Σπλιτ
Το Σπλιτ ήταν η δική μου προσθήκη σε μία οδική εκδρομή στις Δαλματικές Ακτές, που αρχικά δεν το συμπεριελάμβανε. Δεν ήξερα πολλά πράγματα για την πόλη, για την ακρίβεια ήξερα μόνο ένα αλλά μου έφτανε: εκεί βρίσκεται το Παλάτι του Διοκλητιανού, το οποίο ο Ρωμαίος αυτοκράτορας έχτισε για εξοχική κατοικία την περίοδο 295-305 μ.Χ. Αν αυτό δε σας φαίνεται επαρκής λόγος να επισκεφθεί κάποιος το Σπλιτ, τότε να συμπληρώσω ότι πρόκειται για ένα από τα πιο επιβλητικά και καλοδιατηρημένα ρωμαϊκά μνημεία στον κόσμο και το εντυπωσιακότερο είναι ότι δεν έπαψε ποτέ να κατοικείται!
Στρατιωτικό οχυρό, αυτοκρατορική κατοικία και οχυρωμένη πόλη ταυτόχρονα, το Παλάτι ήταν αυτό που πήγαμε να δούμε μόλις φτάσαμε στο Σπλιτ και μας έκλεψε την καρδιά. Αν φαντάζεστε ότι πρόκειται για αρχαιολογικό χώρο, απέχει πολύ από κάτι τέτοιο. Τα 220 κτίρια που περιλαμβάνει στεγάζουν 3.000 κατοίκους(!), καταστήματα, café κι εστιατόρια, με αποτέλεσμα ο επισκέπτης κυριολεκτικά να μένει με ανοιχτό το στόμα, αντικρίζοντας την πιο ζωντανή αρχαία πόλη που θα μπορούσε κανείς να φανταστεί. Στο κέντρο του Παλατιού βρίσκεται το Περιστύλιο, η επίσημη πρώτη αυλή που οδηγεί στα αυτοκρατορικά διαμερίσματα. Εδώ υψώνονται έξι γρανιτένιοι κίονες που, μαζί με την αινιγματική σφίγγα, ο αυτοκράτορας είχε φέρει από το Λούξορ της Αιγύπτου. Στις αρχαίες πέτρες, καθισμένοι σε μαξιλαράκια, που ανάμεσά τους έχουν ένα μικρό ξύλινο σανίδι για τα φλιτζάνια και τα ποτήρια, θα πιείτε έναν καφέ που θα σας μείνει αξέχαστος –κάτι σαν να κάνατε πικ νικ στον λόφο της Ακρόπολης. Το Lvxor Kavana, το οποίο διαθέτει κι έναν γοητευτικό εσωτερικό χώρο που συμπεριλαμβάνει τη μαρμάρινη βάση του Ναού της Αφροδίτης, λέγεται ότι είναι το παλαιότερο café της πόλης. Όπως και να έχει, ο καφές εκεί είναι εμπειρία ζωής.
Το Σπλιτ μπορεί να είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Κροατίας, το ιστορικό του κομμάτι όμως μπορεί κανείς εύκολα να το περπατήσει. Ένα από τα ομορφότερα σημεία απ΄όπου έχεις μια πανοραμική εικόνα της πόλης είναι ο λόφος Μαριάν –ένα καταπράσινο πάρκο που ο Διοκλητιανός φρόντισε να δημιουργηθεί για τους κατοίκους της πόλης.
Στο Περιστύλιο βρίσκεται και ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Δόμνιου κι αν η όψη του σας φαίνεται παράξενη, αυτό συμβαίνει γιατί στην πραγματικότητα πρόκειται για το Μαυσωλείο του Διοκλητιανού με ...καμπαναριό. Μπορεί το καμπαναριό να «κλωτσάει» ως εικόνα, προσφέρει όμως μια εντυπωσιακή θέα της πόλης, οπότε ξεκινήστε το ανέβασμα. Από ψηλά θα εντοπίσετε αμέσως και τον Ναό του Δία, που βρίσκεται κρυμμένος πίσω από το Lvxor Kavana. Είναι σε άριστη κατάσταση, παρόλο που κι αυτός δε γλύτωσε τη μετατροπή του σε Βαπτιστήριο. Η κοπέλα στο Tourist Info ξεκίνησε να μας εξηγήσει ότι ο Διοκλητιανός έσπευσε να χτίσει το ναό, παρόλο που στην πόλη υπήρχαν ήδη χριστιανοί, επειδή οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες αντλούσαν την εξουσία τους από τον Δία –κάποιοι μάλιστα ισχυρίζονταν ότι ήταν η ενσάρκωσή του. Όταν της είπαμε ότι ξέρουμε ποιος ήταν ο Δίας επειδή είμαστε Έλληνες, ενθουσιάστηκε και την επόμενη μέρα που μας ξαναείδε μας υποδέχτηκε με ένα χαμογελαστό «Τhe Greeks!». Γενικότερα οι Κροάτες μας κέρδισαν με την ευγένεια και τα καλά αγγλικά τους, παρόλο που σε σχέση με τους Σέρβους είναι λιγότερο θερμοί κι εκδηλωτικοί –νομίζω ότι μάλλον θυμούνται ακόμα την φιλοσερβική στάση της ελληνικής πολιτείας την εποχή του εμφυλίου στη Γιουγκοσλαβία.
