνι. Δεν ήταν δα και τόσο τραγικό, τόσα χειρότερα τραγούδια υπάρχουν πια. Άμα εγώ είμαι εντάξει με τη συνείδηση μου ως τραγουδιστής, ειλικρινά δεν με επηρεάζει καμία κριτική. Μού'χει τύχει σε πρεμιέρα να ρωτήσω Πώς ήμουν; και να μου πουν Δεν σου πήγαιναν τα παπούτσια. Και γίνομαι έξαλλος! Αντί να μου πεις πώς ακούστηκα, πώς ήμουν στη σκηνή...
— Ίσως όμως ήταν και η εποχή, αν υποθέσουμε ότι και άλλοι συνάδελφοι σας συνεργάστηκαν με τον Καρβέλα και έκαναν σουξέ, βλέπε Ρίτα Σακελλαρίου.
Να πω εδώ ότι με τον Καρβέλα είχαμε συνεργαστεί πρώτη φορά στα πρώτα μας βήματα. Μιλάω για τη δεκαετία του 1970, όπου σε ένα δίσκο μου στη MINOS μού'χε δώσει δύο δικά του τραγούδια. Το ένα απ' αυτά, μάλιστα, είχε γραφτεί για μια Γιαπωνέζα ή Κινέζα πού'χε ερωτευθεί τότε ο Νίκος κι ήθελε να το πω εγώ. Λεγόταν Κουέι Μέι! Ένα απίστευτο τραγούδι φτιαγμένο από ένα μεγάλο ταλέντο. Τον εκτιμώ πάρα πολύ τον Νίκο!
— Ωστόσο, δεν μπήκατε ποτέ στη δισκογραφία της Μεταπολίτευσης με όλες αυτές τις λόγιες μελοποιήσεις σε μεγάλους ποιητές.
Αυτό εξαρτιόταν από ποιον ποιητή μελοποιούσαν κάθε φορά και ποιος τον μελοποιούσε. Ας πούμε, υπήρξαν συνθέτες που μελοποίησαν πολύ όμορφα τους ποιητές και υπήρξαν κι άλλοι που τους άκουσα και είπα Παναγία μου, θεός φυλάξοι, τι ειν' αυτό που ακούμε τώρα... Μου άρεσαν τα τραγούδια της Κωχ, που ήμασταν και στην ίδια εταιρεία, σε ποίηση Καββαδία, αυτά ήταν πολύ ωραία τραγούδια. Γενικά δε συμφωνούσα με τις μελωδίες των μελοποιήσεων τις περισσότερες φορές.
— Με την ποίηση είχατε ποτέ σχέση, διαβάζατε εννοώ;
Όχι, δεν τα πήγα ποτέ καλά με την ποίηση. Μπορεί να έβλεπα ένα εξαιρετικό ποίημα, να το διάβαζα και να μην καταλάβαινα τίποτα, να μη με συγκινούσε, μα όταν το άκουγα μελοποιημένο να έλεγα Τι αριστούργημα ειν' αυτό!
— Μου αρέσει που μιλάτε με τέτοια ειλικρίνεια.
Αυτό είμαι, τι να κάνω; (γέλια) Να βγω να το παίζω κουλτουριάρης;
— Πώς θα ορίζατε τον κουλτουριάρη;
Η έννοια της κουλτούρας είναι παραποιημένη. Μη μου βάζεις δύσκολα τώρα και δε θέλω να επεκταθώ, θα πω μόνο ότι οι περισσότεροι κάνουν τους κουλτουριάρηδες, είναι δήθεν. Δεν υπάρχει τίποτα πιο όμορφο απ' το νά 'σαι ο εαυτός σου κι αυτό να δείχνεις κάθε φορά.
— Σήμερα τι εισπράττετε από τον κόσμο;
Δεν ξέρω, αλλά οι άνθρωποι νομίζουν πως έχω γεράσει, που έχω γεράσει δηλαδή, περιμένουν να δουν όμως έναν άνθρωπο που να μη μπορεί να τραγουδήσει και μένουν έκπληκτοι και μου δίνουν συγχαρητήρια. Και λέω Μα καλά, 48 χρόνια τραγουδάω, τώρα μ' ανακαλύπτουν αυτοί;
— Εξηγείται αυτό. Εγώ, ας πούμε, που πάω 40, σας έμαθα από τη Θωρακισμένη Μερσεντές. Οι γονείς μου, πάλι, από τη Θεία μου τη χίπισσα.
(γέλια) Βρε, τι έπαθα! Ο παππούς σου, η γιαγιά σου, σού 'παν τίποτα;
— Όχι, αφού έχω γονείς μεγαλύτερους στην ηλικία από τη δική σας. Είστε χριστιανός, πιστεύετε;
Πιστεύω πάρα πολύ, αλλά δεν είμαι θρησκόληπτος. Άμα πιστεύεις κάπου, το θαύμα μπορεί να γίνει.
