Χτίζοντας την Αθήνα

Χτίζοντας την Αθήνα Facebook Twitter
Αντιπαροχή: Το σύμβολο της ανασυγκρότησης που έλυσε ένα οικιστικό πρόβλημα από το 1950 και μετά, αλλά δυσαρέστησε κάθε εραστή της Αθήνας. (Φωτό: Δημήτρης Χαρισιάδης. Φωτογραφικό Αρχείο Μουσείου Μπενάκη)
8

ΜΕΓΑΛΩΣΑ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ενός «μύθου», αυτού της αντιπαροχής. Η μνήμη από εκείνη τη μακρινή εποχή είναι και γεμάτη από ήχους, κομπρεσέρ, μπουλντόζες, κασμάδες, σφυριά. Οι δυνατές φωνές των οικοδόμων και εκείνες οι χαμηλόφωνες, λίγο ντροπαλές δηλώσεις: «… από την επόμενη εβδομάδα δεν θα μας βρείτε εδώ. Μεταφερόμαστε λόγω κατεδαφίσεως».

Από το ρετιρέ του 5ου ορόφου καταλάβαινα τη ζωή της Αθήνας σαν από ένα παρατηρητήριο. Το μπάνιο ήταν το πιο ηλιόλουστο δωμάτιο (!), καθώς το παράθυρό του είχε απρόσκοπτη θέα πάνω από τα διώροφα που βυθίζονταν χαμηλά και το σαλόνι έβλεπε το μυθικό, για τα μάτια μας, «οικόπεδο». Το «οικόπεδο» απέκτησε δημοσιότητα τα κατοπινά χρόνια, καθώς ήταν κομμάτι της γωνίας «Κύπρου και Πατησίων», εκεί όπου δόθηκε μάχη για να μη γίνει υπόγειο γκαράζ.

Ζητούμενο άμεσης προτεραιότητας ήταν η επίλυση του στεγαστικού, καθώς τα ρημαγμένα χωριά από τη δεκαετία του 1940 είχαν αλλάξει την ανθρωπογεωγραφία και την οικονομική κατανομή. Και επίσης, ένας πολύ μεγάλος αριθμός κτιρίων της κεντρικής Αθήνας είχε καταστραφεί στα Δεκεμβριανά.

Σήμερα, πολλές φορές γυρνάω πίσω για να καταλάβω το παρόν. Όταν βλέπω τις λερωμένες, κουρασμένες πολυκατοικίες μιας κάποτε απαστράπτουσας νεότητας, καταλαβαίνω ότι ο κρίσιμος κύκλος των 50 ετών, αυτός που κάνει μία πόλη όχι μόνο να ξαναδεί τον εαυτό της αλλά και να θέσει εκ νέου ερωτήματα, έχει κλείσει προ πολλού. Το καταλαβαίνω καλύτερα από τις συναισθηματικές αντιδράσεις των Αθηναίων. Γιατί μία από τις πιο δύσκολες περιόδους για να καταλάβει κανείς, να δικαιολογήσει ή να εξωραΐσει είναι αυτή της «αντιπαροχής», ασχέτως του αν δεν υπήρξε ποτέ νόμος που να τη θεσπίσει, ασχέτως αν αυτή δεν σταμάτησε ποτέ. Η αντιπαροχή είναι μία «ιδέα» που έμελλε να γίνει συνώνυμη μιας δύσκολης εφηβείας. Έμελλε να γίνει σύμβολο της ανασυγκρότησης και κόκκινο πανί για κάθε γνήσιο ή όψιμο εραστή της Αθήνας. Αυτή η «πατέντα», που κατά μία έννοια είναι ο θρίαμβος του λαϊκού καπιταλισμού σε μία κοινωνία που έτρεχε με μεγάλες ταχύτητες, άτσαλα ναι, σπασμωδικά ενδεχομένως, με πολλά λάθη και παραλείψεις το δίχως άλλο, είχε την πιο γοητευτική αντίφαση.

