Ο Τζον Λένον (1940-1980) είχε επισκεφθεί κατά πρώτον την Ελλάδα, μαζί και με τους υπόλοιπους Beatles, το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουλίου 1967. Για την παρουσία του στην Αθήνα, όπως και έξω απ' αυτήν (Αράχωβα, Δελφοί, Ιτέα, Νότιος Ευβοϊκός, Σποράδες...), εκείνο το καλοκαίρι, είχαμε γράψει αναλυτικά εδώ στο LIFO.gr. Τώρα θ' ασχοληθούμε με τη δεύτερη επίσκεψή του στη χώρα μας, τον Νοέμβριο του 1969, που είχε το ίδιο ή και ακόμη πιο μεγάλο ενδιαφέρον.
Κατ' αρχάς, όταν μιλάμε, γράφουμε κ.λπ. για τον Τζον Λένον δεν ξέρω αν χρειάζεται να σημειώσουμε πως αναφερόμαστε στη σημαντικότερη προσωπικότητα της ποπ / ροκ μουσικής (κατ' εμέ είναι η σημαντικότερη), ή έστω σε μία από τις δυο-τρεις πιο σημαντικές (αν εντάξουμε σ' αυτήν την τριάδα τους Έλβις Πρίσλεϊ και Μπομπ Ντίλαν). Η επιρροή που άσκησαν αυτοί οι τρεις άνθρωποι στην ιστορία της δημοφιλούς, νεανικής μουσικής, και ειδικότερα ο Τζον Λένον (με τους Beatles ή χωρίς αυτούς) υπήρξε τεράστια, ανυπολόγιστη, όπως και ακρογωνιαία για την εξέλιξη της ποπ και του ροκ, όχι μόνο σαν αισθητικά φαινόμενα, μα και σαν κοινωνικά.
Ένα από τα βασικά μελήματα του Τζον Λένον εκείνη την ημέρα, την 17η Νοεμβρίου 1969, ήταν να επισκεφθεί αθηναίους μέντιουμ-πνευματιστές. Τον απασχολούσαν θέματα – όχι μόνον σε σχέση με το μέλλον, αλλά και με το παρελθόν του.
Ο Λένον, στα τέλη του '60, υπήρξε η απόλυτη προσωποποίηση του στρατευμένου, στην υπόθεση της ειρήνης και του αντιπολεμικού κινήματος, καλλιτέχνη, με τεράστια συμβολή στην κατανόηση των διεθνών κοινωνικοπολιτικών ζητημάτων και της αντιμετώπισής τους, μέσα στο πλαίσιο της νεανικής παρέμβασης και του κινήματος των hippies.
Έτσι λοιπόν η επίσκεψή του στην Ελλάδα τον Νοέμβριο του 1969 κρίνεται ως απείρως σημαντική, καθώς συλλαμβάνει τον Λένον στο peak της δράσης του (καλλιτεχνικής και κοινωνικής), όταν παρέδιδε στον κόσμο θρυλικά άλμπουμ και τραγούδια. Να θυμίσουμε πως δύο μήνες πριν έλθει στην Ελλάδα είχε κυκλοφορήσει με τους Beatles το «Abbey Road» (Σεπτέμβριος 1969) και μόλις λίγες μέρες νωρίτερα (από τον ερχομό του στην Αθήνα) είχε τυπώσει το «Wedding Album» με την Γιόκο Όνο και το single «Cold Turkey» με την Plastic Ono Band.
Όπως έγραψαν και οι εφημερίδες της 12ης Νοεμβρίου 1969:
ΑΘΗΝΑΙ 11. Αφίκετο την 4:30 μ.μ. εις το αεροδρόμιον του Ελληνικού εκ Λονδίνου, ινκόγνιτο, ο αρχηγός των Μπητλς Τζων Λέννον, μετά της συζύγου του Γιόκο Όνο. Το ζεύγος ανέμενον εις το αεροδρόμιον φίλοι των. Ο εις των Μπητλς και η Ιαπωνίς σύζυγός του επεβιβάσθησαν αυτοκινήτου και κατηυθύνθησαν εις Πειραιά, όπου ανήλθον εις το γιωτ Πασίφικ Γκολντ, το οποίον απέπλευσε δια κρουαζιέραν εις τα ελληνικά νησιά.
[εφ. Μακεδονία, 12 Νοεμβρίου 1969]
Τους Τζον Λένον και Γιόκο Όνο τους είχαν ορισμένοι «από κοντά» κατά τον ερχομό τους στην Ελλάδα, αλλά οι πλέον βασικοί ήταν το φιλικό τους ζευγάρι Αλέξης Μάρδας (Magic Alex)-Ευφροσύνη Δοξιάδη. Ο Magic Alex (1942-2017) ήταν ως γνωστόν φίλος και συνεργάτης των Beatles (τους είχε φιλοξενήσει κιόλας στο σπίτι των γονιών του, στου Παπάγου, όταν είχαν έλθει τον Ιούλιο του '67), όντας παντρεμένος εκείνη την εποχή (ο Μάρδας) με τη Δοξιάδη, κόρη του αρχιτέκτονα-πολεοδόμου Κωνσταντίνου Δοξιάδη (ο γάμος τους είχε γίνει στο Λονδίνο, τον Ιούλιο του '68, με κουμπάρους τους Ντόνοβαν και Λένον).