— Οπουδήποτε;
Ε, καλά εμείς μάθαμε να πιστεύουμε στο Θεό, το Χριστό και τους Αγίους. Η δύναμη της πίστης σε κάνει πολύ δυνατό πάντα!
— Στη συνέντευξη αυτή πηγαίνουμε μπρος - πίσω, πλάκα έχει, κι εγώ θέλω τώρα να σας ρωτήσω αν αγαπούσατε και το λαϊκό τραγούδι ή το θεωρούσατε λούμπεν.
Καλέ, όχι, όχι λούμπεν! Υπάρχουν μελωδίες του Τσιτσάνη που με ανατριχιάζουν. Μπορώ να τις χαρακτηρίσω λούμπεν;
— Δεν κάνατε όμως ποτέ ένα προς τα κει ξάνοιγμα.
Δεν μου πάει σα φυζίκ το λαϊκό τραγούδι. Συνήθως οι λαϊκοί είναι και πιο μάγκες στο φέρσιμο, στην εμφάνιση, έτσι τους έχει συνηθίσει ο κόσμος. Εμένα μια ζωή με λέγανε Τραγουδιστή των σαλονιών κι ακόμη γελάω και ντρέπομαι. Τραγουδάω όμως λαϊκά όποτε εμφανίζομαι κάπου.
— Σήμερα θα μπορούσατε να τραγουδήσετε με έναν λαϊκό καλλιτέχνη της δικής σας γενιάς; Κάτι που το ΄70 θα ήταν αδιανόητο για τον pop ή τον σαλονάτο Δάκη να μοιραστεί τη σκηνή με τη συχωρεμένη Πόλυ Πάνου. Τα στεγανά μοιάζει να έχουν καταρριφθεί.
Σίγουρα έχουν καταρριφθεί και κακώς που δεν κάνουν τέτοιες παντρειές στην Ελλάδα. Ένα άλλο κακό της Ελλάδας είναι που δεν παντρεύουν τους παλιούς με τους νέους. Εδώ νομίζουν πως άμα έχει περάσει λίγος καιρός, παροπλίζεσαι και κανείς δεν ενδιαφέρεται για σένα.
— Βγάζετε ένα παράπονο τώρα;
Ναι!
— Προσωπικό;
Προσωπικό, ναι, γιατί εμένα μού 'χει τύχει να μου πει παραγωγός του ραδιοφώνου Ε, μα, τώρα κι εσείς οι παλιοί, φάγατε ό,τι φάγατε, τι θέλετε πια; Δηλαδή, καταλάβατε; Μιλάμε για κόμπλεξ, απωθημένα ή άγνοια. Εγώ έβλεπα στα πρώτα μου βήματα τον Βογιατζή, την Άντζελα Ζήλεια κι έλεγα Τι φωνάρες ειν' αυτές! Ποιος ξεχνάει τη Μάρθα Καραγιάννη που χόρευε και τραγουδούσε; Αν αυτή η κοπέλα ζούσε στην Αμερική θα γινόταν παγκοσμίως γνωστή! Εγώ τώρα που μεγάλωσα και αποστασιοποιήθηκα, κατάλαβα πόσο σημαντικοί καλλιτέχνες υπήρξαν όλοι αυτοί. Οι σημερινοί παραγωγοί δείχνουν μια άγνοια, φαίνεται να μην ξέρουν τη δουλειά των παλιότερων.
— Σύμφωνοι, αλλά είπατε πριν για συναδέλφους σας που ενδεχομένως έχουν χάσει τη φωνή τους και επιμένουν να τραγουδάνε.
Δεν αναφέρομαι σ' αυτούς που δε μπορούν πια να τραγουδήσουν. Θέλω να πω ότι εκτός Ελλάδας σέβονται τους καλλιτέχνες. Πρόσφατα έκανε δίσκο ένας σπουδαίος Αμερικανός του ΄60 κι είχε ντουέτα με τη Madonna και τη Lady Gaga. Ποιος σκέφτηκε εδώ να με βάλει να τραγουδήσω με τον Ρέμο, με τη Νατάσσα Θεοδωρίδου και με... πες και μια πιο καινούργια!
— Την Πάολα, ξέρω γω.
Την Πάολα, έστω! Δεν σέβονται τους παλιούς στην Ελλάδα, αυτό ειν' το πρόβλημα.
— Παρ' όλα αυτά, όση ώρα πίνουμε τον καφέ μας έχουν περάσει αρκετοί άνθρωποι για να σας σφίξουν το χέρι και να σας δώσουν αγάπη.