Αφού χορτάσαμε βόλτες στο Παλάτι, βγήκαμε από την Χάλκινη Πύλη στην πλευρά του που κοιτάζει προς τη θάλασσα. Έχετε ακούσει τα περί Αθηναϊκής Ριβιέρας; Καμία σχέση. Η επονομαζόμενη Ριβιέρα του Σπλιτ είναι ένας μεγάλος, εντυπωσιακός πεζόδρομος γεμάτος μαγαζιά -που οι ομοιόμορφες τέντες τους στηρίζονται σε σίδερα που παραπέμπουν σε ιστία-, φοίνικες, παγκάκια και ανθρώπους που κάνουν βόλτα τρώγοντας παγωτά. Η πόλη απλώνεται εξίσου πανέμορφη και έξω από το παλάτι. Τίποτα δεν έχει αλλοιωθεί, η επιρροή των Βενετών, των Αυστριακών αλλά και τον Γάλλων -που έφτασαν ως εδώ κατά τους Ναπολεόντιους πολέμους- συντελούν στη γοητεία του πάλαι ποτέ Ασπάλαθου –μια και αυτό ήταν το πρώτο όνομα της πόλης, όταν ιδρύθηκε ως ελληνική αποικία.
Στις εκδρομές συνήθως τρώμε πρωινό και βραδινό, ενώ το μεσημέρι τσιμπάμε κάτι πρόχειρο. Στο Σπλιτ το πρωινό ανέλαβαν οι βαρυφορτωμένοι κροάτικοι φούρνοι, που ανάμεσα στα άλλα διαθέτουν και μπούχλα -το τοπικό τσουρεκοειδές- με κάθε είδους γέμιση. Ένα μεσημέρι που είχαμε αρχίσει να πεινάμε, αποφασίσαμε να ακολουθήσουμε τη συμβουλή του ξενοδόχου μας και να επισκεφθούμε την τοπική υπαίθρια αγορά, η οποία συγκέντρωνε καθημερινά αγρότες και κτηνοτρόφους από τις γύρω περιοχές, που πουλούσαν σχεδόν τα πάντα. Αγοράσαμε λοιπόν ένα ψητό κοτόπουλο, ένα σκαφάκι στρογγυλές τηγανιτές πατάτες, που περιμέναμε να ετοιμαστούν, ψωμί και αληθινές, μικρές, μοσχομυριστές φράουλες. Έχοντας ξοδέψει το ιλιγγιώδες ποσό των 8 ευρώ, αράξαμε στο πάρκο πίσω από την Χρυσή Πύλη –την πύλη που επιτρεπόταν να διασχίσει μόνο ο Διοκλητιανός, για να φτάσει στο Παλάτι. Υπό το βλέμμα του τεράστιου αγάλματος του Γρηγορίου της Νιν -δια χειρός Ivan Mestrovic, του πρώτου μοντέρνου γλύπτη της Κροατίας, το σπίτι του οποίου στο Σπλιτ σήμερα είναι μουσείο- φάγαμε μέχρι σκασμού και συνεχίσαμε τις βόλτες μας ευτυχισμένοι.