Λένον-Όνο-Magic Alex-Δοξιάδη επιβιβάστηκαν στο κότερο, που έπλευσε προς τα νησιά του Αργοσαρωνικού (Ύδρα, Σπέτσες...) από τις 11 Νοεμβρίου 1969, έως τις 16 (μάλλον) του ίδιου μήνα. Υπάρχουν διαθέσιμες έγχρωμες και ασπρόμαυρες φωτογραφίες από την κρουαζιέρα, όπως κι ένα φιλμάκι 20 δευτερολέπτων τραβηγμένο από την Όνο, που έχει μπει σε διάφορα αναμνηστικά βίντεο/DVD των Beatles / Λένον.
Η Δευτέρα 17 Νοεμβρίου 1969 είναι μια σημαντική μέρα για το ζεύγος Τζον Λένον – Γιόκο Όνο στην Αθήνα. Συνέβησαν πολλά εκείνη τη μέρα και αυτά θα επιχειρήσουμε, τώρα, να περιγράψουμε.
Κατ' αρχάς στην εφημερίδα Μακεδονία της Τρίτης 18 Νοεμβρίου 1969 διαβάζουμε:
ΑΘΗΝΑΙ 17. Ο διάσημος Τζων Λένον, ένας από τους Μπητλς και η σύζυγός του, η Ιαπωνίδα Γιόκο Όνο, ύστερα από την κρουαζιέρα τους στα νησιά του Αιγαίου (σ.σ. μάλλον έμειναν στον Αργοσαρωνικό), επέστρεψαν στην Αθήνα και έδωσαν πρες κόνφερανς.
Το διάσημο ζεύγος, που παράλληλα με τις καλλιτεχνικές ασχολίες του έχει δημιουργήσει και αρκετόν θόρυβο με τις πρωτότυπες μεθόδους που ακολουθεί, για να υποστηρίξη την ειρήνη, δέχτηκε τους δημοσιογράφους στο σαλόνι μεγάλου ξενοδοχείου. Ο Τζων Λένον επανέλαβε πάλι τις απόψεις του για την ειρήνη:
– Η δική μας μάχη για την ειρήνη γίνεται ενστικτωδώς. Θέλουμε να εξυπηρετήσουμε την ειρήνη κι όχι κάποια πολιτική σκοπιμότητα.
Αγωνιζόμαστε για μια "εμπορική" ειρήνη. Επεξηγώντας τι εννοεί "εμπορική" ειρήνη προσθέτει:
– Εμπορικά είναι τα κίνητρα, που κάνουν τους πολέμους. Οι μεγάλες βιομηχανίες στηρίζουν τους πολέμους. Πρέπει λοιπόν να κατασκευάσουμε την "εμπορική" ειρήνη. Μιαν ειρήνη που θα αποφέρη κέρδη. Μιαν ειρήνη που θα στηρίζεται από μεγάλες βιομηχανίες. Έτσι δεν είναι;
Ο Τζων Λένον και η Γιόκο Όνο διαμαρτύρονται, ως γνωστόν, για την πρόκλησι των πολέμων, με ένα πρωτότυπο τρόπο. Ξαπλώνουν στο κρεβάτι τους, στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου και κηρύσσουν απεργία πείνης[sic]. Σε ερώτησι αν σκέπτονται να επαναλάβουν την διαμαρτυρία του είδους αυτού και στην Ελλάδα, ο Λένον απήντησε καταφατικά.
– Σκεφτόμαστε να επαναλάβουμε και στην χώρα σας την διαμαρτυρία μας. Θα κλειστούμε σ' ένα δωμάτιο, θα 'μαστε στο κρεββάτι εγώ και η Γιόκο, δεν θα τρώμε...
Στο σημείο αυτό η Γιόκο Όνο συμπλήρωσε:
– Μας αρέσει να ζούμε με τους Έλληνες. Είναι αυθόρμητοι και ξέρουν να γελάνε. Ναι, ξέρουν να γελάνε και φαίνονται πολύ έξυπνοι.
Τέλος σε ερώτησι, αν αληθεύουν οι φήμες περί διαλύσεως του συγκροτήματος των Μπητλς, ο Λένον απήντησε:
– Όχι, προς Θεού, δεν μας επεσκίασε κανένα συγκρότημα. Άλλωστε δεν είναι εύκολο να πέση ένα "κίνημα" από τη μία μέρα στην άλλη. Η "επανάσταση" είμαστε εμείς και την κάναμε, αφού πέρασαν τόσα χρόνια από τότε που βγήκε ο Έλβις Πρίσλεϋ. Κατά την ίδια λογική θα χρειασθή πολύς καιρός, ώσπου να βρεθούν οι νέοι "επαναστάτες".
