Ανιές Βαρντά: Για το περίφημο box με ταινίες της στην Criterion

Ανιές Βαρντά: Για το περίφημο box με ταινίες της στην Criterion Facebook Twitter
«Η ευτυχία» της Ανιές Βαρντά
0

Πριν από λίγες μέρες βγήκε από την Criterion ένα κουτί με τέσσερις ταινίες της Ανιές Βαρντά. Είναι μια ιδιαίτερη γυναίκα η Βαρντά, αν και στην πρώτη εντύπωση φαίνεται συνηθισμένη. Σε εθίζει χωρίς να το καταλάβεις. Και σε δηλητηριάζει, την ώρα που τρως γλυκό.

 

Το μποξ περιέχει το πρώτο καλό φιλμ της «Η Κλεό από τις 5 ώς τις 7», για μια γυναίκα που μαθαίνει στο Παρίσι ότι έχει καρκίνο- ταινία που θεωρήθηκε αποφασιστική για τη νουβέλ βαγκ. Υπάρχει επίσης το «Δίχως στέγη, δίχως νόμο», με την Σαντρίν Μπόνερ στο ρόλο της περιπλανώμενης αλήτισσας (άλλες λέξεις: φυγάς, πλάνητας, vagabond, αποσυνάγωγη, πουλί δίχως φωλιά, homeless κ.λπ.) - ένα σοβαρό φιλμ για την απόλυτη και άγρια ελευθερία που μπορεί να αποκτηθεί έξω από τις νόρμες της κοινωνίας, με τίμημα τη μοναξιά και συχνά τον θάνατο.

 

Αλλά η ταινία που είδα πρώτη φορά και δεν ήξερα ήταν το «Le Bonheur» - «Η Ευτυχία». Ενα φιλμ διαβολικό και ύπουλο. Και πραγματικά ανατρεπτικό, 44 χρόνια μετά την πρώτη προβολή του στο σοκαρισμένο Παρίσι. Μιλά για ένα θέμα θεμελιώδες: Τι είναι η ευτυχία; Τι είναι αυτό που δίνει χαρά στους ανθρώπους και τους κάνει να πιστεύουν ότι αξίζει να ζουν; Τι είναι αυτό που τους δίνει την αίσθηση της πληρότητας - και την αναγκαία γαλήνη να ησυχάσουν από το κυνήγι της καθημερινότητας.

 

Η ταινία, χωρίς καμία ηθικολογία ή ρητορισμό και με εικόνες που αναφέρονται στο ευδαιμονικό ιδιοσύστημα των ιμπρεσιονιστών, δείχνει την ιστορία ενός νεαρού μαραγκού που ζει ερωτευμένος με την όμορφη μοδίστρα γυναίκα του και τα δυο παιδιά του σε ένα ανθισμένο προάστιο του Παρισιού. Είναι πλήρης, χαρούμενος, ανέμελος - τα έχει όλα και είναι ευγνώμων. Ωσπου συναντά στο ταχυδρομείο ένα ακόμα κορίτσι - όμορφο κι αυτό. Και θέλει «να προσθέσει λίγη ακόμα ευτυχία» σε αυτή που έχει. Αρχίζει και το συναντά κρυφά, χωρίς να πάψει να είναι ερωτευμένος ή να παραμελεί τη γυναίκα του. Δεν έχει μάλιστα καθόλου την αίσθηση της αμαρτίας. Οπου υπάρχει χαρά κι απόλαυση, απλώνει το χέρι. Δεν θέλει να πληγώνει κανέναν -θέλει απλώς να χαρεί όσο μπορεί. Τώρα που μπορεί.

 

Και μοιραία, κάποια στιγμή, σε μια οικογενειακή εκδρομή στο ποτάμι και το δάσος (που θυμίζει Ρενουάρ πρεσβύτερο, Κάιν νεότερο) το λέει στη γυναίκα του, χωρίς βάρος, σχεδόν απερίσκεπτα, με την εξής λογική: «Είμαι ερωτευμένος μαζί σου και η αγάπη μου δεν έχει καταπέσει ποτέ. Ποτέ δεν σε παραμέλησα, αλλά ήθελα να προσθέσω λίγη ακόμα ευτυχία στην ευτυχία μου. Είμαστε σε ένα χωράφι πλήρεις, εμείς και τα παιδιά μας, και στο διπλανό χωράφι είδα, ξαφνικά, ένα δέντρο αλλιώτικο, με φρούτα - ήθελα να τα κόψω, γιατί είναι όμορφα και τα θέλω κι αυτά».