Ε, ναι, αλλά αυτοί δεν είναι άνθρωποι του χώρου. Μιλάω για τους από μέσα. Δεν έχω παράπονο, βέβαια, νά, βρέθηκε τώρα ο Βεριώνης! Ένας κούκος φυσικά δεν φέρνει την άνοιξη, ούτε μπορώ να νιώθω πανευτυχής. Βλέπω ότι πάνε στραβά τα πράγματα. Βάλε το γαλλικό TV5 και θα δεις όλους τους παλιούς μουσικούς μαζί με τους νέους.
— Σκεφτήκατε ακόμη και στην ηλικία αυτή λόγω κρίσης να αφήσετε την Ελλάδα;
Μα τα τελευταία έξι χρόνια ζω στην Κύπρο. Στη Λευκωσία, μόνιμα. Πήγα για καλοκαίρι, μου άρεσαν οι ήσυχες θάλασσες της και έμεινα. Επέστρεψα με αφορμή το πρόγραμμα που κάνουμε τώρα με τη Σόφη Ζαννίνου. Μου θυμίζει πολύ την Αλεξάνδρεια η Κύπρος!
— Α, να μην το ξεχάσω! Πάντα ήθελα να σας ρωτήσω για το support που είχατε κάνει στους Rolling Stones στην επεισοδιακή συναυλία τους στην Αθήνα τον Απρίλιο του ΄67!
(γέλια) Θα σας απογοητεύσω, αλλά ποτέ δεν μου άρεσαν οι Rolling Stones, εγώ μια ζωή ήμουν με τους Beatles. Να σκεφτείτε δεν κάθισα καν στη συναυλία, βγήκα, είπα τα τέσσσερα - πέντε τραγούδια μου κι έφυγα.
— Θυμάστε ποια ήταν αυτά;
Όχι, αλλά σίγουρα θα ήταν το σουξέ μου, το Tu veux ou tu veux pas. Μπορεί νά'ναι άσχημο αυτό που θα πω τώρα για τους οπαδούς των Rolling Stones, αλλά θυμάμαι είχε μπει στο στάδιο ο δικός τους με την κοπέλα του στους ώμους...
— Ο Mick Jagger;
Αυτός, ο Jagger, ναι! Έβλεπα κάτι φάτσες κι έλεγα Τι' ναι όλοι αυτοί τώρα; Πολύ χίπηδες ήταν, δεν ξέρω, δεν μου άρεσαν καθόλου.
— Ούτε τους είδατε δηλαδή μετά.
Α παπα...
— Ούτε είδατε τα επεισόδια που έγιναν.
Τα έμαθα εκ των υστέρων. Δεν είμαι απ' τους ανθρώπους που νιώθω αποστροφή για πράγματα στη ζωή μου, απλώς αδιαφορώ.
— Με χαρά λοιπόν θα εμφανιστήκατε στη Θεία μου τη χίπισσα που ο Σακελλάριος σατίριζε το χίπικο κίνημα της εποχής.
Ναι, το σατίριζε και πρέπει να σας πω ότι κατά σύμπτωση φόρεσα κι εκείνο το χίπικο πουκάμισο!
Δεν μου είπε κανείς ότι πρέπει να το βάλω, πήγα μόνος μου και το αγόρασα. Ήταν πολύ μοντέρνο για τότε και του Τσεκλένη μάλιστα, του πάντα πρωτοποριακού στη μόδα (γέλια).
— Σκέφτομαι ότι εκείνη την εποχή, το alter ego σας στο λαϊκό τραγούδι ήταν ο Γιάννης Πουλόπουλος, είχε εμφανιστεί κι αυτός στην ίδια ταινία να τραγουδάει στη φτωχογειτονιά της Βλαχοπούλου.
Ακριβώς! Ίδια γενιά είμαστε! Πουλόπουλος, εγώ και η Μαρινέλλα.
— Η Μαρινέλλα μάλλον θα σας ρίχνει λίγα χρονάκια.
Μιλάω για στυλ. Τότε η Μαρινέλλα είχε χωρίσει απ' τον Καζαντζίδη κι έκανε σόλο καριέρα. Πηγαίναμε συνέχεια οι τρεις μας στην τηλεόραση. Τα περιοδικά τύπου Μανίνα μας κατηγοριοποιούσαν: Ο Δάκης στην pop, ο Πουλόπουλος στο λαϊκό και η Μαρινέλλα στο λαϊκό- έντεχνο. Αν ανατρέξετε σε εκείνα τα περιοδικά της εποχής, θα τα δείτε.