Υπήρξε, λοιπόν, η πρες κόνφερανς των Λένον-Όνο στο ξενοδοχείο King's Palace (Πανεπιστημίου & Κριεζώτου), στην οποία συμμετείχαν πολλοί δημοσιογράφοι και φωτογράφοι από διάφορα μίντια της εποχής (βασικά από περιοδικά κι εφημερίδες). Ανάμεσά τους ο Νίκος Μαστοράκης (που είχε κανονίσει την συνάντηση), ο Σπύρος Καρατζαφέρης, η Έμυ Πανάγου, η Ευσταθία Ναυπλιώτου κ.ά. Με όλους αυτούς υπάρχουν, βεβαίως, και οι σχετικές φωτογραφίες.
Οι Λένον-Όνο απάντησαν σε ερωτήσεις των δημοσιογράφων, κι έτσι κάθε μέσο είχε να παρουσιάσει και το δικό του αφήγημα την επόμενη μέρα.
Σ' ένα δεύτερο άρθρο της Μακεδονίας της 18ης Νοεμβρίου 1969, διαβάζουμε για τα περίφημα Bed-Ins για την Ειρήνη (αποδίδονται στην γλώσσα μας, χαζά, ως «κρεβατώματα»), τις συμβολικές μη-βίαιες αντιπολεμικές δράσεις που είχαν ήδη ξεκινήσει από το ζεύγος Λένον-Όνο (με αφορμή των πόλεμο στο Βιετνάμ) από το Hilton Hotel του Άμστερνταμ (25-31 Μαρτίου 1969), για να συνεχιστούν στο Queen Elizabeth Hotel του Μόντρεαλ (26 Μαΐου-1 Ιουνίου 1969). Υποτίθεται πως ένα τέτοιο Bed-In θα γινόταν και στην Αθήνα, αλλά τελικώς δεν έγινε. Ίσως, γιατί το πρόγραμμα των Λένον-Όνο άλλαξε άρδην για κάποιο λόγο. Διαβάζουμε:
«ΤΟ ΚΡΕΒΒΑΤΩΜΑ, ΑΘΗΝΑΙ, 17. (Ασσ. Πρες) Ο Μπητλ Τζων Λένον πρόκειται να συνεχίση το αντιπολεμικόν "κρεββάτωμά" του εις Αθήνας, μετά της συζύγου του Γιόκο Όνο.
– Επιθυμούμε να υπηρετήσωμεν την υπόθεσιν της ειρήνης, δεν ανήκομεν, όμως, εις καμμίαν πολιτικήν παράταξιν.
Το "κρεββάτωμα", άγνωστον πότε θα αρχίση, θα είναι παρόμοιον του ξενοδοχείου Χίλτον του Άμστερνταμ, όπου το παρελθόν έτος (σ.σ. το ίδιο έτος, το 1969) το ζεύγος παρέμεινεν εις το κρεββάτι του δια μίαν εβδομάδα και κατά την διάρκεια του οποίου ο Λένον συνέθεσε την "Μπαλλάντα του Τζων και της Γιόκο". Ο Λένον διέψευσε δημοσιογραφικάς πληροφορίας συμφώνως προς τας οποίας πρόκειται να αγοράση μίαν μικράν ελληνικήν νήσον.
– Την δεχόμεθα, αν μας την προσφέρουν δωρεάν, είπεν.
Το ζεύγος αφίχθη εις Αθήνας την παρελθούσαν Τρίτην (σ.σ. 11 Νοεμβρίου 1969), δια κρουαζιέραν εις τας νήσους του Αιγαίου και δι' επίσκεψιν των αρχαιολογικών μνημείων».
Στο τεύχος #3, του περιοδικού Ψυχαγωγία (26 Νοεμβρίου 1969) υπάρχει άρθρο με τίτλο «Να έχης λεφτά και να ζης ασκητικά...». Παρακάτω παρατίθενται ερωτήσεις προς τον Τζον Λένον από συντάκτη του περιοδικού και φυσικά οι απαντήσεις του:
– Πώς συμβιβάζετε τα τόσα πλούτη με την ασκητική ζωή που κάνετε;
– Αυτό θα πη δύναμη. Να έχης λεφτά και να ζης ασκητικά.
– Αγαπάς την Γιόκο;
– Τέτοιο κορίτσι είναι αδύνατο να μην το αγαπάς. Εξάλλου τα ζώδιά μας ταιριάζουν. Εγώ είμαι Ζυγός και η Γιόκο Υδροχόος. Λοιπόν, η μοίρα μάς ταίριαξε.
– Ακούσαμε ότι κυκλοφορείτε με μία πολυτελέστατη Φορντ...
– Πάντως δεν είναι δικιά μας. Φίλοι μάς φιλοξενούν. Δεχόμαστε την πολυτέλεια, δεν την επιδιώκουμε.
– Μα λέγετε ότι διαθέτετε βίλες εκπληκτικές και αυτοκίνητα πανάκριβα...
– Ίσως, αλλά μόνον για την διαφήμισή μας. Σήμερα ο άνθρωπος πρέπει να ζη στη φύση. Μόνον τότε θα ζη χωρίς άγχη.