Από τη μία ανέλκυσε οικονομικά εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες, ενσωματώνοντάς τους στη νέα κοινωνία των μικροϊδιοκτητών και δίνοντάς τους πρωτοφανές για την εποχή επίπεδο διαβίωσης, και από την άλλη ρήμαξε την Αθήνα, βυθίζοντας σε βαθιές σκιές άλλοτε ηλιόλουστους δρόμους, σκεπάζοντας αυλές και κήπους και ξηλώνοντας την παλιά φυσιογνωμία της πόλεως.

Χτίζοντας την Αθήνα Facebook Twitter
Αρχιτέκτονες ως πολιτικοί μηχανικοί: Λίγες πολυκατοικίες, στις καλές συνοικίες, σχεδιάζονταν από αρχιτεκτονικά γραφεία. Αρχιτέκτονες της μόδας, πάντως, είχαν αναλάβει το ιστορικό κέντρο, που σε διάστημα μίας δεκαετίας άλλαξε όψη. Στις γειτονιές, όμως, οι εργολάβοι και τα τεχνικά γραφεία ήταν που είχαν την πρωτοκαθεδρία.

Αυτήν τη φυσιογνωμία η Αθήνα δεν την είχε καταλάβει ως πλεονέκτημα εκείνη την εποχή, μετά το 1950 και ως τουλάχιστον το 1975. Ή, τουλάχιστον, η διαφύλαξη του ιστορικού, έστω, κέντρου της πρωτεύουσας και ορισμένων μεγάλων δρόμων και δρομίσκων περιμετρικά των Εξαρχείων, της Πατησίων, του Μεταξουργείου δεν είχε αξιολογηθεί τόσο ψηλά στην ιεραρχία των προτεραιοτήτων. Ζητούμενο άμεσης προτεραιότητας ήταν η επίλυση του στεγαστικού, καθώς τα ρημαγμένα χωριά από τη δεκαετία του 1940 είχαν αλλάξει την ανθρωπογεωγραφία και την οικονομική κατανομή. Και επίσης, ένας πολύ μεγάλος αριθμός κτιρίων της κεντρικής Αθήνας είχε καταστραφεί στα Δεκεμβριανά (1944), με αποτέλεσμα, ακόμα και το 1950, πολλά σημεία της πρωτεύουσας να είναι σε άθλια κατάσταση. Χωματόδρομοι, κοινωνική ανισότητα, σπίτια που έχασκαν λαβωμένα, κακή υγιεινή. Αλλά και ένα κομψό ιστορικό κέντρο, ωραία νοικοκυρεμένα σπιτάκια στις γειτονιές, ανοιχτοί χώροι, άπλα. Σε όλη την τότε Δυτική Ευρώπη σύνθημα ήταν η λαϊκή ευημερία, το κοινωνικό κράτος, η δημιουργία μιας νέας γενιάς Ευρωπαίων μικροαστών που θα στήριζαν το μεταπολεμικό κράτος που όφειλε να επιτύχει.

Στην Ελλάδα, η αντιπαροχή και η μέσω αυτής στέγαση εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών, πολλοί από τους οποίους χωρίς αστική προπαιδεία, ήταν ο τρόπος για να διευρυνθεί η ραχοκοκαλιά της κοινωνίας. Δεν υπήρξε εθνικό σχέδιο για τη θέσπιση της αντιπαροχής, αλλά οι συνθήκες που οδήγησαν στην έξαρσή της συντηρήθηκαν και προστατεύτηκαν. Δεν είμαι βέβαιος ότι ένας νέος Έλληνας 20 ετών γνωρίζει τι ακριβώς είναι η αντιπαροχή, και δικαιολογημένα, βεβαίως. Πολλοί συσχετίζουν την αντιπαροχή με την καταστροφή της Αθήνας (και των λοιπών αστικών κέντρων), άλλοι τη συνδέουν με τον Καραμανλή (ασχέτως αν η αντιπαροχή φούντωσε κυρίως μετά την έξοδο του Καραμανλή από την Ελλάδα το 1963). Οι παρανοήσεις είναι η σύγχρονη μυθολογία μας, που συσπειρώνει πολλούς κάτω από μία ομπρέλα με βολική σκιά.