Το Σπλιτ μπορεί να είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Κροατίας, το ιστορικό του κομμάτι όμως μπορεί κανείς εύκολα να το περπατήσει. Ένα από τα ομορφότερα σημεία απ΄όπου έχεις μια πανοραμική εικόνα της πόλης είναι ο λόφος Μαριάν –ένα καταπράσινο πάρκο που ο Διοκλητιανός φρόντισε να δημιουργηθεί για τους κατοίκους της πόλης. Στο λόφο θα φτάσετε ανεβαίνοντας άπειρα σκαλιά –προσωπικά σωριάστηκα ξέπνοη στο παλιομοδίτικο αναψυκτήριο αλλά άξιζε τον κόπο. Κατηφορίζοντας μπορείτε να περιπλανηθείτε στο Veli Varoš, μια συνοικία ταπεινή με μικρά πέτρινα σπίτια, όπου παλαιότερα κατοικούσαν ψαράδες. Η περιοχή είναι πραγματικός λαβύρινθος και οι ντόπιοι λένε ότι είναι εύκολο να χαθείς. Εμείς δε χαθήκαμε, εντοπίσαμε όμως ταβέρνες χωρίς τουριστικό πρόσημο και αποφασίσαμε να φάμε εκεί. Αποδείχτηκε καλή ιδέα, ήπιαμε μάλιστα και εξαιρετικό τοπικό χύμα κρασί. Τα εστιατόρια μέσα στο παλάτι είναι υψηλής αισθητικής και με καλό φαγητό, οι τιμές όμως είναι ελαφρά τσιμπημένες. Το Veli Varoš είναι μια καλή επιλογή, χωρίς εκπτώσεις στον κομμάτι της γεύσης αλλά και του περιβάλλοντος. Καφέ και ποτά πίναμε μέσα στο παλάτι –οι τιμές είναι πολύ καλές και δεν έχεις συχνά την ευκαιρία να τα πίνεις σε μια αρχαία πόλη. Γενικότερα, πριν φύγουμε από το Σπλιτ είχαμε ήδη αποφασίσει ότι με την πρώτη ευκαιρία θα ξαναπάμε –αυτό νομίζω ότι τα λέει όλα.
Σόλιν (Solin)
Το Σόλιν (τα ρωμαϊκά Σάλωνα) πρωτοαναφέρεται το 119 π.Χ. ως κέντρο της Ιλλλυρικής φυλής. Με τους κατοίκους αυτής την πολύ μεγαλύτερης πόλης δραστηριοποιούνταν εμπορικά οι Έλληνες που ίδρυσαν τον Ασπάλαθο. Κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους 78 π.Χ. και εξελίχθηκε σε διοικητικό κέντρο της Ρωμαϊκής Δαλματικής επαρχίας. Ισοπεδώθηκε από τους Σλάβους και τους Αβαρούς τον 7ο αιώνα μ.Χ. και οι κάτοικοί του το εγκατέλειψαν και κατέφυγαν στο Παλάτι του Σπλιτ, όπου οι απόγονοί τους ζουν μέχρι σήμερα. Διαβάζοντας ότι πρόκειται για την Πομπηία της Κροατίας, ξεκινήσαμε να το βρούμε, μια και απέχει ελάχιστα από το Σπλιτ. Μετά από τουλάχιστον ένα τέταρτο αναζήτησης, καθώς ξαφνικά έπαψαν να υπάρχουν πινακίδες και όσοι ρωτήσαμε δε φαινόταν να ξέρουν τι ακριβώς ψάχνουμε, φτάσαμε σε έναν εκτεταμένο αρχαιολογικό χώρο, που ήταν εντελώς αναξιοποίητος. Μπήκαμε από μια ανοιχτή πόρτα, όπου δεν υπήρχε κανείς και μπορεί να μην αντικρίσαμε την Πομπηία, σίγουρα όμως άξιζε τον κόπο, μια και πολλά από τα ερείπια ήταν σε έναν βαθμό αναστηλωμένα και η περιοχή ήταν καταπράσινη κι ανθισμένη. Όσο για το μουσείο, αυτό ήταν κλειστό λόγω Πρωτομαγιάς.