— Αλήθεια, μαζεύατε από τότε αρχείο;
Έχω όλα τα περιοδικά! Είχα μια θαυμάστρια που μου τα μάζευε και κάπου στις αρχές του ΄80 μου τα έφερε μέσα σε καμιά δεκαριά μεγάλα άλμπουμ. Έκοβε τις σελίδες των περιοδικών και τις κόλλαγε.
— Εγώ είμαι καλυμμένος από τη συζήτηση μας, κύριε Δάκη. Είναι κάτι άλλο που θα θέλατε να πείτε;
Σας ξαναλέω, το μόνο αχ μου είναι που δεν τραγούδησα σε δίσκο τραγούδια του Χατζιδάκι. Το λέω με σιγουριά, αφού πήγαιναν πολύ στη φωνή μου. Όταν αγαπάς κάτι, το τραγουδάς και καλύτερα.
— Ναι, αλλά η Μυθολογία, λόγου χάριν, δεν θα ήταν για σας ένας κουλτουριάρικος δίσκος;
Το θυμάμαι, ήταν δυσνόητος δίσκος αυτός. Όχι, αν ήταν να κάνω ένα τέτοιο δίσκο με τον Χατζιδάκι θα μ' έπιανε απογοήτευση, δε θα μπορούσα.
— Κάτι παρεμφερές μού'χε αφηγηθεί ο Άγγελος Διονυσίου: Όταν κάποτε ο Μίκης Θεοδωράκης του έδωσε να πει κάποια λαϊκά τραγούδια με ποιητικό στίχο, ο Στράτος του τα γύρισε πίσω. Μαέστρο, του είπε, να με συμπαθάς, αλλά εγώ δε μπορώ να πω τέτοια τραγούδια...
Κοίταξε, ούτε εγώ θα μπορούσα. Είναι αυτό που έλεγα μόλις πριν, άμα δεν αγαπάς κάτι, δε μπορείς και να το τραγουδήσεις!
— Πως και δεν δοκιμάσατε το ταλέντο σας στην υποκριτική, όπως έκανε την ίδια περίοδο ο Γιάννης Βογιατζής; Στο βίντεο-κλιπ του Τσάι με λεμόνι υποδύεστε κάποιο ρόλο, θα έλεγα.
Ναι, ε; Κάποια στιγμή, δεν ξέρω αν θυμάστε το Θέατρο της Δευτέρας, με κάλεσε ξαφνικά ο Ντίνος Ηλιόπουλος να παίξω σε ένα έργο. Επρόκειτο για μία τριλογία του Camus.
— Του Camus; Ωχ, κατ' ευθείαν στα σκληρά σας έριξε ο μακαρίτης ο Ηλιόπουλος.
(γέλια) Ναι, είχε γυριστεί και σε ταινία με τον Μορίς Σεβαλιέ και τον Αλέν Ντελόν. Μού έδωσε το βιβλίο ο Ηλιόπουλος κι έχασα τον ύπνο μου για δεκαπέντε μέρες. Δε μπορούσα να καταλάβω πως θα τα μάθω εγώ όλα αυτά τα πράγματα. Τελικά, κάναμε την πρώτη πρόβα, τα βρήκα μπαστούνια με το αποστήθισμα και γύρισα και του είπα Σας παρακαλώ, δεν αντέχω, αποδεσμεύστε με.
— Στο τραγούδι όμως δεν είχατε πρόβλημα να αποστηθίσετε στίχους.
Παράξενα πράγματα, είδες; Άμα δε μ' αρέσει ένα τραγούδι, ούτε τους στίχους μπορώ να μάθω, ούτε και τη μελωδία του. Ευτυχώς σήμερα θυμάμαι στην εντέλεια τους στίχους όλων των τραγουδιών από τις δεκαετίες του ΄60 και του ΄70.
— Κλείνοντας, πείτε μας λίγα λόγια για το που εμφανίζεστε αυτή την εποχή, ώστε να έρθουν να σας ακούσουν κάποιοι που θα διαβάσουν τη συζήτηση μας.
Τραγουδάμε με τη Σόφη Ζαννίνου σε ένα πολύ ωραίο bar - restaurant της Κηφισιάς, ξύλινο, γουστόζικο, που θυμίζει σαλέ. Λέγεται Old Times και κάνουμε ντουέτα με τη Σόφη, αφιέρωμα στα 60s, μετά περνάμε στα ελαφρολαϊκά, τα κινηματογραφικά του Πλέσσα, του Χατζιδάκι κ.ο.κ. Εντάξει, μια χαρά, εκτονώνομαι.
— Σας ευχαριστώ πολύ! Να είστε πάντα καλά να εκτονώνεστε!
Εγώ σας ευχαριστώ κι ελπίζω να είπαμε ενδιαφέροντα πράγματα!
σχόλια