Το παιδί του Κριτίου στο Μουσείο της Ακρόπολης Facebook Twitter
Το «παιδί του Κριτίου». Αντιπροσωπευτική δημιουργία της εποχής μετά τους Περσικούς πολέμους. Συνδυάζει κίνηση, πλαστικότητα και σοβαρότητα στην έκφραση του προσώπου. Δημιουργός του θεωρείται ο γλύπτης Κρίτιος ή Κριτίας. Μετά το 480 π.Χ. (Ακρ. 698). Πηγή: Μουσείο της Ακρόπολης

Το παιδί του Κριτίου στο Μουσείο της Ακρόπολης

2

Το άγαλμα του γυμνού νεαρού εφήβου βρέθηκε το 1865 στις ανασκαφές της Ακρόπολης, στα βορειοανατολικά του Παρθενώνα. Το κεφάλι του αγάλματος εντοπίστηκε αργότερα, το 1888, στον χώρο ανάμεσα στο Μουσείο της Ακρόπολης που τότε είχε κτιστεί στο νότιο τείχος. Το συνολικό του ύψος είναι 85 εκ. και το υλικό λαμπρό παριανό μάρμαρο.

Από την αρχαιολογική έρευνα έχει αποδοθεί στο πιο φημισμένο εργαστήρι της εποχής, εκείνο των καλλιτεχνών Κριτίου και Νησιώτη, στους οποίους είχε αναθέσει η πόλη της Αθήνας την κατασκευή των αγαλμάτων του Αρμόδιου και Αριστογείτονα, των Τυραννοκτόνων, που εκπροσωπούσαν τη δημοκρατία της Αθήνας. Κυρίως οι καλλιτεχνικές ομοιότητες ανάμεσα στον νεαρό έφηβο και στο άγαλμα του Αρμοδίου οδήγησαν στην άποψη ότι σχετίζονται και ότι ο δημιουργός και στις δύο περιπτώσεις είναι ο Κρίτιος. Έτσι, το γλυπτό αρ. 698 του Μουσείου Ακρόπολης ονομάστηκε «Το παιδί του Κριτίου». Πρόκειται πιθανότατα για έναν νεαρό αθλητή που νίκησε σε αγώνα της ηλικίας του και το άγαλμά του στήθηκε σε περίοπτη θέση στην Ακρόπολη.

Τα χρόνια μετά την καταστροφή των πολέμων είναι μια περίοδος δημιουργική, μια περίοδος ανασυγκρότησης, με υψηλή αυτοπεποίθηση των πολιτών ύστερα από τους νικηφόρους αγώνες. Στα γλυπτά του αυστηρού ρυθμού θα ανακαλύψει κανείς όλα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που μια γενιά αργότερα θα οδηγήσουν στη δημιουργία της τέχνης του Παρθενώνα.

Στο άγαλμα αυτό συνοψίζονται οι νέες καλλιτεχνικές τάσεις που γεννήθηκαν από τα βιώματα των περσικών πολέμων. Με εξαιρετική συνέπεια αποδίδει ο καλλιτέχνης την κίνηση που διατρέχει ολόκληρο το σώμα του γλυπτού. Η χαλάρωση στη στάση των σκελών μεταφέρεται στη λεκάνη και από τη μέση και πάνω αλλάζει ο άξονας σε μια αντικίνηση που οδηγεί στην αντίθετη πλευρά και από εκεί στο κεφάλι, που αλλάζει και πάλι κατεύθυνση και στρέφεται προς την πλευρά του χαλαρού σκέλους. Έτσι, ενώ στα αρχαϊκά αγάλματα η κίνηση ήταν αδιόρατη, τη διαισθάνεται κανείς παρά τη βλέπει, τώρα είναι φανερή και δίνει στο σώμα την αίσθηση του παλμού της ζωής. Κάθε αλλαγή της κίνησης σε ένα τμήμα του σώματος συνεπάγεται συνολική αλλαγή της κίνησης. 

Ουσιώδης αλλαγή γίνεται και στην έκφραση των προσώπων των αγαλμάτων. Το αρχαϊκό χαμόγελο σβήνει και επικρατεί μια ιδιαίτερη σοβαρότητα, η οποία οδήγησε την έρευνα στη δημιουργία του όρου «αυστηρός ρυθμός» για την περίοδο αυτή.

Στο πρόσωπο τονίζεται ιδιαίτερα η δυνατή και σταθερή ματιά, το προβαλλόμενο δυναμικό πηγούνι και τα καλοσχηματισμένα, κλειστά χείλη. Η κόμη με κυματιστούς βοστρύχους επαναλαμβάνει το σχήμα του κρανίου και τα άκρα της δημιουργούν με τη συστροφή της γύρω από μια ταινία ένα είδος στεφάνου.