 

Η γυναίκα του τον ακούει με έκπληξη και φαινομενική κατανόηση, κάνουν έρωτα κι όταν αυτός ξυπνά, την ψάχνει και τη βρίσκει πνιγμένη στο ποτάμι - κανείς δεν ξέρει αν είναι ατύχημα ή αυτοκτονία. Πενθεί και μετά από λίγους μήνες, το κορίτσι του ταχυδρομείου παίρνει τη θέση της νεκρής συζύγου κι η ευτυχία ανθίζει πάλι, σκληρότατη και αμνήμων, στη νέα οικογένεια.

 

Οταν η ταινία προβλήθηκε στο Παρίσι, το 1964, η πόλη χωρίστηκε στα δύο. Ο ήρωας ακόμα προκαλεί αμηχανία: είναι υπαρξιακά σοφός ή απλώς κτηνάρα; Τα θέλει όλα δικά του ή αυτό είναι μια φυσιολογική λαχτάρα για ζωή; Τι είναι τελικά η ευτυχία; Εφιδρώσεις της στιγμής ή η αίσθηση ότι πειθαρχείς μέσα στη νάρκη ενός συγκεκριμένου κώδικα (οικογένεια, γάμος, επιτυχία στη δουλειά κ.λπ.); 

 

Μάλλον υπάρχουν τόσες απαντήσεις όσες και ανθρώπινες φύσεις. Ο καθένας αφήνει την επιθυμία του να εκφραστεί μέχρι το σημείο που δεν νιώθει να απειλείται - διότι η επιθυμία είναι κάτι ατίθασο και σχεδόν κυνικό. 'Αλλοι έχουν το σθένος να πουν τι θέλουν, και άλλοι προσπαθούν να προστατευθούν από αυτό που θέλουν. Συνεπώς, η ευτυχία ορίζεται από τον καθέναν, ανάλογα με τον βαθμό της ελευθερίας του.

 

Ο,τι κι αν είναι πάντως η ευτυχία, δεν είναι κάτι μονοσήμαντο. Οπως έλεγε κι ο Μαξ Οφίλς στο τέλος του «Plaisir»: «Η ευτυχία δεν είναι χαρούμενη».

 

Σας προτείνω θερμά να δείτε αυτήν τη ταινία. Είναι παράξενη, «ενοχλητική» και μοντέρνα με τον πιο απροσδόκητο τρόπο.

 

__________

To άρθρο γράφτηκε το 2012

Οθόνες
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ματ Ντίλον: Outsider για πάντα

Οθόνες / Ματ Ντίλον: Outsider για πάντα

Ξεκίνησε ως εφηβικό είδωλο στα ’80s, πρωταγωνίστησε σε δύο εμβληματικές ταινίες του Κόπολα και έχτισε την καριέρα του επιλέγοντας ταινίες με γνώμονα τα ενδιαφέροντά του. Στα 60 του έχει συνδεθεί με μερικές από τις πιο αγαπημένες καλτ ταινίες διεθνώς, δηλώνει ζωγράφος και διατηρεί σημαντική συλλογή τέχνης. Έρχεται στη Θεσσαλονίκη για να παραλάβει έναν τιμητικό Χρυσό Αλέξανδρο. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τζέιμς Φράνκο και Σεθ Ρόγκεν: Το πικρό τέλος ενός μεγάλου bromance

Οθόνες / Τζέιμς Φράνκο και Σεθ Ρόγκεν: Το πικρό τέλος ενός μεγάλου bromance

Οι κατηγορίες εναντίον του Φράνκο για σεξουαλική κακοποίηση έβαλαν στον γύψο όχι μόνο την καριέρα του στο Χόλιγουντ αλλά και τη στενή φιλία του με τον επί εικοσαετίας κολλητό και συνεργάτη του.
THE LIFO TEAM
15 highlights του 65ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

Οθόνες / 15 highlights του 65ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