Η αντιπαροχή πέτυχε γιατί ήταν απλή και ευφυής. Απαιτούσε συνεργασία τριών παραγόντων. Του εργολάβου, του οικοπεδούχου, του μελλοντικού αγοραστή διαμερισμάτων. Ο εργολάβος δεν ήταν τυχαίος άνθρωπος. Έπρεπε να είναι διπλωμάτης, καθώς όφειλε να πείσει τον ιδιοκτήτη του παλιού σπιτιού ότι τον συνέφερε να «το δώσει» για πολυκατοικία. Έπρεπε να είναι αετονύχης, ώστε να εμποδίσει τον ανταγωνισμό, καθώς άλλοι εργολάβοι γύριζαν κι εκείνοι τις γειτονιές με τον ίδιο σκοπό. Άλλοι έτρωγαν πόρτα, άλλοι περνούσαν μέσα, για καφέ και συζήτηση, σαν σε προξενιό παλιάς εποχής. Ο εργολάβος έπρεπε επίσης να έχει το τσαγανό να κουλαντρίσει τα συνεργεία του, τις στρατιές οικοδόμων, που ήταν μία νέα τάξη στην Αθήνα του 1955-1980, να πιει μαζί τους ένα κρασί αλλά και να τους έχει υπό έλεγχο. Δεν ήταν τυχαίο πρόσωπο ο εργολάβος.

Χτίζοντας την Αθήνα Facebook Twitter
Ο Καραμανλής στο «Paris Match»: Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής φωτογραφίζεται για το γνωστό γαλλικό περιοδικό. «Πού έπρεπε να τους βάλω, στο κεφάλι μου;» είχε απαντήσει όταν τον ρώτησαν για την αντιπαροχή. (Μ. Litran/ Paris Match/ Getty Images/ Ideal Image)

Λίγες πολυκατοικίες, στις καλές συνοικίες, σχεδιάζονταν από αρχιτεκτονικά γραφεία. Αρχιτέκτονες της μόδας, πάντως, είχαν αναλάβει το ιστορικό κέντρο, που σε διάστημα μίας δεκαετίας άλλαξε όψη. Στις γειτονιές, όμως, οι εργολάβοι και τα τεχνικά γραφεία ήταν που είχαν την πρωτοκαθεδρία. Δρόμοι ολόκληροι, στη Νεάπολη, στην Κυψέλη, στα Εξάρχεια, στο Παγκράτι, άλλαξαν μέσα σε 3-4 χρόνια. Οι περισσότερες κατεδαφίσεις παλιών σπιτιών στις συνοικίες έγιναν μετά το 1960. Στα μέσα της δεκαετίας η οικοδομή ήταν παντοκρατορία. Κοντά της, βιοτεχνίες, βιομηχανίες και καταστήματα λιανικού εμπορίου θέρμαιναν μία μεγάλη αλυσίδα παραγωγής, ζήτησης και κατανάλωσης. Η Ελλάδα αποκτούσε για πρώτη φορά καταναλωτική κοινωνία σε πλατιά βάση. Είναι μύθος, όμως, ότι η καταστροφή της Αθήνας ξεκίνησε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Άρχισε με την έλευση των προσφύγων από τη Μικρά Ασία, μετά το 1922, αλλά και σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930, όταν, παράλληλα με τις πολλές και καλές οικοδομές της εποχής, που σήμερα θεωρούμε ωραία μεσοπολεμικά κτίρια, είχε αρχίσει η κατεδάφιση πολλών νεοκλασικών μεγάρων (οικία Αμβροσίου Ράλλη στην Κλαυθμώνος, Δημοτικό Θέατρο στην πλατεία Κοτζιά, οικία Ζωγράφου, Πανεπιστημίου και Αμερικής), ρεύμα που ανακόπηκε με τον πόλεμο.

Έως, πάντως, το 1970 η Αθήνα λειτουργούσε. Όχι μόνο λειτουργούσε, παρά την απώλεια τόσων σημαντικών και ιστορικών κτιρίων του αθηναϊκού νεοκλασικισμού του 19ου αιώνα, αλλά ήταν μία επιτυχημένη πόλη, με υψηλούς δείκτες αισιοδοξίας και δυναμισμού. Ο αέρας ακόμα ήταν σχετικά καλός, τα αυτοκίνητα στο κέντρο πολλά, αλλά όχι «τόσο πολλά», οι γειτονιές γαλήνιες, με νέα διαμερίσματα και παλιά σπίτια ανάμεικτα. Η Ελλάδα είχε αφήσει πίσω τη φτώχεια. Το αθηναϊκό κέντρο ήταν το επίσημο κέντρο μιας χώρας σε άνοδο.