– Είστε προληπτικός;
– Καθόλου.
– Ποιο χρώμα προτιμάτε;
– Το μαύρο.
– Γιατί φοράτε στρατιωτικό χιτώνιο;
– Γιατί έχει πολλές τσέπες και μπορώ να βάζω μέσα πολλά αντικείμενα.
– Φοβάστε την παρακμή (σ.σ. των Beatles);
– Όχι. Θα έλθουν και άλλοι μετά από μας. Όμως ακόμη δεν φάνηκαν. Όπως μεταξύ του Σινάτρα και του Πρίσλεϋ μεσολάβησε μεγάλο διάστημα, όπως μεταξύ του Πρίσλεϋ και των Μπητλς μεσολάβησε επίσης μεγάλο διάστημα, έτσι και μεταξύ των Μπητλς και των άλλων, που θα έλθουν ασφαλώς, θα μεσολαβήση ένα αρκετά μεγάλο διάστημα.
Για να συνεχίσει το άρθρο:
«Ο Τζων Λένον και η Γιόκο Όνο κατά την διάρκεια της εδώ παραμονής τους: Κοιμήθηκαν μια-δυο βραδυές στο ύπαιθρο, στο Λαγονήσι. Τράβηξαν φωτογραφίες και ταινία όλα τα πρόσωπα που τους μίλησαν ή τους πλησίασαν. Επισκέφθηκαν ένα ορφανοτροφείο, γιατί, όπως ελέχθη, σχεδιάζουν να υιοθετήσουν ένα Ελληνόπουλο. Πήγαν δώρα σε φτωχές οικογένειες. Προσευχήθηκαν σε κάποιο βουνό της Αττικής για την ειρήνη. Μέσα στο δωμάτιο που εφιλοξενούντο τραγουδούσαν συνεχώς, για να μην χάνουν, όπως είπαν, την φόρμα τους».
Τώρα, πόσα απ' όλα αυτά συνέβησαν πραγματικά κανείς δεν μπορεί να ξέρει...
Πάντως εκείνο που είναι σίγουρο είναι η βόλτα των Τζον Λένον-Γιόκο Όνο-Αλέξη Μάρδα-Ευφροσύνης Δοξιάδη στο κέντρο της Αθήνας (Σύνταγμα, Κολωνάκι κ.λπ.), όπως και η εμφάνιση των Λένον-Όνο στην τηλεοπτική εκπομπή του Φρέντυ Γερμανού «Αλάτι και Πιπέρι», πάντα την 17η Νοεμβρίου 1969, ημέρα Δευτέρα.
Όπως έχει πει και ο Νίκος Μαστοράκης:
«Στον Τζον Λένον, που του πήγα (σ.σ. του Φρέντυ Γερμανού, για την εκπομπή Αλάτι και Πιπέρι)... περπατήσανε ο Τζον και η Γιόκο πάνω σε μαδέρι στην Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού για να μπούνε στο στούντιο. (Ο Φρέντυ Γερμανός) έκανε αστεία στα ελληνικά κι επειδή το ύφος του τον πρόδιδε ο Τζον του είπε (στα αγγλικά)... εύχομαι να μπορούσα να μιλήσω κι εγώ ελληνικά, ώστε να έκανα κάτι ακόμη πιο αστείο για σένα».
[Τηλεοπτική εκπομπή VINYΛΙΟ, ΣΚΑΪ, 14 Μαΐου 2019]
Στο «Αλάτι και Πιπέρι», που είχε ημίωρη διάρκεια και μεταδιδόταν κάθε Δευτέρα, στις 9 το βράδυ από το Κανάλι 5 (Ενόπλων), όπως λεγόταν τότε η μετέπειτα Υ.ΕΝ.Ε.Δ., ΕΡΤ2 κ.λπ., ο Τζον Λένον και η Γιόκο Όνο είχαν εμφανισθεί ζωντανά! Ίσως γι' αυτόν το λόγο να χάθηκε, για πάντα, αυτό το απίστευτο ντοκουμέντο. Αλλά ας πω κιόλας και το εξής.
Εκείνη την εποχή, σε πρώτο χρόνο, πώς να αντιμετώπιζε ο κόσμος, στην Ελλάδα, τον Τζον Λένον; Δεν είμαι και πολύ σίγουρος. Θέλω να πω πως δεν είμαι απολύτως βέβαιος, αν είχαν καταλάβει εντελώς ποιον είχαν δίπλα και απέναντί τους οι Έλληνες δημοσιογράφοι. Δηλαδή, και για να το πω ξεκάθαρα, μάλλον δεν είχαν καταλάβει και πολλά πράγματα – και τούτο αποδεικνύεται όχι μόνον από τις χαζές ερωτήσεις τους στην πρες κόνφερανς, αλλά και από το γεγονός πως πέρασε ο Λένον από την ελληνική TV, χωρίς κάπου-κάπως να καταγραφεί. Τέλος πάντων...