Πάμελα Άντερσον, Αριάν Λαμπέντ, Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη, σινεφίλ τέρατα και όλη η νέα ελληνική κινηματογραφική παραγωγή της χρονιάς στην 65η διοργάνωση που για δέκα μέρες (31/10-10/11) θα μεταμορφώσει τη Θεσσαλονίκη.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Teri Garr (1944-2024): Το χιούμορ τής έσωσε τη ζωή

Απώλειες / Teri Garr (1944-2024): Το χιούμορ τής έσωσε τη ζωή

Αστεία και ανθρώπινη, η αξιαγάπητη, υπερταλαντούχα Τέρι Γκαρ, που απολαύσαμε στο «Young Frankenstein» και το «Τούτσι» και αγαπήσαμε από τις εμφανίσεις της στο βραδινό talk show του Ντέιβιντ Λέτερμαν, ήταν μια από τις πιο λαμπερές σουμπρέτες του αμερικανικού σινεμά.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Bruce Springsteen & the E Street Band: Το ροκ του παρελθόντος και του μέλλοντος μας

Daily / Bruce Springsteen & the E Street Band: Το ροκ του παρελθόντος και του μέλλοντός μας

«Μετά από 50 χρόνια στον δρόμο, είναι πολύ αργά για να σταματήσουμε τώρα», δηλώνει μ’ ένα διακριτικό μειδίαμα ο 75χρονος ροκ σταρ σ’ ένα νέο ντοκιμαντέρ που παρακολουθεί από απόσταση αναπνοής την πρόσφατη περιοδεία του Μπρους Σπρίνγκστιν και της θρυλικής μπάντας του.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Paul Morrissey (1938-2024)

Απώλειες / Ο Paul Morrissey (1938-2024) έδωσε φωνή στα «ανθρώπινα σκουπίδια»

Ο εμβληματικός σκηνοθέτης της cult τριλογίας «Flesh» - «Trash» - «Heat» ταυτίστηκε με τον Άντι Γουόρχολ και το νεοϋορκέζικο αβανγκάρντ των ’60s, ως ο πιο ανεξάρτητος από τους ανεξάρτητους.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
10 κινηματογραφικά διαμάντια που μπορείτε να δείτε τώρα στο Ertflix

Οθόνες / 10 κινηματογραφικά διαμάντια που μπορείτε να δείτε τώρα στο Ertflix

Δέκα ταινίες που εξασφαλίζουν δέκα ξεχωριστές προβολές, απαραίτητες για κάθε σινεφίλ, από συγκινητικά δράματα και γαλλικά policier μέχρι καλαίσθητα ντοκιμαντέρ και ατμοσφαιρικά θρίλερ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Παντελής Βούλγαρης: «Δεν έγινα ποτέ κατεστημένο ούτε κατά παραγγελία σκηνοθέτης»

Γεννήθηκε Σαν Σήμερα / Παντελής Βούλγαρης: «Δεν έγινα ποτέ κατεστημένο ούτε κατά παραγγελία σκηνοθέτης»

Ένας από τους μεγαλύτερους εν ζωή σκηνοθέτες μας σε μια χορταστική συνέντευξη για τη ζωή, το έργο και τις εμπειρίες που έχει αποκομίσει εδώ και έξι δεκαετίες πίσω από την κάμερα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Όταν ο Τζον Λένον πίστεψε ότι είναι ο Τσε Γκεβάρα

Οθόνες / Όταν ο Τζον Λένον πίστεψε ότι είναι ο Τσε Γκεβάρα

Ένα νέο ντοκιμαντέρ ρίχνει για πρώτη φορά φως στους 18 μήνες που ο πρώην Beatle και η Γιόκο Όνο εγκαταστάθηκαν σ΄ ένα ταπεινό διαμέρισμα στη Νέα Υόρκη, στο οποίο συνέβαιναν καθημερινά έντονες ριζοσπαστικές ζυμώσεις.
THE LIFO TEAM
«Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Βιβλίο / «Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Ο 84χρονος ηθοποιός κοιτάζει προς τα πίσω και βλέπει τα δύσκολα παιδικά χρόνια, την καταθλιπτική μητέρα του, τον Τσέχoφ, τις σχέσεις που δεν έφτασαν ποτέ στον γάμο, τις έντονες αναταράξεις μιας πολυκύμαντης διαδρομής.
THE LIFO TEAM