Τα χρόνια μετά την καταστροφή των πολέμων είναι μια περίοδος δημιουργική, μια περίοδος ανασυγκρότησης, με υψηλή αυτοπεποίθηση των πολιτών ύστερα από τους νικηφόρους αγώνες.

Στα γλυπτά του αυστηρού ρυθμού θα ανακαλύψει κανείς όλα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που μια γενιά αργότερα θα οδηγήσουν στη δημιουργία της τέχνης του Παρθενώνα.

Το παιδί του Κριτίου χρονολογείται λίγο μετά το 480 π.Χ.

https://www.theacropolismuseum.gr/el

Επιμέλεια: Γιάννης Πανταζόπουλος

Αρχαιολογία & Ιστορία
2

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τι έτρεχε με τους λαγούς στην αρχαία Αθήνα;

Ιστορία μιας πόλης / Τι έτρεχε με τους λαγούς στην αρχαία Αθήνα;

Στην αρχαία Αθήνα, ο λαγός δεν ήταν μόνο θήραμα, αλλά και σύμβολο ερωτικής επιθυμίας και γονιμότητας, ενώ χρησιμοποιούνταν επίσης ως προσφορά στους θεούς. Ο Ξενοφών έγραψε για το κυνήγι του, ενώ εμφανίζεται συχνά στην τέχνη - στα αγγεία, στις παραστάσεις συμποσίων, ακόμη και σε ταφικά μνημεία. Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με την Κάτια Μαργαρίτη ρίχνοντας φως στο παρελθόν ενός ζώου που είχε πολύ μεγαλύτερη σημασία απ’ ό,τι ίσως φανταζόμαστε.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Μιμάρ Σινάν: Ο αρχιτέκτονας που έχτισε τα πιο σημαντικά κτίρια της οθωμανικής αυτοκρατορίας

Γεννήθηκε σαν σήμερα  / Μιμάρ Σινάν: Ο αρχιτέκτονας που έχτισε τα πιο σημαντικά κτίρια της οθωμανικής αυτοκρατορίας

Στις 15 Απριλίου 1489 γεννήθηκε ο αρχιτέκτονας που έφτιαξε από τριακόσια τριάντα έργα. Ανάμεσα σε αυτά, το Τέμενος του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς (1550 -1557) και το Κουρσούμ Τζαμί ή Τζαμί του Οσμάν Σαχ στα Τρίκαλα, το μοναδικό του έργο που σώζεται στην Ελλάδα.
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
«Η ερωμένη της»: Το πιο τολμηρό αθηναϊκό ρομάντζο του Μεσοπολέμου

Ιστορία μιας πόλης / «Η ερωμένη της»: Το πιο τολμηρό αθηναϊκό ρομάντζο του Μεσοπολέμου

Πόσο μπορεί να συμβάλει ένα βιβλίο στη σεξουαλική χειραφέτηση των Ελληνίδων; Η Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με την Παναγιώτα Βογιατζή για την Ντόρα Ρωζέττη και τη γυναικεία ομοφυλοφιλία στην Αθήνα των αρχών του 20ού αώνα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Close up: Η ψηφιακά αποκατεστημένη τοιχογραφία στον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές

Αρχαιολογία & Ιστορία / Close up: Η ψηφιακά αποκατεστημένη τοιχογραφία στον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές

Το σημαντικότερο σωζόμενο έργο της κλασικής ξαναζωντανεύει 23 αιώνες μετά με τη βοήθεια της αρχαιομετρίας, της τεχνητή νοημοσύνη και της καλλιτεχνικής δημιουργίας σε μια καινοτόμο μελέτη αποκατάστασή του που ανοίγει νέους ορίζοντες στην αναβίωση της αρχαίας τέχνης.
THE LIFO TEAM
Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Η αρχαιομετρία, η τεχνητή νοημοσύνη και η καλλιτεχνική δημιουργία συνεργάστηκαν σε μια καινοτόμο μελέτη αποκατάστασης της τοιχογραφίας με το κυνήγι από τον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στην αναβίωση της αρχαίας τέχνης.
M. HULOT
Δωσίλογοι: Ποιοι και γιατί συνεργάστηκαν με τους κατακτητές;

Ιστορία μιας πόλης / Δωσίλογοι: Ποιοι και γιατί συνεργάστηκαν με τους κατακτητές;

Πώς επιχειρήθηκε η αναθεώρηση της εικόνας των δωσιλόγων τις δεκαετίες που ακολούθησαν μετά την Κατοχή και τα Δεκεμβριανά, και ποια ήταν η επίδραση αυτής της αναθεώρησης στη δημόσια ιστορική μνήμη; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Μενέλαο Χαραλαμπίδη για ένα θέμα ταμπού που ακόμα απασχολεί τους ιστορικούς αλλά και την κοινωνία.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Από τι πέθαναν δεκάδες χιλιάδες Αθηναίοι το 430 π.Χ.;