Στην ίδια τηλεοπτική εκπομπή (VINYΛΙΟ) βλέπουμε και αποσπάσματα από κάποια ολιγόλεπτη ταινία, με τους Λένον-Όνο στο κέντρο της Αθήνας, που είχε τραβήξει o Ν. Μαστοράκης, τον οποίον ακούμε στη συνέχεια να λέει:
«Αυτό το φιλμ κατ' αρχήν το παίζεις για πρώτη φορά παγκόσμια (σ.σ. λέει o Μαστοράκης στον παρουσιαστή Αντώνη Κανάκη). Δεν έχει κυκλοφορήσει, δεν έχει βγει πουθενά. Το αρνητικό αποκτήθηκε από κάποιο συλλέκτη σε μία μεγάλη δημοπρασία στο Λος Άντζελες. Είναι το φιλμ που τράβηξα εγώ, με την Bolex στο χέρι, όταν ο Τζον και η Γιόκο είχαν έρθει στην Αθήνα για να πάμε όλοι μαζί κρουαζιέρα με το σκάφος του Ντόνοβαν[sic]... "Mellow-yellow", "Sunshine superman"... Σ' εκείνη την επίσκεψη στην Αθήνα τους έπεισα να διοργανώσουμε και μία πρες-κονφερανς κι ήρθαν έλληνες δημοσιογράφοι και τους μιλήσανε και βγήκαμε μετά και κάναμε μια βόλτα στο Σύνταγμα, όπου τα πλήθη ήταν 30 άνθρωποι. Χωρίς αστυνομίες, χωρίς φρουρούς και ξαναγυρίσαμε στο ξενοδοχείο. Εκεί δένει και η ιστορία που τη συζήτησα με την Γιόκο το έτος 2000 και την έκανε η σκέψη και μόνο να ασπρίσει».
Για ποιαν ιστορία μιλάει, όμως, ο Νίκος Μαστοράκης;
Ένα από τα βασικά μελήματα του Τζον Λένον εκείνη την ημέρα, την 17η Νοεμβρίου 1969, ήταν να επισκεφθεί Αθηναίους μέντιουμ-πνευματιστές. Τον απασχολούσαν θέματα – όχι μόνον σε σχέση με το μέλλον, αλλά και με το παρελθόν του. Ήταν άνθρωπος, δεν ήταν Θεός (όπως τον εμφάνιζαν ή εμφανιζόταν στα παγκόσμια μίντια) και είχε «ανοιχτά» κάποια ευαίσθητα προσωπικά ζητήματα (θα καταλάβετε στη συνέχεια της ιστορίας), για τα οποία προσδοκούσε, μάταια, βοήθεια από το υπερπέραν. Όσο μπροστά και αν βρισκόταν σε σχέση με τα τραγούδια και τις ιδέες του, υπήρχαν «άγκιστρα» από την παιδική ηλικία του κυρίως, που τον κρατούσαν πίσω. Λέει ο Νίκος Μαστοράκης στο peoplegreece.com (18 Δεκ. 2016):
«Κάποια στιγμή, τόσο ο John όσο και η Yoko, μου ζήτησαν να δουν καφετζούδες, χαρτορίχτρες. Αν και μου έκανε εντύπωση, δέχτηκα να τους βοηθήσω και τους πήγα σε πέντε[sic]. Η τελευταία που είδαν ήταν η Τασία Λούτα, η οποία τα επόμενα χρόνια έγινε η προσωπική αστρολόγος του Μίνου Κυριακού. Πρέπει να σου πω πως, όταν είδε τον Λένον, δεν γνώριζε καν ποιος είναι».
Βάσει των λεγομένων του Νίκου Μαστοράκη, όταν η Λούτα είδε την παλάμη του Τζον Λένον του είπε:
«Πρόσεχε, αγόρι μου, θα σε πυροβολήσουν σε ένα νησί».
Νησιά βεβαίως δεν ήταν μόνον τα ελληνικά (από τα οποία μόλις είχαν επιστρέψει ο Λένον κι η παρέα του), ήταν και τα βρετανικά νησιά, όπως νησί ήταν και το Μανχάταν...
Όταν ο Μαστοράκης θύμισε το περιστατικό με την Λούτα στη Γιόκο Όνο, σε συνέντευξη με εικόνα, το 2000, η Όνο δείχνει να ξαφνιάζεται (η συνέντευξη υπάρχει στο YouTube). Φαίνεται να μην θυμόταν ή να μην είχε συνειδητοποιήσει τα λόγια τής Λούτα...
Οι Λένον-Όνο, μαζί και το ζευγάρι Μάρδα-Δοξιάδη, το μεσημέρι εκείνης της Δευτέρας, εκτός από την Τασία Λούτα επισκέφθηκαν τουλάχιστον ένα ακόμη μέντιουμ της εποχής. Ήταν ο Παναγιώτης Πανούτσος ή P. Panutso (1918-1996).