Αν κι έχουν γραφτεί τόσα και τόσα για τα χρόνια που άλλαξαν την Αθήνα για το καλό ή το χειρότερο, πολλά έχουν ακόμη να βγουν στο φως με άλλες ερμηνείες, άλλη διάθεση, άλλη δυνατότητα επεξεργασίας μιας εποχής που όσοι την έζησαν στα καλύτερά της (1955-1967) τη θεωρούν «αξέχαστη». Η Αθήνα εξέπεσε όχι μόνο γιατί έχασε πολλά από τα θαυμάσια αρχιτεκτονήματά της, αυτά που σήμερα θα της έδιναν τη μοναδικότητα που τόσο έχει ανάγκη, αλλά γιατί επέτρεψε να διαταράξει τις φυσικές κλίμακες, τις ισορροπίες, το πλαίσιο, μέσα στο οποίο φαγώθηκε από μέσα ο αστικός της πολιτισμός, αυτός που έκανε την Αθήνα να είναι «Αθήνα». Και εκείνος ο αστικός πολιτισμός είχε απ’ όλα. Είχε το Κολωνάκι και την οδό Αθηνάς, το Μεταξουργείο και το Μουσείο, τη Μαυρομματαίων και το Κουκάκι, τις συνοικίες και τα προάστια.

Είναι πράγματι πολύ θετικό το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια τόσοι πολλοί μελετούν και ενδιαφέρονται για την Αθήνα. Υπάρχει ένα τεράστιο έλλειμμα γνώσης, αλλά σημαντικό είναι ότι υπάρχει παράλληλα μια τεράστια περιέργεια για την Αθήνα που υπήρξε, για την Αθήνα που «έγινε».

Μου είναι και μένα πολλές φορές δύσκολο να πιστέψω οτι αυτή είναι η πόλη που μεγάλωσα.

Αρχαιολογία & Ιστορία
8

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Πώς χτίστηκε το μικροαστικό διαμέρισμα της μετεμφυλιακής Αθήνας

Θέματα / Πώς χτίστηκε το μικροαστικό διαμέρισμα της μετεμφυλιακής Αθήνας

Μια συζήτηση με τους δημιουργούς του εξαιρετικού ντοκιμαντέρ «Χτίστες, νοικοκυρές και η οικοδόμηση της σύγχρονης Αθήνας», Τάσο Λάγγη και Γιάννη Γαϊτανίδη και με τον σύμβουλο της ταινίας, αρχιτέκτονα Πάνο Δραγώνα, για την πολεοδομική, χωροταξική και ανθρωπογεωγραφική εξέλιξη της μεταπολεμικής πρωτεύουσας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
20+1 εμβληματικές πολυκατοικίες της Αθήνας

Design / 20+1 εμβληματικές πολυκατοικίες της Αθήνας

H πρωτοποριακή τεχνική και η άψογη (και αμιγώς αθηναϊκή) αισθητική τους τις κάνει να ξεχωρίζουν σαν νησιά μέσα στον ωκεανό του μπετόν. Δημιουργήματα των πιο ιδιοφυών (και ρομαντικών) ελλήνων αρχιτεκτόνων του περασμένου αιώνα, τα εξαιρετικά αυτά κτήρια αποτελούν σύμβολα μιας ιδανικής αντίληψης για το αστικό τοπίο της πρωτεύουσας.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η ιστορία του κούρου Αριστοδίκου που στάθηκε ορόσημο της ελληνικής τέχνης