Ιστορία μιας πόλης / Από τι πέθαναν δεκάδες χιλιάδες Αθηναίοι το 430 π.Χ.;

Ο Θουκυδίδης ισχυρίζεται ότι ήταν μια ασθένεια εισαγόμενη, η οποία ξεκίνησε από την Αιθιοπία και προτού φθάσει στην Αθήνα, εξαπλώθηκε στην Αίγυπτο και την Περσική αυτοκρατορία. H Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με τον Στέφανο Παρασκευαΐδη για τον λοιμό των Αθηνών με την πρωτοφανή θνησιμότητα, καθώς υπολογίζεται ότι χάθηκε το 1/3 του πληθυσμού της πόλης.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Επίσκεψη στον αρχέγονο κόσμο της Σαμοθράκης με σύμμαχο την τεχνολογία

Αρχαιολογία & Ιστορία / Σαμοθράκη: Βλέπουμε την ιστορία του νησιού ξανά με σύμμαχο την τεχνολογία

Η Σαμοθράκη του Νίκης, του Ομήρου, των Καβείρων, των φιλοσόφων, των χαρτογράφων της Αναγέννησης, των αρχαιολόγων, των αρχιτεκτόνων και των φωτογράφων του 20ού αιώνα αλλά και των σύγχρονων μοντελιστών σε μια εμπεριστατωμένη έκθεση της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
ΑΣΚΤ: Η σχολή που «γέννησε» τους μεγαλύτερους Έλληνες καλλιτέχνες

Ιστορία μιας πόλης / ΑΣΚΤ: Εδώ γεννήθηκαν οι μεγαλύτεροι Έλληνες καλλιτέχνες

H Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών υπήρξε θεμέλιος λίθος για την ελληνική τέχνη, με σημαντικούς δασκάλους όπως ο Παρθένης και ο Μόραλης να συμβάλλουν στην ανάπτυξή της. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με την ιστορικό τέχνης Χριστίνα Δημακοπούλου για την καθοριστική τους επιρροή.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Πώς βρέθηκαν οι πρόσφυγες από τη Μ. Ασία στη Νέα Μάκρη;

Ιστορία μιας πόλης / Νέα Μάκρη: Ο προσφυγικός συνοικισμός που εξελίχθηκε σε λουτρόπολη

Από τις ιωνικές κωμοπόλεις Μάκρη και Λιβίσι, στα παράλια της Λυκίας στη νοτιοδυτική Μικρά Ασία, οι πρόσφυγες από αυτές τις περιοχές εγκαταστάθηκαν στη βορειοανατολική Αττική, ιδρύοντας τη Νέα Μάκρη, το 1924. Η Ευαγγελία Αχλάδη μιλά στην Αγιάτη Μπενάρδου για τη νεότερη και τη σύγχρονη ιστορία της περιοχής.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Στο φθισιατρείο «Σωτηρία» το 1927: Μια κάθοδος στην αληθινή κόλαση των μελλοθάνατων

Αρχαιολογία & Ιστορία / Φθισιατρείο «Σωτηρία», 1927: Μια κάθοδος στην αληθινή κόλαση των μελλοθανάτων

Έπειτα από επιστολές και καταγγελίες, τον Ιούλιο του 1927, ένας ρεπόρτερ της εφημερίδας «Εσπερινή» επισκέπτεται το φθισιατρείο για να καταγράψει τις συνθήκες ζωής των ασθενών. Η ομάδα των dirty ’30s & late ’20s «αναπαλαιώνει» και διασώζει τη μαρτυρία του για λογαριασμό της LiFO.
DIRTY ‘30S & LATE ‘20S
Γιατί ήταν γαλάζιοι οι πίθηκοι στις τοιχογραφίες της Σαντορίνης;

Ιστορία μιας πόλης / Γιατί ήταν γαλάζιοι οι πίθηκοι στις τοιχογραφίες της Σαντορίνης;

Ποια τα νοήματα πίσω από τις ζωγραφισμένες μορφές και τα ζωντανά χρώματα των θηραϊκών τοιχογραφιών; Πώς συνδέονται με τον μινωικό πολιτισμό και τι μας αποκαλύπτουν για τον αρχαίο κόσμο; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Ανδρέα Βλαχόπουλο.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Τάσος Σακελλαρόπουλος: «Ο στρατός και ο θρόνος ήταν οι ρίζες του κακού της Δικτατορίας»

Άκου την επιστήμη / Τάσος Σακελλαρόπουλος: «Ο στρατός και ο θρόνος ήταν οι ρίζες του κακού της Δικτατορίας»

Η εποχή μας και τα «φαντάσματα» του Μεσοπολέμου. Ο ιστορικός και υπεύθυνος των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη, Τάσος Σακελλαρόπουλος μιλά στον Γιάννη Πανταζόπουλο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