Στο σάιτ του γιού του Κοσμά Πανούτσου, που είναι και αυτός μέντιουμ-παραψυχολόγος, διαβάζουμε (panoutsos.gr):
«Δευτέρα 17 Νοεμβρίου 1969 μεσημέρι. John Lennon, Yoko Ono, Αλέξης Μάρδας και η σύζυγος του Ευφροσύνη επισκέπτονται τον P. Panoutso, στο γραφείο του στην οδό Γερανίου 39 στην Ομόνοια. Το ραντεβού με το διάσημο "σκαθάρι" έκλεισε ο δημοσιογράφος Νίκος Μαστοράκης. Το ζεύγος Λέννον - Όνο ήταν incognito στην Ελλάδα. Η μητέρα μου, η οποία γνώριζε το ραντεβού, εν αγνοία του πατέρα μου, τηλεφώνησε στην Ακρόπολη και ο τότε ρεπόρτερ Σπύρος Καρατζαφέρης, με τον φωτορεπόρτερ, περίμεναν κρυμμένοι στη σκάλα στον 6ο όροφο. Πρώτη βγήκε η Ono μετά ο Αλέξης Μάρδας και η σύζυγός του Ευφροσύνη. Υπάρχει φωτογραφία στην έξοδό τους από το γραφείο του πατέρα μου. Έτσι έσπασε το incognito.
Ο πατέρας μου δεν αποκάλυψε ποτέ στους δημοσιογράφους το περιεχόμενο και τη διαδικασία της συνάντησης. Γνώριζα ότι έκανε κάποια επαγγελματικά ταξίδια στο εξωτερικό. Το 1983 μου απεκάλυψε τι ακριβώς ειπώθηκε μεταξύ τους το Νοέμβριο του 1969. Τώρα, πού έχει φύγει και ο πατέρας μου από τη ζωή, μπορώ να σας μιλήσω.
Η συνάντηση κράτησε γύρω στις 3,5 ώρες. Με την μέθοδο της αυτοσυγκέντρωσης, και του αυτοϋπνωτισμού πήραν απαντήσεις σε θέματα που τους απασχολούσαν πολύ.
Εάν θα κάνουν παιδί. "Ναι, θα αποκτήσετε αγόρι μέσα στην επόμενη επταετία, πρέπει να έχετε υπομονή, η Yoko θα έχει δύο αποβολές και δύσκολη εγκυμοσύνη και ο μήνας γέννησης θα είναι ο μήνας Οκτώβριος". Sean Lennon 9/10/1975 – John Lennon 9/10/1940. O Sean γεννήθηκε στα 35 γενέθλια του John.
Εάν θα είναι αγαπημένοι, εάν θα είναι ζευγάρι στο μέλλον, εάν θα συνεργαστούν επαγγελματικά. Η πρόβλεψη του πατέρα μου ήταν: "θα είστε ως το τέλος μαζί αλλά θα εισχωρήσει και κάποιο τρίτο γυναικείο πρόσωπο στη σχέση σας την επόμενη επταετία με αποτέλεσμα να είστε χώρια για περίπου 12 μήνες, και θα συνεργαστείτε επαγγελματικά".
Εάν θα πρέπει να αλλάξουν τόπο διαμονής και από το Ηνωμένο Βασίλειο να ζήσουν στις ΗΠΑ. "Ναι θα αλλάξετε τόπο διαμονής, θα μείνετε στις ΗΠΑ. Εκεί θα γεννηθεί το παιδί σας θα ζήσετε όμορφες και δυσάρεστες στιγμές".
Σε ερώτηση της Γιόκο Όνο, για την διεκδίκηση της κόρης της Κυόκο από τον πρώην άνδρα της, της απήντησε ότι έχει μπροστά της μία πολύ δύσκολη δικαστική διαμάχη την οποία στο τέλος θα κερδίσει.
Εάν θα πρέπει οι Beatles να μείνουν ενωμένοι και αν ο John Lennon θα έχει επιτυχία εάν κάνει solo καριέρα. Διαισθητικά ο P. Panoutso τους είπε ότι η πορεία τού συγκροτήματος έχει φτάσει στο τέλος της, και ότι ο Λέννον πρέπει να ακολουθήσει solo καριέρα και ότι θα γράψει τραγούδια που θα γίνουν διαχρονικές επιτυχίες. Συζήτησαν επίσης για τον υπερβατικό διαλογισμό, τον Μαχαρίσι Μάχες Γιόγκι, τον φυλετικό διαχωρισμό, τον πόλεμο του Βιετνάμ, τις άλλες ζωές.
Μου εκμυστηρεύτηκε ότι δύο φορές το χρόνο συναντιόντουσαν και ο Lennon τον συμβουλευόταν. Αυτό διήρκεσε έως το 1977. Ο πατέρας μου από το 1973 τον παρακαλούσε να προσέχει τη ζωή του, την ασφάλειά του, όμως ο Λέννον δεν φοβόταν... Και δεν ελάμβανε σοβαρά τις προειδοποιήσεις του πατέρα μου.
Ίσως βαθιά στο υποσυνείδητό του ήθελε να φύγει. Να πάει για αναζήτηση σε άλλους κόσμους».