Αρχαιολογία / Κούρος Αριστόδικος: Ένα άγαλμα ορόσημο στην αρχαία ελληνική Τέχνη

Το άγαλμα, λίγο μεγαλύτερο του φυσικού μεγέθους, έχει ύψος 1,95 μ., είναι σμιλεμένο σε παριανό μάρμαρο, χρονολογείται από τους μελετητές γύρω στα 510-500 π.Χ., αποτελεί το τελευταίο δείγμα της μεγάλης σειράς των αττικών κούρων και αποκαλύπτει ποιες ήταν οι ταφικές συνήθειες στην Αθήνα εκείνης της εποχής.
THE LIFO TEAM
Ποιοι ήταν οι μαυραγορίτες της Κατοχής και πώς λειτουργούσαν;

Ιστορία μιας πόλης / Ποιοι ήταν οι μαυραγορίτες της Κατοχής;

Πώς ήταν η καθημερινότητα στην Αθήνα της γερμανικής Κατοχής; Ποιες στρατηγικές ανέπτυξαν οι Αθηναίοι για να επιβιώσουν; Πώς και πού έβρισκαν τρόφιμα; Πώς επηρέασε η παρουσία των κατακτητών τις μετακινήσεις των κατοίκων της πόλης; H Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Μενέλαο Χαραλαμπίδη για την καθημερινή ζωή στην κατοχική Αθήνα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Τι έτρεχε με τους λαγούς στην αρχαία Αθήνα;

Ιστορία μιας πόλης / Τι έτρεχε με τους λαγούς στην αρχαία Αθήνα;

Στην αρχαία Αθήνα, ο λαγός δεν ήταν μόνο θήραμα, αλλά και σύμβολο ερωτικής επιθυμίας και γονιμότητας, ενώ χρησιμοποιούνταν επίσης ως προσφορά στους θεούς. Ο Ξενοφών έγραψε για το κυνήγι του, ενώ εμφανίζεται συχνά στην τέχνη - στα αγγεία, στις παραστάσεις συμποσίων, ακόμη και σε ταφικά μνημεία. Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με την Κάτια Μαργαρίτη ρίχνοντας φως στο παρελθόν ενός ζώου που είχε πολύ μεγαλύτερη σημασία απ’ ό,τι ίσως φανταζόμαστε.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Μιμάρ Σινάν: Ο αρχιτέκτονας που έχτισε τα πιο σημαντικά κτίρια της οθωμανικής αυτοκρατορίας

Γεννήθηκε σαν σήμερα  / Μιμάρ Σινάν: Ο αρχιτέκτονας που έχτισε τα πιο σημαντικά κτίρια της οθωμανικής αυτοκρατορίας

Στις 15 Απριλίου 1489 γεννήθηκε ο αρχιτέκτονας που έφτιαξε από τριακόσια τριάντα έργα. Ανάμεσα σε αυτά, το Τέμενος του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς (1550 -1557) και το Κουρσούμ Τζαμί ή Τζαμί του Οσμάν Σαχ στα Τρίκαλα, το μοναδικό του έργο που σώζεται στην Ελλάδα.
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
«Η ερωμένη της»: Το πιο τολμηρό αθηναϊκό ρομάντζο του Μεσοπολέμου

Ιστορία μιας πόλης / «Η ερωμένη της»: Το πιο τολμηρό αθηναϊκό ρομάντζο του Μεσοπολέμου

Πόσο μπορεί να συμβάλει ένα βιβλίο στη σεξουαλική χειραφέτηση των Ελληνίδων; Η Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με την Παναγιώτα Βογιατζή για την Ντόρα Ρωζέττη και τη γυναικεία ομοφυλοφιλία στην Αθήνα των αρχών του 20ού αώνα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Close up: Η ψηφιακά αποκατεστημένη τοιχογραφία στον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές

Αρχαιολογία & Ιστορία / Close up: Η ψηφιακά αποκατεστημένη τοιχογραφία στον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές

Το σημαντικότερο σωζόμενο έργο της κλασικής ξαναζωντανεύει 23 αιώνες μετά με τη βοήθεια της αρχαιομετρίας, της τεχνητή νοημοσύνη και της καλλιτεχνικής δημιουργίας σε μια καινοτόμο μελέτη αποκατάστασή του που ανοίγει νέους ορίζοντες στην αναβίωση της αρχαίας τέχνης.
THE LIFO TEAM
Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Η αρχαιομετρία, η τεχνητή νοημοσύνη και η καλλιτεχνική δημιουργία συνεργάστηκαν σε μια καινοτόμο μελέτη αποκατάστασης της τοιχογραφίας με το κυνήγι από τον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στην αναβίωση της αρχαίας τέχνης.
M. HULOT
Δωσίλογοι: Ποιοι και γιατί συνεργάστηκαν με τους κατακτητές;