Τρογκίρ (Trogir)
Το αρχαιοελληνικό Τραγούριον είναι μια πόλη που το ιστορικό τμήμα της -που το 1997 ανακηρύχθηκε από την UNESCO Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς- βρίσκεται πάνω σε ένα μικρό νησί, το οποίο απέχει λίγα μόλις μέρα από τη στεριά. Μια και βρίσκεται πολύ κοντά στο Σπλιτ, αποφασίσαμε να πάμε μία μέρα που έβρεχε, έβρεχε μονότονα. Το ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του Τρογκίρ είναι ότι συνοψίζει καλύτερα από κάθε άλλη πόλη της Δαλματίας τον πολιτισμό που άνθισε κατά μήκος της ακτής. Αρχαίοι Έλληνες, Ρωμαίοι και Βενετοί ήταν αυτοί που επηρέασαν πολιτισμικά τους κατοίκους της πόλης, της οποίας η ρυμοτομία νησιωτικού οικισμού ανάγεται στην Ελληνιστική περίοδο. Η πόλη είναι πλούσια σε αρχιτεκτονήματα ρωμανικού και αναγεννησιακού ρυθμού και αποτελεί το καλύτερα σωζόμενο ρωμανο-γοτθικό συγκρότημα, όχι μόνο στην Αδριατική αλλά και σε ολόκληρη την Κεντρική Ευρώπη. Με τις ομπρέλες ανά χείρας προσπαθήσαμε να εντοπίσουμε τα σημαντικότερα αξιοθέατα, έχοντας παρκάρει όσο πιο κοντά στο κέντρο γινόταν, σε ένα εξωφρενικά ακριβό, για τα δεδομένα της Κροατίας, πάρκινγκ. Τελικά, αφού μπήκαμε στον εξαιρετικό καθεδρικό ναό του Αγίου Λαυρεντίου με τα υπέροχα γλυπτά και φωτογραφίσαμε τη loggia (στοά με κολόνες) του 15ου αιώνα, αποφασίσαμε, επειδή η βροχή δυνάμωνε, να καθίσουμε για φαγητό σε ένα εστιατόριο που από ένστικτο θεωρήσαμε ότι θα είναι καλό. Το ένστικτό μας φαίνεται ότι ήταν σε φόρμα, με αποτέλεσμα να φάω τη νοστιμότερη γαριδόσουπα που μπορούσα -εγώ τουλάχιστον- να φανταστώ. Όσο για τον καφέ, αυτόν τον ήπιαμε σε ένα στέκι ναυτικών, με μια μπάρα που παρέπεμπε σε πλοίο και μια μεγάλη πυξίδα κολλημένη στο ταβάνι. Το απροσδόκητο -εκτός από την παρουσία μας- ήταν ότι έπαιζε δυνατή ροκ μουσική.
Σίμπενικ (Šibenik)
Από όσες πόλεις επισκεφθήκαμε κατά τη διάρκεια αυτής της εκδρομής στις Δαλματικές Ακτές, το Σίμπενικ είναι η μόνη που ιδρύθηκε από ...Κροάτες, κατά τη διάρκεια του 10ου αιώνα. Για μικρό χρονικό διάστημα υπήρξε έδρα του Κροάτη βασιλιά, για να κατακτηθεί στη συνέχεια από Βενετούς, Βυζαντινούς, Ούγγρους, ώσπου το 1412 υποτάχθηκε στη Δημοκρατία της Βενετίας, υπό την διοίκηση της οποίας έμεινε σχεδόν τέσσερις αιώνες. Σήμερα είναι μια ατμοσφαιρική πόλη με σημαντικότερο αξιοθέατο τον Καθεδρικό της που είναι αφιερωμένος στον Άγιο Ιάκωβο και από το 2000 αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Ο ναός κατασκευάστηκε την περίοδο 1431-1536 και είναι ένα μοναδικό παράδειγμα μίξης τριών διαφορετικών αρχιτεκτονικών απόψεων: της βόρειας Ιταλίας, της Δαλματίας και της Τοσκάνης του 15ου και του 16ου αιώνα. Εντυπωσιάζει επίσης με τα γλυπτά του, ειδικά τη ζωφόρο που αναπαριστά 71 πρόσωπα ανδρών, γυναικών και παιδιών αλλά και το Βαπτιστήριο. Μετά την επίσκεψή μας στο ναό, αφού ανεβήκαμε και κατεβήκαμε, αφού είδαμε το κάστρο και τους κήπους του μεσαιωνικού μοναστηριού του Αγίου Λαυρεντίου, επιστρέψαμε στην πλατεία του Καθεδρικού για να πιούμε έναν καφέ μετά θέας.
Οι Δαλματικές Ακτές αποδείχθηκαν αντάξιες της φήμης τους, όσον αφορά την ομορφιά των πόλεών τους, χωρίς να μπορώ να πω το ίδιο για τις παραλίες τους, που στα μάτια του Έλληνα δε νομίζω ότι φαίνονται κάτι ιδιαίτερο. Από την άλλη αυτό είναι και καλό, γιατί το καλοκαίρι οι τιμές των ξενοδοχείων είναι απλησίαστες, οπότε καλύτερα προτιμήστε να πάτε Φθινόπωρο ή Άνοιξη. Αξίζει τον κόπο.
σχόλια