Σχόλια επί όλων αυτών δεν προτίθεμαι να κάνω, αλλά έκρινα πως είναι χρήσιμες οι συγκεκριμένες μαρτυρίες (του Νίκου Μαστοράκη περί Τασίας Λούτα και του Κοσμά Πανούτσου περί P. Panutso) για την εξέλιξη της ιστορίας και γι' αυτό τις ανέφερα. Όπως ακόμη πιο χρήσιμη, δηλαδή σημαντική, είναι και η μαρτυρία της Ευφροσύνης Δοξιάδη, που ήταν δίπλα στους Τζον Λένον-Γιόκο Όνο καθ' όλη τη διάρκεια της παραμονής τους στην χώρα μας:
«Δυο χρόνια αργότερα (σ.σ. Νοέμβριος 1969), στην μέση της επταετίας, ο John επισκέφθηκε την Αθήνα. Σ' έναν ξένο δημοσιογράφο που τον ρώτησε ανεπίσημα γιατί έρχεται σε μία χώρα που υπάρχει δικτατορία, ο John απάντησε ότι προέρχεται από μια χώρα που έχει δικτατορία – κι εννοούσε την Αγγλία. Αυτό ήταν ένα ευφυολόγημα κάπως χαριτωμένο, που σκοπό είχε να καυτηριάσει τις ανελευθερίες μιας δημοκρατικής χώρας, άστοχο όμως στην δεδομένη συγκυρία, που στην ουσία έδειχνε πόσο απληροφόρητος και απομονωμένος απ' την πραγματικότητα ήταν πια σ' αυτή τη φάση ο John.
Η αίσθησή του ότι ζει σε δικτατορία στην Αγγλία σίγουρα προερχόταν από την απομόνωση που βίωνε λόγω της διασημότητάς του. Η φήμη του τον είχε απομονώσει σε μία άλλου είδους φυλακή, την ίδια στιγμή που συνομήλικοί μου φίλοι φοιτητές, καταδικασμένοι σε θάνατο, σάπιζαν στις φυλακές του Παπαδόπουλου.
Η Αθήνα του '70 ήτανε νεκρή. Και ο John με ρώτησε αν υπάρχουν στην Αθήνα μέντιουμ-πνευματιστές. Του είπα πως κι εγώ ενδιαφέρομαι για ανθρώπους που προφασίζονται πως επικοινωνούν με τους νεκρούς, κι έτσι επισκεφθήκαμε διαδοχικά τα σπίτια δύο μέντιουμ.
Είχα καταλάβει τη σπαρακτική ανάγκη του John να επικοινωνήσει ξανά με τη μητέρα του, που έχασε βίαια σε ηλικία οχτώ ετών (σ.σ. δέκα οκτώ ετών, το 1958), όταν τη χτύπησε ένα αυτοκίνητο στο δρόμο έξω από το σπίτι τους στο Λίβερπουλ.
"Τζούλια, Τζούλια!" καλούσε με ελληνική προφορά το μέντιουμ τη μητέρα του John από το υπερπέραν, και η "απάντηση" που ερχόταν, σε άπταιστα ελληνικά, "Ναι, παιδί μου, να προσέχεις", συνιστούσε μία απογοητευτικά κοινότοπη απάντηση.
Ξαφνικά αντιλήφθηκα ότι απέναντί μου είχα ένα μικρό παιδί που έψαχνε τη μάνα του. Ξανάκουγα στ' αυτιά μου το "Mother you had me, but I never had you".
Ο επόμενος που κλήθηκε ήταν ο Brian Epstein, που ο John υπεραγαπούσε και που είχε πεθάνει πρόωρα (σ.σ. τον Αύγουστο του '67, στα 33 χρόνια του). "Μπράιαν, Μπράιαν!" φώναζε το μέντιουμ, και πάλι η απάντηση ήταν ένα κοινό κλισέ, που καμία σχέση δεν είχε με τον εκλιπόντα.
Φύγαμε με πεσμένα τα φτερά. Έβρεχε έξω πολύ κι εγώ αγόρασα το περιοδικό Newsweek στο περίπτερο, για να δω τι γίνεται στον κόσμο. Διάβασα για έναν Ινδό σαραντάρη που έλεγαν ότι είναι μετεμψύχωση του Χριστού, του Βούδα, ο Θεός. Ήταν ο Sathya Sai Baba. Το έδειξα στον John και είπε: "Πάμε να τον γνωρίσουμε. Αν είναι αληθινός θεός, δεν θα κάνει διάκριση να με δεχτεί, επειδή είμαι διάσημος". Ήταν γνωστό ότι ο Sai Baba έβλεπε σε ιδιωτική συνέντευξη μόνο όποιον επέλεγε με δικά του κριτήρια.
(Κάπως έτσι) βρεθήκαμε στο χωριό Πουταπάρθι, τρεις ώρες έξω από το Μπανγκαλόρ...».
[περιοδικό SONIK, τεύχος 61, Σεπτέμβριος 2010]
Την επόμενη μέρα (18 Νοεμβρίου 1969) όλη η παρέα θα πετούσε για Ινδία...