Ιστορία μιας πόλης / Δωσίλογοι: Ποιοι και γιατί συνεργάστηκαν με τους κατακτητές;

Πώς επιχειρήθηκε η αναθεώρηση της εικόνας των δωσιλόγων τις δεκαετίες που ακολούθησαν μετά την Κατοχή και τα Δεκεμβριανά, και ποια ήταν η επίδραση αυτής της αναθεώρησης στη δημόσια ιστορική μνήμη; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Μενέλαο Χαραλαμπίδη για ένα θέμα ταμπού που ακόμα απασχολεί τους ιστορικούς αλλά και την κοινωνία.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Από τι πέθαναν δεκάδες χιλιάδες Αθηναίοι το 430 π.Χ.;

Ιστορία μιας πόλης / Από τι πέθαναν δεκάδες χιλιάδες Αθηναίοι το 430 π.Χ.;

Ο Θουκυδίδης ισχυρίζεται ότι ήταν μια ασθένεια εισαγόμενη, η οποία ξεκίνησε από την Αιθιοπία και προτού φθάσει στην Αθήνα, εξαπλώθηκε στην Αίγυπτο και την Περσική αυτοκρατορία. H Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με τον Στέφανο Παρασκευαΐδη για τον λοιμό των Αθηνών με την πρωτοφανή θνησιμότητα, καθώς υπολογίζεται ότι χάθηκε το 1/3 του πληθυσμού της πόλης.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Επίσκεψη στον αρχέγονο κόσμο της Σαμοθράκης με σύμμαχο την τεχνολογία

Αρχαιολογία & Ιστορία / Σαμοθράκη: Βλέπουμε την ιστορία του νησιού ξανά με σύμμαχο την τεχνολογία

Η Σαμοθράκη του Νίκης, του Ομήρου, των Καβείρων, των φιλοσόφων, των χαρτογράφων της Αναγέννησης, των αρχαιολόγων, των αρχιτεκτόνων και των φωτογράφων του 20ού αιώνα αλλά και των σύγχρονων μοντελιστών σε μια εμπεριστατωμένη έκθεση της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
ΑΣΚΤ: Η σχολή που «γέννησε» τους μεγαλύτερους Έλληνες καλλιτέχνες

Ιστορία μιας πόλης / ΑΣΚΤ: Εδώ γεννήθηκαν οι μεγαλύτεροι Έλληνες καλλιτέχνες

H Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών υπήρξε θεμέλιος λίθος για την ελληνική τέχνη, με σημαντικούς δασκάλους όπως ο Παρθένης και ο Μόραλης να συμβάλλουν στην ανάπτυξή της. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με την ιστορικό τέχνης Χριστίνα Δημακοπούλου για την καθοριστική τους επιρροή.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Πώς βρέθηκαν οι πρόσφυγες από τη Μ. Ασία στη Νέα Μάκρη;

Ιστορία μιας πόλης / Νέα Μάκρη: Ο προσφυγικός συνοικισμός που εξελίχθηκε σε λουτρόπολη

Από τις ιωνικές κωμοπόλεις Μάκρη και Λιβίσι, στα παράλια της Λυκίας στη νοτιοδυτική Μικρά Ασία, οι πρόσφυγες από αυτές τις περιοχές εγκαταστάθηκαν στη βορειοανατολική Αττική, ιδρύοντας τη Νέα Μάκρη, το 1924. Η Ευαγγελία Αχλάδη μιλά στην Αγιάτη Μπενάρδου για τη νεότερη και τη σύγχρονη ιστορία της περιοχής.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Στο φθισιατρείο «Σωτηρία» το 1927: Μια κάθοδος στην αληθινή κόλαση των μελλοθάνατων

Αρχαιολογία & Ιστορία / Φθισιατρείο «Σωτηρία», 1927: Μια κάθοδος στην αληθινή κόλαση των μελλοθανάτων

Έπειτα από επιστολές και καταγγελίες, τον Ιούλιο του 1927, ένας ρεπόρτερ της εφημερίδας «Εσπερινή» επισκέπτεται το φθισιατρείο για να καταγράψει τις συνθήκες ζωής των ασθενών. Η ομάδα των dirty ’30s & late ’20s «αναπαλαιώνει» και διασώζει τη μαρτυρία του για λογαριασμό της LiFO.
DIRTY ‘30S & LATE ‘20S

σχόλια

6 σχόλια
Δυστυχώς το κακό δεν ήταν ότι γκρεμίστηκαν υπέροχα κτίρια για να δημιουργηθούν οι πολυκατοικίες, είναι ότι αυτές είναι άσχημες! Η πλειοψηφία των κτιρίων που κτίστηκαν κατά τη διάρκεια των δεκαετιών 60-80 είναι αντιαισθητικές κατασκευές, άναρχα δομημένες. Εκείνη την εποχή δε τους ενδιέφερε το εξωτερικό αισθητικό αποτέλεσμα αλλά απλά και μόνο η δημιουργία χώρων που θα στεγάσουν κόσμο....
Για να κανουμε και τον συνηγορο του διαβολου αν το κρατος ηταν πιο παρεμβατικο να καταληγαμε να ειχαμε αυτες τις αχαρες αψυχες τεραστιες εργατικες πολυκατοικιες σπαρμενες παντου στα προαστια. Το αντιστοιχο κοινωνικο πειραμα στην Γαλλια κλπ νομιζω οτι δικαιωνει ως ενα βαθμο το μοντελο της μικρης σχετικα ιδιοκτησιας και την αντιπαροχης, υπο αυτο το πρισμα.
Πολύ ενδιαφέρον άρθρο,γενικά ο κόσμος ήταν επόμενο να κάνει ότι έκανε με τις αντιπαροχές, δεν θα έλεγε όχι ούτε σε χρήματα, ούτε σε μια νέα διαβίωτική μόδα.Η ευθύνη βρίσκεται για άλλη μια φορά στο "κράτος". Θα μπορούσε να έχει επιτρέψει την ανέγερση πολυκατοικιών σε συγκεκριμένες μόνο περιοχές, βάσει ενός άρτιου σχεδίου, διατηρώντας μεγάλο αριθμό συνοικιών με μονοκατοικίες. Έτσι θα είχαμε Γέρακες και Μαρκόπουλους από τα mid 70's αντί για τα mid 90's, Σούνια κλπ από τα early 00's αντί για τα late 20's και θα χωρούσαμε όλοι και κυρίως, θα είχαμε μια όμορφη πόλη που σέβεται την ιστορία της, κάτι που συμβαίνει ήδη σε αρκετές πόλεις.
Τα μεγάλα λάθη ήταν δύο: α)Η αδιανόητα εγκληματική "αμέλεια" της μη προστασίας του ιστορικού κέντρου αλλά και εκπληκτικών ιστορικών κτιρίων εκτός κέντρου. Τα πάντα κατεδαφιστέα στον βωμό της "αντιπαροχής" και της "ανοικοδόμησης"!! (με την αγαστή συμμετοχή ιδιοκτητών που δεν αγάπησαν τα κτίρια που κληρονόμησαν η αγόρασαν κοψοχρονιά αμέσως μετά τον πόλεμο) καιβ) το ότι ελάχιστα κτίρια σχεδιάστηκαν από αρχιτέκτονες. Οι πολυκατοικίες ήταν κυρίως κατασκευές εργολάβων και πολιτικών μηχανικών. Τελικό αποτέλεσμα όμοια κτίρια κουτιά με κύριο σκοπό την μεγιστοποίηση του κέρδους και μηδενικό αισθητικό αποτέλεσμα!!
Πιθανολογω οτι η δευτερη φωτο ειναι στην περιοχη της Μιχαλακοποουλου, λιγο μετα το χιλτον... μηπως ειναι και η ιδια η μιχαλακοπουλου πριν ανοιξει; το τευχος αυτης της εβδομαδας φαινεται καταπληκτικο