Η παρουσία του Τζον Λένον και της Γιόκο Όνο στην Αθήνα, μπορεί να ήταν αρχικά incognito, αλλά μετά την πρες κόνφερανς, μαθεύτηκε οπωσδήποτε κι έγινε θέμα συζήτησης. Και τέτοια θέματα συζήτησης δεν τα αφήνουν να πέσουν κάτω οι θεατρικές επιθεωρήσεις, που πάντα ψάχνουν για νούμερα («νούμερα επιθεώρησης» εννοούμε).
Πριν έλθουν οι Λένον-Όνο στην Αθήνα είχε ανέβει στο Θέατρο Βέμπο η επιθεώρηση των Μίμη Τραϊφόρου – Ναπολέοντα Ελευθερίου Η Αθήνα Που Έφυγε... Η Αθήνα Που Ήρθε... (31 Μαΐου-19 Οκτωβρίου 1969).
Στην επιθεώρηση πρωταγωνιστούσαν οι Νίκος Σταυρίδης, Τάκης Μηλιάδης, Ελένη Ανουσάκη, Νίτσα Μαρούδα κ.ά., ενώ ανάμεσα στα νούμερα υπήρχε και ένα στο οποίο οι Μανώλης Δεστούνης και Μαρίνα Παυλίδου υποδύονταν τους Τζον Λένον και Γιόκο Όνο στη φάση των Bed-Ins (που είχαν πάρει μεγάλη διάσταση και είχαν μαθευτεί, φυσικά, και στην Ελλάδα)!
Στη νέα επιθεώρηση που έγραψαν οι Τραϊφόρος-Ελευθερίου λίγο αργότερα, την Η Ώρα Επλησίασε, που ανέβηκε και αυτή στο Θέατρο Βέμπο στο διάστημα 23 Δεκεμβρίου 1969-20 Απριλίου 1970 (μετά την επίσκεψη των Λένον-Όνο στην Αθήνα) με τους ίδιους βασικούς πρωταγωνιστές (Σταυρίδης Μηλιάδης), συν τις Άννα Καλουτά, Ζωζώ Σαπουντζάκη κ.ά., το νούμερο με το Bed-In εμφανίστηκε και πάλι. Μόνο που τώρα... Γιόκο Όνο ήταν η Άννα Καλουτά (και... Λένον o Δεστούνης πάντα).
Κάποιες απ' αυτές τις λεπτομέρειες τις αναφέρει ο ίδιος ο Μανώλης Δεστούνης και στο βιβλίο του Το Οδοιπορικό ενός Κωμωδού [Εντύποις, 2016], όπως και σε μια συνέντευξή του στο σάιτ dimokratianews.gr (8 Δεκ. 2013).
«Σ' αυτή την παράσταση είχα ένα ωραίο ντουέτο με την Άννα Καλουτά. Ήταν η εποχή που ο Τζον Λένον και η Γιόκο Όνο είχαν έρθει στην Αθήνα, στο πλαίσιο μιας περιοδείας ειρήνης που έκαναν σε όλα τα κράτη[sic]. Η Καλουτά με επέλεξε από το τσούρμο για να κάνω το Λένον κι εκείνη υποδύθηκε την Όνο. Το νούμερο είχε διάρκεια μισή ώρα και λεγόταν "Πορεία ειρήνης διά της ξάπλας". Γνώρισε μάλιστα τόσο μεγάλη επιτυχία, που το 1969 επαναλήφθηκε σε άλλη επιθεώρηση με μένα και τη Μαρίνα Παυλίδου (σ.σ. πρώτα ανέβηκε με την Παυλίδου και μετά με την Καλουτά σε επόμενη επιθεώρηση). Η ανεπανάληπτη Άννα Καλουτά με βοήθησε πάρα πολύ στο ξεκίνημά μου. Στο νούμερο με τον Λένον μού έκανε επτά ώρες πρόβες κάθε μέρα. Ωφελήθηκα από την επιμονή και τη διδασκαλία. Ακόμη κι από τη χαριτωμένη γκρίνια της κέρδισα πράγματα. Μέχρι και πάνω στη σκηνή μού έκανε παρατηρήσεις. Μου έλεγε, για παράδειγμα, "όχι έτσι το πόδι" και μετά συνεχίζαμε το νούμερο».
Κλείνοντας να πω πως προσπάθησα να βρω ελληνικά περιοδικά, που να είχαν cover τον Τζον Λένον, με ή χωρίς την Γιόκο όνο, από εκείνη την εποχή (τέλη Νοεμβρίου 1969), μα δεν βρήκα ούτε ένα. Τι παράξενο, τι ντροπή! Τζον Λένον ήταν αυτός! Κανέναν εκδότη δεν συγκίνησε η παρουσία του στην Ελλάδα, ώστε να τον κάνει εξώφυλλο; Απορώ, αλλά ελπίζω να μην έψαξα καλά...
Working Class Hero - John Lennon/Plastic Ono Band
ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΥΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΙΣ 12.11.2019
σχόλια